Bilgiyi Yönetme File

YONT401
YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ
BİLGİYİ YÖNETME
Araştırma Görevlisi: PH.D. Mehmet Necati Cizrelioğulları
BİLGİ YÖNETİMİNİN TANIMI
Bilgi yönetimi; yenileşmesi, küresel
rekabet ortamında yer alması ve
gereğince verimli çalışabilmesi için bir
örgütün, entelektüel sermayesini
oluşturma, yapılandırma, paylaşma,
kullanılma, denetleme ve yeniden
üretilmesini sağlamak üzere, gerekli
resmi ve gayrı resmi teknolojik ve
sosyal iletişim sistemini kurmakla
yükümlü, disiplinler arası bir
yönetişim modelidir.
2
BILGI YÖNETIMI
Bilgi yönetiminin temelini,
bilginin kayıt altına alınması,
düzenlenmesi,
paylaşılması,
geribildirimler aracılığı ile yeni bilgilere dönüştürülmesi ve
yeni bilgilerin üretkenliğe daha fazla katkıda bulunması
oluşturur.
3
BILGI YÖNETIM SÜRECI DÖNGÜSÜ
ELDE ETME
KULLANMA
DENETLEME
PAYLAŞMA
ÜRETME
4
BİLGİNİN ÖNEMLİ BOYUTLARI
VERIDEN BILGIYE
5
KAYNAĞINA GÖRE BILGI
Örtük Bilgi (Tacit). Düşüncemizde var olan
ve beynimizde taşıdığımız bilgi.Çoğunlukla
bu bilgiye sahip olunduğu kişi tarafından
bilinmez. Ancak bu bilgiyi açığa çıkaracak
bir eylemle farkına varılabilir.
Kurum çalışanlarının örtük bilgilerini
açığa çıkaracak zeminler hazırlanması,
BY’nin temel sorunsalıdır.
Açık Bilgi (Explicit). Söz, resim ve diğer
araçlarla ifade edilebilen bilgi. (Belgeye
Dayalı)
ÖRTÜK VE AÇIK BILGI
ÖZELLİK
Transferi
Tür-Yapı
Açığa Çıkışı
ÖRTÜK BİLGİ
Zor, Maliyetli
Öznel- Nasıl? Bilgisi
Uygulamalar sonucu
AÇIK BİLGİ
Kolay
Nesnel- Ne? Bilgisi
İletişimle
7
KURUMLARDA ÖRTÜK BILGI YÖNETMEDE
ÖNEMLI ARAÇ:

Uygulama toplulukları (Communities of
Practice) oluşturmaktır.
 Bilgi-görüş-deneyim
paylaşan, birlikte öğrenen ve
ortak uygulamalara giden birbiriyle sıkı ilişkiler
içinde olan insan toplulukları
8
BİLGİ YÖNETİMİ DEĞER ZİNCİRİ
Bilgi Edinme
Bilgi Depolama
Bilgi Dağıtımı
Bilgi Uygulaması
BİLGİ YÖNETİMİ SİSTEMLERİ ÇEŞİTLERİ
Kurum
genelini
kapsayan bilgi
yönetimi
sistemi
Bilgi
çalışma
sistemleri
Akıllı
Teknikler
a.
Kurumsal genelini kapsayan bilgi yönetimi sistemleri; sayısal içerik ve bilgiyi
toplamak, saklamak, dağıtmak ve uygulamak için genel amaçlı kurum geneli
çabasıdır. ( Kurum içerik yönetimi sistemleri, İşbirliği araçları, Öğrenme
yönetimi sistemleri ve Bilgi ağı sistemleri)
b.
Bilgi çalışma sistemleri; mühendisler, bilim adamları ve işletme için yeni bilgi
bulma ve yaratmadan sorunlu diğer çalışanlar için geliştirilen özel sistemlerdir.
(Bilgisayar Destekli Tasarım(CAD), 3 Boyutlu görsellik, sanal gerçeklik , Yatırım
iş istasyonları)
c.
Akıllı Teknikler; Yılları keşfeden ve bilgiyi ayrık kararlara ve bilgi etki alanına
uygulayan araçlardır. ( Veri madenciligi, Sinir ağları, uzman sistemler, olay
temelli düşünce, bulanık mantık, genetik algoritmalar, akıllı ajanlar)
KURUMSAL İÇERİK YÖNETİMİ SİSTEMİ
Kurumsal İçerik Yönetimi
(ECM), kurumsal süreçlerle
ilgili içerik ve dokümanların
bulunması, tanımlanması,
yönetilmesi, depolanması,
korunması ve kullanıma
sunulması için kullanılan
araçlar, yöntemler ve
stratejiler bütünüdür.
Kullanıcılar
Yaratma/
Yakalama
•Etiketleme
Depolama
•Bulma
•Yönetme/
En
Gözden
geçirme
•Dağıtma/
Yayınlama
Birleştirilmiş
Bellek
Raporlar/Sunumlar
En İyi uygulamalar
Notlar
Dijital Slaytlar
E-Posta
Grafikler
Video
Haber beslemeleri
BİLGİ ÇALIŞMASI SİSTEMLERİ
Bilgi çalışanları,örgüt için
enformasyon ve bilgi yaratan
araştırmacılar, tasarımcılar,
mimarlar ve bilim adamları ve
mühendislerden oluşur.
•Yeni ürünler oluşturur veya var olan
ürünleri geliştirmenin yollarını bulurlar…
BİLGİ ÇALIŞMASI SİSTEMLERİ ÖRNEKLERİ

