yönetimin işlevleri (fonksiyonları)

08.01.2015
İŞLETMENİN TEMEL FONKSİYONU: YÖNETİM-2
YÖNETİMİN İŞLEVLERİ (FONKSİYONLARI)





Fayol yönetim işlevlerini; planlama, örgütleme,
kaynakları bir araya getirme, yön verme, kontrol
şeklinde gruplandırmıştır.
Çağdaş
yönetim
kuramcıları
Fayol’ün
gruplamasında birtakım değişiklikler yaparak, yönetim
işlevlerini şu şekilde ele almıştır:
Planlama
Organize Etme (örgütleme)
Yürütme
Koordinasyon (eşgüdümleme)
Kontrol.
2
1
08.01.2015
Planlama İşlevi:
 Plan, planlama süreci içerisinde amaçlara varmak için
ne yapılması gerektiğini belirten araçtır.
 Planlama,
önceden
ne
yapılacağına,
nasıl
yapılacağına, neden, ne zaman ve nerede yapılacağına
ve bunları kimin yapacağına karar vermektir.
 Planlama bir süreci, plan ise bir sonucu ifade eder.
Planlama işlevinde bilgi toplama, analiz yapma,
varsayımların kurulması, tahmin ve öngörülerin
yapılması, seçeneklerin belirlenmesi, karar verme gibi
konular ön plana çıkmaktadır.
3
Planlama İşlevi:




