DÜZENLİ ORDUNUN KURULMASI(8 KASIM 1920) Kuvvayı Milliye’nin Kurulma nedenleri: 1. Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkması 2. Mondros Ateşkes Antlaşması'yla Osmanlı Ordusu’nun terhis edilmesi 3. Osmanlı yönetiminin işgallere kayıtsız kalması ve işgalci güçlerle işbirliği yapması, halkın can ve mal güvenliğini koruyamaması 4 İtilaf Devletleri'nin Mondros'un hükümlerini tek taraflı olarak uygulamaları yani Anadolu'yu yer yer işgal etmeleridir. Kuvvayı Milliye'nin Olumlu yönleri: 1. Düzenli ordu kuruluncaya kadar düşmanı yıpratarak ilerleyişlerini yavaşlattılar ve TBMM Hükümetine zaman kazandırdılar. 2. Ayaklanmaların bastırılmasına yardımcı oldular. 3. Ulusal bilincin doğmasına ve yaygınlaşmasına neden oldular. 4. Düzenli orduların çekirdeğini oluşturdular. Düzenli ordunun kurulma nedenleri 1. Askeri disiplinden yoksun olmaları 2. Bazı Kuvay-i Milliye şeflerinin, TBMM'nin otoritesine girmeyi kabul etmeyerek ayaklanmaları 3. Bölgesel hareket etmeleri 4. İhtiyaçlarını karşılayabilmek için, zaman zaman halktan zorla para ve yardım toplamaları, 5. Usulsüz cezalandırmalara başvurmalarıdır. TBMM düzenli orduyu kurmak ve ihtiyaçlarını karşılamak için; 1. Asker kaçaklarını cezalandırmak için "Firariler Kanunu'nu çıkardı ve İstiklal Mahkemelerini devreye soktu. 2. Askeri eğitim ve subay yetiştirmek için "Ankara Subay Mektebi" açıldı. 3. Ankara'da merkez ordusu diğer bölgelerde ise seyyar jandarma birlikleri kuruldu. 4. Yeni vergiler uygulamaya koyuldu, Osmanlı Hükümeti’nin ve Duyun-u Umumiye'nin gelirlerine el konuldu 1. İşe yarar Kuvvayı Milliye birlikleri düzenli orduya katıldı. 2. Avrupa'daki bazı insani kuruluşların gönderdiği parasal yardımlar kabul edildi. 3. Hint ve Afgan Müslümanlarından gelen parasal yardımlar kabul edildi. 4. İtilaf Devletleri depolarından silah ve cephane kaçırılarak Anadolu’ya ulaştırıldı. 5. Sovyet Rusya'dan askeri ve ekonomik yardım sağlandı. 6. İtalya ve Fransa'dan Anadolu'dan çekilirken askeri malzeme alımı yapıldı. DOĞU CEPHESI: Ermenilerle Savaş ve Gümrü Antlaşması(3 Aralık 1920 ) • Ermenilerdir. 19. yy‘ ın ikinci yarısına kadar en güvenilir azınlıklardan biri olup "Millet-i Sadıka" (Sadık millet) olarak adlandırılmışlardır. • 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile Rusya, Osman'a bağlı Ortodoksların haklarını koruma yetkisi kazanınca, Ermeniler üzerinde de etkili olmaya başlamıştır. • 1878 Berlin Antlaşması'yla "Ermeni Sorunu" ilk kez resmi belgelerde yer almıştır. Ermeni meselesinin çıkmasında Rusya İngiltere • Kendine bağlı bir • Doğu Anadolu'da Ermenistan kurdurarak, bağımsız bir bu devlet üzerinden Ermenistan kurarak Akdeniz'e ulaşmayı Rusya'nın Akdeniz’e amaçlamıştır. ulaşmasını engelleme politikasını izlerken • 1.Dünya Savaşı yıllarında Ermeniler, Doğu Anadolu’da Ruslarla birlikte hareket ederek katliamlarda bulundular • Wilson ilkelerini ve Mondros Ateşkes Antlaşması'nı kendilerine göre yorumlayan Ermeniler, Doğu illerini işgale başladılar • TBMM, 10 Haziran 1920'de Osmanlı Devleti'nden kalma birliklerin başına Kazım Karabekir Paşa'yı Doğu Cephesi komutanı olarak atayıp, ilk askeri cephesini açtı ve Eylül 1920'de Ermenilere savaş ilan edildi. Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920) • Ermeniler işgal ettiği Türk bölgelerini tamamen boşaltacaktır. • Aras Nehri sınır olacak, Kars ve çevresi TBMM’ ye bırakılacaktır. • Ermenistan Sevr dahil olmak üzere, Türkler aleyhine olan tüm antlaşmaları geçersiz sayacaktır. • İki ülke arasındaki karşılıklı ilişkiler sıklaştırılacaktır. Önemi ve Sonuçları 1.TBMM'nin uluslararası alandaki ilk siyasi başarısıdır. • 2. TBMM'yi tanıyan ilk devlet Ermenistan olmuştur. • 3. Sevr'i geçersiz sayan ilk uluslararası siyasi belgedir. • 4. Doğu Cephesi ilk çözüme kavuşan cephe olup, bölgedeki birlikler Batı ve Güney Cephelerine kaydırılarak bu cephelerin güçlenmesi sağlanmıştır. • 5. Ermeni engeli ortadan kalkmış, bu durum Sovyet Rusya ile olan ilişkileri hızlandırmıştır. GÜNEY CEPHESİ Ulusal güçlerin Fransız ve Ermenilere karşı bu bölgede oluşturduğu cepheye Güney Cephesi denir. 1)MARAŞ SAVUNMASI 2) URFA SAVUNMASI 3) ANTEP SAVUNMASI • Sakarya Zaferi’nden sonra imzalanan Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) ile Fransızlar'la aramızdaki savaş durumu sona erer, Fransız kuvvetleri Güney Doğu Anadolu'yu boşaltarak Suriye’ye çekilirler. • Antalya bölgesinde İtalyanlar İtilaf devletlerine küstükleri için herhangi bir çatışma olmamıştır. • 2.İnönü savaşı ile geri çekilme başlamış ve Sakarya Savaşından sonra tamamen çekildiler • Batı cephesinde elde ettiği başarılar İtalyanların geri çekilmesine neden oldu. BATI CEPHESİ • Batı cephesine Kuvvayı milliye döneminde ilk olarak Ali Fuat Paşa komutan olarak atandı. • İsmet İnönü düzenli ordu komutasına getirildi. • Batı cephesinde son komutan M.Kemal oldu. 1.İNÖNÜ SAVAŞI (6-10 Ocak 1921) • Yunanların Ankara’yı alarak kurtuluş savaşını bitirmek istemeleri • Uşak-Bursa hattından ileri harekata geçerek Sevr anlaşmasını zorla kabul ettirmek • Demiryollarını kontrolleri altına almak istemeleri SONUÇLARI • • • • • Savaş sırasında Çerkez Ethem isyanı bastırıldı Teşkilatı Esasiye kanunu çıkarıldı Londra konferansı düzenlendi Moskova Anlaşması imzalandı Moskova’da bulunan Afgan heyeti ile dostluk anlaşması imzalandı • Ukrayna ile anlaşma imzalandı Londra Konferansı (23 Şubat - 12 Mart 1921) • 1.İnönü Savaşı'nı kazanması üzerine, Fransa ve İtalya’nın çabaları sonucu toplanmıştır. İtilaf Devletlerinin Amaçları: • Sevr’i biraz yumuşatarak TBMM'ye de kabul ettirmek • Yunan ordusuna zaman kazandırmak TBMM’nin amaçları • TBMM’yi resmen İtilaf devletlerine tanıtmak • Türkiye hakkındaki barış karşıtı iddialarına engel olmak • Misakı milliyi tüm dünyaya duyurmak • İstanbul Hükümetinin tek başına Türk milletini temsil etmediğini göstermek • Türk davasının haklılığını savunmak. İtilaf devletleri , • TBMM'nin varlığını tanımamış olmak için görüşmelere sadece İstanbul Hükümetini, çağırdılar • Ankara'nın, İstanbul