1) Mitoz Bölünme #1

10. SINIF KONU
ANLATIMI
1
MİTOZ BÖLÜNME
HÜCRELER NEDEN BÖLÜNÜR
Hücreler büyüdükçe;
 yüzey alanı / hacim oranı azalır
çekirdek / sitoplazma oranı azalır
Bu durum hücrelerin hayatsal faaliyetlerini
yeterince yerine getirememesine yol açar.
Bu oranların değişmesi hücrenin bölünme
zamanının geldiğini gösterir. Oranların
bozulmadığı hücreler bölünme sinyallerine
cevap vermezler.
HÜCRE DÖNGÜSÜ
Bir hücrenin bölünmesi ile
oluşan yeni hücrelerde bir
sonraki bölünme
tamamlanıncaya kadar
geçen süreye HÜCRE
DÖNGÜSÜ denir.
Hücre döngüsü temel olarak
iki evrede gerçekleşir.
1) İnterfaz
2) Mitotik Evre
1) İnterfaz
Hücrenin bölünmeye hazırlandığı evredir.
Bu evrede hücre;
 Hayatsal faaliyetlerini yerine getirir.
 Bölünme emri gelir.
Bölünme emri gelmemiş bir hücre, hücre döngüsünün mitotik
evresine geçmez. Hayatını emir gelene kadar interfaz evresinde
geçirir.
Bölünme emrinin gelmesi ile interfaz evresinde hücrede bazı
değişiklikler olur. Bu değişiklikler;
1) Sentrozom eşlenmesi olur.
2) Genetik madde kendini eşler. (Genetik madde kromatin
iplik halindedir.)
3) Bir sonraki aşamaya geçmeden önce son kontroller yapılır.
2) Mitotik Evre
Hücrenin bölündüğü evredir.
Karyokinez (Çekirdek Bölünmesi)
Sitokinez (Sitoplazma Bölünmesi) olmak
üzere iki aşamada gerçekleşir.
a) Karyokinez (Çekirdek
Bölünmesi)
1) Profaz
Mitotik evrenin ilk ve en uzun süren aşamasıdır.
Bu evrede;
 Kromatin iplikler kromozoma dönüşür.
 Sentrozomlar aralarında iğ iplikleri oluşturarak
zıt kutuplara doğru hareket eder.
 çekirdek zarı ve organeller erimeye başlar.
Bir kromozom iki kromatitten oluşur. Bu kromatitler
bir kromatin ipliğin kendini eşlemesiyle
oluştuğundan genetik olarak birbirinin aynısıdır. Bu
nedenle bu kromatitlere KARDEŞ KROMATİT denir.
Kromatitler birbirine SENTROMER ile bağlanır.
a) Karyokinez (Çekirdek
Bölünmesi)
2) Metafaz
Kromozomların en belirgin görüldüğü
mitotik evredir.
Profaz evresinde oluşan kromozomlar
sentromer noktalarındaki KİNETOKORLARLA
iğ ipliklerine bağlanır; hücre merkezinde yan
yana dizilirler.
Bu evre kromozomların en belirgin olduğu
evre olduğundan genetik hastalık
tanımlaması yapılırken bu evre kullanılır.