Bilgisayar Destekli tasarım (CAD); Bilgisayarları ve
gelişmiş grafik yazılımlarını kullanarak tasarımların yaratılmasını ve gözden
geçirilmesini otomatik hale getirir…


Bu teknoloji bir fikrin taslağını çizme, bir modele elle şekil verme veya bir örnek
oluşturmaya yardım eder.
Sanal Gerçeklik Sistemleri; CAD daha ileri giden görüntüleme,
sunma ve simülasyon yeterliliklerine sahiptir.


İşletmecilikteki uygulamalar: Bilgisayar destekli tasarım (CAD), tıbbi teşhis ve tedavide, fizik
ve biyoloji bilimlerindeki deneylerde, pilotların ve astronotların eğitiminde
(simülatörlerinde), üç boyutlu video oyunlarında.
Artırılmış gerçeklik (AR); Sanal bilgisayar üretimi görüntülerle
artırılmış unsurları zenginleştiren fiziksel gerçek dünya ortamına canlı
doğrudan ve dolaylı görünüşünü sağlar.
KURUMSAL BILGI YÖNETIMI
Kurumsal bilgi, kurum içinde üretilen veya
kuruma dışarıdan gelen, o kurumla ilgili
kayıtlı ya da kayıtsız her türlü bilgiyi ifade
eder.
Organizasyonlarda bilgi yönetimi, her türlü
kurumsal bilgiyi döngüsel bir sistem içinde
bütün organizasyona yayma ve paylaşma
uygulamasıdır.
16
BİLGİYİ ELDE ETME
UZMAN SISTEMLER
US, belirli bir konuda
uzmanlaşmış kişilerin
o konu ile ilgili
bilgisayara aktarılan
bilgilerini kullanarak
sorunlara çözüm
getiren sistemdir.
US bilgi temelli
sistemlerdir.
17
UZMAN SİSTEMLER ÖZELLİKLERİ
İşletme
yöneticilerine ve
işletmedeki
uzmanlara,
sorunları
tanımlamada ve
çözümlemede
yansızlık, kolaylık,
isabet ve hız
sağlar.
Konunun insan
olan uzmanıyla
etkileşimli olarak
çalışabilir.
Bilimsel bulguları,
tanı ve çözüm
kalıpları veya
kuralları biçimine
getirerek, gerçek
bir uzman gibi işlev
görür.
Tanı ve çözüm
süreçlemesi
sırasında, ayni
anda birçok
hipotezi sınar ve
geçerli olanını
bulur.
18
UZMAN SİSTEMLERİN UYGULAMA
ALANLARI
Yatırım
danışmanlığı,
menkul değerler
alım ve satım
kararları,
Ürün maliyetlerini
bulma.
Hastalıklara tanı
koyma ve hastalara
reçete yazma,
İşletme yönetiminde
planlama,
programlama ve
zamanlama yapma,
Bilgisayar tasarımı,
Yapı tasarımı,
yapı planlaması,
yapı denetimi ve
iç mimari,
İşletme, mühendislik,
eczacılık, hukuk ve
muhasebecilik
danışmanlığı ve
öğretimi,
UZMAN SİSTEMLERİN YARARLARI
Kararların doğruluğunu ve güvenilirliğini artırır,
Karar sürecini olağanüstü hızlandırarak, yöneticilerin tam zamanında
karar almasını sağlar,
Uzman elemanların verimini artırır,
Karar almaya belge desteği verir,
Kaliteyi iyileştirir,
Can güvenliği sağlar.
20
UZMAN SISTEM GELIŞTIRMEDE KARŞILAŞILAN
TEMEL SORUNLAR

