T.C. ORMAN ve SU ĠġLERĠ BAKANLIĞI ÇölleĢme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü Havza Planlama ve Arazi Islahı Dairesi BaĢkanlığı “Iklim Değişikliği, Uyum Politikaları ve Türkiye” Konulu Sertifika Programı GÖREV RAPORU (19/09-14/10.2011) HAZIRLAYAN Muzaffer ÖZSAN Orman Mühendisi Ekim 2011 İçindekiler Tablosu PROGRAM DAVETİYESİ .................................................................................. 3 1- Programın Gerekçesi ....................................................................................... 4 Programın Amacı .................................................................................................. 4 Programın Süresi ................................................................................................... 5 Program Modülleri ............................................................................................... 5 Modül 1 : ............................................................................................................ 5 Modül 2 : ............................................................................................................ 7 Modül 3: ............................................................................................................. 8 Modül 4: ........................................................................................................... 11 2. Katılımcılar ...................................................................................................... 11 3.Sonuç: ............................................................................................................... 12 PROGRAM DAVETĠYESĠ Sayin Muzaffer Ozsan, Iklim Değişikliği, Uyum Politikaları ve Türkiye” konulu Sertifika Programı icin başvurunuz degerlendirilmistir. Programa Tam Burslu olarak kabul edildiniz. “Iklim Değişikliği, Uyum Politikaları ve Türkiye” konulu Sertifika Programı 19 Eylul 2011 Pazartesi gunu saat 08:30’da baslayacaktir. “Iklim Değişikliği, Uyum Politikaları ve Türkiye” konulu Sertifika Programı ODTU - Surekli Egitim Merkezi binasında gerceklestirilecektir. Ars. Gor. Filiz Gozenman ODTU Surekli Egitim Merkezi 1- Programın Gerekçesi Küresel iklim değişikliği, 21. yüzyılda, toplumların karşı karşıya kalmış olduğu en önemli sorunlardan biri konumundadır. İklim değişikliğinin etkilerini en ağır şekilde hissedenler ve zarar görenler ise geçimlerini doğal kaynaklardan sağlayan az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ve bu ülkelerde yaşayan en yoksul kesimler olmaktadır. İklim değişikliğinin etkileri küresel ekoloji ve ekonomi açısından da son derece olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Ülkelerin küresel iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlamaya ve sera gazı yoğunluğu daha düşük sürdürülebilir bir kalkınma sürecini benimsemeye yönelik çabalarına destek sağlamak, Birleşmiş Milletler’in temel öncelikleri arasında yer almaktadır. Birleşmiş Milletler, küresel anlamda yürütmekte olduğu çalışmalarla özellikle gelişmekte olan ülkelerin Binyıl Kalkınma Hedeflerinin karşılanmasına yönelik kapasite gelişimine de destek sağlamaktadır. Bu