Planlamanın Özellikleri:
Planlama
kaynakların
verimli
bir
biçimde
kullanılmasını sağlar,
Planlama bir seçim ve karar sürecidir,
Planlama geleceğe dönük bir süreçtir,
Plan esnek ve dinamiktir.
Planlama, yöneticiler arasında düzenli bir
haberleşme ve koordinasyon sağlar; en iyi kararları
almaya ve uygulamaya yöneltir; yetki devrini
kolaylaştırır.
4
2
08.01.2015
Planlama Süreci:
Planlama süreci 4 aşamadan oluşmaktadır:
1.
Misyon açıklamaları ve vizyon
2. Amaç ve hedeflerin belirlenmesi
3. Amaçlara ulaştıracak alternatif yolların belirlenmesi
4. Alternatifler arasından seçim yapma.
5
Planlama Süreci:
1. Misyon açıklamaları ve vizyon:
Misyon, örgütün yaptığı işin tanımını ve örgütü aynı
işi yapan diğer örgütlerden ayıran özellikleri kapsar.
Örgütün iş felsefesi; örgütün iş felsefesi, işe yaklaşım
biçimi, iş değerleri, müşteriye yaklaşım ve vermek
istediği imaj belirtilir.
Vizyon, mevcut gerçekler ile gelecekte beklenen
koşulları birleştirerek, örgüt için arzu edilen bir
gelecek imajı yaratmak şeklinde tanımlanmaktadır.
6
3
08.01.2015
Planlama Süreci:
Amaç ve hedeflerin belirlenmesi:
Amaç, belli bir sürede örgütün ulaşmak istediği sonucu
ifade eder.
Hedef, ise ölçülebilir, zaman boyutuna sahip olan,
gerçekçi ve aksiyona işaret eden bir kavramdır.
3. Amaçlara ulaştıracak alternatif yolların
belirlenmesi:
Bu aşamada gelecekte ulaşılması kararlaştırılmış durum
veya sonuca nasıl ve ne yaparak ulaşılabileceğinin yolları
belirlenir.
4. Alternatifler arasından seçim yapma:
Alternatif yollardan biri seçilir.
2.
7
Planlama Süreci:
İyi bir planda bulunması gereken özellikler:
1. Plan açık, seçik ve geçerli bir amaca yönelik olmalıdır,
2. Değişik uzmanlarca hazırlanan planların, bu uzmanlar
arasında etkin bir haberleşme ile koordinasyon
sağlanmalıdır.
3. Plan, işletmenin iç ve dış koşullarına uyabilecek şekilde
esnek olmalıdır.
4. Planlama, işletmenin çeşitli kademelerine yayılmalıdır.
5. Plan, optimal bir süreyi kapsamalıdır.
6. Planın hazırlanması ve uygulanması rasyonellik ilkesine
uygun olmalı; fazla giderleri gerektirmemelidir.
7. Planın ayrıntı düzeyi ve kapsayacağı zaman önemli olup,
süreyi kısaltmak yararına azaltırken; süreyi uzatmak da,
isabet derecesini azaltır. Plan optimal bir süreyi
kapsamalıdır.
8
4
08.01.2015
PLAN TÜRLERİ
1) KULLANIM BİÇİMLERİNE GÖRE PLANLAR
 Sabit Planlar: İşletme amaçları için tekrar tekar
kullanılan ve süreklilik gösteren planlardır.
 Tek amaçlı planlar: Tek amaçlı ya da belirli bir
amacın gerçekleştirilmesi için kullanılan planlardır.
Genellikle kısa dönemler için düzenlenir. Tek amaçlı
planlar içinde programlar, projeler ve bütçeler yer
alır.
9
PLAN TÜRLERİ
2) NİTELİKLERİNE GÖRE PLANLAR
 Stratejik planlar: Örgütün zaman içindeki büyüme ve
gelişimiyle ilgili planlardır. Stratejik Planlama, örgütün
kontrolü dışında sayılan dış çevreyi göz önünde tutar ve
işletmeyi bir bütün olarak ele alır. Örgütün ulaşmayı
düşündüğü ana amaçların nasıl başarılacağına ilişkin
bilgiler sunar.
 Taktik planlar: Stratejik planlarda saptanmış olan
amaçlara nasıl ulaşılacağını gösteren planlardır.
Stratejik planlar, örgütün NE yapması gerektiğine
eğilirken, taktik planlar, amaçlara NASIL ulaşılacağını
belirler.
10
5
08.01.2015
PLAN TÜRLERİ
3) SÜRELERİNE GÖRE PLANLAR
 Kısa süreli planlar: Çoğu zaman bir yıllık süreyi kapsar.
Genellikle günlük idari işlerle ilgilidir.
 Orta süreli planlar: 1-5 yıllık bir süreyi kapsar. İşletme
yatırımları, gelir ve giderler vb. Konular için
düzenlenen planlardır.
 Uzun süreli planlar: Bu tür planlarda süre genellikle 5
yıldan başlamakta ve amaçları gerçekleştirmek için,
belirlenmiş politika ve stratejilerin öngördüğü
etkenlere bağlı olarak uzamaktadır.
11
Stratejik Planlama Süreci:
Strateji: fırsatlardan en iyi şekilde faydalanmak ve
gelecekteki başarıyı güvence altına almak amacı ile
gerçekleştirilen karar alma süreçleri ve diğer uygulamaların
toplamıdır şeklinde tanımlanabilir.
Stratejik Yönetim: etkili stratejiler geliştirmeye,
uygulamaya ve sonuçlarını değerlendirerek kontrol etmeye
yönelik kararlar ve faaliyetler bütünü olarak tanımlanabilir.
Stratejik yönetim sürecinin en temel amacı,
uygulandığı kuruma sektördeki diğer kurumlardan
ayrılabilmesi/farklı olabilmesi için yardımcı olmaktır. Bunu
da kurumun güçlü
yönlerine ve fırsatlarına
odaklanmasını ve bunun yanında zayıf yönlerini ve dış
tehditlerini minimum seviyeye çekmesini sağlayarak
gerçekleştirmektedir.
12
6
08.01.2015
Stratejik Planlama Süreci:
Stratejilerin geliştirilmesi sürecinde kurum içinde
uygulanabilecek yöntemlerin başında ise Stratejik
Analiz gelmektedir.
Analiz araçları:
 Dış çevre-genel çevrenin ölçülmesi,
 Dış çevre-sektörel /iş çevresinin ölçülmesi,
 SWOT/FÜTZ analizi,
 Performans güçleri analizi,
 Denge analizi.
13
Strateji Türleri:
1. Temel Stratejiler: işletmenin veya farklı iş
birimlerinin yaşamlarını sürdürebilmeleri veya
rekabet üstünlüğü elde edebilmelerini sağlamak
amacıyla her yönetim düzeyinde görülen ve
uygulanan stratejilerdir.
2. Üst Düzey/ Kurumsal Stratejiler: kurum olarak
hangi sektörün içinde olması ve bunları nasıl
uygulayacağı konuları üst düzey yöneticilerinin
sürekli düşündüğü, üzerinde uğraştığı ve çözüm
aradığı konulardır.
14
7
08.01.2015
Strateji Türleri:
3. İş Stratejisi (İşyönetim/ Rekabet Stratejileri):
belirli bir pazarda müşteriler için değer yaratan ve
sahip olunan temel yetenekler aracılığıyla rekabet
üstünlüğü sağlamaya yönelik karar ve davranışların
bütünüdür.
4. Fonksiyonel (işlevsel) Stratejiler: Pazarlama, satış
ve servis, üretim, tedarik ve lojistik, insan kaynakları,
teknoloji geliştirme/araştırma ve geliştirme ve
finansman ve muhasebe işlevine yönelik stratejiler
olarak sıralanabilir.
15
Stratejik Yönetimin Unsurları:
 Vizyon: gelecek ile ilgili büyük amaçları, arzuları ifade
eden bir kavramdır.
 Misyon: bir işletmeye yön vermek ve anlam
kazandırmak amacıyla belirlenmiş ve o işletmeyi
benzerlerinden ayıran görev ve ortak değerlerdir.
Misyon, örgütün var oluş nedenini, hangi alanda var
olduğunu ve bu alanda başarıyı nasıl yakalayacağını
kesin ve hafızada kalıcı bir şekilde belirten bir tür
bildirgedir.
16
8
08.01.2015
Stratejik Yönetimin Unsurları:
 İşletmelerde misyon, stratejistlere ve çalışanlara yol
gösteren bir rehberdir.
 İşletme misyonu, işletmenin içinde ve dışında tüm
sosyal paydaşlara işletmenin işi, değerleri, felsefesiyle
ilgili bir biçimsel açıklama özelliğindedir.
 İşletme misyonu, koyduğu değer ve felsefe normları ile
çalışanlar arasında ortak bir bağlayıcı elemandır.
 İşletmenin bütünü açısından işletmenin temel bir
misyonu olmasının yanında her yönetim düzeyindeki
değişik iş birimlerinin de işletmenin temel misyonu ile
uyumlu kendine ait bir misyonu vardır.
17
Stratejik Yönetimin Unsurları:
 Amaç: işletmenin faaliyetlerinin sonucunda elde
etmek istedikleri olup işletmenin yaptığı işleri,
faaliyetleri niçin yaptığını, neyi veya neleri elde etmek
için yaptıklarını belirten sonuçlardır.
 Hedefler: amaçların işlemsel tanımlarıdır. Örgütsel
hedeflerin de örgütsel amaçlar gibi birçok özelliğinden
bahsedilebilir. Örgütsel hedefler ölçülebilirler, bir
zaman dilimi içerirler, ve olası ikilemleri ortadan
kaldırırlar.
18
9