fındıkta organık gübre kullanılması

ORGANİK GÜBRELERİN UYGULANMASI
ORGANİK GÜBRELER
Bitkinin beslenmesi için gerekli olan minarelleri (doğal besin maddesi) bünyesinde bulunduran ve topraktaki
fiziksel ve kimyasal yapıyı düzenleyerek bitkinin topraktan beslenmesini kolaylaştıran bitki, fosil veya hayvanların
atıklarından yada doğal başka yollarla üretilen ürüne organik gübre denir.
Toprakların organik maddece zenginleşip, toprak verimliliğinin artırılmasını sağlamaktadır. Organik gübreler
içerisinde bulunan bileşenlerle toprağa ve bitkiye direnç kazandırır. Ürünlerin verimini arttırır. Toprakta besin
maddelerinin tutulmasına, su tutma kapasitesinin ve katyon değişim kapasitesinin (mineral maddeleri bünyesinde
tutma) yükselmesine, toprağın havalanma ve işlenmesine, toprağın erken tava gelmesine ve agregat (en küçük doğal
toprak parçası) teşekkülüne olumlu etkiler yapmaktadır. Toprağa yapılan organik madde katkıları ile toprakta bitki
gelişimi için daha iyi koşullar sağlayarak, toprak verimliliğini dolaylı olarak etkileyebilecekleri gibi, bitkilerin ihtiyacı
olan besin maddelerini de sağlayarak verimliliği doğrudan etkilemektedir.
Bu gübredeki besin maddeleri organik yapıda olduğundan, bitkiye yarayışlı forma dönüşmesi yavaş olmakta,
bu yüzden de etkileri birkaç yıl sürmektedir. Ancak, organik gübreler, kimyasal gübrelere kıyasla çok daha az bitki
besin maddesi kapsamaktadır. Organik gübrelerin asıl fonksiyonu toprak organik maddesinin artırılması ve toprak
yapısının iyileştirilmesidir. Toprağa belirli oranda bitki besin maddesi katkısı yaparken esas toprağın fiziksel, kimyasal
ve biyolojik özelliklerini iyileştirmekte, aynı zamanda bitki besin maddelerinin toprakta tutulmalarını ve yarayışlı
durumda bulunmayan bitki besin maddelerinin yarayışlı hale geçmelerini de sağlayarak toprak kimyasal özelliklerini
olumlu yönde etkilemektedir.
ORGANİK GÜBRELER NELERDİR
Organik gübreler içerisinde; başta ahır gübresi olmak üzere çeşitli canlıların atıkları, yeşil gübreler, guano
(yarasa gübresi) güvercin, tavuk gübresi, kan, deri, boynuz ve tırnak tozları vb, işletme ve şehir atıkları, kompostlar ve
özellikle fındık tarımında kullanılan zuruf kompostu ile çay atığı vb. gibi organik kökenli materyaller sayılabilir.
VERİM ÇAĞINDAKİ FINDIK BAHÇELERİNDE ÇİFTLİK (AHIR) GÜBRESİ UYGULANMASI:
Ülkemizde çiftlik gübreleri yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Çiftlik gübreleri hayvanların sıvı ve katı dışkıları
ile yataklık olarak kullanılan materyalden oluşur. Çiftlik gübresinin bileşimi hayvanın yaşı, cinsi, beslenme durumu ve
yataklık olarak kullanılan materyalin cinsine bağlı olarak değişir. 1 ton ahır gübresinde ortalama 5,5 kg. azot, 2,5 kg.
fosfor, 5,5-6 kg. potasyum ve diğer önemli besin maddeleri bulunmaktadır.
Çiftlik gübresinin özelliğini kazanabilmesi, dolayısıyla toprak ve fındık bitkisi üzerine olumlu etki gösterebilmesi
için 6 ay veya 1 yıl kadar bekleterek olgunlaştırma (ihtimar) yapılmış olması gereklidir. Olgunlaşan gübrede yabani ot
tohumları çimlenemez ve parçalanma esnasında açığa çıkan zararlı kimyasal bileşikler bitkilere olumsuz etki
yapamaz. İhtimar yaptırmak için gübrelikte çiftlik gübresi 80 cm. kalınlıkta tabaka halinde sıkıştırılmadan yığılır.
Gübrenin ısısı 55-60° C ye yükseldiğinde ıslatılarak bir miktar fosforlu gübre, bir miktarda kireç konulup karıştırılarak
sıkıştırılır ve üzeri toprak ile hava almayacak ve yağmurdan etkilenmeyecek şekilde kapatılır. Bu şekilde ihtimar
yapılmış olan çiftlik gübresi ile gübreleme yapılmalıdır.