amaçla, sera gazı azaltım ve iklim değişikliğine uyum çabalarının desteklenmesi ve bu alanda kapasite geliştirilmesi, ulusal ve uluslararası işbirliklerine gidilmesi, ekonomi politikalarında, iklim değişikliği ile mücadeleyi dikkate alan sürdürülebilir kalkınma yaklaşımlarının benimsenmesi ve geliştirilmesi gerekmektedir. Bu amaca yönelik olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarında, özel sektörde, üniversitelerde, araştırma ve sivil toplum kuruluşlarında bu alanlarda faaliyet gösteren kişilerin ve grupların bilimsel bir yaklaşımla eğitilmelerini sağlayacak kısa süreli bir Eğitim Programı düzenleme gereği ortaya çıkmıştır. Bu Eğitim Programı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Yer Sistem Bilimleri (Earth System Science) Enstitü Anabilim Dalı koordinatörlüğünde ve Türkiye'nin İklim Değişikliğine Uyum Kapasitesinin Geliştirilmesi Birleşmiş Milletler Ortak Programı ile işbirliği yapılarak hazırlanmış bir programdı. Programın Amacı “Ġklim DeğiĢikliği, Uyum Politikaları ve Türkiye” Sertifikalı Eğitim Programı’nın amacı kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör, üniversiteler, araştırma kuruluşları, sivil toplum kuruluşları personelinin “İklim değişikliği, iklim değişikliğinin etkileri ve bu etkilere uyum, uyumun stratejisi, politikaları ve planlanması, uyumun sosyal, toplumsal ve ekonomik boyutunun anlaşılması, Türkiye’deki durum, iklim değişikliği politikaları ve sürdürülebilir kalkınma ve politikaları” konularında eğitilmesi, bu alanda kapasite yaratılması, bilimsel çalışmalar, proje yönetimi, karar verici mekanizmaların işlerliği ve uygulayıcı kurumlar için insan kaynaklarının oluşturulmasıdır. Programın Süresi 105 saattir. Program için gerekli bütçe Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ( UNDP ) tarafından karşılanmıştır. Program Modülleri Modül No 1 2 3 4 Konu Süre Yer Sistemi ve İklim Değişikliği İklim Değişikliği, Etkiler ve Mücadele İklim Değişikliği, Uyum ve Sürdürülebilirlik Proje Çalışması ve Çalıştay 25 saat 20 saat 40 saat 20 saat Modül 1 : Bu modülde işlediğimiz konular. Yer sistemi anlatıldı ; “Yer’e Yakın Uzay”, Güneş’in ışınım (elektromanyetik) ve parçacık enerjileri, Güneş-atmosfer etkileşmesi: İyonosfer , Güneş-Yer manyetik alanı etkileşmesi: Manyetosfer, “Uzay Havası”, insan/yaşam/teknoloji etkileşimi. Atmosfer ve güneş enerjisi, radiatif zorlanma, atmosferin yapısı, atmosferik katmanlar, atmosfer dinamiği, atmosferik parametreler ve ölçümleri, basınç sistemleri, meteorolojik verilerin toplanması, kaydedilmesi, depolanması, analizi, yorumlanması, tahminler, meteoroloji ve iklim değişikliği, iklim sınıflandırmaları Yer kürenin iç yapısı, dinamiği ve levha hareketleri, jeolojik zamanlar ve Yer kürenin evrimi, iklim değişikliği ve zaman, eski iklim ve tipleri, Yer küre evrimi boyunca buzul/ ara buzul devirleri, paleoklimatoloji. Deniz suyunun fiziksel özellikleri, deniz-atmosfer etkileşimi ve dinamik, denizlerin biyojeokimyası, deniz ekosistemleri, biyolojik yaşam, Türkiye’yi çevreleyen denizler, deniz kirliliği. Ekosistemler (tatlısu, deniz, orman) ve yaşam. İklim değişimi ve tatlısu kaynakları, derin