Yönetimi'nin emri altında olduğu izlenimini yaratmak amacıyla; İstanbul’dan gelecek görüşmeciler içinde, Mustafa Kemal ya da TBMM'yi temsilen bir başka delegenin olmasını da istemişlerdir. Konferans'ın Önemi: • TBMM'nin, itilaf Devletleri'nce hukuksal alanda ilk defa tanınmasını sağladı. • TBMM Misak-ı Milliyi tüm dünya kamuoyuna duyurmuş oldu. • TBMM Hükümeti itilaf Devletleri'nin Türklerin barış karşıtı şeklindeki aleyhte bir propaganda başlatmalarını da engellemiş oldu. • İtilaf Devletleri, Sevr Antlaşması'nda değişiklik olabileceğini gösterdiler. MOSKOVA ANTLAŞMASI (16 MART 1921) • Sovyetler Birliği ile TBMM Hükümeti aynı düşmanlarla karşı karşıyaydılar • 3 Haziran 1920 'de Sovyet Rusya Misak-ı Milli'yi tanıdığını açıkladı. • Fakat Ruslar'ın Ermeniler lehine toprak talebinde bulunması ilişkilerin kesilmesine neden olur. • Bir süre sonra Rusya'nın bu istekten vazgeçmesi üzerine ilişkiler yeniden düzelir (8 Kasım 1920). Sovyet Rusya'nın Beklentileri • Boğazlarda kendisine üs verilmesi düşüncesi • Yeni rejimini Türk toplumuna kabul ettirme düşüncesi • Anadolu Türkleri'ne yardım ederek Kafkas Cumhuriyetleri'nin sempatisini kazanma ve ileride işgal etme düşüncesi • Ankara Hükümeti'yle Moskova Hükümeti'nin düşmanları aynı olduğundan (itilaf Devletleri) Boğazlar üzerinde ve güney sınırında güçlü Türkiye'nin varlığının Rusya'nın güvenliği açısından önemli olması TBMM Hükümeti'nin Beklentileri • * Sovyet Rusya gibi büyük batılı bir devletin siyasal ve ekonomik dış desteğini sağlama düşüncesi • * Doğu Cephesi'ni kesin olarak kapatıp, buradaki birlikleri diğer cephelere sevk etme isteğidir. • İki hükümet birbirlerini resmen tanıyacak • Osmanlı Devleti ve Çarlık Rusyası arasında önceden imzalanan bütün antlaşmalar geçersiz sayılacak • Taraflardan birinin tanımadığı Uluslararası bir antlaşmayı diğeri de tanımayacak • Bu madde ile Rusya ve Osmanlının imzaladığı Brest Litovsk reddedilmiş oluyordu. • iki ülke dış politikada ortak hareket edecekti • Ayrıca Sevr anlaşmasını ve Kapitülasyonları reddedip Misakı milliyi tanıyordu. • Batum'un Gürcistan'a (dolayısıyla Rusya'ya) bırakıması şartıyla Sovyet Rusya daha önce Ermenistan ve TBMM Hükümetleri arasında imzalanan Gümrü Antlaşması'nı ve çizilen doğu sınırını onaylayacaktı II. İNÖNÜ SAVAŞI(23 Mart - 1 Nisan 1921) SEBEPLERİ: Londra Konferansı'nın sonuç alınamaması Yunanların dostlarına gücünü kanıtlamak istemesi Sevr’i zorla kabul ettirmek amacıyla Yunanlılar tekrar saldırıya geçmeleri Sonuç olarak: 1. Halkın, Meclis'e olan güveni ve orduya katılımlar daha da arttı. • 2. Batı Cephesi Komutanı Albay İsmet Bey Generalliğe (paşalığa) yükseltildi. • 3. Milletin makus talihinin yenildiğini söylenmiştir • 4. 2. İnönü’den sonra İtalyanlar Anadolu’dan bir kısım kuvvetlerini çekmeye başladılar. (5 Temmuz1921) • 1. Fransızlarda barış görüşmeleri yapmak amacıyla yetkili bir diplomat ve heyeti Ankara'ya gönde (19Haziran 1921). • 2. Yenilgi Yunanlarda ve destekçilerinde hayal kırıklığına neden olmuştur.