KALP YETMEZLİĞİ Kalp yetersizliği
advertisement
KALP YETMEZLİĞİ VE HEMŞİRELİK BAKIMI 1 Öğr.Gör.Dr. Funda AKDURAN KALP YETMEZLİĞİ Kalp yetersizliği, kalbin vücudun ihtiyacını sağlayacak kadar kanı pompalayamaması sonucu akciğerler ve vücudun değişik bölgelerinde sıvı birikimiyle seyreden ciddi bir durumdur. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 2 • DSÖ’ ne göre klinik olarak kalp yetmezliği; kalp hastalığına eşlik eden dispne ve yorgunluk sendromu olarak tanımlanır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 3 • Kalp yetmezliği kronik ve yaşamı tehdit eden bir hastalık olup; ciddi yorgunluk, dispne ve fonksiyonel durum bozukluğuyla karakterizedir. • Bir hastalıktan ziyade hayatı her yönüyle etkileyen klinik bir sendromdur. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 4 EPİDEMİYOLOJİ • Koroner arter ve diğer kardiyovaskuler hastalıklardan ölümlerde azalma olmasına rağmen kalp yetmezliğinin klinik sendromları Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 5 • Hipertansiyon, dislipidemi, diabetes mellitus v.b. hastalıkların toplumda görülme sıklığının artması ve iskemik kalp hastalıklarının son dönem tedavi seçenekleri ile yaşam süresinin artması da kalp yetmezliği insidansını Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 6 • Ciddi kalp yetmezliği olan kişilerde ölüm oranı bir yılda %40-70!!! Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 7 Türk Kalp Derneği araştırma sonuçlarına göre şu anda 2 milyona yaklaşan Kalp Yetersizliği olan hasta sayısının 10 yıl içinde 5 milyonu aşabileceği, 65 yaş üzeri bireylerin %10’unda kalp yetersizliği görülmekte……. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 8 ETYOLOJİ • Yasam süresinin uzaması, koroner kalp hastalıklarından ölümlerin artması nedeniyle kalp yetmezliği insidansın da artış…… • Son 20 yıldır sanayileşmiş ülkelerde kalp yetmezliğinin başlıca nedeni hipertansiyondan miyokart infarktüsüne (MI) doğru değişmiştir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 9 Kalp Yetmezliğinin Etyolojisinde • Koroner kalp hastalığı • Kapaklara bağlı patolojiler ve doğumsal patolojiler • Kardiyomiyopatiler • Enfeksiyonlar (romatizmal miyokarditler v.b.) • Kollejen doku hastalıkları • İlaçlar ( adriamycn v.b.) • Metabolik ve endokrin hastalıklar • Toksinler (alkol, kobalt v.b.) • Radyasyon • Beslenme bozuklukları • Travmalar • Hipersensitivite Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 10 KALP YETMEZLİĞİNİN ŞEKİLLERİ VE NEDENLERİ • Kalp yetmezliği, kalbin kendisine gelen kanı yeterli bir bicimde dolaşımda ileriye doğru taşıyamamasının ifadesidir. • Kalp yetmezliği bulgularının çoğu bu birikim sonucu gelişir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 11 Sağ ve Sol Kalp Yetmezliği • Sağ kalp yetmezliğinde kan dolaşımı venöz kısımda toplanır ve geriye doğru göllenme görülür. • Sol kalp yetmezliğinde ise kan akciğerlere doğru geriye göllenir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 12 • Sol kalp yetmezliğinde pulmoner semptomlar ön planda…. • Nefes darlığı, öksürük, paslı renkte balgam, siyanoz, soğuk nemli cilt, solgunluk, hızlı ve düzensiz nabız, ve düşük kan basıncıdır. • Hipoksi tablosunda hasta fazla anksiyeteli ve huzursuz hale gelir, stupor gelişebilir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 13 • Sağ kalp yetmezliğinde periferik ödem ön plandadır. • Ödem bacakta, karında, ayaktadır, özellikle oturan hastalarda ayaklarda, yatan hastalarda ise sırtta ve kalçalarda yerleşir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 14 Sol kalp yetmezliği seyrinde, zamanla sağ kalp yetmezliğinin de ortaya çıkmasıyla sıvı birikimi yaygınlaşır ve ayak bileği ödemi, konjestif hepatomegali, asit ve plevra da sıvı toplanması görülür. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 15 Akut ve Kronik Kalp Yetmezliği • Kalp yetmezliğinin kliniğinin şiddeti, belirtilerin ortaya çıkış hızı, kompansatuar mekanizmaların devreye girmesi ve interstisiyel boşlukta sıvı birikimi için geçen zaman arasındaki ilişkiye bağlıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 16 • Kalp yetmezliği aniden gelişebileceği gibi semptomlar ilk saatlerde ya da infarktı takip eden ilk günlerde sinsice ilerleyebilir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 17 Kronik kalp yetmezliği ise bu tablonun kronikleşmesiyle oluşur. Kronik kalp yetmezliğinin en önemli semptomları; Yorgunluk ve nefes darlığıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 18 Diğer fiziksel semptomlar; enerji azlığı, uyuşukluk, uyku düzensizliği, sık idrara çıkma, iştah kaybı, konstipasyon, çarpıntı, kol ve bacaklarda şişme, göğüs ağrısıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 19 • Hastalar kendilerini güçsüz hissederler. • Psikolojik semptomlar, sinirlilik, çökkünlük ve huzursuzluktur. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 20 BELİRTİ VE BULGULAR • Kalp yetmezliğinde hiçbir semptom spesifik değildir. • Semptomlar sağ ve sol kalp boşluklarının basınç artısına ve kardiyak debinin azalmasına bağlıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 21 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 22 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 23 Dispne • Kalp yetmezliğinin en sık karşılaşılan bulgusudur. • Erken dönemde sadece egzersiz sırasında gözlenen bu durum efor dispnesi olarak adlandırılır. • Egzersiz sırasında normal kişilerde oluşan dispne ile kalp yetmezlikli bireylerdeki dispne arasındaki fark bunun oluşumu için gereken egzersiz miktarıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 24 Dispne hastalarda yetmezliğin derecesine göre; • Ortopne, • Paroksismal nokturnal dispne • Kardiyak dispne olarak gorulebilir Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 25 Ortopne • Yatar pozisyonda dispne gelişmesidir. • Kalp yetmezliğinde efor dispnesi sonrası gelişir. • Hasta genellikle yastık sayısını arttırır. • Oturur pozisyonda ortopne azalır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 26 Paroksismal Nokturnal Dispne • Sıklıkla gece gelen ve hastayı uykudan uyandıran dispne şeklidir. • Ortopne hastanın oturmasıyla gerilerken, bu tabloda oturur pozisyona rağmen öksürük ve wheezing devam eder. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 27 • Uyku esnasında solunum merkezinin depresyonu sonucu azalmış arteryel oksijen saturasyonu için gereken ventilasyon azalabilir. • Ayrıca geceleri bozulabilir. ventrikül Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon fonksiyonu 28 Akut Pulmoner Ödem • Kardiyak fonksiyonların akut depresyonu sonucu kapiller hidrostatik basıncın akut yükselmesi yada intravaskuler volümde akut yükselme sonucunda alveolar alana olan sıvı geçişi nedeniyle oluşur. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 29 • Solunum zorluğu, akciğerlerde krepitan raller, pembe köpüklü balgam, taşikardi başlıca belirtileridir. • Tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 30 Egzersiz İntoleransı • Dispne ile birlikte kronik kalp yetmezliğinde karakteristik bir bulgudur. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 31 Cheyne-Stokes Solunumu • Solunum merkezinin arteryel karbondioksite duyarlılığının azalması ile karakterizedir. • Arteryel oksijen satürasyonu azalıp, karbondioksit satürasyonunda artış esnasında apne gelişir. Arteryel kandaki bu değişiklikler deprese solunum merkezini uyarır. • Sonuç olarak hiperventilasyon ve hipokapni gelişir. Bunu apne periyotları takip eder. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 32 Ödem ve Sıvı Retansiyonu • Sağ atriyal basınç artısı sistemik dolaşımda kapiller hidrostatik basınç artışına ve sonuçta ödeme neden olur. • Alt ekstremitelerde sık görülen ödem uzun süre yatınca kaybolur. • Sıvı birikimi periton, prevral boşluk ve perikardiyal alanda da olabilir. • Asit daima periferik ödemle birlikte oluşur Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 33 TANI • Kalp yetmezliğinin tanısı için iyi bir anemnez ve fizik muayene yeterli olabilir. • Bunların yeterli olmadığı durumlarda aşağıdaki teknikler tanıya yardımcı olur Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 34 • KY şüphesi olan hastalarda ekokardiyogram ve elektrokardiyogram (EKG) en yararlı testlerdir. • Ekokardiyogram kalp boşluklarının hacimleri, ventrikul sistolik ve diyastolik işlevleri, duvar kalınlıkları ve kapak işlevleri hakkında hızlı bilgiler verir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 35 • Görüntüleme, KY tanısında ve tedaviyi yönlendirmede başrolü oynamaktadır. • Çeşitli görüntüleme yöntemleri mevcut olmakla birlikte, KY’den şüphelenilen hastalarda doğruluk, ulaşılabilirlik (taşınabilir olması dahil), güvenlilik ve maliyet nedenleriyle seçilecek yöntem ekokardiyografidir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 36 • Bu iki testle elde edilen bilgiler, hastaların çoğunda ilk tanıyı koymaya ve tedaviyi planlamaya yardımcı olur. • Rutin biyokimyasal ve hematolojik tetkikler, sağlayacakları faydalı bilgiler açısından mutlaka gereklidir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 37 KOMPLİKASYON Akut Pulmoner Ödem • Sol kalp yetmezliği ilerlediğinde akut akciğer ödemi gelişir, bu komplikasyon acil müdahaleyi gerektirir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 38 Belirti ve Bulgular: • • • • • • Hastada ileri derecede solunum sıkıntısı, Hırıltılı solunum, Öksürük ve pembe köpüklü balgam, Siyanoz, Ölüm korkusu, Boğulma hissi tipik belirtileridir Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 39 Tedavi ve Bakım: • Hastalar oturur pozisyonun dışında rahat edemezler. • Hasta için sakin ve ılık bir ortam hazırlanır. • Hasta aşırı içindedir. derecede huzursuz ve anksiyete • Bu nedenle doktor istemine gore 10-15 mg morfin sulfat IV ya da subkutan yapılır, ancak solunumu deprese etme riskine karsı dikkatli olunmalıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 40 • Hastaya maske ile %40-60 oranında oksijen verilir. • Hasta acilen dijitalize edilir. • Hızlı etki eden diüretikler uygulanır. • Bronkospazm verilebilir. için IV olarak Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon aminofilin 41 • Hastaya uygulanan dijitalisazyon ve aminofilin aynı zamanda diürezede yardımcı olarak sıvı retansiyonunu azaltır. • Hastaya flebetomi uygulanır. Bu işlem 300700ml kadar hastadan kan alınmasıdır ve bununla volüm yüklenmesini azaltmak amaçlanır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 42 KALP YETMEZLİĞİNDE TEDAVİ VE BAKIM Tedavideki temel amaç; yaşam kalitesini ve süresini arttırmaktır. Kalp yetmezliğindeki temel tedavi prensibi; düzeltilebilir kalp yetmezliği nedenlerinin tedavisi ve kalp yetmezliğinin seyrini