ve sığ göllerde fiziksel ve kimyasal değişimler (tuzlanma, azot/fosfor kirliliği, ötrofikasyon, toksik kirleticiler). Kara ekosistemleri (biyocoğrafya, zenginlik, endemizm) ve biyoçeşitlilik, mevsimsellik, fotoperiyoda bağımlılık, kaynakların ve canlıların takvimi arasında uyumsuzluk, yayılışta değişim, dar yayılışlı türlerde tükenme riski, sulak alanlar ve Alpin bölgelerde değişim, ekosistem hizmetlerinde ve direncinde düşme, yaşam birliklerinin bozulması, aşırı hava olayları, kuraklık ve yangınların ekosisteme etkileri. İklim değişiklikliği modeller, tahminler ve senaryolarla ilgili olarak ; İklim değişikliği nedir?, Dünya'da ve Türkiye'de iklim nasıl değişmektedir? (meteorolojik ve hidrolojik veriler), İklim modellemesi neden gereklidir?, Nasıl yapılır?, Ne tip modeller vardır?, Güvenilirlik?, İklim değişikliği senaryoları ve projeksiyonları, Senaryolar nelerdir?, Nasıl oluşturulmuşlardır?, İklim modellerine nasıl entegre edilirler?, Projeksiyonlar nasıl oluşturulur?, Dünya geneli için projeksiyon örnekleri, Türkiye için projeksiyon örnekleri, Projeksiyon verisi nerelerde kullanılabilir?, İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü'nün AGORA adlı "Projeksiyon Verisi Dağıtım Sisteminin" tanıtımını dinledik. Kara ekosistemleri ve biyoçeşitlilik, iklim değişikliğinin etkileri, ormanlar üzerinde değişimin ekonomik ve sosyal boyutları, ormancılık stratejilerinde değişiklikler, bozkır üzerinde değişimin ekonomik ve sosyal boyutları, hayvancılık stratejilerinde değişiklikler, biyoçeşitlilik koruma stratejisinde değişikler İklim değişiminin ekosistemlere etkisi, ani değişimler, insan tarafından şekillenen biyosfer ve yaratılan ekolojik sorunlar, biyoçeşitlilik ve kayıplar, sistematik biyoçeşitliğe karşı fonksiyonel biyoçeşitlilik, hassas türler, karbon/ekolojik ayak izimiz, Gaia İklim değişikliğinin okyanus dinamik sistemlerine, biyojeokimyasal döngülere ve canlı ekosistemlerine etkileri. İklim değişikliği ve kıyısal alanlar, deniz seviyesi yükselmeleri ve kıyı alanlarına etkileri. Modül 2 : Bu modülün temel amacı iklim değişikliğinin doğal ekosistemlere ve insan yaşamına olan etkilerini öğrenmek, doğadaki direk ve dolaylı değişiklikleri ve riskleri anlamak ve yorumlamaktır. İklim değişikliği ve tarımsal üretim, su kıtlığı/kuraklık ve aşırı yağış, don gibi koşullarda tarımsal üretim: izleme, erken uyarı, tahmin ve risk değerlendirme, kriz ve yönetim, tarım arazilerinin korunması, tarım ekonomisi, politikalar ve stratejiler Gıda üretimi ve güvenliği, gıdalarda risk analizi ve yönetimi, gıda terörü, gıda güvenliğinde izlenebilirlik, şeffalık ve sürdürülebilirlik, iklim değişikliği-gıda güvencesizliği-eko-terrörism ilişkisi, güncel gıda krizleri, Türkiye ve Dünya örnekleri, ekonomik, toplumsal, sosyal, politik etkiler, genetiği değiştirilmiş organizmalar ve tarımsal ürünler, iklim değişikliği açısından GD ürünler, ilgili tekeller, politikalar Atmosferdeki sera gazları, seragazı emisyon envanteri, sektörel envanter sonuçları, ulusal envanter sistemleri, Türkiye istatiksel verileri. Sera etkisi, küresel ısınma ve soğuma. Türkiye'nin hava kalitesinin genel