İngiltere’nin bile güveni sarsılmaya başlamıştır. • 3. Türk-Sovyet ilişkileri bu zaferden sonra meyvelerini vermeye başladı. Uyarı; • 1. ve 2. İnönü Savaşlarının Kurtuluş savaşı içindeki rolü düşmanı oyalayarak zaman kazanmak olmuştur. • 2. İnönü’den sonra geri çekilme kararı alan İtalya ve barış heyeti gönderen Fransa Kütahya-Eskişehir savaşlarından sonra beklemeye geçmiştir. KÜTAHYA ESKİŞEHİR SAVAŞLARI(10-24 TEMMUZ 1921) SEBEPLER: • 1. 2.İnönü’den 2-3 ay geçmesine rağmen ordunun taarruza geçmemesi. • 2. Dumlupınar ve Aslıhanlar taarruzundan Türklerin eli boş dönmesi • 3. İngiltere’nin Yunanlara tüm imkanlarıyla tekrar destek vermesi • 4. Yunanların İnönülerin intikamını almak istemesi. Tedbirler: •1. M. Kemal ordunun Sakarya’nın doğusuna çekilmesini istedi.Nedeni, ordunun henüz kuruluş aşamasında olması, sayı ve malzeme açısından yetersiz olması, 1. ve 2. İnönü’den sonra ordunun takviye edilmeyişi. 2. Yunan ordusunun sayı ve silah açısından iyi desteklenmiş olması •3. M. Kemalin amacı daha büyük kayıpları engellemek,Sakarya’yı bir siper olarak kullanmak zaman kazanarak hazırlık yapabilmekti. SONUÇLARI: • 1. İnönülerin getirdiği güven ve inanç ortamı kalmadı ve sarsıldı. • 2. M. Kemalin muhalifleri için fırsat doğdu.M. Kemalin muhalifleri M. Kemali ordunun başında görmek isteyerek yıpratmayı düşündüler • 3. Yunanlar Polatlı’ya kadar ilerledi. • 4. Meclisin geçici olarak Kayseri’ye taşınması teklif edildi.Fakat reddedildi. MUSTAFA KEMALE BAŞKOMUTANLIK VERİLMESİ(5 ağustos 1921) M.Kemal yanlıları • Ona güvendikleri için • Kurtarıcı olarak gördükleri için Muhalifler • Bütün sorumluluğu alarak başarısız olacağı • bu yolla halkın güvenini de kaybederek • onun yok olacağını düşünüyorlardı. TEKALİFİ MİLLİYE EMİRLERİ (7-8 AĞUSTOS 1921) • Ordunun ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla 1. Her aile bir asker giydirecek bir çift çarık çorap vs. verecek. 2. Kamyon lastiği satanlar ve akaryakıt satanlar mallarının %40 bedelini ödemek şartıyla orduya verecek 3. Herkes elindeki tüm silah ve cephaneyi orduya 4 Aracı olanlar ayda 100 km ordu ve savaş için kullanacak 5. Silah yapmayı bilen zanaatkarlar ordu hizmetine girecek SAKARYA SAVAŞI (23 AĞUSTOS-13 EYLÜL 1921) SEBEPLERİ İç siyasetteki sonuçları: • Türk ordusunun 1683 den beri devam eden geri çekilişi sona ermiştir. • Saldırı gücü kırılan Yunan ordusu geri çekilmiş ve Türk taarruzu başlamıştır. • TBMM Mustafa Kemale Mareşallik ve gazilik unvanı vermiştir.(19 Eylül 1921 • • • • Dış siyasetteki sonuçları İtalyanlar Anadolu'yu tamamen terk ettiler. Yunanların Sevr’i uygulama konusunda başarılı olamayacağını anlayan İngilizler Yunanlara destek vermekten vazgeçtiler Çizgisel cephe anlayışı yerine tüm alanın savunması taktiği tarihe geçti ve ateşli silahlarla da meydan savaşı yapılabileceği ortaya konmuş oldu. İngiltere İstanbul sözleşmesi ile Malta sürgünlerini serbest bırak KARS ANLAŞMASI(13 EKİM 1921) • Moskova anlaşmasını Kafkas cumhuriyetleri imzalamamıştı. Azerbaycan Ermenistan ve Gürcistan’la Kars anlaşması yapıldı. • Bu devletler Moskova anlaşmasını aynen kabul ettiler ve • bu şekilde Doğu sınırımız kesin olarak resmen çizilmiş oldu. 1. 