DUZEM-İLİTAM DİCLE ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA PROGRAMI Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 2012-2013 GÜZ DÖNEMİ FİNAL SINAVI (17 Haziran 2013 Pazartesi, Saat: 10:00) İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA PROGRAMI FİNAL SINAVI Adayın Adı ve Soyadı : Adayın T.C. Kimlik Numarası : Salon No : Salon Sıra No : DİKKAT: 1. Soru kitapçıklarını kontrol ederek, baskı hatası olan kitapçığın değiştirilmesi için salon görevlilerine başvurunuz. 2. Soru Kitapçığındaki açıklamaları okuyunuz. 3. Sınavda Yanlarında cep telefonu, çağrı cihazı vb. iletişim araçları bulunduran adayların sınavları iptal edilecektir. 4. Sınav bitiminde soru kitapçığı ve cevap kağıdını salon görevlilerine teslim ediniz. 5. Sınav başladıktan sonra ilk 30 dakika içinde hiçbir aday salondan çıkamaz. CEVAP KAĞIDI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR 1. Cevap kağıdı üzerinde yazacağınız yazı ve yapacagınız işaretlemelerde kurşun kalemden başka kalem kullanmayız. 2. Cevap kağıdında İSLAM TARİHİ-1, İSLAM HUKUKU-1 VE İSLAM AHLAK FELSEFESİ testleri için ayrılan bölümler bulunmaktadır. Cevabınızı cevap kağıdındaki ilgili bölümlere aşağıdaki örnekte olduğu gibi yavarlağı, dışına taşırmadan işaretleyiniz. Soru kitapçığı üzerinde yapılan cevaplandırmalar dikkate alınmaz. 3. Yanlış karalamalarınızı düzeltirken yuvarlağın içini temizce siliniz. ÖRNEK KODLAMA : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. SORU KİTAPÇIĞI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR Bu soru kitapçığında; İSLAM TARİHİ-1, İSLAM HUKUKU-1 ve İSLAM AHLAK FELSEFESİ derslerinden 25'er soru bulunmaktadır. Cevaplama süreleri her ders için 40 dakikadır. Her sorunun beş seçeneği vardır. Beş seçenekten sadece bir tanesi doğru cevaptır. Birden fazla işaretlemelerde o soru yanlış cevaplandırılmış sayılır. Her ders kendi içinde 100 puan üzerinden değerlendirilecektir Size ayrı karalama kâğıdı verilmeyecektir. Soru kitapçığınız içindeki boş alanları karalama yapmak için kullanabilirsiniz. Cevabını bilmediğiniz soruların üzerinde fazla zaman kaybetmeden diğer sorulara geçiniz. Zamanınız kalırsa bu sorulara daha sonra dönebilirsiniz. Cevabınız puanlanırken her doğru cevaba puan verilecek, yanlış cevaplarınız dikkate alınmayacak. Sınav bitiminde cevap kâğıdınızı ve soru kitapçığınızı salon sorumlularına teslim etmeyi unutmayınız. D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM TARİHİ-1 1) Balatu’ş Şüheda (Puvatya) Savaşında Endülüs valisi kimdir? a) Abdülaziz b. Musa b) Tarık b. Ziyad c) Ukbe b. Nafi d) Abdurrahman el Gafiki e) I. Hişam 5) 1479 yılında Kastilya-Leon Kraliçesi I. İsabel ile Aragon Kralı II. Fernando’nun evlenmesi üzerine İspanya’da Hıristiyan birliği sağlanmıştır. Bu süreçte aşağıdaki unsurlardan hangisi zorla Hıristiyanlaştırılmaya ve bölgeden tehcir edilmeye zorlanmıştır? a) Moriskolar b) Cevheriler c) Eftasiler d) Ziriler e) Abbadiler 2) Endülüs Emevilerinin Kuzey Afrika’da hakimiyet kurmaya başlaması hangi devlet ile mücadele etmesine neden olmuştur? a) Fatımiler b) Bizans c) Franklar d) Vizigotlar e) Abbasiler 6) Yusuf b. Taşfin hangi devletin hükümdarıdır? a) Muvahhidler