Slayt 1

Vücudumuz
Bilmecesini
Çözelim
İçindekiler
1.Canlılar Neden Beslenir?
2.Besin İçerikleri ve Görevleri
2.1.Karbonhidratlar
2.2.Proteinler
2.3.Yağlar
2.4.Vitaminler
2.5.Su
2.6.Mineraller
3.Dengeli ve sağlıklı Beslenme
4.Besin ve Teknoloji
5. Besinlerin Sindirimi
Canlılar Neden Beslenir?
Canlılar, yaşamlarını
sürdürebilmek için
beslenmek zorundadır.
Canlılar Neden Beslenir?
•Örneğin; yakıtı biten
bir araba
•çalışmaz. Canlılar
da
•beslenemediklerinde
yaşayamazlar.
Canlılar Neden
Beslenir?
Sinek Kuşu
•Sinek kuşu bir günde kendi
ağırlıklarının yarısından fazla
yiyecek tüketir. Buna rağmen
çok büyüyemezler. O halde
canlılar, yalnız büyümek için
beslenmezler.
Beslenme Nedir?
•İnsanın büyümesi ve gelişmesi
•(anne karnında ve daha sonra)
•sağlıklı üretken olarak yaşamını
•sürdürmesi için gerekli olan
•besinlerin alınmasıdır.
Beslenme Nedir?
•Sağlıklı büyüme,
gelişme ve özellikle
zeka gelişimi için
yeterli ve dengeli
beslenme şarttır.
Beslenme Nedir?
•Beslenme
dokuların
yenilenmesini ve
bağışıklık
•sisteminin sağlıklı
olarak çalışmasını
sağlar.
İçeriklerine göre
besinler 6 gruba ayrılır:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Karbonhidratlar
Proteinler
Yağlar
Vitaminler
Mineraller
Su
1. Karbonhidratlar
• Vücudumuzun asıl enerji
kaynağıdır.
• Vücuda enerji veren besin
öğelerinden biridir.
• Vücudun harcadığı enerjinin
büyük bir bölümünü sağlarlar.
Karbonhidratlar
• Beyin dokusu enerji
için
genellikle
karbonhidratları
kullanır.
• Ağır fiziksel hareketler
için karbonhidratların
daha elverişli enerji
kaynağı
olduğu
bilinmektedir.
Karbonhidratlar
• Proteinlerin enerji olarak
kullanılmasını
önleyerek
proteine olan gereksinimi
azaltırlar.
• Normal olarak günlük alınan
enerjinin
%
50-60'i
karbonhidratlardan
gelmelidir.
Karbonhidrat içeren besinler:
•
•
•
•
•
•
Buğday
Mısır
Arpa
Yulaf
Patates
Şeker kamışı
2 . Proteinler
• Proteinler vücudumuzda yapıcı
ve onarıcı olarak görev yapar.
• Proteinler kas ve diğer yumuşak
dokular ile enzimlerin temel
yapıtaşlarıdır.
• Proteinler enerji sağlamaktadır
fakat bu onların temel görevi
değildir.
Proteinler
• Büyüme ve gelişme,
doku yapımı ve
onarımı ,
enfeksiyonlara karşı
savaşan bağışıklık
hücrelerinin oluşumu,
hormonların yapımı
en başlıca
görevleridir.
Protein içeren
besinler:
•
•
•
•
•
•
•
•
Et
Süt
Peynir
Yoğurt
Yumurta
Balık
Tahıllar
Kuruyemiş
3 . Yağlar
• Vücudumuz gereksinim duyduğu
enerjiyi ilk önce karbonhidratlardan
sağlar. Ama fazla enerji gerektiren
işler yaptığımızda karbonhidratlardan
aldığımız enerji yetersiz kalır. Uzun
süre aç kaldığımızda da enerjimiz
azalır. Bu gibi durumlarda gereksinim
duyulan enerji yağlardan sağlanır.
Yağlar
• Suda çözünmeyen, en çok
enerji veren besin öğesidir.
• Deri altı yağ tabakası vücut
ısısının kaybını önler.
• Yağ, organları çevreleyerek dış
etkenlerden korur, midenin
boşalmasını geciktirir.
Yağlar bitki ve hayvanlardan elde edilir.
