İLAÇ YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ DOKÜMAN KODU:İY.PR.02 YAYIN TARİHİ:ARALIK 2015 REVİZYON TARİHİ:00 REVİZYON NO:00 SAYFA SAYISI:3 İÇİNDEKİLER 1.AMAÇ…………………………………………………………………………………………….…2 2.KAPSAM,SORUMLULAR.....................................................................................................2 4.TANIMLAR2-4 5. UYGULAMA 1.AMAÇ: İlaçların güvenli uygulanmasına, hastanın beraberinde getirdiği ilaçların yönetimine, ilaçların karışmasını engellemeye, pediatrik dozda kullanılacak ilaçlara,yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçlara yönelik tanımlanmaların yapılarak ilaç hatalarında ve istenmeyen olaylarda izlenecek yolları sağlamaktır. 2.SORUMLULAR: Hekim, Hemşire, Sağlık Memuru,ATT, Eczacı, İdareciler ve birim sorumluları 3.KAPSAM: Eczane, Tüm yataklı servisler, Hemodiyaliz, acil, ameliyathane, yoğun bakımlar. 4.TANIMLAR: ABBİL: Ambalajı Birbirine Benzeyen İlaç Listesi YOBİİL: Yazılışı ve Okunuşu Benzer İsimli İlaç Listesi İBEL:İlaç- Besin Etkileşim İİEL: İlaç- İlaç Etkileşim Listesi PDİL: Pediatrik dozdaki ilaç listesi APDL: Acil pediatrik dozları listesi 5.UYGULAMA 5.1. Hastanın Beraberinde Getirdiği İlaçların Yönetimine İlişkin Düzenlemeler: Hastanın beraberinde getirdiği ilaçlar hemşire tarafından teslim alınarak kullanılması engellenir. İlaçlar “Hemşirelik Süreci hasta Tanımlama Formu” nun ilgili bölümü ile kayıt altına alınır. Teslim alınan ilaçların miat kontrolü ilaçları teslim alan hemşire tarafından kontrol edilir. Miadı geçmiş ilaçlar teslim alan hemşire veya birim sorumlusu tarafından imha edilir. Hastanın beraberinde getirdiği ilaçlar hekimi tarafından kontrol edilir. Hekim tarafından kontrol edilen ve hastanın kullanması hekim tarafından uygun görülen hastanın beraberinde getirdiği ilaçlar order edilir. Hemşire tarafından ilaçlar hastaya uygulanır. 5.2.İlaçların Güvenli Uygulamasına Yönelik Düzenlemeler: İlaçlar kapalı kaplarda ve kişiye özel olarak hazırlanır. Kaplarda hastaların kimlik tanıyıcı bilgileri bulunur. Tedaviler kısaltmalar yapılmadan hekim tarafından okunaklı şekilde hasta tabelasına yazılır. Hekim tarafından imzalanır ve kaşelenir.Hekimin tedavi planı Hemşire Gözlem Formuna kaydedilir. Tedavi planı; ilacın tam adını, uygulama zamanını ve dozunu, uygulama şeklini ve veriliş süresini içermelidir.Tedavi planındaki ilaçlar hastaya hemşire tarafından uygulanır. Stajyerlerin ilaç uygulamaları 1 İLAÇ YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ DOKÜMAN KODU:İY.PR.02 YAYIN TARİHİ:ARALIK 2015 REVİZYON TARİHİ:00 REVİZYON NO:00 SAYFA SAYISI:3 da hemşire gözetiminde olmalıdır.İlaç uygulandıktan sonra uygulayan kişinin adı ve soyadının baş harfleri kodlanır.İlaç uygulamaları “İlaç Uygulama Talimatı” na göre yapılır. Hasta tabelalarında yazılan ilaçlar, eczaneden envanteriyle teslim alınır. Hasta kol bandından ve bilinci açıksa doğru hasta olduğu tespit edilir. Oral ilaçlar, ilaç poşetlerine, saatlerine göre ayrılır. Poşetlerin üzerine hasta adı-soyadı, oda numarası, verileceği saat yazılır. Ex olan ve taburcu olan hastalardan kalan ilaçlar ilaç teslim formuyla beraber eczaneye teslim edilir. 