b) Nasriler c) İdrisiler d) Rüstemiler e) Murabıtlar 3) Aşağıdaki Şii devletlerden hangisi 1016 yılında Kurtuba şehrini işgal ederek Endülüs topraklarında hakim olmak için mücadele etmiştir? a) Rüstemiler b) Hammadiler c) Zirriler d) Nasriler e) İdrisiler 7) Aşağıdakilerden hangisi Endülüs Emevilerinin üst düzey yönetim kadrosunda yer almamıştır? a) Hâcib b) Sâhibü'l-berîd c) Kâdi'l-cemâa d) Muhtesib e) Reisü'l-Küttab 4) Aşağıdakilerden hangisi 1031 yılında Endülüs merkezi idaresinin bozulması ile ortaya çıkan devletlerden birisi değildir? a) Abbadiler b) Tucibiler c) Hudiler d) Ziriler e) Moriskolar 8) Aşağıdaki Endülüs alimlerinden hangisi, vahdet-i vücûd nazariyesiyle hem İslâm hem de Hristiyan dünyasında etkili olmuştur? a) İbn Arabi b) İbnMeserre c) İbnHazm d) İbnTüfeyl e) İsa b. Dinar 1 D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM TARİHİ-1 9) Aşağıdaki eserlerden hangisi hem coğrafyacı ve hem de seyyah olan İdrîsî’nin eseridir? a) Nüzhetü’l-Muştak b) Tuhfetü'l-Elbab c) Ravzü'l-Mi'târ d) Risâletü'l-usturlâb e) Târîh 13) Fatımi HalifeiMustansır’ın 1094’te ölümünden sonra iki oğlundan Nizar’ın halifeliğini savunan İran İsmâilîlerinin liderliğini kim yürütmüştür? a) Müeyyedfi’d-Din eş-Şirazi b) Arslan Besasiri c) Bedrü’l-Cemk e) Ebu Said el-Cennabi 14) Fâtımîler tarihinde ‘Vezirlerin nüfuz asrı" adı verilen dönem hangi vezirle başlamıştır? a) Rıdvan b) Bedr el-Cemâli c) Efdal d) Me’mun el-Bataihi e)Yakub b. Killis 10) Aşağıdaki yapılardan hangisi Müluk-ı tavaif döneminde inşa edilmiştir? a) Kurtuba Camii b) Elhamra Sarayı c) Medinetü’Zehra d) Rusafe Sarayı e) Caferiye Sarayı 15) Aşağıdakilerden hangisi Horasan’da hüküm sürmüş İslam devletlerinden biridir. a) Ukayliler b) Mirdasiler c) Büveyhiler d) Mervaniler e) Tahiriler 11) Rüstemilerhanedanı ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a) Başkentleri Tahert’tir b) Hanedanın kurucusu Abdurrahman b. Rüstem’dir c) Hanedan Harici mezhebini benimsemiştir d) Hanedanın kurucusu Berberi menşelidir. e) Hanedana Fatımiler tarafından son verilmiştir 16) Fatımilerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a) 909 senesinde Mağrib’te kurulmuştur. b) 969 senesinde Mısır’ı almışlardır c) Devletin kurucusu ve ilk halifesi Ubeydullah el-Mehdi’dir d) Zengilertarafından son verilmiştir. e) Zeydiye mezhebini benimsemişlerdi 12) Aşağıdaki hanedanlardan hangisi Mağrib’te kurulmuş olan hanedanlardan değildir? a) Fatımiler b) İdrisiler c) Ağlebiler d) Rüstemiler e) Saffariler 2 D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM TARİHİ-1 17) Aşağıdakilerden hangisi Mervani hükümdarından birisi değildir? a) Baz b. Dustek c) Mümehidüddevle Said d) NizamuddevleNasr e) Nasrüddevle Mansur 22) Aşağıdaki hangi devletin kurucuları uzun yıllar Bağdat’da Abbasi himayesinde sahibüşşurtalık makamına hakim olmuştur? a) Tahiriler b) Rüstemiler c) İdrisiler d) Saffariler e) Büveyhiler 18) Ziyariler hanedanı hangi bölgede hüküm sürmüştür? a) Taberistan ve Cürcan b) Horasan c) Maveraünnehir d) Kafkasya e) Irak 19)Kabusname kimdir? a) Nizamülmülk b) Keykubad c) Kubad d) Keykavus e) Kabus adlı 20) Sahibü’ş-şurta’nın karşılığı hangisidir? a) İçişleri