AVUSTRALYA ÜLKE RAPORU Aralık 2013 2 İçindekiler A – Genel Ülke Bilgisi.............................................................................................................................. 3 1. Kısa Tarih ......................................................................................................................................... 3 2. Siyasi ve İdari Yapı ........................................................................................................................... 4 3. Coğrafi Özellikler ve Nüfus .............................................................................................................. 5 4. Sosyal Göstergeler .......................................................................................................................... 7 B – Ekonomik Durum.............................................................................................................................. 8 1. Genel Ekonomik Göstergeler .......................................................................................................... 8 2. Dış Ticaret ..................................................................................................................................... 10 2.1 Genel Yapı ................................................................................................................................... 10 2.2 Dış Ticaret Mevzuatı ve Uygulamaları......................................................................................... 11 2.3 Tarife Dışı Engeller ...................................................................................................................... 12 Yararlanılan Kaynaklar .......................................................................................................................... 12 2013©All rights reserved, Turquality Australia Pty Ltd Doc # R012013 3 A – Genel Ülke Bilgisi 1. Kısa Tarih Kıta tarihinin, 50bin yıl önce GüneyDoğu Asya’dan botla gelen Aborjin kolonileri ile başladığına inanılmaktadır. Avrupalı yerleşimciler keşfettiğinde kıtada 1 milyona yakın Aborjinin nüfusu olduğu sanılmaktadır. 26 Ocak 1788 tarihinde, yarısı mahkum 1500 kişilik ilk kafile Sidney Limanı’na ulaşmıştı. Bu gün, Avustralya Günü olarak kutlanmakta olan bir resmi tatildir. Bu tarihten, bir ceza kolonisi olarak kullanılmasına son verildiği 1868 yılına kadar, Avustralya’ya 160,000 kadın ve erkek mahkum gönderilmiştir. 1790’ların başından itibaren, mahkûmlara, kendi istekleri ile gelen göçmenler de katılmışlardır. 1850 yıllarında altın madenlerinin keşfedilmesi ve yün sanayiinin gelişmesi ile İngiltere, ABD ve Çin’den göçlere neden olmuş ve Avustralya’da ilk koloniler oluşturulmuştur. İşgücünün azlığı, kıtanın büyüklüğü, çiftçilik, madencilik ve ticaret alanındaki imkanlar ve İngiltere/İrlanda’dan devam eden göçün neticesinde kurulan koloniler 1901 yılında tek bir anayasa altında birleşerek ‘Commonwealth of Australia’yı oluşturmuştur. Bugün Avustralya 200 ülkeden gelmiş göçmenin yaşadığı, işgücü azlığını göç yolu ile karşılamakta, çok milliyetli ve çok kültürlü bir ülke konumundadır. 