4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DOLAŞIM SİSTEMİ KANIN VÜCUTTA DOLAŞIMI Dolaşım sistemi kalp, kan ve kanı vücuda taşıyan damarlardan oluşur. Kan yolu ile vücuda besin ve oksijen taşınır. Vücudu mikroplara karşı korur. Karbondioksit ve diğer zararlı maddelerin vücut dışına atılması sağlanır. Kanın vücuttaki dolaşımı kalp ile damarlar arasında gerçekleşir. KALP: kalp göğüs boşluğunda ve iki akciğerin arasındadır. Dört odacığa ayrılmıştır. Üstteki odacıklara kulakçık alttaki odalara karıncık denir. Kan kalbimizden damarlara pompalanır. Vücuda pompalanan kan akciğerlere giderek karbondioksitten temizlenir, oksijen alır. Temiz kan ise bütün vücuda dağılır. Zararlı maddelerde kan ile vücuttan atılır. DAMARLAR: kalpten pompalanan kan damarlar ile vücutta dolaşır. Kanı toplayıp kalbe getiren damarlara toplardamar denir. Kalpten çıkarak vücuda kan götüren damarlara atardamar denir. Hücrelere kadar ulaşan çok ince damarlara kılcal damar denir. NABIZ: Kalbin kasılmasıyla atardamarlara pompalanan kanın damar duvarlarında vuruşuna nabız denir. Nabız sayısı ateşli hastalıklarda, yeni doğan bebeklerde, heyecanlandığımızda, soğuk havalarda, yürüme koşma ve diğer egzersizlerde artar. TANSİYON: kalbin kasılması ve gevşemesi anında kanın damarların iç yüzüne yaptığı itme kuvvetine (basınca) tansiyon denir. EGZERSİZ NABIZ İLİŞKİSİ: Egzersizler sırasında nabız sayısı ve soluk alıp verme hızı artar. STETESKOP: kalp ve akciğer seslerini dinlememizi sağlayan araçtır. Steteskop vücudumuzdan gelen sesleri yükselterek duymamızı sağlar. Tansiyon ölçerken de kullanılır. DOLAŞIM SİSTEMİNİN SAĞLIĞININ KORUNMASI Hayvansal yağları aşırı tüketmemeliyiz. Spor yapmalıyız. Aşırı dar giysiler giymemeliyiz. Alkol, sigara, uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmalıyız. Tetanos, sıtma, kuduz, AIDS, hepatit b ve c hastalıkları kan yoluyla bulaşır. 1