Bakanı b) Defterdar c) Ordu komutanı d) Savunma Bakanı e) Emniyet müdürü eserin 23) 873 tarihinde Nişabur’u alarak Tahirilerin Horasan’daki hâkimiyetine son veren hükümdar kimdir? a) Yakup b. Leys b) Amr bin Leys c) Esed b. Saman-hudat d) İsmail b.Ahmed e) Merdaviç binZiyar yazarı 24) Fütûhu’l-Büldân adlı eserin yazarı kimdir ? a)Vakıdi b) Yakut el-Hamevi c) Belâzûrî d) Taberi e) Mesudi günümüzdeki 25) Aşağıdaki mimari eserlerden hangisi Abbasi dönemine ait değildir ? a) Kubbetü’sSüleybiye b) Cevsakü’l-Hakani Sarayı c) Rusafe Sarayı d) Mustansıriye Medresesi e) Samerra Camii 21) Aşağıdaki devletlerden hangisi bir Arap hanedanlığı değildir? a) Dülefiler b) Ukayliler c) Mirdasiler d) Tahiriler e) Emeviler İSLAM TARİHİ-1 TESTİ BİTTİ... 3 D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM HUKUKU-I 1. “Kardeşler dede ile bulundukları zaman miras almazlar” görüşü kime aittir? A) Ebu Hanife B)İmameyn C) İmam Malik D)İmam Şafiî E) İmam Ahmed 5. “Babanın, çocuğunu öldürmesinde te’dip amacının olmadığı kesin olarak belirlenirse, kendisine kısas uygulanır” görüşü kime/kimlere aittir? A) Dört mezhebin hepsine B) EbûHanîfe’ye C) İmam Mâlik’e D) İmam Şâfiî’ye E) İmam Ahmed’e 2. “Sırf Allah hakkı” ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Miras yoluyla varislere geçmez B) Cezanın uygulanması sadece yöneticilere aittir C) Birleştirme (tedahül) olabilir D) Suçlunun köle olması halinde ceza yarıya düşmez E) İhtiyat caizdir 6. Aşağıdakilerden hangisi nafakayı düşüren durumlardan değildir? A) Kadının zengin olması B) Kocanın ölümü C) Kadının itaatsizliği D) Kadının izinsiz bir işte çalışması E) Kadının ma'siyet yoluyla sebep olduğu ayrılık 3. Aşağıdaki durumların hangisinde mehr-i misil gerekmez? A) Nikâh akdi sırasında mehrin konuşulmaması B) Mehir belirlenmiş olmakla birlikte, mehir hakkında aşırı bilinmezliğin bulunması C) Mehir belirlenmiş olmakla birlikte, mütekavvim olmayan bir malın mehir olarak belirlenmesi D) Tarafların karşılıklı olarak mehirsiz evlenmeyi kararlaştırması E) Nikâh akdi sırasında tamamının veya bir kısmının peşin olarak verilmeyip daha sonra verilmesinin şart koşulması 7. Kısası infaz etmek, normalde kimin hakkıdır? A) Devlet başkanının B) Devlet başkanı naibinin C) Valinin D) Velinin E) Hâkimin 8. “İki sayının birden başka ortak böleninin olmamasına …………denir”. Cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdaki hangi kelime/kelimeler getirilmelidir? A) Temâsül B) Tedâhul C) Tebayün D) Tevâfuk E) Kasım-ı müşterek 4. “Payların toplamının ortak paydaya yetişmemesine ………….denir”. Cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdaki hangi kelime getirilmelidir? A) Adile B) Avliye C) Reddiye D) Nâkısa E) Kalîle 4 D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM HUKUKU-I 9. Kişinin hanımının üvey kızları ile evlenmesinin haram olmasının şartı nedir? A) Evlilik akdinin yapılmış olması B) Evlilik akdi ile birlikte zifafın gerçekleşmesi C) Hiçbir şartta haram olmaz D) Üvey kızın kendi himayesinde büyümüş olması E) Üvey kızın velayetini üstlenmiş olması 13. Aşağıdakilerden hangisi Hâricî fıkıh ekolü (mezhebi)dir? A) Zâhirî B) İsmailî C) Caferî D) Zeydî E) İbâzî 