Bitki fizyolojisi LEB 11 Fotosentez (O2 basıncının ölçülmesi) 11.02 Eğitim konuları -+ Fotosentez -+ Işığın şiddeti ve rengi -+ Basınç ölçümü Kural ve görevler: Beyaz ve yeşil ışık altında ve karanlık ortamda gerçekleşen fotosentez işlemi sırasında oksijen basıncındaki artışın karşılaştırılması. Gerekli materyaller: Ekipman (Temel Ünite ile deneysel prosedür) Cobra3 Temel Ünite, USB Güç kaynağı, 12 V Yazılım Cobra3 - basınç Ölçüm modülü, basınç Küçük kasa için destek kıskacı Destek ayağı, değişken Taşıyıcı çubuk, l = 500 mm, paslanmaz çelik Bağlantılı nivo Üniversal kıskaç Lab krikosu, 160 x 130 mm Akkor lamba, 220 V/120 W, reflektörlü Lamba duyu E 27, reflektörlü Cam beher, 1000 ml, uzun form, DURAN Lastik stoper, ç = 32/26 mm, 1 delikli Kauçuk hortum, çi = 6 mm, 1 m Test tüpü, ç = 30 mm, u = 200 mm, PN29 Cam boru, düz, 80 mm, ç = 7 mm Cam çubuk, u = 200 mm, ç = 3 mm Terazi MXX-212R, 210 g/0.01 g, RS232 Mikro kaşık, özel çelik Gliserol, %99, 100 ml Damlalıklı şişe, plastik, 50 ml Sodyum hidrojen karbonat, 250 g Tartrazin (E 102), 25 g Patent mavisi V (E 131), 25 g Alüminyum folyo Su otu PC, Windows® XP veya yenisi 12150.50 12151.99 14510.61 12103.00 02043.10 02001.00 02032.00 02043.00 37718.00 02074.00 06759.93 06751.01 36008.00 39258.01 39282.00 36294.00 36701.65 40485.01 49111.93 33393.00 30084.10 33920.00 30151.25 48498.04 48376.04 Cobra3 Temel Ünite ile Fotosentez (O2 basıncı ölçme) P411021 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Beyaz ışıkta sonuç Karanlıkta sonuç PHYWE Systeme GmbH & Co. KG · D - 37070 Göttingen Laboratuvar Deneyleri - Biyoloji İlgili konular Fotosentez, ışığın şiddeti ve rengi, basınç ölçümü Kural ve görev Beyaz ve yeşil ışık altında ve karanlık ortamda gerçekleşen fotosentez işlemi sırasında oksijen basıncındaki artışın karşılaştırılması. Ekipman (Temel Ünite ile deneysel prosedür) Cobra3 Temel Ünite, USB 12150.50 Güç kaynağı, 12 V 12151.99 Yazılım Cobra3 - Basınç 14510.61 Ölçüm modülü, basınç 12103.00 Küçük kasa için destek kıskacı 02043.10 Destek ayağı, değişken 02001.00 Taşıyıcı çubuk, u = 500 mm, psz. çelik 02032.00 Bağlantılı nivo 02043.00 Üniversal kıskaç 37718.00 Lab krikosu, 160 x 130 mm 02074.00 Akkor lamba, 220 V/120 W, reflektörlü 06759.93 Şek. 1: Temel ünite ile deneysel düzenek 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 Lamba soketi E 27, reflektörlü Cam beher, 1000 ml, uzun form, DURAN Lastik stoper, ç = 32/26 mm, 1 delikli Kauçuk hortum, çi = 6 mm, 1 m Test tüpü, ç = 30 mm, u = 200 mm, PN29 Cam boru, düz, 80 mm, ç = 7 mm Cam çubuk, u = 200 mm, ç = 3 mm Terazi MXX-212R, 210 g/0.01 g, RS232, 230 V Mikro kaşık, özel çelik Damlalıklı şişe, plastik, 50 ml Gliserol %99, 100 ml Sodyum hidrojen karbonat, 250 g Tartrazin (E 102), 25 g Patent mavisi V (E 131), 25 g Alüminyum folyo Su otu PC, Windows® 95 veya yenisi 