ağırlaştıran etkenlerin ortadan kaldırılmasıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 43 Kalp Yetmezliğinde Genel Tedavi İlkeleri; • Obez hastalar mutlaka kilo vermelidirler. ♣ Sigara bırakılmalıdır. ♣ Hiperlipidemi gibi diğer risk faktörleri tedavi edilmelidir. ♣ Tuz kısıtlanmalı ve hiponatremi varlığında sıvı kısıtlaması yapılmalıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 44 • Aşırı aktivitelerden kaçınılmalıdır. Akut dönem dışında yatak istirahatı önerilmemelidir. • Hipertansiyon tedavi edilmelidir. ♣ Aritmi tedavisi yapılmalıdır. ♣Antikoagulan tedavi pulmoner ve sistemik tromboemboliler icin uygundur. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 45 TEDAVİDE KULLANILAN İLAÇ GRUPLARI 1. Anjiyotensin Çevirici Enzim İnhibitörleri (ACEİ) 2. Anjiyotensin II Reseptör Blokerleri (ARB) 3. Hydralizin ve Nitrat Kombinasyonları 4. Beta Blokerler 5. Diüretikler 6. Dijital Grubu İlaçlar 7. Kalsiyum Kanal Blokerleri Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 46 Anjiyotensin Çevirici Enzim İnhibitörleri (ACEİ) • Sol ventrikülün sistolik işlevlerin iyileştirilmesinde önemli yararları olan ilaçlardır. • KY de ACEİ nin kullanılması ile mortalite ve morbitide oranlarında düşme sağlanmıştır. • ACE inhibitörleri, belirgin kalp yetersizliği olan hastalarda ilk seçilecek ilaç grubu olarak önerilir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 47 • ACE inhibitörleri, pulmoner konjesyonu azaltırken, kalp debisinde artış sağlarlar. • En önemli yan etkileri: öksürük, böbrek işlevlerinde bozulma, hipotansiyon v.s Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 48 Anjiyotensin II Reseptör Blokerleri (ARB) • ACE inhibitörlerine benzer etkileri vardır. • ACE inhibitörleri kullanması gereken fakat tolere edemeyen hastalar için önerilir. En önemli yan etkileri: hiperkalemi, hipotansiyon ve böbrek işlevlerinde bozulmaya neden olabilirler. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 49 Hydralizin ve Nitrat Kombinasyonları • Hydralizin, sistemik damar direncini ve sol ventrikül yükünü düşürerek etki gösterirken • Nitratlar, kalbin iş yükünü azaltır • ACE leri tolere edemeyen hastalarda tercih edilir Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 50 Beta Blokerler • Renal ve sistemik dilatasyon yapar. • Miyokard infarktüsü sonrası ventrikülün yeniden biçimlenmesini azaltır ve geç komplikasyonları önler. • Beta blokerlerin kullanımı, KY nedeni ile ani ölüm ve KY nin ilerlemesine bağlı ölüm oranında düşme sağlanmıştır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 51 En sık görülen yan etkileri: hipotansiyon, bradikardi, atriyoventriküler bloklar, bronkospazm, laringospazm, boğaz ağrısı, hiperglisemi, hipoglisemi, bulantı, kusma, diyare, karın ağrısı, yorgunluk v.s Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 52 • Hastaya bu yan etkiler ve herhangi bir nedenle ilacını ani olarak bırakmaması gerektiği anlatılmamalıdır. • İlacı kullanırken, arter kan basıncı ve nabız kontrolünün yapılması önemlidir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 53 Sistolik kan basıncı 100 mmHg nin, nabız sayısı dakikada 60 ın altında ise ilaç dozu atlanır ve bir sonraki değerlere göre ilaç alımı planlanır. Alınmayan doz kesinlikle çift alınmamalıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 54 Diüretikler • KY de en sık kullanılan diüretikler; tiyazid grubu, loop diüretikler ve potasyum tutan diüretiklerdir. • Diüretik kullanan hastaların günlük kilo, AÇT yapılmalıdır. • Diüretiklerin yan etkileri: elektrolit dengesizlikleri, hipotansiyon