10. “el-Asl (el-Mebsût), ez-Ziyâdât, elCâmiu’l-kebîr, el-Câmiu’s-sağîr, es-Siyerü’lkebîr ve es-Siyerü’s-sağîr” adlı eserlere ne ad verilir? A) Kutubu mutebere B) Kutubu sitte C) Altı kitap D) Zâhirü’r-rivâye E) Nevâdirü’r-rivâye 14. Terekeye taalluk eden hakların sıralanmasında “borçların ödenmesi”ni birinci sıraya koyan mezhep/mezhepler hangisidir? A) Hanefî B) Mâlikî C) Şâfiî D) Hanbelî E) Dört mezhep 11. Aşağıdakilerden hangisi mirası engelleyen sebeplerden değildir? A) Kölelik B) Mûrisi öldürmek C) Din ayrılığı D) Ülke ayrılığı E) Delilik 15. Akıllı ve ergin kadının vekil aracılığı evlenebileceğini kabul eden mezhep hangisidir? A) Dört mezhep B) Hanefî C) Şâfiî D) Mâlikî E) Hanbelî 12. “Evlilik akdinin kurulmasını bir olayın veya zamanın gerçekleşmesine bağlayan şartlara …………şart denir”. Boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) İnfisâhî B) Takyîdî C) Ta'lîkî D) Şer’î E) Dünyevî 16. “Sahih evliliğin, cinsel temas veya sahih halvetten önce kadının fiili ile sona ermesi” durumuyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Mehrin tamamını vermek gerekir B) Mehrin yarısını vermek gerekir C) Mehr-i misil vermek gerekir D) Mehr-i misil ile mehr-i müsemmanın en azını vermek gerekir E) Mehir vermek gerekmez 5 D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM HUKUKU-I 17. “Bir kimsenin kendisinden kaynaklanan bir sebeple varis olamamasına ………………denir”. Cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdaki hangi kelime / kelimeler getirilmelidir? A) Asabe B) Hacb C) Mahrumiyet/hirmân D) Mahrec E) Tedâhul 18. Mecelle kaldırılmıştır? A) 1923 B) 1926 C) 1928 D) 1932 E) 1938 hangi tarihte 21. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır? A) Kocasının ölümünden dolayı iddet bekleyen bir kadına açık evlenme teklifinde bulunmanın caiz olmadığı konusunda görüş birliği vardır. B) Ric’î talaktan dolayı iddet bekleyen bir kadına açık evlenme teklifinde bulunmanın caiz olmadığı konusunda görüş birliği vardır. C) Şâfiîlere göre kocası irtidat ettiği için iddet bekleyen kadın da ric’î talak sebebiyle iddet bekleyen kadın gibidir. D) Bâin talaktan dolayı iddet bekleyen bir kadına açık evlenme teklifinde bulunmak, âlimlerin çoğuna göre caiz değildir. E) Bâin talaktan dolayı iddet bekleyen bir kadına açık evlenme teklifinde bulunmak, âlimlerin ittifakıyla caizdir. yürürlükten 22. “Ric'î talâk” ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Boşama sayısı eksilir B) İddet süresi içinde eşlerden birisi ölürse diğeri ona mirasçı olur C) İddet süresince koca eşini başka bir talakla boşayabilir D) İddet süresince koca eşini başka bir talakla boşayamaz E) Boşama durumunda mehrin peşine dönüşeceği kararlaştırılmışsa, ric'î boşamada ancak iddet sonunda mehir peşine dönüşür 19. “Zıhârkeffareti” ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Bir köle azat etmek gerekir B) Şâfiîlere göre kölenin mü'min olması gerekir C) Köle azat etmeye gücü yetmeyenin aralıksız iki ay oruç tutması gerekir D) İki ay oruç tutmaya gücü yetmeyenin altmış fakiri doyurması gerekir E) İki ay oruç tutmaya gücü yetmeyenin altmış fakiri doyurmak yerine onları giydirmesi de caizdir 23. