15) Erkek Üreme Sistemi

10. SINIF KONU
ANLATIMI
15
ERKEK ÜREME SİSTEMİ
Erkek Üreme Sistemi
Erkek Üreme
Sistemi;
 Sperm üretimi
 Hormon
salgılama
olaylarının
gerçekleştirildiği
yerdir.
Erkek Üreme
Sistemi;
 Testis
 Sperm taşıyan
kanallar
 Yardımcı bezler
 Penis (eşey
organı)
olmak üzere 4
kısımdan oluşur.
1) TESTİS (ER BEZİ):
Sağlıklı bir erkekte penisin sağında ve solunda
olmak üzere iki tane testis bulunur.
 Sperm üretimi
 Hormon salgılama görevleri vardır.
Testislerin içinde kıvrımlı bir yapıya sahip olan
SEMİNİFER TÜPÇÜKLERİ bulunur. Bu yapılar
içerisinde SPERMATOGONYUMLAR yer alır.
Ergenlikle beraber spermatogenez başlar.
Spermatitler oluşur.
Spermatitler dölleme ve hareket etme yeteneği
olmayan üreme hücreleridir.
1) TESTİS (ER BEZİ):
Seminifer tüpçükleri içerisinde SERTOLİ HÜCRELERİ
vardır. Bu hücreler inhibin hormonu üretir. Ayrıca
spermlerin beslenmesi ve korunmasında görev alır.
Seminifer tüpçüklerinin arasında LEYDİG
HÜCRELERİ bulunur. Bu hücreler testesteron
hormonu salgılanır.
Testisler ilk oluştuklarında karın boşluğu
içerisindedir. Daha sonra fetüs halinde iken testisler
SKROTUM içerisinde vücut dışına çıkar. Bunun
sebebi spermatogenezin vücut sıcaklığında
gerçekleştirilememesidir. Skrotumun sıcaklığı vücut
sıcaklığından 1-2 derece düşüktür.
2) SPERM TAŞIYAN KANALLAR:
A) EPİDİDİMİS: Testislerin üzerinde bulunan
kanallardan oluşmuş yapıdır. Testiste üretilen
spermatitler epididimise giderek burada 20 gün
kadar kalır. Dölleme ve hareket yeteneği kazanır.
(Spermatitler, sperm halini alır.)
B) VAS DEFERANS (SPERM KANALI): Spermleri
penise taşıyan kanaldır. İdrar torbası üzerinden
üretra ile birleşir.
C) ÜRETRA: Penis içerisinde bulunur. Boşaltım
sistemi ve erkek üreme sisteminin sonudur. Hem
idrarın hem de spermlerin dışarı atılmasını sağlar.
3) YARDIMCI BEZLER:
Sağlıklı bir erkekte;
bir çift COWPER BEZİ,
bir çift SEMİNAL KESE ve
bir tane PROSTAT BEZİ bulunur. Bu üç bez beraberce
çalışarak SEMİNAL SIVIYI üretir.
Seminal sıvı;
 Spermlerin beslenmesini
 Spermlerin hareket etmesini
 Spermlerin dişi vücuduna girdiğinde, dişi üreme
sisteminin asidik salgılarından korunmasını sağlar.
Seminal sıvı bazik özellikte olan bir sıvıdır.
Prostat bezi, seminal sıvıyı üreten en büyük yardımcı bezdir.
Prostat bezinin en önemli görevi, sperm vas deferanstan
üretraya geçtiğinde üreteri tıkayarak idrarın üretraya
geçişine engel olmaktır. Böylece sperm ile idrar birbirine
asla karışmaz.
4) PENİS (EŞEY ORGANI):
Sperm ve idrarın dışarı atıldığı organdır. İçinden
üretra geçer.
Spermlerin dişi üreme sistemine aktarılmasını
sağlar.
Penisin yapısında süngerimsi bir doku bulunur. Bu
doku cinsel ilişki sırasında kan ile dolarak penisi
sertleşmesini sağlar. Bu sayede spermlerin dişi
üreme sistemine aktarımı kolaylaşır.
ERKEK ÜREME SİSTEMİNİN ÇALIŞMASINDA GÖREV ALAN HORMONLAR
FSH (FOLİKÜL UYARICI HORMON):
 Hipofiz bezinden salgılanır.
 Testisleri uyarır.
 Seminifer tüpçükleri içerisinde spermatogenezi
başlatır.
 Sertoli hücrelerinin inhibin hormonu üretmesini
sağlar.
LH (LÜTEİNLEŞTİRİCİ HORMON):
 Hipofizden salgılanır.
 Testisleri uyarır.
 Leydig hücrelerinden testesteron hormonu
salgılanmasını sağlar.
FSH ve LH testesteron ve inhibin hormonu etkisi
ile negatif geri bildiirim mekanizması ile kontrol
edilir.
TESTESTERON HORMONU:
 Leydig hücreleri tarafından LH etkisi ile
salgılanır.
 Spermtogenezin yapılmasını sağlar.
 Erkeklere özgü ikincil eşey karakterlerinin
oluşmasını sağlar.
İNHİBİN HORMONU:
 Sertoli hücrelerinden salgılanarak FSH salgısının
fazla salgılanmasını önler.