v.s Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 55 Dijital Grubu İlaçlar • • • • • Kalp glikozidleri olarak adlandırılır Mıyokard kontraktilitesini arttırır Kalp hızını azaltır Atriyoventriküler iletiyi yavaşlatır Ventrikül hızı yüksek olan hastalarda kullanılması önerilmez • Hastanın böbrek ve karaciğer işlevleri düzenli olarak kontrol edilir ve özellikle yaşlı hastalarda doz ayarı dikkatlice yapılmalıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 56 Dijitale Bağlı Zehirlenme Belirti Ve Bulguları • İştahsızlık, bulantı, kusma, • çift görme, bulanık, sarı-yeşil ya da cisimlerin etrafında hale görme, • çarpıntı, nabız düzensizliği, • sinirlilik ya da hafıza sorunları dijitale bağlı bulgularının başvurulmalıdır. zehirlenme varlığında Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon belirti ve hekime 57 Entoksikasyonda Hemşirenin Sorumlulukları • Digitalin ortopne, dispne, ödem v.s gibi beklenen etkileri izlenmeli • Digital ile diüretik birlikte alan hastaların potasyum düzeyleri izlenmeli • Elektrolit eksikliği belirt.izlenmeli (konfüzyon, anoreksi vb) Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 58 • Potasyum düzeyinin düşmesi digitalin etkisini arttırdığı için diyare, bulantı, kusma yapabilir bu durum dikkate alınmalı • Yaşlılarda ve böbrek yetmezliğinde entoksikasyon riskini arttırdığını bilme • İlacı vermeden önce entoksikasyon belirtilerini kontrol etme • Nörolojik yan etkileri izleme Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 59 Kalsiyum Kanal Blokerleri • Koroner arter düz kaslarını gevşeterek dilatasyon oluştururlar. • Atriyoventriküler iletiyi yavaşlatarak kalp hızını azaltırken periferik arterlerde dilatasyon yaparak yükü azaltırlar. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 60 KALP YETMEZLİĞİNDE YAŞAM KALİTESİ, GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ VE HEMSİRENİN ROLÜ Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 61 • Kalp yetmezliği hastalarının yasam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. • Yapılan bir çalışmada kalp yetmezliği hastalarının yasam kalitesinin koroner arter hastalarına göre belirgin derecede daha kötü olduğu bildirilmiştir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 62 • Kalp yetmezliği hastalarının günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmekte güçlük yaşadıkları, ekonomik, cinsel ve psikososyal sorunlarının olduğu, özellikle iş yaşamında, aile, arkadaş ilişilerinde sorunlarla karşı karşıya kaldıkları saptanmıştır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 63 Kalp yetmezliği sık hastaneye yatışlara ve iş gücü kaybına neden olması ile bireysel ve toplumsal ekonomik sorunlar oluşturabilmektedir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 64 KALP YETMEZLİĞİ VE HEMŞİRELİK BAKIMI Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 65 • Kalp yetmezliği gelişen hastalara etkili bir hemşirelik bakımı verebilmek için, hastalığın fizyopatolojisini ve hastalığa verilen fiziksel ve emosyonel tepkileri hemşirenin bilmesi gerekir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 66 • Kalp yetmezliğinde tek bir tedavi yoktur ve diğer tedavilerle birlikte bazı ilaçların hastalık süresince değişen dozlarda farklı zamanlarda kullanılması, bakımı kompleks hale getirebilir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 67 • Hemşirelik bakımının temel hedefi; bireyin yasam kalitesinin fiziksel, sosyal ve psikolojik boyutlarını olumlu şekilde etkilemektir. • Bu yaklaşımda birey merkezdedir ve kendisi ile ilgili