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Cahiliye devrinde evlât edinme vardı İslam kaldırdı B) Cahiliye devrinde evlât edinme yoktu İslam getirdi C) İslam’a göre karı-koca anlaşırsa evlat edinmeleri caizdir D) İslam’a göre sadece çocuğu olmayanların evlat edinmeleri caizdir E) İslam’a göre temyiz çağından önceki çocukların evlat edinilmeleri caizdir 20. Gizli yapılan veya şahitlerden gizlemeleri istenen bir nikâhın geçerli olmayacağı görüşü kime aittir? A) Hanefîlere B) Mâlikîlere C) Şâfiîlere D) Hanbelîlere E) Dört mezhebin hepsine 6 D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM HUKUKU-I 24. Çoğunluk mezhep müçtehitlerine göre velîme davetine katılmanın hükmü nedir? A) Vaciptir B) Sünnet-i müekkededir C) Sünnet-i gayr-i müekkededir D) Sünnet-i zevâiddir E) Mubahtır 25. Aşağıdakilerden hangisi bâtıl sayılan evliliklerden değildir? A) İcap ve kabul olmaksızın yapılan evlenme B) Temyiz gücüne sahip olmayan çocuğun bizzat evlenmesi C) Müslüman bir kadının gayri müslim bir erkekle evlenmesi D) Müslüman erkeğin Allah'a ortak koşan bir kadınla evlenmesi E) Evli bir kadınla, evli olduğunu bilmeksizin yapılacak evlenme İSLAM HUKUKU-1 TESTİ BİTTİ... 7 D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM AHLAK FELSEFESİ 1. Ahlak ilminin konusu aşağıdakilerden hangisidir? A) Vazifelerdir. B) Vazifelerini yerine getirerek manevi bir kemale ulaşmak, ebedi mutluluğa erişmektir. C) İyi ve kötü huyların sahibi olarak insandır. D) İnsanın yükümlülük ve sorumluluklarıdır. E) Üzüntüyü giderme, mutluluğu temin etmektir. 5. Ahirette adil bir şekilde ödüllendirilip cezalandırılabilmesi için insanın eylemi yaparken bulunması gereken hususlar Mutezile düşüncesine göre nelerdir? A) Niyet, hüküm, amel, meleke B) Niyet, hüküm, hatır, dürtü C) İrade, kudret, hayal, dürtü D) Kudret, hikmet, adalet, ilim E) İrade, kudret, kasıt, ilim 2. “Doğruluk, yükümlülük, erdem, güzellik, hakikat” gibi kavramları içermekle birlikte soyut, somut, öznel ve nesnel olmak üzere çeşitli kısımlara ayrılan aşağıdakilerden hangisidir? A) Değer B) İyi C) Etik D) Niyet E) Moral 6. “Ahlaki değerlerin tabiatı, ancak ilahi emir ve yasaklarla mümkündür” düşüncesini İslam ahlak geleneğinde savunan ekol aşağıdakilerden hangisidir? A) Mutezile B) Meşşai C) İşraki D) Eşariyye E) Maturidiyye 3. Kur’an-ı Kerim’de dünyevi ve uhrevi mutluluk karşılığında kullanılan kavram hangisidir? A) Şaki B) Mürüe C) Salah D) Hasene E) Tayyib 7. Erdemleri, dianoetik (akla uygun erdemler, düşünce erdemleri) ve ahlakla ilgili erdemler şeklinde ayrım yaparak ele alan düşünür kimdir? A) Sokrates B) Platon C) Aristoteles D) Plotinus E) Epikür 4. Edebü’d-Dünya ve’d-Din adlı eserin müellifi kimdir? A) İbnHibban el-Büsti B) Maverdi C) İbnHazm D) Kindi E) Ebubekir Razi 8 D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM AHLAK FELSEFESİ 8. İlk İlke olan Tanrı’dan başlayıp O’ndan sudur eden metafizik varlıklarla devam ederek en altta bulunan maddeye kadar hiyerarşik bir düzen içinde meydana geliyorsa toplumlarda buna benzer bir yapıda ortaya çıkmaktadır. Buna göre ilk olan bir ilke sonra onu takip eden diğer ilkeler bunları takip eden şehirliler, sonra da daha aşağı