değerlendirilmesi, şehir ve kırsal bölgelerdeki problemler, başlıca kirletici kaynakları ve taşınım yolları, iklim değişikliğinin hava kalitesine etkileri ve bu etkilerin azaltılması, hava kalitesi yönetimi, ulusal ve yerel ölçekte geliştirilebilecek politikalar, uygulamalar. Ülkemizdeki sera gazı emisyon kaynakları, Ülkemizin ekonomik ve sosyal göstergelerinin diğer ülkeler ile karşılaştırılması, iklim değişikliği ile mücadelede ülkemizde yapılan çalışmalar, Kyoto sonrası yeni iklim rejiminin oluşumunda yürütülen uluslararası müzakereler ve Türkiye, yeni kavramlar (NAMAs , MRV), Sektörel potansiyel ve etki, ulusal politikalar ve stratejiler. Orman ekosistemlerindeki karbon havuzları ve temel bileşenleri, ormanlar ve karbon depolamadaki işlevleri, ormansızlaşma ve bunun karbon dengeleri üzerindeki etkileri, Dünya ve Türkiye'deki durum. Okyanuslarda doğal CO2 tutulması (Çözünme ve karbonat dengesi), yüksek CO2 girdisi altında karbon biyojeokimyasal döngülerinde gözlenen değişiklikler, okyanuslarda karbon depolanması (doğal süreçler). CO2’ den kurtulma yolları ve tutma teknolojileri, CO2’ in taşınması, Yeraltında depolama (Depolamanın yapılabileceği jeolojik yapılar, Dünyadan örnekler, pilot projeler), Türkiye’de depolama potansiyeli (örnek çalışma, ekonomik olabilirlik), araştıma yapılması gereken konular, yasal ve teşvik edici alt yapı. Geçmişteki iklim değişikliklerinin izlerinin kaydedildiği buzul verilerinin değerlendirilmesi, toz ve sıcaklık açısından izlenmesi, toz- Sıcaklık ve MSA arasaındaki bağlantı ve Sülfür döngüsüne genel bir bakış, toz -bulut-alg oluşumu arasındaki ilişki, yakın dönem için ağaç halkaları verileri ile iklim değişikliklerinin 1400-2000 yılları arasaındaki Ülkemizdeki izlerinin tartışılması İklim değişikliği ölçme yöntemleri, değerlendirme ve yorumlama konularını dinledik. Modül 3: Ġklim DeğiĢikliği , Uyum ve Sürdürülebilirlik Bu modülün temel amacı iklim değişikliği ile bağlantılı olarak uyum ,toplu etkileşim ,sürdürülebilirlik, sürdürülebilir kalkınma, sosyo- ekonomik yaklaşımlar, planlamalar, stratejiler ve uluslararası boyut ( müzakereler, anlaşmalar, protokoller) konularında bilgilendirmektedir. Bütünleşmiş su kaynakları yönetimi, havzanın su potansiyelinin belirlenmesi ve planlama çalışmaları, yönetim birimlerinin oluşturulması, desteklenmesi ve çevre faktörleri, ülkemizdeki uygulamalar. İklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki etkileri, su kıtlığı, kuraklık, sel afetleri, su kaynaklarının modellenmesi, yeraltı suları-deniz etkileşimi, yeraltı sularının tuzlanması Su kaynaklarının tanımı ve insan hayatındaki önemi, Türkiye’nin mevcut su kaynakları ve kullanım amaçları, iklim değişikliği ve su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı, su kaynakları yönetimi, AB Su Çerçeve Direktifi, su ve enerji, HES’ler-enerji üretim ve planlama. İçme - kullanma suyu kaynakları ve kalitesi İklim değişikliği ve halk sağlığı: Sıcak ve soğuk dalgaları, hastalıklar ve ölümler. Çevre ve ekosistemlerde olan değişiklikler ile ortaya çıkan dolaylı etkiler ile (su kıtlığı, ekonomik sorunlar, göç, toplumsal sorunlarla bağlantılı hastalıkların