türkiye için çok yıllı harcama çerçevesinin tasarlanması

T.C. BAŞBAKANLIK Hazine Müsteşarlığı
TÜRKİYE İÇİN ÇOK YILLI
HARCAMA ÇERÇEVESİNİN
TASARLANMASI
YAPI
 Bütçeler; ekonomide fiyat istikrarının sağlanması, gelir dağılımının
düzeltilmesi,
yatırımların
teşvik
edilmesi
gibi
hedeflerin
gerçekleştirilmesinde kullanılan en önemli mali araçlardan biridir. Bu
amaçlara ulaşılabilmesini teminen bütçe mutlaka çok yıllı tasarlanmalıdır.
 Anayasa’da yıllık yapılması öngörülen bütçe, 5018 sayılı Kanunun
yürürlüğe girmesi ile 3 yıllık hazırlanmaya başlanmıştır.
 2011-2013 Dönemi Bütçe Çağrısı;
“Kamu idareleri, Orta Vadeli Program ve Orta Vadeli Mali Plan, Bütçe
Çağrısı ve eki Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Genelgesi ve eki
Yatırım Programı Hazırlama Rehberinde yer alan makro politikalar, hedef
ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükler, ödenek teklif
tavanları, genel ilkeler ve standartlar ile çok yıllı bütçeleme anlayışını
esas alarak gider ve gelir tekliflerini sunacaklardır.”
SÜREÇ...
30 Haziran’da Maliye Bakanlığı,
 Bütçe çağrısı yapar,
 Bütçe hazırlama rehberini yayımlar
 Başbakanlık, Resmi Gazete’de
yayınlatır.

30 Mayıs’ta DPT,
 Orta Vadeli Program’ı hazırlar,
 Bakanlar Kurulu onaylar,
 Resmi Gazete’de yayımlanır.

15 Haziran’da Maliye Bakanlığı,
 Orta Vadeli Mali Plan’ı hazırlar,
 Yüksek Planlama Kurulu onaylar,
 Resmi Gazete’de yayımlanır.





30 Haziran’da DPT
Yatırım Genelgesi ve,
Hazırlama Rehberi yayımlar.
Resmi Gazete’de yayımlanır.
ORTA VADELİ MALİ PLAN

Bütçe sürecinde yer alan 2. dokümandır.

Gelecek 3 yıla ilişkin,




Toplam gelir ve gider tahminlerini
Hedef açık ve borçlanma durumunu
Merkezi yönetim bütçe büyüklüklerini
Kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını
içerir.

OVMP’ye dayalı olarak hazırlanan 2011-2013 yılları merkezi yönetim
bütçesi ile;


Kaynakların belirlenmiş temel politika öncelikleri doğrultusunda tahsisi,
Kamu harcamalarının kalitesinin artırılması ve bu suretle halkımızın
hayat standardının yükseltilmesi amaçlanmıştır.
UYGULAMA

Mali mevzuatın, çok yıllı bütçeleme anlayışı
açısından yeterli derinliğe sahip olmasına
rağmen,
uygulama
alanında
arzulanan
sonuçlara henüz ulaşılamamıştır.

Kanunda sürecin açıkça tanımlanmasına
rağmen, politika dokümanlarının yayınlanması
konusunda
aksaklıklar
yaşanmaktadır.
Örneğin 2011-2013 Dönemi bütçesi, OVP ve
OVMP yayımlanmadan hazırlanmıştır.
UYGULAMA...

Çok yıllı bütçeleme, yalnızca ilgili yıl bütçe
büyüklüklerine Maliye Bakanlığınca belirlenen
deflatör rakamının uygulanması ve izleyen 2
yılın bütçesinin oluşturulmasından ibarettir.

İzleyen yıl bütçelerinin gerçekçi projeksiyonlar
yapılmadan yalnızca deflatör yardımıyla
hesaplanıp,
hazırlanması;
çok
yıllı
bütçelemenin modern fonksiyonlarını yerine
getirmesi konusunda yetersiz kalmasına
neden olmaktadır.
UYGULAMA...
yönetim geliri ve gideri
arasındaki bağın kopuk olması nedeniyle
bütçe, ekonominin geneli açısından
otomatik stabilizatörlerin çalışmasına
olanak vermemektedir.
 Merkezi
FİNLANDİYA - TÜRKİYE

Harcama limitlerinin Hükümet Programlarında 4 yıllık
sürecin tümü için kararlaştırılması, karar alıcılara
siyasi sorumluluk yüklemesi açısından olumludur.

Güçlü siyasi taahhüde uyma yönünde varolan eğilimin,
karar alıcıların uzun vadeli politikalardan uzaklaşıp
popülist kararlar almalarını engelleyici bir tedbir olduğu
düşünülmektedir.

Bu amaçla, kararlaştırılan harcama limitlerine
uyulması açısından gerekli tedbirlerin alınması ve
bunu teminen kamuda etik kültürünün yerleştirilmesi
adına çalışmalar yapılmalıdır.
FİNLANDİYA v.s. TÜRKİYE

Yatırımların
veya
finansmanlarının
ötelenmesi
konusunda Türkiye’de yatırımların özellikle seçim
öncesi dönemlerde yüksek oy getirmesi nedeniyle
derhal yapılması, finansmanının ise bir sonraki
hükümete ötelenmesi uygulaması mevcuttur. Bu
amaçla, hazırlanan çok yıllı yatırım programlarında
belirtilen taahhütlere uyulmasını teminen gerekli
tedbirler alınabilir.

Mahalli idareler tarafından yerine getirilen hizmetlerin
toplam kamu hizmetleri içerisindeki oranı açısından iki
ülke arasında büyük fark bulunmaktadır. Bu nedenle,
yerel yönetim hizmetleri konusunda her iki ülke
açısından kendi iç dinamiklerine uygun politikalar
üretilmesi önem arz etmektedir.
T.C. BAŞBAKANLIK Hazine Müsteşarlığı
TEŞEKKÜRLER..