Nükleik Asitler - Biyoloji Kutusu

VI. NÜKLEİK ASİTLER




Hücre çekirdeğinde çok bulundukları için çekirdek asitleri anlamında adları nükleik
asitlerdir.
Nükleik asitler proteinler gibi karbon,hidrojen,oksijen ve azot elementini bulunduran ve
uzun zincirler halinde bulunan organik bileşiklerdir.
Nükleik Asitlerden enerji elde edilmez.
Her canlıda mutlaka bulunurlar hatta canlı kabul edilmeyen virüslerde bile mutlaka nükleik
asit bulunur.
Nükleotit: Nükleik Asitlerin yapıtaşlarıdır. (monomerleri)
Nükleotitler, temelde bir fosfat molekülü, bir beş karbonlu şeker(pentoz) ve Azotlu organik
bazdan oluşurlar.N.A.’lere asit isminin verilmesinin sebebi taşıdıkları fosfattan(fosforik asit iyonu)
kaynaklanır.
Nükleotitlerde iki çeşit pentoz bulunur. Deoksiriboz veya riboz.
Nükleotitlerde 5 çeşit azotlu organik baz
bulunabilir.
Bunlar
1

Adenin(A)

Guanin(G)

Sitozin(C)

Timin(T)

Ve Urasildir.(U)
Azotlu organik bazlardan Adenin ve Guanine taşıdıkları iki halkadan dolayı pürin;
Sitozin, Timin ve Urasil’e ise taşıdıkları tek halkadan dolayı pirimidin adı verilir.
Canlılarda temelde 8 çeşit nükleotit bulunur.
Bu 8 nükleotitin 4’ü deoksiribonükleotit kalan 4’ü ise ribonükleotitdir.
Canlılarda iki çeşit Nükleik Asit bulunur.
1) DNA(deoksiribonükleik asit)
2) RNA(ribonükleik asit)
2
1) DNA(deoksiribonükleik asit)









DNA, deoksiriboz şekeri taşıyan iki nükleotit zincirinden oluşmuştur.
Bu zincirler merdiven gibi yukarı uzanırlar.
Ve aralarındaki zayıf hidrojen bağı ile birbirlerine yakın dururlar.
Bu durum zincirlerin birbiri etrafında dolanmasına sebep olur.
Bu yapıya İkili Sarmal adı verilir.
DNA’nın iki zinciri de 4 çeşit nükleotit taşıyabilir.
Adenin,Guanin,Sitozin ve Timin.Urasil nükleotiti kesinlikle DNA’da bulunmaz.
Adenin nükleotititin karşısında Timin nükleotiti,Guanin nükleotitinde karşısında Sitozin
Nükleotit bulunur.
Adenin ile Timin arasında 2 zayıf hidrojen bağı varken, Guanin ile Sitozin arasında 3 zayıf
hidrojen bağı vardır.
DNA hücre çekirdeğinde ve ayrıca mitokondri ve kloroplastta bulunur.
Bu durumda DNA’nın yapısı ile ilgili bazı kurallar ortaya çıkar.Bunlar;
1) Adenin sayısı her zaman Timin sayısına eşittir.Toplam Adenin Nükleotitinin Timin nükleotitine
oranı 1’dir.
s(A)=s(T)
s(A) / s(T) = 1
2) Guanin sayısı her zaman Sitozin sayısına eşittir.Toplam Guanin Nükleotitinin Sitozin
nükleotitine oranı 1’dir.
s(G)=s(C)
s(G) / s(C) = 1
3) Bir DNA’daki toplam nükleotit miktarı = s(A) + s(T) + s(G) + s(C) ‘dir.
4) s(A) + s(G)
=1
s(C) + s(T)
5) Bir DNA’daki toplam nükleotit sayısı = toplam Deoksiriboz sayısı = Toplam fosfat sayısı
DNA kendini eşleyerek çoğalır.Sahip olduğu iki zinciri birer kalıp olarak kullanır.DNA kendini
fermuar gibi açar ve açılan aralıklara uygun nükleotitler yerleşir.Bu olaya replikasyon adı verilir.
3
DNA’nın görevi:
DNA’nın temelde iki görevi vardır.Birincisi Hücrenin yönetimin sağlamak ikincisi ise kalıtım bilgisini
taşımaktır
2) RNA(ribonükleik asit)




DNA’dakinin aksine RNA’da tek zincir vardır.
Nükleotitlerinde riboz şekeri bulunur.
Timin nükleotiti bulunmaz Timin yerine Urasil nükleotiti bulunur.
Hücrede RNA, DNA’nın aksine hücrenin her yerinde bulunur.
Üç çeşit RNA vardır.
mRNA:mesajcı-elçi RNA : DNA çekirdekte bulunduğu için DNA’nın sahip olduğu bilgilerin
sitoplazmadaki organellere ve hücre zarına iletilmesi için bir araç kullanması
gerekmektedir.Mesajcı RNA adından da anlaşılabileceği gibi DNA’nın bilgilerini çekirdekten
sitoplazmaya götürür.
tRNA taşıyıcı-transfer RNA : Protein sentezlemekle görevle olan ribozomun ihtiyacı olan
aminoasitleri taşımakla görevlidir.,
r(RNA) ribozomal RNA : Ribozom Organelinin yapısına katılır.
Önemli not: hem DNA’da hem de RNA’da nükleotitler, fosfodiester bağları ile birbirlerine
bağlanarak nükleik asit zincirini oluşturur.
4