başkaldırması, bulaşıcı hastalıklar, psikolojik ve toplumsal sorunlar. İklim değişikliği ve etkileri, çevresel riskler, doğal afetler ve yönetimi, toplumsal mücadele. Suyun az ve fazla hali olan kuraklık ve sel, kuraklık ve sel risk yönetimi. Kentsel gelişim, doğal çevre ve yerel/küresel ısınma, büyüme ve yayılmanın çevresel etkileri: iklim değişikliği ve enerji tüketimi, kentsel tasarım, konut alanlarının planlanması, mimaride enerji-etkin konut ve altyapı planlaması, iklim değişikliği ile mücadele ve enerji verimliliğinin arttırılması hedefine yönelik kentsel politikalar ve stratejiler, kent modelleri, Dünya örnekleri. Türkiye’de durum. Kentsel gelişme ve ulaşım, ulaşım ve iklim değişikliği, sürdürülebilir ulaşım kavramı, karayolları, havayolları, demiryolları, ve denizyollarına ilişkin uluslararası ve ulusal politikalar, stratejiler, ulaşımda alternatif yakıt politikaları, kentsel ulaşım, iklim değişikliği ile mücadele ve enerji verimliliğinin arttırılması hedefine yönelik kentsel ulaşım politika ve stratejileri, Dünya örnekleri, Türkiye’de durum. Temiz Üretim: Kavramsal çerçeve, yeni teknolojiler, çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması yaşam ve geri kazanım, uygulama örnekleri, iklim değişikliği ile olan bağlatısı Enerji kaynakları ve kullanımı, enerji üretim prensipleri ve genel olarak enerji üretiminin çevresel etkileri, sürdürülebilir enerji kaynaklarının tanımı (temiz ve yenilenebilir enerji), enerji bütçesinde sürdürülebilir enerji kaynaklarının payı, diğer enerji kaynaklarına göre sürdürülebilir enerji kaynaklarının avantaj ve dezavantajları, sürdürülebilir enerji kaynaklarının iklim değişikliği üzerindeki muhtemel etkileri, Türkiye’deki sürdürülebilir enerji kaynaklarının potansiyelleri ve kullanımı, ilgili yasa ve yönetmelikler, yapılan veya planlanan düzenlemeler, enerji maliyetleri (yatırım ve işletme maliyetleri, OECD, AB ve Türkiye rakamları). Sürdürülebilir kalkınmanın temel kavramları, sürdürülebilir kalkınma politikalarına iklim politikalarının entegrasyonu, iklim değişikliği politikalarının sürdürülebilir kalkınma kapsamında değerlendirilmesi, sektörel sürdürülebilir kalkınma politikaları çerçevesinde iklim politikalarının yeri ve kombine etkiler, yerel düzeyde sürdürülebilir kalkınma politikaları ve iklim değişikliği, iklim politikalarının sürdürülebilir araçları, Türkiye’nin sürdürülebilir politikaları içinde iklim değişikliği yaklaşımı, sürdürülebilir kalkınma bağlamında Türkiye’de iklim değişikliği ve politik bariyerler. İklim değişikliği ve sürdürülebilir kalkınma ilişkisi, BM’in bakış açısı, UNDP ve Türkiye işbirliği, gerçekleştirilen ve planlanan projeler. Küresel çevre sorunları, çevresel etki değerlendirme, çevre yönetiminde eğilimler ve politikalar, sera gazı emisyonları, enerji, ekonomik büyüme, sürdürülebilir kalkınma göstergeleri, uluslararası bağlantılar ve ilişkiler. İklim Değişikliği Sorununa Yönelik Uluslararası Rejim Oluşturma ve Sürekliliği Sağlama -Küresel Çevre Diplomasisi Bağlamında İklim Değişikliği Sorunu-Birleşmiş Milletlerin Rolü -Bilimsel Boyut ile Hukuksal Boyutun Entegrasyonu-IPCC nın Rolü -Uluslararası