•
•
•
•
•
Zeytin
Ayçiçeği
Yer fıstığı
Susam
Soya bitkileri
• Badem
• Kabak
çekirdeği
• Fındık
• Mısır
• Ceviz
Bu besinler bol miktarda yağ içerir.
Yağ bakımından zengin hayvanlar besinler:
•
•
•
•
•
Balık
Süt
Tereyağı
Kaymak
Et ve et ürünleri
4 . Vitaminler
• Vitaminlerin büyüme ve
sağlıklı nesillerin oluşmasına
, sinir ve sindirim
sistemlerinin normal
çalışması , besin öğelerinin
elverişli kullanılması ve vücut
direncine yardım gibi
görevleri vardır.
Vitaminler
• Vitaminlerin yetersiz
alınımında vücut
çalışmasında bozukluk ortaya
çıkar.
• Vitaminler
vücudumuzda
düzenleyici
olarak
görev
yapar.
Vitaminler yağda ve suda
eriyenler olarak iki gruba ayrılır:
YAĞDA ERİYEN VİTAMİNLER
A, D, E ve K vitaminleridir .
SUDA ERİYEN VİTAMİNLER
B grubu vitaminler ile C
vitaminidir .
Vitaminler
• B grubu ve C vitaminleri suda
eriyen vitaminler olduğundan,
vücudun ihtiyacından fazla alınması
durumunda idrar yoluyla atılırlar.
• Yağda eriyen vitaminler A, D, E,
K'dir. Vücuda fazla alındığında,
vücutta depo edilerek zararlı etki
gösterebilirler.
A vitamini
• Enfeksiyonlara karşı direnci
arttırır normal büyüme, üreme,
kemik ve diş gelişimi, görme
için gereklidir. Cildin tırnakların
ve saçların sağlıklı kalmasını
sağlar. Diş ve dişetleri için
büyük önem taşır .
A vitamininin bulunduğu
besinler:
•
•
•
•
•
•
Yumurta
Süt
Buğday
Mantar
Baklagiller
Taze fasulye
•
•
•
•
•
•
Domates
Kereviz
Havuç
Avokado
Fıstık
Ceviz
B vitaminleri
• B
vitaminin
bulunduğu
besinlerden belirli miktarda
yenmelidir.
B vitaminlerinin bulunduğu
besinler:
• Tahıl ve tahıl ürünleri
• Yumurta
• Süt ve süt ürünleri
(peynir, yoğurt vb.)
• Kırmızı et
• Sebzelerin çoğunda
bulunur.
C vitamini
• Vücudumuz C vitaminini üretemez
bitkiler ve bazı hayvanlar bu vitamini
üretebilmektedir.
• Besinlerle alınan vitamin 2 saat
içersinde kullanılır, 4 saat sonunda
kandan uzaklaşır.
• Yaraların iyileşmesini, damarların
sağlıklı olmalarını sağlar.
• Vücudun savunma sistemini
artırıcı etkisi vardır.
• C vitamini eksikliğinde diş eti
kanamaları ve çekilmeleri
olur.
C vitamininin bulunduğu
besinler:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Turunçgiller
Domates
Çilek
Maydanoz
Lahana
Patates
Kuşburnu
Böğürtlen
Koyu yeşil yapraklı
sebzeler
D Vitamini
• İnce bağırsaklardan
kalsiyumun emilmesine
yardımcı olur, kalsiyumun
kemiklerde ve dişlerde
tutulmasını sağlar .
D vitaminlerinin bulunduğu
besinler:
•
•
•
•
•
•
•
•
Süt
Yumurta
Balık
Balık yağı
Tereyağı
Sebzeler
Peynir
Güneş (D vitaminin ortaya
çıkabilmesi için güneşe ihtiyacı
var)
E vitamini
• Yaşlı kişilerde bağışıklık sistemini
güçlendirir. Hücrelerin daha uzun
yaşamasını ve yenilenmesini
sağlar .
E vitaminlerinin bulunduğu
besinler:
•
•
•
•
•
•
•
Kereviz
Maydanoz
Ispanak
Lahana
Mısır yağı
Mısır
Yulaf
•
•
•
•
•
•
•
Buğday
Tohumlu besinler
Soya fasülyesi yağı
Arı sütü
Ceviz
Marul
Tere
K vitamini
• Karaciğere gelen K vitamini
burada üretilen bazı pıhtılaşma
faktörlerinin yapımında rol alır.