06751.01 36008.00 39258.01 39282.00 36294.00 36701.65 40485.01 1 1 1 1 1 1 1 49111.93 33393.00 33920.00 30084.10 30151.25 48498.04 48376.04 1 1 1 1 1 1 1 Kurulum (Temel Ünite ile) — Ekipmanı Şek. 1’de gösterildiği gibi kurun. Küçük kasa için destek kıskacını Cobra3 Temel Ünitenin arka kısmına takın — Temel üniteyi veri kablosuyla bilgisayara bağlayın — Destek ayağını yaklaşık 30 cm açık olacak şekilde ayarlayıp taşıyıcı çubukla tespit edin. — Ayaklardaki deliklerden birine lambayı takın. — Basınç modülü takılı vaziyetteki Cobra3 Temel Üniteyle birlikte test tüpünü diğer deliğe takın. — Lastik stoperdeki cam tüpü, mümkün olan en kısa boy kauçuk hortumla basınç modülüne bağlayın — Behere su doldurun ve lamba ile test tüpü arasına yerleştirin. Bu bir ısı tutucu görevi görecektir. Şek. 2: Ölçüm parametreleri (Temel Ünite ile) Prosedür (Temel Ünite ile) — Windows’ta COBRA3 MEASURE programını çalıştırın — Ölçüm cihazı olarak PRESSURE (BASINÇ) seçin — Ölçüm parametrelerini girin (bkz. Şek. 2) ve CONTINUE tuşuna basın — Su otundan bir dal kesip, kesik ucu yukarıya gelecek şekilde test tüpüne koyun — 300 ml %3 NaHCO3 çözeltisi hazırlayın (9 g - 300 g distile su) ve ağız kenarına kadar dolacak şekilde tüpe boşaltın — Basınç modülü nipelindeki hortumu hafifçe gevşetin, test tüpünü lastik stoper ile sızdırmayacak sıkılıkta kapatın ve hortumu yeniden basınç modülüne takın. Dikkat! Basınç modülüne sıvı girmemesine dikkat edin! — Lambayı yakın ve ölçüme başlayın — İkinci deneyde boyaları kullanarak yeşil renkli bir çözelti hazırlayın ( bir spatül ucu kadar sarı ve mavi boyayı 1000 ml suya katın) ve çözeltiyi behere doldurun. Oluşan gazın çıkması için ölçümden önce stoperi çıkartın. — Üçüncü deneyde test tüpünü alüminyum folyoyla sararak bitkinin hiç ışık almamasını sağlayın. Oluşan gazın çıkması için ölçümden önce stoperi çıkartın. Sonuçlar ve değerlendirme — Beyaz ışık altında yapılan birinci deneyde basınç eğrisinde belirgin bir yükselme görülmektedir (Şek. 3) — Yeşil ışık altında yapılan ikinci deneyde basınç eğrisindeki yükselme daha zayıftır (Şek. 4). — Karanlık ortamda yapılan üçüncü deneyde basınç eğrisinde hiç yükselme olmamıştır (Şek. 5) — Fotosentez O2 üretilmesine neden olmakta, bu da basınç eğrisinde bir yükselmeye neden olmaktadır. NaHCO3 bu deneyde CO2 üreteci olarak kullanılmıştır Şek. 3: Beyaz ışıkta sonuç Şek. 4: Yeşil ışıkta sonuç Şek. 5: Karanlıkta sonuç — Fotosentez için gerekli olan kırmızı ve mavi-mor ışığın büyük bir kısmı yeşil çözelti tarafından emilmektedir. Sonuçta, aynı oranda daha az O2 üretilmekte ve basınç eğrisindeki yükselme de daha az olmaktadır. — Karanlıkta fotosentez gerçekleşmediği için basınç eğrisinde de bir yükselme gözlenmez. — Su dolu beher lambadan yayılan sıcaklığı emmeye yarar. Şek. 6: Portatif basınç ölçer cihazının kullanıldığı deney düzeneği