kararlara katılır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 68 • Kendi bakım sorumluluğunu üstlenir. Bu nedenle uygulanacak hemşirelik bakımı kapsamlı olmalı ve birey kendi bakımına doğrudan katılmalıdır. • Bunun için bireyin öz bakımı geliştirilmelidir. Hastalara gerekli eğitim programları uygulanmalıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 69 Hemşirelik bakımının içeriği; 1. Kalp Yetmezliği Hakkında Hasta Eğitimi • Hastalık seyri, • İlaçları nasıl kullanacağı, yan etkileri, hangi durumlarda hekime başvuracağı, • Diyeti, Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 70 2. Öz bakım; → Semptom kontrolü: Hangi semptomlarda hekimine başvuracağı, hangi semptomlarda ne yapacağı anlatılmalıdır. Örneğin; kan basıncı düştüğünde ani pozisyon değişikliği yapmaması, istirahat etmesi gerektiği gibi. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 71 → Günlük kilo takibi: Her sabah kahvaltıdan önce, aç karnına, aynı cins giysilerle, aynı tartıyla tartılması gerektiği ve kilosunu takip çizelgesine kaydetmesi anlatılır. • Hekim kontrolüne bu takibini getirmesi gerektiği söylenir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 72 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 73 → Aktivitelerin düzenlenmesi: Düzenli egzersiz programı kişiye özel hazırlanmalı ve bu programı nasıl uygulayacağı anlatılmalıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 74 → Sigarayı bırakma → Diyette tuz kısıtlaması → Alkolü bırakma →Tedavi rejimine uyum: ilaçlarını nasıl alacağı, yan etkilerin ne olduğu, hangi belirtilerde hekimine başvuracağı anlatılmalıdır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 75 Kalp Yetmezliğinde Hemşirelik Tanıları 1. Kalp debisinde azalma 7. Aktivite intoleransı 2. Gaz alışverişinde bozulma 8. Deri bütünlüğünde bozulma riski 3. Anksiyete- korku 4. Sıvı volüm fazlalığı 5. Elektrolit dengesizliği 9. Uyku seklinde bozukluk 10. Yaralanma riski 11. Göğüs ağrısı 6. Beslenmede değişiklik: vücut gereksiniminden dahaKalp azYetmezliği, Hipertansiyon besin alma 12. Konstipasyon 76 Kalp Yetmezliğinde Yaşam Kalitesi Ve Günlük Yaşam Aktivitelerinen Değerlendirilmesi http://193.255.140.18/Tez/0058983/METIN.pdf Kalp Yetmezligi ve Evde Bakım http://web.firat.edu.tr/shmyo/edergi/ciltucsayisekiz/demirveunsar8.pdf Kalp Yetersizliği Olan Hastalarda Dispne, Yorgunluk ve Yaşam Kalitesi Üzerine Eğitimin Etkisi http://www.hacettepehemsirelikdergisi.org/pdf/pdf_HHD_108.pdf http://www.tkdonline.org/kilavuzlar/ulusal/TKD_Kalp_Yetersizligi_HBK.pdf Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 77 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 78 HİPERTANSİYON (HT) • Kan basıncı; kanın damar duvarına yaptığı basınçtır. • Erişkin bireyde sistolik kan basıncının 140 mmHg, diyastolik kan basıncının da 90 mmHg veya üzerinde bulunması hipertansiyon olarak tanımlanır. • Normal kan basıncı değeri 120/80 mmHg’dır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 80 Kan Basıncı (mm Hg) Kan Basıncı Derecesi Sistolik Optimal < 120 ve <80 Normal <130 ve <80 Yüksek-Normal 130-139 veya 85-89 Evre 1 140-159 veya 90-99 Evre 2 160-179 veya 100-109 Evre 3 ≥ 180 veya ≥110 İzole Sistolik Hipertansiyon > 140 ve < 90 Alt grup sınırlarda Hipertansiyon 140-149 ve < 90 Diyastolik Hipertansiyon Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 81 GENEL BİLGİLER • Bulaşıcı olmayan en yaygın ve en çok can kaybına yol açan hastalık HT’dur.. • Türkiye genelinde, 18 yaş üzeri nüfusta görülme sıklığı yüzde 31,8 dir. • Erkeklerin yüzde 27,5’inde, kadınların ise yüzde 36,1’inde yaygındır. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 82 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 83 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 84 • En büyük sorun ise HT hastalarının çok önemli bir bölümünün hastalığını bilmemesi ve bu yüzden iyileştirici değil kötüleştirici tercihlerini sürdürmesidir. • HT da can ve yaşam kalitesini korumanın tek yolu, erken tanı konabilmesi; bunun tek yolu da zaman zaman ve yaş ilerledikçe daha sık tansiyon ölçtürmektir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 85 "HİPERTANSİYON HAYAT BOYU KONTROL ALTINDA TUTULMALIDIR” Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 86 • Hipertansif hasta sayısının 2025 yılında tüm dünyada % 60, gelişmekte olan ülkelerde ise % 80 oranında artacağı öngörülmektedir… Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 87 Hipertansiyonun Etiyolojik Risk Faktörleri • Yaş • Aile öyküsü • Fazla kilo • Sedanter yaşam tarzı Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 88 • Tuz alımı • Aşırı alkol tüketimi HT sıklıkla diyabet, arterioskleroz ve koroner arter hastalığına eşlik eder. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 89 • Primer- Esansiyel Hipertansiyon; Nedeni saptanamayan ve genetik faktörlerinde etkin olduğu düşünülen HT şeklidir. • Esansiyel olanların dışındaki HT’larda kan basıncını düzenleyen sistemlerden birini etkileyen böbrek hastalığı ya da hormonal bir hastalık bulunmaktadır. • Sekonder Hipertansiyon; Nedeni belli olan HT’lardır Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 90 HİPERTANSİYONUN BELİRTİ VE BULGULARI • Uzun bir süre içinde gelişmişse bireyin yakınması yoktur, • Tanı tesadüf olarak genel bir kontrolde konabilir ya da HT’un etkilediği organlara ait yakınmalar ile hastalık saptanabilir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 91 Tansiyonun en yüksek olduğu saatlerinde; • Oksipital baş ağrısı, • Tinnitus (kulak çınlaması), • Vertigo (baş dönmesi), • Epistaksis (burun kanaması), sabah Kalbin etkilenmesi ile çarpıntı, dispne, ortopne, Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 92 Beynin etkilenmesine bağlı; • parastezi, • mental bozukluklar, • şiddetli baş ağrısı, • dalgınlık, • kusma, • serebro vasküler olay, • koma ve hemipleji Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 93 Gözün etkilenmesine bağlı; • Retina ve görme sorunları Böbreğin etkilenmesine bağlı; • Noktüri • Tekrarlayan üriner enfeksiyonlar görülebilir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 94 Hipertansiyonun Hedef Organları: Özellikle kalp damarları, böbrekler, kalp, göz ve beyin. •Damarlarda ateroskleroza neden olup darlık ve tıkanıklıkların gelişmesine neden olur, •Böbreklerde ileride böbrek yetmezliğine kadar giden hasara, •Kalpte kas yetmezliğine, kalınlaşmalarına ve kalp •Gözlerde körlüğe kadar giden hipertansif retinopatiye, •Beyinde ise kanama veKalpbunun Yetmezliği,sonucunda Hipertansiyon inmeye (felç) neden olabilir. 95 Tanı Bir süre düzenli olarak yapılan günlük ölçümlerle kan basıncı yüksek seyrediyorsa HT tanısı konur. Yapılan ayrıntılı lab.incelemeleri ile HT un saptanabilir bir nedeni olup olmadığı araştırılır sonra en uygun tedavi belirlenir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 96 Elle Ölçülen Cıvalı veya Havalı Tansiyon Aletleri Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 97 Sağlıklı Tansiyon Ölçümünde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar: •Tansiyon, sakin ve sessiz bir ortamda, en az 5 dak. dinlenmiş ve sakin iken