2013©All rights reserved, Turquality Australia Pty Ltd Doc # R012013 4 2. Siyasi ve İdari Yapı Avustralya, 6 eyalet ve 2 özerk bölgeden oluşan federal bir devlet yapısına sahip, anayasal monarşi ile yönetilen bir ülkedir. Başbakanlık görevini 18 Eylül 2013 tarihinden itibaren Tony Abbott yürütmektedir. Bakanlar, Federal Parlamento üyeleri arasından ve Başbakan’ın önerisi ile Genel Vali tarafından atanmaktadır. Yürütmede yetki federal hükümet (Commonwealth) ile Eyalet ve Bölge Hükümetleri arasında dağılmıştır. Altı tane eyalet (New South Wales, South Australia, Queensland, Tasmania, Victoria ve Western Australia) bulunmaktadır. Avustralya’da Australian Capital Territory ve Northern Territory adı altında iki özerk bölge bulunmakta, ayrıca, Ashmore, Cartier, Christmas, Cocos (Keeling), Coral Sea, Heard, McDonald ve Norfolk Adaları, ülkeye bağlı kısımları oluşturmaktadır. Tablo 1 : Eyaletler ve Özerk Bölgeler Eyaletler New South Wales (NSW) Victoria (VIC) Queensland (QLD) Western Australia (WA) South Australia (SA) Tasmania (TAS) Özerk Bölgeler Australian Capital Territory (ACT) Northern Territory (NT) Başkentleri Sydney Melbourne Brisbane Perth Adelaide Hobart Canberra Darwin Federal sisteme dayalı bir idari yapı ve çok partili parlamenter demokrasi kapsamında Avustralya yasama sistemi, federal düzeyde Senato (üst meclis) ve Temsilciler Meclisi (alt meclis)’nden oluşmaktadır. Yürütmenin başı olan İngiltere Kraliçesi, yetkilerini Avustralya’da yaşayan özel temsilcileri (Avustralya Genel Valisi ve altı Eyalet Valisi) kanalıyla kullanmaktadır. Avustralya’da bağımsız bir yargı bulunmaktadır. Kanun Sistemi, İngiliz “Common Law” sistemini takip etmektedir. Avustralya’da yargı sistemi federal ve eyaletler düzeyinde örgütlenmiş bulunmaktadır. Avustralya, Yüksek Mahkemesi (temyiz organı) federal düzeyde yargı yetkisine sahip bulunmaktadır. Federal Yüksek Mahkeme kararları tüm Avustralya mahkemeleri için bağlayıcıdır. Diğer taraftan, her eyalet ve bölgenin, eyaletten eyalete ve bölge için değişen, kendine özgü bir mahkeme hiyerarşisi vardır. Tüm eyalet ve bölgelerde bir Anayasa Mahkemesi bulunmaktadır. Her eyaletin kendi anayasası ve hükümeti ve standardizasyon, devlet yardımları ve kamu ticareti gibi çok sayıda ticaret politikaları konusunda görev ve sorumlukları bulunmaktadır. 2013©All rights reserved, Turquality Australia Pty Ltd Doc # R012013 5 3. Coğrafi Özellikler ve Nüfus Avustralya 7.692.724 kilometrekare yüz ölçüme sahip ve dünyanın “en büyük adası” ve “en küçük kıta” ülkesi konumunda bulunmaktadır. İklim bölgelere göre farklılık göstermektedir. İç kesimler kurak ve yarı kurak, güney ve doğusu ılıman, kuzeyi tropikal iklim özellikleri göstermektedir. Sidney’in içinde bulunduğu New South Wales eyaleti nemli ve ılıman bir iklime sahiptir. Arazi yapısı olarak, çoğunlukla alçak plato ve çöllerle kaplı olup, güney doğusunda verimli topraklar bulunmaktadır. Ülke arazisinin %40’ını çöl ve kurak topraklar, %19’unu orman ve çalılık, %6’sını ekilebilir alan ve %35’ini diğer kısımlardan oluşturmaktadır. Avustralya nüfusunun, Aralık 2013 itibariyle, 23.320.000 dir. Tablo 2’den de görüleceği üzere, ülkenin nüfusu daha ziyade doğu ve güneydoğu kıyılarında, New South Wales, Victoria ve Queensland eyaletlerinde yoğunlaşmıştır. Bir önceki yıla göre genel nüfus artışı %1,8 düzeyinde gerçekleşmiştir. Tablo 2: Nüfusun Eyaletlere Göre Dağılımı (Haziran 2013 itibariyle) Eyaletler Nüfus (000) Eyaletin % Payı % Değişimi 32.0 New South Wales 7,407.7 1,4 24.8 Victoria 5,737.6 1,9 20.1 Queensland 4,658.6 2,0 7.2 South Australia 1,670.8 0,9 10.9 Western Australia 2,517.2 3,3 2.2 Tasmania 513.0 0,2 1.0 Northern Territory 239.5 1,8 1.6 Australian Capital Territory 383.4 2,2 0.0 Diğer Bölgeler 3.1 0.1 Avustralya 23,130.9 100 1,8 Kaynak: Avustralya İstatistik Bürosu Avustralya nüfusunun bir bölümünü yabancı kökenli göçmenler oluşturmaktadır. Yabancı nüfusun büyük çoğunluğu İngiliz ve İrlanda asıllıdır. Diğerleri ise; İtalyan, Yunan, Çinli, Arap, Vietnam, Türk ve Yerliler (Aborjinler)’dir. 2013©All rights reserved, Turquality Australia Pty Ltd Doc # R012013 6 Avustralya göçmen alan bir ülkedir. Yıllık nüfus artışının takribi yarisi göçmen sayısındaki artışın oluşturduğu kaydedilmektedir. Göçmenlerin çoğunluğu Britanya ve Çin’den ve daha sonra da Yeni Zelanda ve Hindistan’dan gelmektedir. II. Dünya Savaşı’ndan sonra göç olmasaydı bugün Avustralya nüfusunun 23 milyon yerine 13 milyonda kalmış olacağını kabul etmektedirler. 2013©All rights reserved, Turquality Australia Pty Ltd Doc # R012013 7 4. Sosyal Göstergeler Devletin Adı Avustralya Topluluğu Başkenti Canberra Yönetim Biçimi Anayasal Monarşi Resmi Dili İngilizce Dini Hıristiyan % 63,9, Dinsiz % 18,7, Budist % 2,1, İslam %1,7, Hindu % 0,8, Yahudi % 0,5, Diğer %0,6, Belirtmeyenler %11,9 Para Birimi Avustralya Doları (AUD) Yıllık Döviz Kuru 1 AU$ = 0,9707 USD ( 2012 yılı ortalaması) Yüzölçümü 7.692.924 km2 Nüfus (2013 Aralık) 23,3 milyon Yıllık nüfus artışı (%) 1,8 Nüfus Yoğunluğu 2,9 km2/kisi Mesai Saatleri ve Günleri 09.00 – 17.00 Sidney Başkonsolosluğu: Pzt-Cum: 09.00 – 16.00 Bankalar: Pzt-Per: 09.00–16.00 Cum: 09.00 – 17.00 (Adalar dahil) Mağazalar ve Alışveriş Merkezleri : Per. günleri akşam saat 21.00, haftanın diğer günleri saat 18:00 kadar açıktır. Ortalama Ömür 81,4 ( Kadın: 83,7 Erkek: 79,2 ) Okuryazarlık 100 (%) Bin Kişiye Düşen Otomobil Telefon Televizyon Mobil Telefon Asgari Ücret 555 586 700 1009 2012-113 mali yılı için: Saatlik AUD $15.96 Haftalık AUD $ 606.40 2013©All rights reserved, Turquality Australia Pty Ltd Doc # R012013 8 B – Ekonomik Durum 1. Genel Ekonomik Göstergeler Avustralya ekonomisi, ulusal para ve maliye politikalarının uyarıcı etkilerinin birleşimi yoluyla güçlü ekonomik ve kurumsal yapısı ile krizinde beklenenden küresel finans daha iyi bir performans göstererek, en az etkilenen ülkelerden biri olmuştur. Bununla birlikte, küresel durgunluğun kalıcı etkileri hissedilmiş, politika öncelikleri belirlenerek, özellikle altyapı ve beceri geliştirme yatırımları ve verimliliğin artırılması yoluyla olası etkiler giderilmektedir. Tablo 3’de genel veriler özetlenmistir. GSYH (cari fiyatlarla) -Milyar AUD GSYH (cari fiyatlarla) -Milyar USD Reel GSYH Artış Oranı (%) Kişi Başına GSYH (USD) Tüketici Fiyat Endeksindeki Yıllık %Artış İşgücü (Faal Nüfus) (bin) İşsizlik oranı (%) GSYH – Sektörel Büyüme Hızları (%) Tarım Maden Sanayi Hizmet Net Dış Borç (Milyar AUD) 2008 1.181 1.034 2,2 47.559 2009 1.256 976 1,2 44.101 2010 1.283 1.242 2,7 55.341 2011 1.401 1.487 1,8 65.497 2012 1.488 1.589 3,7 2,1 2,8 3,0 2,2 11.338 5,8 11.077 5,2 11.417 5,0 11.501 4,9 11.538 5.2 8,3 1,6 3,4 4,3 620,1 16,2 2,2 -6,2 0,7 617,9 -1,2 6,2 1,5 2,7 671,9 9,1 -0,6 0,1 2,7 735,3 6.3 6.7 -0.9 3,3 