BİTKİLER ATLIOĞLU İLKÖĞRETİM OKULU 5-B SINIFI HAZIRLAYANLAR OSMAN ASLAN FİRDEVS ARUN TUĞBA SAĞLAM ESRA KUNDUZ CEMİLE BÜŞRA DUYMUŞ MUHAMMET KÜÇÜK BİTKİLER YERYÜZÜNDEKİ YAŞAMIN TEMELİNİ OLUŞTURUR. BİTKİLERİN YARARLARI BİTKİLER Soluk alıp vermemiz için gerekli oksijeni üretirler. İnsanların ve hayvanların en önemli besin kaynağıdır. Çevremizi güzelleştirirler. BİTKİLER NASIL GRUPLANDIRILIR? 1-ÇİÇEKSİZ BİTKİLER Bazı bitkilerin çiçekleri yoktur.Bu bitkiler: Göllerde Bataklıklarda Nemli topraklarda Ağaç gövdelerinde yaşar. ATKUYRUĞU EĞRELTİ OTU KARA YOSUNU Ağaç kabuklarında,kayaların üzerinde yaşayan küçük yeşil renkli bitkilere kara yosunu denir. BUNU BİLİYOR MUSUNUZ? Bu yosunlar ağaçların kuzey yönünde oluştuğu için,yön bulmamıza yardımcı olur. ÇİÇEKSİZ BİTKİLERE EĞRELTİ OTU,ATKUYRUĞU,KİBRİT OTU VE YOSUNLARI ÖRNEK OLARAK VEREBİLİRİZ. EĞRELTİ OTU DİĞER ÇİÇEKSİZ BİTKİLERE GÖRE DAHA GELİŞMİŞTİR.EĞRELTİ OTUNDA KÖK,GÖVDE VE YAPRAK GİBİ YAPILAR BULUNUR.NEHİR VE GÖL GİBİ NEMLİ YERLERDE YAŞARLAR. ATKUYRUĞU EĞRELTİ OTU KURT PENÇESİ SU YOSUNU 2-ÇİÇEKLİ BİTKİLER ÇİÇEKLİ BİTKİLER KÖK GÖVDE YAPRAK ÇİÇEK GİBİ KISIMLARDAN OLUŞUR. ÇİÇEKLİ BİTKİLER,EN GELİŞMİŞ BİTKİ GRUBUDUR.ÇİÇEKLER HOŞ KOKULARI,DEĞİŞİK RENKLERİ VE BİÇİMLERİYLE DOĞAYI GÜZELLEŞTİRİRLER.İNSANLARDAN BÖCEKLERE KADAR TÜM CANLILARIN HAYATINI ETKİLERLER. A-KÖK Kök, bitkiyi toprağa bağlayan bitkinin toprak altındaki kısmıdır. . Görevleri: Topraktan su ve mineralleri almak Bitkiyi toprağa bağlar Bazı bitkilerde besin depo eder. (havuç, turp gibi) Kökün Bölümleri: Kök, ana kök, yan kökler ve emici tüyler olmak üzere 3 kısımdan oluşur. Ana kök: Her bitkide bir tane bulunur. Bitkinin toprağa sıkıca bağlanmasını sağlar. Yan kökler: Ana kökten yanlara doğru uzanan çok sayıdaki köklerdir. Bitkinin topraktan çıkmasını önler. Yan kökler suyun olduğu yöne doğru ilerleyerek bitkinin suyu almasına yardımcı olur. Emici tüyler: Yan köklerin uç kısımlarındaki tüysü yapılardır. Topraktan su ve madensel tuzları emerler. Ayrıca salgıladıkları asitli maddelerle kökün önüne gelen taş, kaya gibi sert engelleri parçalayarak eritirler. KÖK ÇEŞİTLERİ Başlıca 3 türlü kök vardır. 1) kazık kök 2) saçak kök 3) depo kök Kazık Kök: Köklerden biri çok gelişmiş ve uzamıştır. Ana köke bağlı diğer kökler ince ve zayıftır. Domates, biber, fasulye ve ağaçların kökleri kazık kök biçimindedir. Saçak Kök: Ana kök yerine yan kökler gelişmiştir. Bu yan kökler püskül biçimde toprağa yayılır. Çayırlarda yetişen otlar, buğday, arpa, mısır, soğan gibi bitkilerin kökleri saçak köktür. Depo Kök: Kimi bitkilerin kökleri besin biriktirir. Şeker pancarı, havuç, turp gibi bitkilerin kökleri depo köktür. KÖK ÖRNEKLERİ B-GÖVDE Toprak üstünde bulunan dal, yaprak, çiçek, meyve gibi kısımları üzerinde taşıyan bölümdür .