seviyede bulunan şehirli insanlar şeklinde bir yapılanma vardır. İnsan göz önüne alındığında en büyük hayır, en son kemal ancak şehir hayatı ile elde edilir. Bu düşünceler hangi filozofa aittir? A) İbn Sina B) Farabi C) İbnMiskeveyh D) Epikür E) Ebubekir Razi 11. Farabi’ye göre gerçek ve en yüksek bilgiye nasıl ulaşılır? A) Riyazetle B) Dünyevi zevk ve hazlara karşı gelerek C) Teorik aklı, pratik akla tâbi kılarak D) İnsan aklının olgunlaşıp faal akılla irtibat kurmasıyla. E) Tabiatında var olan ödev ve sorumlulukları yerine getirerek 12. İbn Sina’ya göre ahlaki fiillerin iyi ya da kötü olarak ortaya çıkmasına etki eden güçler hangileridir? A) Akıl, öfke, şehvet B) Akıl, nefis, şehvet C) İrade, öfke, şehvet D) Akıl, hayal, vehim E) Akıl, öfke vehim 9. Risale fi'l-hîle li-defi'l-ahzan adlı eserin müellifi ve risalenin içeriğini doğru bir şekilde veren seçenek hangisidir? A) Ebubekir Razi / Acı B) Kindi /Adalet C) Kindi / Üzüntü D) Farabi / Üzüntü E) Ebubekir Razi / Mutluluk 13. Hem teorik hem de pratik akıl bakımından tam yetkinliğe ulaşmış olup, ölümden sonra mutluluğun zirvesinde olan nefis hangisidir? A) Yetkin ve arınmamış nefisler B) Yetkin ve durulmuş nefisler C) Yetkin ve çalışkan nefisler D) Yetkin ve arınmış nefisler E) Arınmış nefisler 10. İnsanları mahrûr, mebrüd, mertub ve yâbis şeklindeki ahlaki tiplere ayırarak ele alan aşağıdakilerden hangisidir? A) İhvan-ı Safa B) Kindi C) Farabi D) İbn Sina E) İbn Miskeveyh 14. Tehzîbül-ahlâk ve tathîrü'l-a'râk adlı eserin müellifi kimdir? A) Farabi B) İbn Sina C) NasıruddinTusi D) Kınalızade Ali Efendi E) İbn Miskeveyh 9 D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM AHLAK FELSEFESİ 15. İbn Miskeveyh, adaleti tabii, vazi ve İlahi olmak üzere üçe ayırır. İbn Miskeveyh, tabii adaletle neyi kastetmektedir? A) Tabii âlemdeki denge, uyum ve düzenin ilkesi B) Yasama faaliyetiyle ilgili olan ilke C) Metafizik âleme hükmeden denge ve düzen ilkesi D) Güçlerin denge halinde olması E) İnsanın seçme hürriyeti 18. Aşağıdakilerden hangisi Nasıruddin Tusi’nin ahlak düşüncesini yansıtmaz? A) Pratik felsefe/ameli hikmet ile şeriat arasında paralellik bulunmaktadır. B) Yiğitlik, iffet gibi erdemeler dini emirlerin de içeriğini oluşturur. C) Bedenle nefis(insani nefis) arasında bir mücadele olmasaydı insana İlahi emirler gelmezdi. D) Para, insanlar arasında adil ve aracıdır fakat para natık bir adildir. E) İlahi kanun, toplumsal ilişkilerde itidalin sağlanmasında ölçüleri belirleyen para ve insani hakim gibi unsurların çatısını oluşturmaktadır. 16. İbn Miskeveyh’in sosyal hayattan uzak, uzlete dayalı bir çileci ahlâk anlayışını reddetmesinin sebebi nedir? A) Tasavvufa karşı olması B) İnsanın ictimaî ve siyasî bir varlık olması C) İnsanın tab’en a-sosyal olması D) Ahlaki değerlerin öznel olması E) Ahlaki değerlerin iktisatla alakalı olması 19. Huyun değişip değişmemesi konusunda Kınalızade Ali Efendinin düşüncesi nedir? A) Huyun değişmesi mümkün değildir. B) Tabii olan huy yaratılış gereği olduğu için değişmez. Alışkanlıkla elde edilen huy ise değişkendir. C) Huy, tabii bir durum olup ancak arazlarla değişebilir. D) Huyun değişmesi mümkündür. E) Huy değişmez ahlak değişebilir. 