2. 3. 4. ÖNEMİ: Misakı milli Fransa tarafından da tanındı. İtilaf devletleri arasındaki birlik tamamen bozuldu. güneydeki birlikler tamamen batıya aktarıldı. İtilaf devletlerinden yeni barış önerisi geldi.Bu barış da Sevr’in imzalanmasına yönelikti. ANKARA ANLAŞMASI(20 EKİM 1921) • • • • Silahlı mücadele sona erecek genel af ilan edilecek Türk ordusu Suriye’nin kuzeyine çekilecek Hatay Fransa mandasında Suriye’ye bırakılacak.Hatay’da yaşayan Türklerin sosyal ve kültürel hakları korunacak. • Kapitülasyonlar kaldırılacak ÖNEMİ: • Misakı milli Fransa tarafından da tanındı. • İtilaf devletleri arasındaki birlik tamamen bozuldu. • güneydeki birlikler tamamen batıya aktarıldı. • İtilaf devletlerinden yeni barış önerisi geldi.Bu barış da Sevr’in imzalanmasına yönelikti. İTİLAF DEVLETLERİNİN BARIŞ ÖNERİLERİ(22 MART 1922) • • • • Yunanlara toparlanmak için zaman kazandırmak Yunanlara eski güvenin kalmaması Askeri yolla yapamadıklarını diplomasi ile yapmak İtalya ve Fransa’nın Anadolu’dan çekilmesi İki taraf da savaş hazırlığı yapmayacak,silah artırımına girmeyecek İki taraf arasında tampon bölge oluşturulacak İki tarafın ordusu itilaf devletlerinin askeri komisyonu denetimine girecek Üç ay barış olacak ve bu sürede barış yolları aranacak Kesin barış sağlanana kadar ateşkes devam ettirilecek. • İtilaflar Ermeni devletinden vazgeçmemişlerdi. Paylaşım planlarında değişikliğe yanaşmamışlardı. • TBMM ise bu önerileri bağımsızlığa ters olduğu için reddetti.Hatta barış yanlısı olduğunu göstermek için basımsızlığa ters maddeler dışında • barış için İzmit’te toplanmayı teklif etti.Fakat kabul edilmedi. BÜYÜK TAARRUZ(26AĞUTOS-11EKİM 1922) • • • • • Başkomutanlık yetkilerinin uzatılması tekalifi milliye emirleri uygulanarak ihtiyaçlar giderildi. doğu ve güney cephesinde birlikler batıya kaydırıldı. işgal altındaki İstanbul’dan silah kaçırılmıştır ordu savaş ve saldırı eğitimi aldı. Ordu merkezi Akşehir’e taşındı. MUDANYA ATEŞKES ANLAŞMASI(4-11 EYLÜL 1922) • • • • • Ateşkesi imzalamaya iten sebepler: Yunan ordusunun kesin bir yenilgi alması Türkiye’yi oyalayarak Boğazları ve İstanbul’u kaptırmamak Türkiye ise İstanbul ve boğazlar olmadan bağımsızlığın olamayacağını bilmesi İngiltere’nin savaş olasılığında yalnız kalması • • • • • İngiltere’nin savaşta yalnız kalmasının nedenleri İngiliz halkının savaş istememesi İngiliz sömürgelerinin savaştan bıktıkları için gerekli desteği göndermemesi Fransa ve İtalya’nın anlaşma yaparak savaştan ve Anadolu’dan çekilmeleri ve yeni bir savaş istememeleri M. Kemalin diplomatik bir oyunla Savaş halinde Sovyet Rusya’nın Türkiye’yi destekleyeceğini tüm dünyaya duyurması • • • • • Kararlar: Yunanistan 15 gün içinde Doğu Trakya’yı boşaltacak onların yerine giren itilaf devletleri 30 gün içinde Meriç nehrinden boğazlara kadar olan bölgeyi TBMM’ye teslim edecek. TBMM