Çok yıllık bitkilerde bulunan sert ve sağlam yapılı gövdeler odunsu gövde, mevsimlik veya birkaç yıllık bitkilerde görülen gövdelere ise otsu gövde denir. GÖVDENİN GÖREVLERİ Suyu ve suda çözünmüş maddeleri köklerden yapraklara taşırlar. Yapraklarda üretilen besini bitkinin diğer bölümlerine iletirler. Çiçeği,meyveyi ve yaprağı taşırlar. Bitkinin dik durmasını sağlarlar. BİTKİDE SU TAŞIMA AĞAÇLARIN NASIL BESLENDİĞİNİ BİLİYOR MUSUNUZ? C-YAPRAK Yüzeyleri geniş, zengin damarlanma gösteren organdır Büyümeleri sınırlıdır. Fotosentez organıdır. YAPRAĞIN BÖLÜMLERİ Normal yaprak olarak tanımlanan, yani değişime uğramamış yapraklar genel anlamda dört bölümden oluşur. Bunlar; 1 - Yaprak Ayası 2 - Sap 3 - Kın 4 - Kulakçık Tabi bütün yapraklar hep bu bölümlerden oluşur diye bir kural yok... Birçok yaprak sadece sap ve aya bölümlerinden meydana gelen bir yapı gösterir. Yaprak ayasında besin maddelerini taşıyan iletim boruları vardır. Bunlar yaprak damarı olarak ta adlandırılır. Yaprak sapı; yaprağın ışık almasını kolaylaştıracak şekilde yaprak ayasına yön verir. Bir çok birçenekli bitkilerde yaprak sapı yoktur... Yaprak kını; tomurcukları korumaya yarayan bir bölümdür. Kulakçık ise; yaprak sapının yada yaprağın iki yanında bulunur. Çeşitli biçimlerde olabilirler ve genellikle yaprak ayasından daha sade olup, erken dökülürler... YAPRAĞIN GÖREVLERİ Yaprağın bitkide üç önemli görevi vardır. 1-Besin yapmak-fotosentez 2-Solunum yapmak-gaz alışverişi 3-Terleme Ç-ÇİÇEK Çiçekli bitkilerde eşeyli üremenin gerçekleştiği organdır. Erkek ve dişi organların beraber bulunduğu çiçeğe tam çiçek, eşey organlarından birine sahip olan çiçeğe eksik çiçek denir. Erkek organlar bir çiçeğin üzerinde çok sayıda bulunurlar.Sapçık ve başçık kısımlarından oluşur. Başçık kısmında polen keseleri bulunur.Polen keselerinde polen ana hücreleri bulunur.Polen ana hücrelerinden polenler oluşur. Dişi organlar, çiçeğin tam ortasında bulunur.Dişi organ; yumurtalık,dişicik borusu, dişicik tepesinden oluşur. Üreme hücreleri döllenerek tohum ve meyvayı oluşturur. ÇİÇEĞİN BÖLÜMLERİ Çiçek dört bölümden oluşur: 1-Çanak yaprak 2-Taç yaprak 3-Dişi üreme organı 4-Erkek üreme organı Parlak renkli,güzel kokulu yapraklara taç yaprak denir.Taç yaprağın altındaki yeşil renkli bölüm ise çanak yapraktır.Çiçeğin ortasındaki ince,uzun yapılar erkek organlardır.Erkek organın çevrelediği şişkin yapı ise dişi organdır.Dişi organ tohumun oluştuğu bölümdür. BİTKİLER DE İNSANLAR GİBİ TERLER Mİ? Bitkiler topraktan emdikleri suyun tamamını kullanmazlar.Fazla suyu yapraklardaki gözeneklerden dışarı atarlar.Bu olaya terleme denir.Terleme hava sıcaklığının etkisiyle gerçekleşir.Güneş ışığı almak terlemeyi hızlandırır. BİTKİLERİN BAZI KISIMLARINI BESİN OLARAK KULLANIRIZ. PATATES-GÖVDE PANCAR-KÖK HAVUÇ-KÖK MAYDONOZ-YAPRAK SOĞAN-KÖK ve YAPRAK MARUL-YAPRAK BAZI GÖVDELERİN İSE GÖVDESİ OLDUKÇA SERT VE KALINDIR.GENELLİKLE YEŞİL RENKLİ DEĞİLLERDİR.ÇEVREMİZDE GÖRDÜĞÜMÜZ AĞAÇLARODUNSU GÖVDEYE SAHİPTİR. TEŞEKKÜR EDERİZ