ölçülmelidir, •Son 15 dakika içinde sigara, çay, kahve gibi kan basıncını etkileyebilecek şeyler alınmamalıdır, •Kan basıncı ölçülecek kol çıplak olmalı, kolu sıkan giysiler giyilmemelidir, Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 98 • Manşon kalp hizasında olmalı, gerekirse kol alttan yastık gibi bir cisimle desteklenmelidir. • Tansiyon olmalıdır, aleti manşonu yaşa • Tansiyon aletinin düzenli kalibrasyonu yapılmış olmalıdır, Yetmezliği, Hipertansiyon • Hastanın sırtı Kalp rahat olmalıdır, uygun olarak 99 • Manşon brakial arterin üzerine ortalanacak şekilde düzgün ve aşırı sıkı olmayacak şekilde kübital fossanın 2,5 cm üstüne sarılmalıdır, • Ölçüm üst üste yapılacaksa 1-2 dak ara verilmelidir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 100 TEDAVİ VE BAKIM • Yaşam tarzı düzenlemeleri ile kontrol altına alınmaya çalışılır,bunlar; • Düzenli dinlenme, gevşeme teknikleri, yürüyüş gibi ağır olmayan egzersiz programları, aerobik, alkol kısıtlanır ve sigara kullanımını yasaklanır. • Fazla kilo verilmeli, • Diyet ile alınan satüre yağ ve kolesterol 101 miktarı azaltılır,Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon • Ağır ve yağlı yemeklerden kaçınılmalıdır, • Sodyum kısıtlanır, • Yeterli miktarda potasyum, kalsiyum ve magnezyum alımı sürdürülür. • Kan basıncını kaydetmeli, düzenli ölçtürüp • Hekimin vereceği ilaçları hekim değiştirene ya da durdurana kadar, düzenli olarak almak Kalp gerekmektedir. Yetmezliği, Hipertansiyon 102 • Kan basıncı ne kadar yüksekse morbidite ve mortalitesi o denli yüksek olur. • HT yaşam tarzı düzenlemeleri ile kontrol altına alınamıyorsa tıbbi tedavi uygulanır • Tedavide temel amaç; kan basıncının normal düzeylere ulaşmasını sağlamak ve SVO, kalp ve böbrek komplikasyonlarını önlemektir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 103 HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR • Diüretikler • Alfa 1-Bloke edici ilaçlar • Beta blokerler • ACE (anjiotensin dönüştürücü enzim) inhibitörleri • Kalsiyum antagonistleri Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon • Anjiotensin reseptör blokerleri 104 HEMŞİRELİK TANILARI 1. Tedavi rejimi ve hastalığın kontrol süreci ile ilişkili “Bilgi Eksikliği” 2. Reçete edilen tedavinin yan etkileri ile ilişkili olarak “ Tedavi Programına Uymama” Amaç: Bakımın temel amacı, hastalık sürecini, tedavisini hastanın anlaması ve öz bakım programına katılması ve komplikasyonların gelişmesini önlemektir. Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 105 HEMŞİRELİK UYGULAMALARI • • • • • • • • Sigara içiyorsa bırakmalı Fazla kilosu varsa kilo vermeli Alkol tüketimi fazla ise azaltmalı Diyet düzenlemeleri yapmalı Tuzu kısıtlamalı Sebze, meyve ağırlıklı beslenmeli Kolesterolü kısıtlamalı Sıvı yağ tüketimini tercih etmeli Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 106 • Düzenli egzersiz yapmalı (yürüyüş, yüzme v.s) • İlaçları ve yan etkileri hakkında bilgilendirilmeli • Hastalığı hakkında bilgilendirilmeli, • Antihipertansif tedavi uygulanan hastada hipotansiyon gelişebilir, bu durum hasta ve aileye açıklanmalı • Hasta kendi tansiyonunu düzenli kontroller yapmalı ölçmeyi Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon öğrenmeli, 107 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 108 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 109 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 110 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 111 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 112 Kalp Yetmezliği, Hipertansiyon 113