Andlaşmalar Hukuku Bağlamında İklim Değişikliği Sorunu-1969 Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi, Andlaşma-Protokol Yöntemi -2012 Sonrası İkinci Yükümlülük Dönemine Yönelik Müzakereler -Türkiye’nin Durumu Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi-BMİDÇS - BMİDÇS’nin Müzakere Süreci - İmza ve Onay Aşaması: Taraf Devletler ve Ülke Grupları - BMİDÇS nde Yer alan Temel İlkeler - BMİDÇS ile Öngörülen Temel Yükümlülükler - BMİDÇS nin İşleyişi: Özerk Kurumsal Yapılar - Taraflar Konferansı (COP) Toplantıları, Sekreterya, Yardımcı Kurullar (SBI, SBSTA, AWGLCA ve AWG KP) - BMİDÇS ye Uygunluğun Sağlanması Kyoto Protokolü - Kyoto Protokolü’nün Müzakere Süreci - İmza ve Onay Aşaması: Taraf Devletler ve Ülke Grupları - Kyoto Protokolü’nde Yer alan Temel İlkeler - Kyoto Protokolü ile Öngörülen Temel Yükümlülükler - Kyoto Protokolü’nün İşleyişi: Taraflar Toplantısıi Sekreterya ve Yardımcı Kurullar - Ortak Fakat Farklılaştırılmış Sorumluluk İlkesi ve Kyoto Protokolü Esneklik Mekanizmaları - (Temiz Kalkınma, Ortak Yürütme, Salım Ticareti) - Kyoto Protokolü’ne Uygunluğun Sağlanması Mekanizması - Uygunluk Komitesi’nin Yapısı ve İşleyişi, Uygunluk Komitesi Kararlarının Hukuksal Niteliği Emisyon ticareti nedir?, Emisyon sınırı ve ticareti (cap and trade) sistemi nedir?, Uluslararası emisyon ticareti ve karbon piyasaları, AB emisyon ticaret sistemi, gönüllü karbon piyasalarının işleyişi, Türkiye’de karbon ticareti ve gönüllü karbon piyasası, düşük karbon ekonomisi, politika önerileri, iklim değişikliği müzakerelerinde ülke grupları ve finansman konusu. Çevresel bir sorunu nasıl algılıyor ve tanımlıyoruz?, “Çevresel Problem” kurgulanmasında toplumsal güç odaklarının rolleri, insan-doğa ilişkisi, gelişme- sanayileşme ve iklim değişikliği, tüketim ve üretim biçimleri ve çevre, ekonomik – politik – kültürel – sosyal küreselleşme ve güney-kuzey farkı, iklim değişikliği – doğal afet – göç – ekolojik mülteciler, zorunlu göç ve mağdurlar, yoksulluk, kalkınma, insan hakları, farkındalık ve eylemlilik (çevre hareketleri). Yönetişim olgusu ve iklim değişikliği ile mücadelede etkinliği, iklim değişikliği mücadelelerinde paydaş konsültasyonu ve farkındalık düzeyi, farklı paydaşlar ve rolleri (STK’larda, üniversitelerde, belediye-lerde, iş dünyasında farkındalık), iklim değişikliği ile ilgili uluslararası müzakere ortamlarında STK’ların etkinliği, Türkiye’de iklim değişikliği ile mücadelede katılımcı süreçler, ilgili yasal, kurumsal altyapı, toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında iklim değişikliği ile mücadele, Türkiye’de durum Türkiye’de iklim değişikliğine uyum ile ilgili kurumsal yapı/kritik kurumlar ve rolleri, yasal mevzuat, kapasite ihtiyaçları, sektörel bakış, ilgili plan/politikalar, bölgesel yapı ve uygulamalar, uyumun planlanması, finansmanı, bilgi yönetim sistemleri, katılımcı etkilenebilirlik araçları, Türkiye’de iklim değişikliği ulusal uyum stratejisi süreci, küresel ölçekte iklim değişikliğine uyumda gelişen süreç, çeşitli uluslararası kuruluşların (Birleşmiş Milletler, OECD, Dünya Bankası vb) iklim değişikliği uyum politikaları ve