5.3.İlaçların Karışmasını Engellemeye Yönelik Düzenlemeler: Eczacı tarafından ABBİL, YOBİİL, YRİL, İBEL ,PDİL,APDL,oluşturur ve bu listelerin güncelliği sağlanır. Yataklı servisler, eczane, hemodiyaliz, ameliyathane, yoğun bakım ve acilde, listeler okunabilecek yerlere konulur. İlaç isimleri kısaltılarak yazılmamalıdır. Ciddi ve beklenmeyen advers etkiler oluştuğunda birimlerde “Advers Etki Bildirim Formu” doldurularak farmakovijilans sorumlusuna birim sorumlusu veya hemşiresi tarafından bildirilir. Bu formlar Farmakovijilans sorumlusu tarafından TÜFAM’ bildirilir. ABBİL, YOBİİL de olan ilaçların dolaplardaki yerleşimi ayrı raflarda yapılır. 5.4.Pediatrik Dozda Kullanılacak İlaçlara Yönelik Düzenlemeler: ”Pediatrik Dozdaki İlaçların Listesi” ilgili bölümlerde bulundurulur. Pediatrik dozdaki ilaçların dolaplardaki yerleşimi diğer ilaçlardan ayrı raflarda yapılmalıdır. Acil kullanılabilecek ilaçların ”Acil Pediatrik İlaç ve Kilograma Göre Dozları Listesi” ilgi bölümlerde görülecek yerlerde bulundurulur. 5.5.Yeşil ve Kırmızı Reçeteye Tabii İlaçların Yönetimi: Yeşil ve kırmızı reçeteye tabii ilaçlar kilit altında bulundurulur. Bu ilaçların devir teslimleri yapılırken ilacın hangi hastaya kaç adet kullanıldığı, ilacın kullanıldığı tarih, kimin uyguladığı, kime kaç adet teslim edildiği belirtilir, teslim alan ve teslim edenler imzalayarak birim nöbet defterinde kayıt altına alınır. Bu ilaçlar birim sorumluları tarafından eczaneden yeşil ve kırmızı reçete kapsamındaki ilaç isteme formu ile istemi yapılır. Birimlerde ilaçlar kullanıldıktan sonra düşümü yapılır. 5.6.Sözel İstem Uygulamasına Yönelik Düzenlemeler: Sözel istem uygulama sürecinde; İstem, istemi alan kişi tarafından yazılmalıdır. Yazılan kişi tarafından yazılı istem geri okunmalı ve gerektiğinde verilen ilacın adı kodlama yöntemi ile tekrar edilmelidir. İstemi veren kişi tarafından istemin doğruluğu sözel olarak onaylanmalıdır. Sözel istem en geç 24 saat içerinde hekim tarafından tedavi planına yazılmalıdır. Sözel istem uygulaması hakkında hemşire ve hekimlere yılda bir kez eğitim verilir. 2 İLAÇ YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ DOKÜMAN KODU:İY.PR.02 YAYIN TARİHİ:ARALIK 2015 REVİZYON TARİHİ:00 REVİZYON NO:00 SAYFA SAYISI:3 Hastanemizde sözel tedaviler, “Sözel Direktif Alma Talimatı” na göre yapılır ve kayıt altına alınır. 5.7. İlaç Güvenliği İle İlgili Hataların Yönetimi: İlaç güvenliği ile ilgili hataların gerçekleşmesi durumunda Güvenlik Raporlama Bildirim Formu'nda ilgili bölüm doldurularak Kalite Yönetim Birimine bildirilir.Ayrıca hastanın hekimine bilgi verilerek gereken tedbirler alınır. Farmokolojik bilgi, ilaç uygulama ve yeni bir ilacın kullanımında birim içinde hizmet içi eğitim verilir. Yeni göreve başlayan hemşire ve sağlık memurlarına birim sorumluları tarafından bölüm uyum eğitimi verilerek ilaç uygulamaları, kontrolü anlatılır. Sorumlu hemşire tarafından kontrolü yapılır. İlaçların bozulmasını önlemek için, ilaçlar saklama koşullarına göre saklanır. Buzdolabının ısı kontrolleri birim sorumlusu veya birim nöbetçi personeli tarafından günlük olarak kontrol edilerek “Buzdolabı Isı İzlem Çizelgesi” ne kaydedilir. 