barış imzalanana kadar bölgede 8000 asker bulunduracak İstanbul ve Boğazların yönetimi TBMM hükümetine bırakılacak Türk ordusu kesin barış imzalanana kadar Çanakkale boğazında belirlenen yerde bekleyecek 15 Ekimden itibaren çatışmalar sona erecek • • • • • • • • ÖNEMİ: Doğu Trakya ve Boğazlar diplomatik yolla alınmıştır. İstanbul ve boğazların TBMM’ye bırakılması Osmanlı Devletinin hukuken sona erdiğini göstermektedir. Kurtuluş savaşının silahlı dönemi sona ermiştir. İngiltere’de yönetim değişikliği oluştu. Türk-Yunan sınırı Karaağaç dışında belirlendi. Mondros ateşkesi geçersiz hale gelmiştir. Lozan anlaşmasının temeli atılmıştır. İsmet Paşanın Lozan’a da gönderilmesini sağlamıştı LOZAN KONFERANSI VE BARIŞI • Misak-ı Milli esas alınacak. • Yeni Türk yurdunun bir bölümünde bir Ermeni Devleti kurulması asla kabul edilmeyecek. • Kapitülasyonlar kesinlikle kaldırılacaktır. Konferansın dağılma nedenleri • Fakat kapitülasyonlar, Osmanlı borçları, İstanbul ve boğazların boşaltılması, Irak sınırının çizilmesi konularında anlaşma sağlanamamış ve bunun sonucunda 4 Şubat 1922 'de konferans dağılmıştır. ANTLAŞMANIN ÖNEMLİ MADDELERİ: A) GÜNEY SINIRI B) IRAK SINIRI C) BATI SINIRI 2) KAPİTÜLASYONLAR 3) AZINLIKLAR 4) SAVAŞ TAZMİNATI 5) OSMANLI BORÇLARI 6)BOGAZLAR 7)İSTANBUL’UN BOŞALTILMASI ANTLAŞMANIN ÖNEMLİ MADDELERİ: A) GÜNEY SINIRI (Suriye Sınırı) :21 Ekim 1921 'de Fransa ile yapılan Ankara Antlaşması’nda tespit edildiği gibi kabul edildi. B) IRAK SINIRI:İngiltere’nin himayesinde olan Irak sınırı sorunu çözümlenememiştir. Bunun nedeni İngiltere’nin petrol nedeniyle Musul'u bırakmak istememiştir. C) BATI SINIRI:Misak-ı Milliye göre çizildi. Mudanya Ateşkes Antlaşması ile tespit edilen Meriç Irmağı Türkiye ile Yunanistan arasında sınır kabul edildi. Yunanistan savaş tazminat olarak Türkiye'ye Karaağaç'ı verdi. Bozcaada ve İmroz Türkiye'nin, Midilli, Sakız ve Sisam Yunanlılar'ın olacak, fakat bu adalarda asker bulundu-rulmaycaktır. 2) KAPİTÜLASYONLAR Kapitülasyonlar tamamen ortadan kaldırılmıştır. 3) AZINLIKLAR Yeni Türk Devleti'nin sınırları içinde yaşayan bütün azınlıklar Türk yurttaşı olarak kabul edilmiştir.Doğu Trakya'da yaşayan Türklerle, Anadolu'da yaşayan Rumların karşılıklı olarak değiştirilmesi, İstanbul’daki Rumlar ile Batı Trakya'daki Türkler'in bu değişikliğin dışında tutulması kararlaştırılmıştır. 4) SAVAŞ TAZMİNATI :Karaağaç ve Yöresi'nin Yunanistan tarafından savaş tazminatı olarak Türkiye'ye verilmesi kabul edilmiştir. 5) OSMANLI BORÇLARI Türkiye Osmanlı Devleti'nin Batılı Devletlerden aldığı borçların, Türk toprakları için harcanan bölümünü ödemeyi kabul etti.Bu borçlar düzenli taksitlerle ve kağıt para karşılığı olarak ödenecekti. 6)BOGAZLAR Boğazların Türkiye'ye ait olması, fakat Boğazlardan geliş-geçişin serbest olması kabul edildi. Boğazlardan geçişler Başkanlığını Türkiye'nin yaptığı bir komisyon tarafından düzenlenecekti. Boğazların her iki yakasında 15 km 'lik bir alan askerden arındırılacaktı. 7)İSTANBUL’UN BOŞALTILMASI