757,3 3,6 67.643 Not: 2012 tüm yıl verileri Avustralya istatistik Bürosu tarafından 6-Mart-2013 tarihinde yayınlanacaktır. Avustralya, OECD ülkeleri arasında, küresel ekonomik ve mali krizden en çabuk toparlanan ve yüzeysel etkilenen ülke olarak değerlendirilmektedir. OECD değerlendirme raporunda, Avustralya ekonomisinin kriz sürecinde özellikle hızlı büyüyen Çin ve Hindistan bağlantıları sayesinde, büyük şoklar karşısında etkileyici sonuçlar elde ettiği belirtilmektedir. Avustralya, 2011 yılında yaşanan doğal felaketlerin etkisiyle yavaşlayan ekonomisini, 2012de %3,6 oranında büyütmeyi başarmıştır. Yüksek ticaret haddinin pozitif gelir etkisiyle birlikte, yüksek maden talebinin desteklediği güçlü yatırım ve ihracat, yüksek döviz kuru ve mali konsolidasyon faaliyetlerinin olası negatif etkileri telafi edilmiştir. İşsizlik düzeyi düşük düzeyde kalmış, temel enflasyon oranı Merkez Bankası hedef aralığının üzerinde %2,2 düzeyinde gerçekleşmiştir. 2013©All rights reserved, Turquality Australia Pty Ltd Doc # R012013 9 Doğal kaynaklar ve tarımsal ürünler açısından oldukça güçlü olan Avustralya’nın, toplam ihracatında bahsekonu ürünler ağırlık oluşturmakta ve dünya ham madde fiyatlarındaki değişmeler, Avustralya ekonomisini önemli oranda etkilemektedir. Avustralya net petrol ithalatçısı bir ülke olmasına karşın, mineraller ve enerji alanında başlıca ihracatçı konumundadır. Ayrıca, doğal gaz ve kömür ihracatı gün geçtikçe artmaktadır. Ekonominin uzun dönemli eğilimlerinin, Çin ve Hindistan gibi gelişen piyasalarla ilişkilerin, yaşlanan nüfus, iklim değişikliği ve teknolojik değişimin belirleyeceği beklenmektedir. Avustralya'nın geleceği, yüksek beceri, yüksek ücretli ülke olarak öngörülmektedir. Avustralya'nın Asya ve Afrika'nın düşük ücretli ülkeleri ile rekabet içinde olmadığı, düşük ücretli düşük değerli mal ve hizmet üreten ülkelerin ihracat ve ithalatına karşı bir yarış içinde olunmadığı kaydedilmektedir. Ayrıca, Avustralya'nın asgari bir saat ücretinin 15,96 AU$ olduğu, ucuz mal üreten denizaşırı ülkelerin ise yaklaşık 80 sent olduğu kaydedilmektedir. Bu nedenle, herhangi bir düşük-beceri, emek-yoğun sektörlerde Avustralya karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olması, rekabetçi olması olası değildir. Avustralya, yenilikçi ve girişimci bir yönetim anlayışı ile maden, mineral, enerji ve tarım kaynakları ve ileri teknolojili modern ekipmanları kullanan yüksek verimlilik sağlayan sektörlerde rekabetçi olabilmeyi hedeflemektedir. Avustralya, ilk kez üç derecelendirme kuruluşları tarafından AAA alan bir ekonomi, uzun vadeli yabancı yatırım için ve kısa vadeli uluslararası sermaye akımları için tercih edilen bir ülke olarak değerlendirilmektedir. Bu çerçevede Avustralya ekonomisine genel olarak bakıldığında, 2012 yılında % 3,6 yıllık büyüme oranı, % 5,2 işsizlik oranı ve % 2,2 enflasyon oranı ile oldukça iyi bir performans sağlanmıştır. Avustralya, cari fiyatlarla, 2011 yılında 1.401 milyar AUD olan gayrisafi yurtiçi hâsılasını, 2012 yılında 1.488 milyar AUDına yükseltmiştir. 