5.8. İLAÇ LİSTESİNİN BELİRLENMESİ Hastane eczanesinde bulunan ve kullanılan ilaçlar HBYS’de kayıt altına alınır. Ayrıca Narkotik İlaçlar, Radyoaktif Madde İhtiva Eden İlaçlar ve Buzdolabında Saklanması Gereken İlaçlar için Buzdolabında Saklanması Gereken İlaçlar Listesi oluşturulmuştur. Güncel ilaç çıktılarına bağlı olarak eksilenler satınalmaya bildirilerek tedarik edilme yoluna gidilir. 5.8.1. İLAÇ ALIMI Alınacak ilaç miktarlarına hastanenin genel sarfiyatı göz önünde bulundurularak Servis doktorları ve eczacı tarafından Satınalma Komisyonu onayıyla karar verilir. Gelen ilaçların hastanemize girişi eczacının da içinde bulunduğu muayene komisyonu tarafından aşağıda belirtildiği şekilde yapılır: 1- Kabul sırasında ilaçlar sayılarak teslim alınır. 2- Alınan ilaç ve serumların öncelikle ambalaj kontrolü yapılır. Ambalajda olası yırtık, delik, ezilme, bozulma olup olmadığı kontrol edilir. Ambalajı bozulan ilaç kabul edilmez. 3- İlaç yada serumların imal ve son kullanma tarihleri kontrol edilir. Teknik şartnamede belirtilen son kullanma süresinden az miyadlı ilaçlar kabul edilmez. 4- İlaç yada serumların birim istemlerine uygunluğu kontrol edilir. Doğru ilacın gelip gelmediği, eğer muadil ilaç gelmiş ise bunun isteme uygunluğu tespit edilir. Gerekirse talep yapan ilgili birim sorumlusu ile görüşülerek ilacın yada muadil ilacın doğruluğu teyit edilir. 5- Ambalaj açıldığında; a. Tablet ise rengi, kırık olup olmadığı, b. Ampul ise kırık olup olmadığı,rengi ve içeriği kontrol edilir, 3 İLAÇ YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ DOKÜMAN KODU:İY.PR.02 YAYIN TARİHİ:ARALIK 2015 REVİZYON TARİHİ:00 REVİZYON NO:00 SAYFA SAYISI:3 c. Bulanıklaşma, renk değişikliği olan ampuller, kırılan ampul yada tabletler kabul edilmez. 6- Varsa daha önceki kullanımında yaşanan şikayetlerin tekrar edip etmediği gözden geçirilir. 7- Sevk irsaliyesi yada faturası olmayan ilaç yada serum kabul edilmez. 8- Şartnamede ve / veya sözleşmede belirtilen diğer istekler kontrol edilir. Şartları sağlamayan ilaç ve sarf malzeme geri iade edilir. Giriş kontrollerindeki kriterlere uymayan ilaç ya da serumlar kabül edilmez, en kısa sürede yeniden temini için firmadan teyid alınır. Giriş kontrolleri ile kabül edilen ilaçlar eczane tarafından ilgili depo, raf ve dolaplara yerleştirilir. Özel durum arz eden ilaçlar (Buzdolabında Saklanması Gereken İlaçlar, Radyoaktif Madde İhtiva Eden İlaçlar ve Narkotik İlaçlar) Buzdolabında saklanması Gereken İlaçlar Listesi ve İlaç ve Sarf malzeme Depolama Talimatına gore ayrılarak yerleştirilir Hazırlayan: Bölüm Sorumlusu Kontrol Eden: Kalite Yönetim Direktörü Onaylayan: Hastane Yöneticisi -Başhekim 4