Bilgi edinme güçlüğü

Gelişmiş özellikleri olan
bilgisayarlara gereksinim

YBS, KDS gibi diğer
sistemlerde yer alan
veritabanlarına erişim
güçlüğü

Genel amaçlı
bilgisayarlarda uzman
sistem araçlarının (tools)
sınırlı olması
21
KURUMSAL ZEKA
YAPAY ZEKA
Yapay zeka, insan zekasının benzetimi çalışmalarının bir
sonucu olan yazılımdır.
Yapay zeka çalışmalarının amacı, gören, duyan, hisseden,
koklayan, dokunan, yürüyen, konuşan ve düşünen
sistemler geliştirip, insanlığın hizmetine sunmaktır.
Yapay zekada başarıya ulaşabilmek için, değişik bilim
dallarından birçok uzmanın birlikte çalışması gerekir.
22
Yaygınlaşan yapay
zeka uygulamaları,
işletmelerde önemli
verimlilik artışları
sağlamaktadır.
Yapay Zeka
uygulamalarının
birçoğu için, çok
güçlü süper
bilgisayar donanım
ve yazılımına
gereksinim
duyulmaktadır. Bu
gereksinimin ilk
aşamasını, beşinci
kuşak olarak
adlandırılan Zeki
Bilgisayarlar
olmuştur.
Bu bilgisayarlar,
yeterli düzeyde
mantıksal anlam
çıkarma işlevi
görecek şekilde
tasarlanmıştır.
Örnek: Bu tür bir
bilgisayar, önceden
gördüğü resimleri
tanımakta,
önceden öğrendiği
sorunları çözmek
,ç,n program
yazabilmektedir.
BULANIK MANTIK:
Belirsizliklerin anlatımı ve
belirsizliklerle çalışabilme
olanağı olarak tanımlanabilir.
Ör: orta yaş kavramı.
Japonya’da bu teknoloji fotoğraf
makineleri, çamaşır makineleri,
klimalar ve otomatik iletişim
hatlarında uygulanmaktadır.
24
YAPAY SİNİR AĞLARI:
İnsanın sinir yapısının taklit edildiği yazılım çözümleridir.
Örnek yoluyla öğrenebilmekte, öğrendiklerini
kullanabilmekte, saklayabilmekte ve sonra tekrar
kullanabilmektedir.
Öğrenme sürecinde, yapay sinir ağları, birçok örneği
işleyerek sonuca ulaşır.
Yapay sinir ağlarının öğreniminde belirli bir sapma söz
konusudur.
Yapay sinir ağları, olguları tanır, olaylar arasındaki
ilişkileri saptar ve bu ilişkilerden sonuçlar çıkarır.
AKILLI AJANLAR
Akıllı ajan teknolojisi işletmelere, önemli olduğu
düşünülen enformasyonu yerleştirmek ve etki
yaratmak için çok fazla veri içerisinde
dolaşmalarına yardımcı olur.
Akıllı ajanlar bireysel kullanıcı,işletme işleyişi veya
yazılım uygulaması için belli, tekrarlanan ve
tahmin edilebilir işleri yerine getirmek için
doğrudan insan müdahalesi olmadan alt yapıda
işleyen yazılım programıdır.