2013©All rights reserved, Turquality Australia Pty Ltd Doc # R012013 10 2. Dış Ticaret 2.1 Genel Yapı Avustralya, Avrupa ve Kuzey Amerika ülkeleri ile mevcut stratejik, ekonomik ve ticari ilişkilerinin yanı sıra Asya-Pasifik bölgesinde Japonya, Güney Kore, Singapur ve yükselen ekonomiler Çin ve Hindistan ile yoğun ekonomik ve ticari ilişkiler içinde bulunmaktadır. Dış ticaret politika uygulamalarıyla Batı ve Asya Pasifik bölgesi ülkeleri ile ticari ilişkilerini güçlendirmekle birlikte, Ortadoğu ülkeleri ile ticari ilişkilerini de geliştirmeye önem vermektedir. Avustralya, Dış Ticaret Hacmi/GSMH oranı % 35 ile dışa açık ekonomiler arasında yer almakta ve OECD, DTÖ, IMF, Dünya Bankası gibi uluslararası ekonomik kuruluşların aktif üyeleri arasında bulunmaktadır. Avustralya’nın dış ticaret hacmi 2012 yılında, Tablo 4’den de görüleceği üzere, bir önceki yıl verileriyle karşılaştırıldığında % 1,9 artış oranı ile 619 milyar AUD düzeyine ulaşmıştır. Bu dönemde ihracat % 3,8 azalarak 301 milyar AUDına, ithalat ise % 8,1 artış oranı ile 318 milyar AUDına ulaşmıştır. Mevcut verilerden 2012 yılında yaklaşık 16 milyar AUD dış ticaret açığı gerçekleşmiştir. Avustralya ekonomisinin geneline bakıldığında; gelişmiş ve sanayileşmiş bir ülke olmasına rağmen, ihracatının %70-80’lik (temel ürünler % 59, imalat sanayi % 14, diğer ürünler % 9, hizmetler % 18) kısmı hammadde, doğal kaynaklar, tarım ürünleri ve az işlem görmüş ürünlerden oluşmakta, ithalatının % 65-70`lik kısmı (imalat sanayi % 58, temel ürünler % 16, diğer ürünler % 5, hizmetler %21) ise sanayi ürünlerinden oluşmaktadır. Bu dış ticaret bileşimine sahip dünyada gelişmiş ülke bulunmamaktadır. Tablo 4 : Avustralya’nın Dış Ticareti (Milyar AUD$) İhracat İthalat Ticaret Dengesi Ticaret Hacmi 2011 313,194 294,161 19,033 607,305 2012 301,285 318,011 -16,726 619,296 % Değişim -3.8 8.1 1.9 Kaynak: Avustralya Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı Avustralya’nın ithalatının, ilk on kalemi petrol ürünleri ve imalat sanayi ürünlerinden oluştuğu görülmektedir. Avustralya’nın ithalatı ülkelere göre incelendiğinde 2012 yılında esas itibariyle, Almanya dışında, bölge ülkelerinden yapıldığı görülmektedir. Aynı dönemde Avustralya’nın ithalatında yer alan 10 ülke sıralamasında Çin %14,6 pay ile ilk sırada yer alirken, Çin’i sırasıyla ABD, Japonya, Singapore ve Almanya izlemektedir. Yaklaşık toplam ithalatın yarısı, 161 milyar AUDı değerinde alım, ağırlıklı olarak imalat sanayi ve tüketim ürünlerinden olmak üzere, Çin, ABD, Japonya, Singapur, Almanya, Yeni Zelanda, Malezya, Tayland, Güney Kore ve İngiltere’den yapıldığı görülmektedir. 2013©All rights reserved, Turquality Australia Pty Ltd Doc # R012013 11 Tablo 5 - Avustralya’nın İthalatında ilk 10 (Milyon AUD$) Sıra Ürün/Hizmet 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Seyahat Hizmetleri Ham Petrol Binek Motorlu Araçlar Rafine Petrol Navlun Hizmetleri Telekom Ekipmanları Tıbbı malzemeler Yük taşıtları Bilgisayarlar Altın 2009-10 2010-11 2011-12 19,458 14,721 14,909 10,700 8,142 6,908 7,504 5,938 6,112 6,863 21,485 19,307 14,461 11,262 8,245 7,925 8,214 5,523 6,403 4,967 22,315 20,909 15,980 15,575 8,976 8,722 8,541 7,620 6,887 6,708 %Değişim 2010-11 ile 2011-12 arası 3.9 8.3 10.5 38.3 8.9 10.1 4.0 38.0 7.6 35.1 Kaynak: Avustralya Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı 2.2 Dış Ticaret Mevzuatı ve Uygulamaları Avustralya’nın dış ticaret politikası, dışa açık ve ekonomik büyüme performansını geliştirmeye yönelik, şeffaf ve liberal bir politikadır. Son