BÖLÜM 27 Akım ve Direnç Hazırlayan : Dr. Kadir DEMİR Bölüm27 Akım ve Direnç 1 Yasal Uyarı !!! Bu ders notları kapsamında içerikte sunulacak olan bilgiler, örnekler ve anatım sıralamaları Serway&Beichner’ in Fen ve Mühendislik İçin Fizik kitabının II. Cildi olan Elektrik ve Manyetizma Kısmından alınmıştır. Ayrıntılı bilgiler için bu kitaba başvurulmalıdır. Bölüm27 Akım ve Direnç 2 27.1 ELEKTRİK AKIMI dQ iletkenin kesitinden dt zaman aralığında geçen yük miktarı olmak üzere bir iletkendeki elektrik akımı aşağıdaki gibi tanımlanır. SI birim sisteminde birimi Ampere (A) = 1 C/s n birim hacimdeki yük taşıyıcılarının sayısı, q bunların yükü, s sürüklenme hızı ve A iletkenin kesit alanı olmak üze oralama akım yük taşıyıcılarının hareketine aşağıdaki şekilde bağlıdır. Örnek 27.1 Örneklerin kitaptaki çözümleri (sayfa 843) irdelenmelidir. 27.2 DİRENÇ ve OHM KANUNU Akım Yoğunluğu ve maddenin iletkenlik sabiti olmak üzere Akım yoğunluğu elektrik alanla orantılıdır (OHM KANUNU) Şeklinde öz direnci uygulanan alandan bağımsız olan madde ohm kanununa uyar. Bölüm27 Akım ve Direnç 3 Bir iletkenin direnci iletkenin geometrisi ve uçları arasındaki potansiyel farka bağlıdır. Silindirik bir tel parçası için bu direnç aşağıdaki gibi hesaplanabilir. Örnek 27.2 Örnek 27.3 Örnek 27.4 Örneklerin kitaptaki çözümleri (sayfa 849-850) irdelenmelidir. 27.3 ELEKTRİKSEL İLETKENLİK İÇİN BİR MODEL Bu modelde elektronlar bir gazın molekülleri gibi düşünülür. Elektrik alan yokken elektronların ortalama hızı sıfırdır ve elektrik alan uygulandığında elektronlar bir sürüklenme hızıyla elektrik alanın tersi yönde hareket ederler. metalin atomları ile iletkenlik elektronları arasındaki çarpışmalarda ortalama zaman ve m elektronların kütlesi olmak üzere Örnek 27.5 Örneklerin kitaptaki çözümleri (sayfa 852) irdelenmelidir. Bölüm27 Akım ve Direnç 4 27.4 DİRENÇ ve SICAKLIK Bir iletkenn özdirenci sıcaklıkla yaklaşık lineer bir şekilde değişir. α özdirencin sıcaklık katsayısı, ρoise herhangi bir To referans sıcaklığındaki öz direnç olmak üzere Örnek 27.6 Örneklerin kitaptaki çözümleri (sayfa 853) irdelenmelidir. 27.6 ELEKTRİK ENERJİSİ ve GÜÇ Bir R direncinin uçları arasına V potasiyel farkı uygulandığına direnç üzerinde harcanan güç aşağıdaki gibi ifade edilebilir. Örnek 27.7 Örnek 27.8 Örnek 27.9 Örneklerin kitaptaki çözümleri (sayfa 858-860) irdelenmelidir. Bölüm27 Akım ve Direnç 5