newton`un hareket yasaları

KONUNUN AMAÇLARI
Bu konuyu öğrenirken
hedefimiz Newton’un
hareket kanunlarını tam
olarak öğrenmek.
Newton’un hareket
kanunlarını günlük hayatta
hangi alanlarda
kullandığımızı bilmek ve
gerektiği yerde bu bilgileri
kullanabilmektir.
Hareketi inceleyen fiziğin alt alanını daha önce mekanik olarak
adlandırmıştık.
Mekanik ; kinematik ve dinamik olmak üzere iki kısımdan oluşur.
Çevremizde farklı pek çok hareket gözleriz. Bu hareketleri
meydana getiren nedenleri dikkate almadan, nasıl olduğunu
inceleyen fizik dalına kinematik denir.
Hareketi, hareketin oluşumundaki nedenleri birlikte inceleyen fizik
dalına ise dinamik denir.
Dinamik, Newton’un ortaya koyduğu üç hareket yasası
ile açıklanır. Bu yasalar Newton’un Hareket Yasaları
olarak isimlendirilir.
NEWTON’UN HAREKET
YASALARI



Eylemsizlik Yasası
Temel Yasa
Etki-Tepki Yasası
1.Eylemsizlik Yasası
Bir cismin üzerine etki eden net kuvvet sıfır ise cisim
hareket durumunu korur. Yani duruyorsa durmaya devam
eder. Hareket ediyorsa, hareketini sabit hızlı sürdürür. Cismin
bu isteğine eylemsizlik denir.
Eylemsizlik prensibine, adamın hareket eğilimini koruma isteğini
örnek verebiliriz
Şekilde görülen kamyonun üzerindeki merdiven hareketine
devam etme eğilimindedir.Bunu da eylemsizlik prensibine
örnek verebiliriz.
Bu cisme
hiçbir kuvvet
etki
etmediğinden,
Cisim durma
eğilimini
korumaktadır.
2.Temel Yasa
m=10kg
F=100N
Şekilde de sembolleştirildiği gibi
kütle arttıkça doğru orantılı
olarak kuvvetinde artığını
görüyoruz.
m=25kg
F=250N
ÖRNEK:
a=m/s²)
3
8 kg kütleli bir cismin ivme-zaman
grafiği şekildeki gibidir.
2
1
0
A)8
5
10
15
B)14
20
t(s)
C)18
Cisme 20 saniye içinde etki eden
ortalama kuvvet kaç Newton’dur?
D)22
E)24
ÇÖZÜM:
Bir cisme etki eden ortalama kuvveti Newton’un 2. hareket
kanunundan yazabiliriz.
F=m.a
a=∆V/∆t
FORT=m.∆V/∆t
Burada ∆V cismin hızındaki değişme olup ivme
– zaman grafiğinin altındaki alana eşittir.
∆V= S1+S2= (3+1/2).10+(2+1/2).10
=20+15= ∆V=35 m/s
M=8 kg, ∆t=20 sn
Fort=m. ∆V/ ∆t =8.35/20 = 2.35/5 =2.7
Fort=14 Newton olur
CEVAP “B”
3.Etki ve Tepki
Birbiri ile etkileşim içinde olan cisimler
arasında oluşan kuvvetlere etki ve tepki
kuvvetleri denir.Etki ve tepki kuvvetleri
büyüklükleri birbirine eşit, yönleri ise zıt
kuvvetlerdir ve uygulama noktaları
farklıdır.
10N
10N
Bütün cisimler kendisine etki eden
kuvvete ters yönde ve eşit büyüklükte
bir kuvvet uygularlar. Bu kuvvete tepki
kuvveti denir.Tepki kuvvetini
oluşmasının nedeni etki kuvvetidir.
Şekilde duvara çarpan topa duvar,topun
etki ettiği kuvvete eşit
büyüklükte ve zıt yönde bir kuvvetle
tepki etmektedir
ÖRNEK:
m
F
A)1
B)2
C)3
Sürtünmeli yatay düzlemde yatay
F kuvveti ile çekilen cisim kaç
tane kuvvetin etkisindedir?
D)4
E)5
ÇÖZÜM:
Şekildede görüldüğü gibi cisme;
dört kuvvet etki etmektedir.Bunlar;
N
Fs
●
1)Yerçekimi
F
2)Yerin cisme gönderdiği tepki(N)
3)Cisme uygulanan yatay kuvvet(F)
4)Sürtünme kuvveti’dir.
G=m.g
CEVAP “D”
Arabalar birbirlerine yaptıkları etkiye karşılık,yine birbirlerine
eşit ve zıt yönde bir tepki kuvveti uygulamaktadırlar.
Sürtünme Kuvvetleri
Cisimler hareket ederken temas ettikleri yüzeylerin
sürtünmesinden kaynaklanan ve yer değiştirmeye zıt yönde
ortaya çıkan kuvvete sürtünme kuvveti denir.
Şekilde olduğu gibi iki traktör yolda gitmektedirler.Bu
traktörlerden bir tanesi asfalt yolda giderken diğeri taşlı bir yolda
gitmektedir.
Taşlı yolda giden traktörle düz yolda giden traktörün aynı hızda
gitmeleri için taşlı yoldaki traktörün daha fazla kuvvet kullanması
gerekmektedir.
Şekilde de görüldüğü
gibi iki durumda da
karınca ile fil aynı anda
aynı yükseklikten yere
bırakılmıştır.Ancak bir
ortamın havası
alınmıştır.Havasız
ortamda sürtünme
olmadığından dolayı
cisimler aynı anda yere
ulaşmaktadır.
Havalı ortamda ise tam
tersi olmakta ve fil
karıncadan daha önce
yere ulaşmaktadır.
Sürtünme Kuvvetinin Bağlı Olduğu Etkenler
a) Yüzeyin pürüzlü olması
Cismin hareket edeceği yüzeyin pürüzlü olması cismin hareketinde
önemlidir.Pürüzlü yüzeylerde cisimlerin hareket etmesi için daha büyük
kuvvete ihtiyaç vardır.
b) Cismin ağırlığı
Bir cismin ağırlığı arttığında cismin ve yüzeyin girinti-çıkıntıları
daha fazla birbiri içine gireceğinden sürtünme de artar.Yani cismin
hareketini engelleyen kuvvetin büyüklüğü de artar.Cismin hareket
etmesini engelleyen bu kuvveti yenmek için, bu kuvvetten daha büyük
bir kuvveti cisme uygulamak gerekir
NEWTON’UN HAREKET KANUNLARININ
GÜNLÜK HAYATTA UYGULAMA ALANLARI
Paraşüt yapımında,
Kışın arabaların kaymaması için arabalara zincir
takılmasında,
Örneğin arabayla yolda giderken şoför frene bastığı zaman
biz öne doğru gideriz bu da Newton’un eylemsizlik
prensibiyle ilgilidir.
Uçakların kanatlarının yapımında,
Araba tamponlarının yumuşak maddelerden yapılmasında,
Hava yastığı yapımında Newton’un hareket kanunlarından
faydalanılır.
FAYDALANDIĞIM KAYNAKLAR

www.lisefizik.com

www.onlinefizik.com

www.forumfizik.com

Güvender Fizik

Zafer Yayınları Fizik

http://www.walter-fendt.de/

www.edumedia-sciences.com
Begüm YEĞEN
9-C 427
www.dersimiz.com