uygulamaları, Türkiye’nin küresel iklim değişikliği uyum müzakerelerindeki tutumu, AB’nin iklim değişikliği uyum politikaları, AB üyelik sürecinde Türkiye’de iklim değişikliğine uyum. Doğal ve insan kaynaklı küresel iklim değişimleri dinamiği ve süreçleri-I: İklim ve iklim değişikliğinin tanımı, iklim değişikliğine yol açan faktörler, geçmişten günümüze iklim değişiklikleri. Doğal ve İnsan Kaynaklı Küresel İklim Değişimleri Dinamiği ve Süreçleri-II: İklim değişimlerin bölgesel ve onyıllık süreçlerdeki özellikleri; NAO, PDO, ENSO, AMO, İklim değişimlerinin ekosistemlerine etkilerini takip ettik. Modül 4: Proje çalışması, çalıştay ve sertifika törenini kapsamaktaydı. Çalıştayda Orman Genel Müdürlüğünden katılan Orman Yüksek Mühendisi Çaglar BAŞSÜLLÜ ile birlikte ağaçlandırma, erozyon kontrolü ve diğer çalışmalarımız hakkında diğer kurumlardan gelen katılımcılara ve hocalara sunum yaptık. 2. Katılımcılar Farklı kamu kurum ve kuruluşlarından katılımcılar oldu . Egitici olarakta aşağıda sunulan çok değerli bilim adamları ve UNDP yöneticileri eğitime katkıda bulunmuşlardır. Öğretim Elemanları Dr. Yurdanur Tulunay (ODTÜ-Havacılık ve Uzay Müh. Dr. İsmail Yücel (ODTÜ-İnşaat Müh.) Dr. İsmail Ömer Yılmaz (ODTÜ-Jeoloji Müh.) Dr. Ayşen Yılmaz (ODTÜ-Deniz Bilimleri Ens.) Dr. Meryem Beklioğlu (ODTÜ-Biyoloji Böl.) Dr. Can Bilgin (ODTÜ-Biyoloji Böl.) Dr. Ömer Lütfi Şen (İTÜ-Avrasya Yer Bilimleri Ens.) Dr. Nüzhet Dalfes (İTÜ-Avrasya Yer Bilimleri Ens.) Dr. Ayşen Yılmaz (ODTÜ-Deniz Bilimleri Ens.) Dr. A. Cevdet Yalçıner (ODTÜ-İnşaat Müh.) Dr. Hami Alpas (ODTÜ-Gıda Müh.) Dr. Semra Tuncel (ODTÜ-Kimya Böl.) Deniz Gümüşel (UNDP) Dr. Ayşen Yılmaz (ODTÜ-Deniz Bilimleri Ens.) Dr. Ender Okandan (ODTÜ-Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği) Dr. Cemal Saydam (Hacettepe Üniversitesi-Çevre Müh.) Dr. Gürdal Tuncel (ODTÜ-Çevre Müh.) Dr. Ünal Şorman (ODTÜ-İnşaat Müh.) Dr. Halil Önder (ODTÜ-İnşaat Müh.) Dr. Elçin Kentel (ODTÜ-İnşaat Müh.) Dr. Ülkü Yetiş (ODTÜ-Çevre Müh.) Dr. Songül A. Vaizoğlu,(Hacettepe Üniv.-Tıp Fak.-Halk Sağlığı ABD) Dr. Mikdat Kadıoğlu İTÜ-Deprem Müh.- Afet Yönetimi Ens.) Dr. Bahar Gedikli (ODTÜ-Şehir ve Bölge Planlama Böl.) Dr. Ela Babalık Sutcliffe (ODTÜ-Şehir ve Bölge Planlama Böl.) Dr. Göksel Demirer (ODTÜ-Çevre Müh.) Dr. Aysel Atımtay (ODTÜ-Çevre Müh.) Dr. Nuran Talu (UNDP) Dr. Katalin Zaim (UNDP) Alper Acar (UNDP) Dr. Uğur Soytaş (ODTÜ-İktisat Bölümü) Dr. Şule Güneş (ODTÜ-Uluslararası İlişkiler Böl.) Dr. Ebru Yüksel (Hacettepe Üniv. Endüstri Müh.) Dr. Helga Rittersberger-Tılıç (ODTÜ-Sosyoloji Bölümü) Dr. Nuran Talu (UNDP) Atila Uras (BM Ortak Programı Yöneticisi) Alper Acar (UNDP) Dr. Temel Oğuz (ODTÜ-Deniz Bilimleri Enst.-Emekli) 3.Sonuç: 12 Ekim 2011 tarihinde kurs içeriğiyle ilgili yazılı sınav yapıldı. 13 Ekim 2011’de Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğümüzün iklim değişikliği ile mücadele yada uyum için neler yaptığı konusunda çalıştayda bir sunumda bulundum. 14 Ekim 2011’de çalıştayda yapılan sunumu ve yazılı sınavı başarıyla tamamlayarak Iklim Değişikliği, Uyum Politikaları ve Türkiye Eğitimi Sertifikası aldım. Muzaffer ÖZSAN Orman Mühendisi