yıllarda ticaret ve yatırımların verimliliği önündeki engellerin kaldırılmasına yönelik düzenleyici reformlar yapılmıştır. Avustralya serbest ticaret politikaları geliştirmekle birlikte, ticaretle ilgili politika araçlarını farklı yollarla ekonominin (otomotiv, tekstil, giyim ve ayakkabı, altyapısı hizmetleri gibi) belli faaliyetlerini desteklemek için kullanmaya devam etmektedir. Avustralya yapılacak ihracatta dikkat edilmesi gereken bir husus, ürünlerin ambalaj ve etiketleme kurallarıdır. Bu konuda oldukça sıkı uygulamalar sözkonusu olup, (malın özelliğine göre değişmekle birlikte) ürünün içeriği, menşei, üreticisi, ağırlığı, kullanım bilgileri ve tarihi ile diğer hususların İngilizce olarak belirtilmesi zorunludur. Ambalaj üzerine konulan diğer ilave bilgiler ve/veya etiketlemeler doğru olmalı ve zorunlu ambalaj ve etiket bilgileriyle ters düşmemeli, kullanıcıyı ve tüketici yanıltmamalıdır. Bu itibarla, ihracatçılar sipariş aldıkları aşamada, iş yaptıkları firmadan ürünlerinin Avustralya federal ve eyalet hükümetleri, paketleme, etiketleme ve teknik mevzuatına uygun olup olmadığını mutlaka öğrenmelidirler. Avustralya piyasasına arz edilecek ürünler, gümrük vergisi ve/veya katma değer vergisi (GST – 10%) ile diğer vergi veya harçlara tabi olup, gümrük vergileri, ürünün çeşidi ve menşe ülkeye göre değişiklik gösterebilmektedir. İthal edilen ürünün tabi olduğu vergiler, mal ve hizmet vergisi, lüks araba vergisi ve şarap eşitleme vergisinden oluşmaktadır. Genel itibariyle korumacılık gümrük tarifeleri ile sağlanmakta olup, gümrük tarifeleri, ürün gruplarına göre tespit edilmektedir. Avustralya’da halihazırda, genel tarife 2013©All rights reserved, Turquality Australia Pty Ltd Doc # R012013 12 oranları % 0 ila % 5 arasında değişmekte olup, belli tekstil ürünleri ve lüks motorlu araçlar gibi bazı ürünlerde %5’in üzerinde gümrük vergisi bulunmakta olup, bunlarında 2015 yılı itibariyle %5 tarife düzeyine indirilmesi öngörülmektedir. Avustralya Gümrük İdaresi, kişi veya şirketlerden mal ithalatında lisans talep etmemektedir. Bununla birlikte, ürünün yapısına bağlı olarak, bazı izinlerin alınması gerekmektedir. Diğer taraftan, Avustralya’nın ithalatta anti-damping veya eş etkili vergiler alanında almış olduğu önlemler, madde adı ve ülke olarak, Avustralya Gümrük ve Sınır Güvenliği İdaresi`ne ait http://www.customs.gov.au web adresinde yer almaktadır. 2.3 Tarife Dışı Engeller Avustralya, liberal bir dış ticaret politikasi izlemesine karşın özellikle insan ve bitki sağlığı, tüketicinin ve çevrenin korunması ve kamu güvenliği açısından teknik düzenlemeler ve standardlar yoluyla engeller uygulamakta, ithalat yasaklamaları ve kısıtlamaları bulundurmaktadır. Karantina uygulamaları, ülkeye mal girişini zaman zaman engelemekte, ithalat sürecini uzatabilmekte ve maliyetleri arttırmaktadır. İhracat yapılmadan önce ürün güvenliği kontrolüne tabi ürünlerin listesi Avustralya Gümrük İdaresi’nden kontrol edilmelidir. Yararlanılan Kaynaklar IBIS Sektör Raporları Avustralya İstatistik Bürosu Avustralya Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı Avustralya Sürdürülebilir Enerji İş Konseyi Türk Konsolosluğu Yayınları Avustralya Yazılı ve Görsel Basın Kaynakları 2013©All rights reserved, Turquality Australia Pty Ltd Doc # R012013