K vitamini takviyesi yalnızca
kanamalı hastalarda verilir.
K vitamininin bulunduğu
besinler:
•
•
•
•
•
•
•
•
Ispanak
Kabak
Marul
Yeşil domates
Yeşil biber
İnek sütü
Peynir
Tereyağı
Vitaminler
Vitamin Adı
Önlediği Aksaklık
A vitamini
Gece körlüğü
D vitamini
Raşitizm (Kemiklerde bozukluk)
E vitamini
Kısırlık ve üreme bozukluğu
K vitamini
Kanın pıhtılaşması
B vitamini
Beri beri ,kansızlık
C vitamini
Skorbüt (diş etinde kanama)
Vitaminler
Bulundukları Besinler
Vücuttaki Fonksiyonları
A vitamini
Balık yağı yumurta sarısı, süt, peynir
karaciğer yeşil sebzelerde
bulunur.
Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Vücudu
enfeksiyonlara karşı korur.Gece
körlüğünü önler
D vitamini
Balık yağı, karaciğer yumurtada
bulunur.
Vücuttaki Ca, P dengesini sağlar.
Kemiklerin gelişmesini
sağlar.Çocuklarda Ultraviyole
ışınların Etkisiyle deride
üretilir. Raşitizmi önler
E vitamini
Yeşil sebze, karaciğer et ve bitkisel
yağlarda
bulunur.
Üreme organlarının gelişmesini sağlar ve
kısırlığı önler.
K vitamini
Yeşil sebzeler karaciğer ve yumurtada
bulunur.
Eksikliğinde kanın pıhtılaşması
gecikir.Kalın bağırsaktaki Bakterileri
tarafından sentezlenir.
B vitamini
Tahılların kabuklarına, et, süt,
karaciğer
ve yeşil
sebzelerde
bulunur.
Karbonhidrat, yağ ve proteinlerin vücut
içinde kullanılmasında katalizör
olarak görev yapar.Kansızlığı önler.
C vitamini
Yeşil sebze ve meyvelerde bulunur.
Bağ dokusunun oluşması için gereklidir.
Skorbit hastalığını önler. Vücudu
enfeksiyonlara karşı korur.
5 . Su
• Vücudumuzun yaklaşık %70’ i
sudur.
• Su vücudumuzda düzenleyici
olarak görev yapar.
• Canlıların
yaşamsal
faaliyetlerini sürdürebilmesinde
suyun büyük önemi vardır.
Su
• Vücuda enerji vermediği, içinde
bazı mineraller dışında besin öğesi
bulunmadığı halde, su içmeden 3
gün kadar yaşayabiliriz.
• Yeterince su içilmediği zaman
kalsiyum gibi bazı mineraller
böbreklerde çökerek böbrek taşına
neden olabilir.
Su
• Su, yediğimiz gıdalardaki besin
öğelerinin çözünüp sindirilmesi
ve emilmesi, vücut sıcaklığının
ayarlanması ve vücuttan atık
maddelerin uzaklaştırılmasını
sağlar.
• Sağlık açısından yetişkin bir
insanın günde 8-10 bardak su
içmesi gereklidir.
Canlılar İçin Suyun
Önemi
• Çok iyi bir çözücüdür.
• Besin maddelerini taşır.
• Metabolizma olaylarını
hızlandırır.
• Vücut ısısının fazlası dışarıya
suyla atılır.
• Besinlerin sindirimi suyla
yapılır.
6. Mineraller
• Vücudumuzda düzenleyici olarak
görev yaparlar.
• Mineralleri yediğimiz yiyecek ve
içeceklerden alırız.
• Bütün minerallerin vücutta farklı
etkileri olmasına karşın, genel
olarak kemik gelişimi, büyüme,
kas kasılması, kan yapımı, sinir
iletimi ve su dengesinin
sağlanması gibi önemli görevler
üstlenirler.
Besin Çeşitleri Ve Öncelikli Görevleri
Besin Çeşitleri
Öncelikli Görevleri
Karbonhidratlar
Enerji Verici
Proteinler
Yapıcı ve Onarıcı
Yağlar
Enerji Verici
Vitaminler
Düzenleyici
Su ve Mineraller
Düzenleyici