Fındık bahçelerine bu gübreler sonbahar veya ilkbahar başında ocağın dal iz düşümüne, halka şeklindeki
50-60 cm. genişlikteki banda, 3-4 yılda bir toprağın yapısına ve organik madde miktarına bağlı olarak analiz
sonucunda belirtilen miktarlarda uygulanır ve hemen toprağa çapalanır. Gübre çapalanmadan ocak altlarında
bırakıldığı takdirde değerinden büyük ölçüde kaydeder. Karadeniz Bölgesinin fazla yağışlı olması nedeniyle ihtimar
yapılmış çiftlik gübresinin ilkbaharda fındıklar uyanmadan uygulanması gereklidir. Sonbaharda uygulama yapıldığı
takdirde fazla yağış alan bölgelerde gübrenin değeri önemli miktarda hatta yarı yarıya azalmaktadır. Erken
sonbaharda yada geç ilkbaharda uygulama yapılmamalıdır. Geç dönemlerde yapılan uygulamalardan istenilen yarar
elde edilemez.
FINDIK BAHÇELERİNDE FINDIK ZURUFU KOMPOSTUNUN KULLANILMASI:
Fındık zurufu kompostunun kullanımı; hem toprağın organik madde, fosfor ve potasyum kapsamını ve hem
de fındık yaprağının fosfor ve potasyum kapsamını artırır. Bir metreküp (230 kg.) fındık zurufu % 65 nem olacak yığın
şeklinde preslenir. İçerisine % 1-4 oranında üre gübresi ilave edilir ve üzeri naylon örtü ile kapatılır. 15 günde bir
sıcaklık ve nem kontrolü yapılıp gerekirse su ilave edilir. Üç ayda bir aktarma yapılarak karıştırılır ve preslenir. 15-18
aylık kompostlama sürecinden sonra kullanılır. Ahır gübresi ilave edilebilir. Diğer organik gübreler gibi toprağa atılıp,
karıştırılması gereklidir.
FINDIK BAHÇELERİNDE KULLANILAN DİĞER KOMPOSTLAR:
Fındık zurufu dışında çay atığı, güllük ve kızılot gibi bitkisel materyaller olgunlaştırılarak ve zenginleştirilerek
gübre olarak değerlendirilmesi yaygınlaştırılmalıdır. Bu bitkisel materyallere belli oranda azot ve hayvan gübresi ilave
edilerek 1 yıllık olgunlaştırmadan sonra kullanılabilir.
TOPRAĞA ORGANİK MADDE KAZANDIRILMASI:
Çiftlik gübresi ve kompostun bulunamadığı durumlarda toprağa organik madde kazandırmanın diğer bir
yöntemi de yeşil gübrelemedir. Fındık bahçeleri için yeşil gübre bitkileri fiğ, yabani bezelye ve yulaf gibi bitkiler olup
bunlar sonbaharda meyilli arazilerde dal iz düşümlerdeki 50-100 cm.lik halka şeklindeki banda, düz arazilerde ise tüm
bahçeye ekilir. İlkbaharda çiçeklenmeden önce biçilerek toprağa karıştırılır. Bu uygulamaya toprağın organik
maddesi az olan yerlerde birkaç yıl üst üste devam edilmelidir. Ayrıca bahçelerdeki yaprak, mısır sapı ve benzerleri
gibi maddelerden elde edilecek çürüntüler de toprak verimliliğini artırmak için kullanılabilir. Bu artıkların çürümeleri
yani yarayışlı hale geçmeleri çiftlik gübresinde olduğu gibi bazı işlemlerin yapılmasını gerektirir. Çürüntü elde
edildikten sonra fındık dal iz düşümlerine saçılarak toprağa 5-10 cm. derinlikte karıştırılmalıdır.
FINDIK BAHÇELERİNE VERİLECEK ORGANİK GÜBRELER VE UYGULAMA YÖNTEMLERİ
GÜBRELER
UYGULAMA ZAMANI
UYGULAMA YÖNTEMİ
AHIR VE KOMPOST 3-4 yılda bir defa KASIM-MART Ocak dal altlarındaki 50 cm.lik banda saçılıp 5GÜBRE
ayları arasındaki dönemde verilir. 10 cm. toprağa karıştırılır.
YEŞİL GÜBRE
Sonbahar-İlkbahar çiçeklenmesi Meyilli arazilerde 50-100 cm.lik banda, düz
öncesi ayları arasındaki dönemde arazilerde tüm bahçeye ekilip, biçildikten sonra
ekilir.
toprağa karıştırılır.