FOTOSENTEZ Fotosentez Nedir? Bütün enerjilerin kaynağı Güneş’tir. Hiçbir canlı Güneş’in ışık enerjisini doğrudan kullanamaz; ancak onu başka enerji şekillerine dönüştürerek Güneş’in ışık enerjisinden yararlanabilir. Klorofil gibi özel pigmentlere sahip bitkiler, algler, bakteriler Güneş enerjisini tutarak hücrelerin yararlanabileceği enerji şekline dönüştürür. Yeşil bitkilerin Güneş enerjisini kullanarak inorganik maddelerden organik besin maddesi sentezlemesi olayına fotosentez denir. BİTKİNİN KİMYA FABRİKASI “YAPRAK” • Yapraklar, görevlerine uygun özellikler taşır. • Yaprağın yassı biçimi, tüm hücrelerin dış ortama yakın olmasını sağlar; böylece gaz alışverişi kolaylaşır. • Yaprakların birçok gözeneğe sahip olması gaz alışverişini kolaylaştırır. • Yaprakların geniş olan yüzeyleri, Güneş ışığından kaynaklanan fazla ısının atılmasını sağlar. BİTKİNİN KİMYA FABRİKASI “YAPRAK” Yaprağın Kısımları : • Yaprak sapı • Yaprak kını • Yaprak ayası YAPRAK KESİTİ BİTKİNİN KİMYA FABRİKASI “YAPRAK” Yaprak Çeşitleri • Ayalarına Göre Yapraklar Basit Yaprak Bileşik Yaprak • Damar Şekillerine Göre Yapraklar Tüysü damarlı El ayası damarlı Paralel damarlı BİTKİNİN KİMYA FABRİKASI “YAPRAK” Yaprağın Görevleri : • Solunum yapmak • Terleme yapmak • Fotosentez yapmak FOTOSENTEZ NASIL GERÇEKLEŞİR ? • Yeşil bitkiler, topraktan aldıkları madensel tuz ve suyu odun borularıyla yapraklara kadar taşır. • Yapraklardaki klorofiller, Güneş ışığını emerler ve kloroplastlarda fotosentez reaksiyonları gerçekleşir. • Gerçekleşen reaksiyonlar sonucunda besin (glikoz) oluşur ve oksijen açığa çıkar. Güneş Işığı Karbondioksit + Su Besin + Oksijen Klorofil Fotosentezin Şeması GÜNES ISIGI KARBONDIOKSIT BESIN SU KLOROFIL OKSIJEN FOTOSENTEZ İÇİN GEREKLİ OLANLAR İçeride Üretilenler • Enzim • Klorofil Dışarıdan Alınanlar • • • • Karbondioksit Su Işık Madensel tuzlar KLOROFİL MOLEKÜLÜ • Fotosentezi gerçekleştiren molekül, klorofildir. • Fotosentez mekanizması, bir klorofil molekülünün Güneş ışığını absorbe etmesiyle (emmesiyle) başlar. FOTOSENTEZİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Çevresel Faktörler Karbondioksit miktarı Işık şiddeti Sıcaklık Mineral tuzları Genetik Faktörler Kloroplast sayısı Su miktarı Yaprak genişliği Stomaların yapısı ve sayısı Kutikula kalınlığı Enzim miktarı FOTOSENTEZ İLE SOLUNUMUN FARKLARI FOTOSENTEZ Besin ve oksijen üretilir. Su ve karbondioksit kullanılır. Işık gereklidir. Işık enerjisi, kimyasal enerjiye çevrilir. Isı alan bir olaydır. SOLUNUM Besin ve oksijen tüketilir. Su ve karbondioksit açığa çıkar. Işık gerekmez. Kimyasal bağ enerjisi, ATP enerjisine çevrilir. Isı veren bir olaydır. FOTOSENTEZİN YERYÜZÜNDEKİ HAYAT İÇİN ÖNEMİ • • • Fotosentez; Yaprak, çiçek, tohum, meyve gibi ölen organların yenilenmesini, Bitki kütlesinin artmasını, Hayvanlarla insanların tükettiği besin maddelerinin oluşumunu sağlar. Fotosentez yapan yeşil bitkiler; Petrol, kömür, doğal gazın kaynağını oluşturur. Kireç taşlarının yapısına dolaylı olarak katkıda bulunur. Canlıların ihtiyacı olan oksijeni üretir. Fotosentez atmosferdeki gaz oranlarının sabit kalmasını sağlar. FOTOSENTEZ GUNES ENERJI BESIN KARBONDIOKSIT KARBONDIOKSIT BESIN VE OKSIJEN YESIL BITKILER BESIN OTÇUL HAYVANLAR INSANLAR FOTOSENTEZ MUCİZESİ KAYNAKÇA • Özer BULUT, Davut SAĞDIÇ, Selim KORKMAZ; Lise BİYOLOJİ 3; 3. Baskı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul2000 • Liselere Hazırlık Eliften Dergisi; Elit Yayıncılık • ÖSS’ye Hazırlık Biyoloji; Fem Yayınları; İzmir-2001 • Banu GÜNGÖR, Dr. İlbilge DÖKME, Salim ÜLKER, F. Nadan YILDIRAN, Dr. Raziye AYDINLI, Z. Bilge BAŞ; İlköğretim Fen Bilgisi 6 Ders Kitabı; Milli Eğitim Basımevi, İstanbul-2002 KAYNAKÇA • Tematik Ansiklopedi Thema Larousse; 3. Cilt; Milliyet Yayınları; İstanbul-1993 • http://www.bilgilerdunyası.com.tr • http://www.harunyahya.org.tr • http://www.esselam.net