17. Aşağıdakilerden hangisi Nasıruddin Tusi’ye göre nefsin özelliklerinden biri değildir? A) Nefis bir cevherdir B) Basittir C) Arazdır D) Duyuların hiçbiriyle duyumsanmaz E) Cisim ve cismani değildir 20. Akıl kuvvesinden çıkan erdem ve reziletler hangi seçenekte doğru bir şekilde verilmiştir? A) Hikmet / tehevvür (saldırganlık) / beladet B) Hikmet / cerbeze (kurnazlık) / beladet (ahmaklık) C) Adalet / cerbeze / beladet D) İffet / tehevvür / beladet E) Şecaat / humud / tehevvür 10 D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM AHLAK FELSEFESİ 21. Aşağıdaki ifadelerden hangisi Gazali’nin ahlak anlayışını yansıtmaz? A) Ahlâkî değerler insanüstü bir otoriteye bağlanmazsa mutlak olma niteliğini kaybeder. B) Ahlâkî değerler insanüstü bir otoriteye bağlanmazsa mutlak olma niteliğini kaybeder. C) Akıl, görev ve yükümlülük bilincine sahip olmakla birlikte bu bilince kendiliğinden değil dışarıdan (vahiy yoluyla) uyarılarak varır. D) İnsanın ahlâki eylemlerini belirleyen en önemli etken menfaattir. E) İyilik ve kötülük gibi değerler fiilin kendisinde değil yöneldiği gayededir. 23. Adaletin tezahür edebilmesi için gözetilmesi gereken şartlar nelerdir? A) Hayat hakkı / hürriyet hakkı / vicdanları gözetmek / düşünce özgürlüğü / manevi hayatın tecavüzden korunması / mülkiyet hakkı B) Hayat hakkı / hürriyet hakkı / vicdanları gözetmek / sağlık hakkı / çalışma güvenliği hakkı / eylem özgürlüğü C) Düşünce özgürlüğü / manevi hayatın tecavüzden korunması / mülkiyet hakkı / eylem özgürlüğü / serbest piyasa / hayat hakkı D) Hürriyet hakkı / vicdanları gözetmek / sağlık hakkı / iktisadi rekabet / düşünce özgürlüğü / manevi hayatın tecavüzden korunması E) Hayat hakkı / hürriyet hakkı / vicdanları gözetmek / düşünce özgürlüğü / serbest piyasa / gıda güvenliği 22. Sevgi ve dostluğun ahlakla olan ilişkisini yansıtmayan ifade aşağıdakilerden hangisidir? A) Sevgi ile adalet münasebeti yapay olanın doğal olana nispetle zorlamalı olması gibidir. B) Sevgi ve dostluk, insanın doğal ihtiyacı olmasının yanında ahlaken de gereklidir. C) Sevgi bağıyla meydana gelen toplumlarda yargı ve tıp kurumuna çok ihtiyaç duyulmaz. D) Sevgi ve dostluğun ahlaken gerekli olması sosyalolmaktan çok ferdiaçıdandır. E) İnsanların yetkinleşme çabaları aynı zamanda sevgi ve dostluğun da ahlaki gerekçesini oluşturmaktadır. 24. Yahudi din alimlerine göre Tevrat’ın bizzat kendisi olduğu, bunun dışındaki sözlerin ise birer yorumdan ibaret olduğunu belirttikleri ve aynı zamanda altın kural olarak da bilinen aşağıdakilerden hangisidir? A) “Siz Tanrınız Rab için kutsal bir halksınız. Tanrınız Rab öz halkı olmanız için yeryüzündeki bütün halkların arasından sizi seçti” B) Size hoş gelmeyen şeyi başkalarına da yapmayın. C) İnsanların size nasıl davranmasını istiyorsanız siz de onlara öyle davranın. D) Komşunu kendin gibi seveceksin E) Rabbi bütün kalbinle seveceksin. 11 D.Ü. İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA FİNAL SINAVI İSLAM AHLAK FELSEFESİ 25. Kant’ın ahlak anlayışı aşağıdakilerden hangisidir? A) Mutluluk ahlakı B) Metaetik C) Normatif etik D) Deontolojik (ödev) ahlak E) Uygulamalı etik SINAV BİTTİ... 12