Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük`te Kullanılan Sözlük Birimler ile

Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük’te Kullanılan
Sözlük Birimler ile Tanımlamaları Arasındaki Anlamsal İlişkiler
Çalışmada Türk Dil Kurumu (TDK) Türkçe Sözlük’te (TS) yer alan sözlük birimler ve
tanımlamaları arasındaki ilişki temel olarak sözcük anlambilimi çerçevesinde
değerlendirilecektir.
Bu çalışmanın amacı, TDK TS’de kullanılan sözlük birimler ile tanımlamaları arasındaki
anlamsal ilişkileri betimlemektir.
Alanyazın çalışmalarında, bir tanımın neleri içermesi ve neleri içermemesi gerektiği konusuna
yönelik ölçütler belirlenmiş ve yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada aynı zamanda
TS’de yer alan sözlük birimlerin tanımlanmasında nasıl bir yol izlendiğine dair saptamalar
yapılmaya çalışılacaktır. Çalışmadaki tanımlamaların incelenmesinde, Zgusta (1971) ve
Landau’nun (1989) tanımlama ölçütleri dikkate alınmıştır.
Çalışmada, hedef kitlesini o dilin doğal konuşucularının oluşturduğu, yaygın olarak kullanılan
TDK TS veri incelemesi için temel oluşturmuştur. Genel sözlükler tek dilde yazılır ve genellikle
o dilin ana dili konuşucuları tarafından kullanılma amacı taşır. Sözlük birimler hakkında pek
çok bilgi içerir ama en önemlisi tanım verir; yani, madde oluşturan sözcüklerden ya da
ifadelerden her biri madde oluşturan sözcük ile aynı dildeki sözcüklerle yeniden ifade edilir.
Çalışmada veri olarak, TDK TS’de yer alan ad, eylem, sıfat, adıl, belirteç, ünlem, ilgeç ve bağlaç
olan sözcük ve ifadeler kullanılmıştır. Sözlük birim olan her bir sözcük türünden beşer sözcük
rastlantısal olarak seçilmiş ve tanımlamaları incelenmiştir.
TDK TS, sözlük birim olan ifadelerin tanımlamalarında anlamsal ilişkiyi dikkate alma açısından
nasıl bir görünüm sergiliyor, bu görünüm sözcük türlerine göre farklılık sergiliyor mu gibi
araştırma soruları çerçevesinde incelenecektir.