Yönetici Araç Seti Yöneticilerin Etik ve Etkili Liderliğine Yardımcı Olmak İçin Bir Kılavuz Yönetici Araç Seti Nasıl Kullanılır Bu Araç Seti çalışanlarınıza, personelinize veya doğrudan size rapor verenlere General Dynamics'in “Mavi Kitap“ olarak da bilinen İş Etiği ve Davranışı Standartları el kitabında ortaya konan İş Etiği İlkeleriyle tutarlı bir şekilde nasıl liderlik edebileceğinize yönelik pratik öneriler sağlamak için oluşturuldu. Bir yönetici olarak, tüm çalışma etkinliklerinin en üst düzeyde dürüstlükle gerçekleştirilmesini sağlamak sizin sorumluluğunuzdadır. Siz, organizasyonun etik liderisiniz. General Dynamics’in uzun yıllardır etik hizmetleriyle oluşturduğu ününü korumak sizin elinizdedir. Müşterilerimize, hissedarlarımıza, çalışanlarımıza, içinde yaşadığımız topluluklara ve ülkelerimize verdiğimiz hizmetleri sürdürürken şirketimizi koruyacak olan, sizin örnek oluşturacak bir yaklaşımla üstlendiğiniz etik liderliğinizdir. Araç Seti çeşitli bölümlere ayrılmıştır: • General Dynamics İş Etiği İlkeleri • Etik Bir Lider Olarak Yöneticinin Rolü • Çalışanlarınızla Etik Konusunda Konuşma • İyi Bir Dinleyici • General Dynamics Etik Karar Alma Modeline Giriş • Sorular veya Kaygılarda Yardımcı Olacak Kaynaklar • General Dynamics Etik Yardım Hattı • Gizlilik ve Anonimlik Hakkında Yöneticilerin Bilmesi Gerekenler • Misillemeyi Önleme Her bölümde, General Dynamics'te etik bir lider olarak rolünüzü nasıl oynayacağınıza ilişkin yararlı öneriler bulunur. Her bölümün en sonunda, bölümün içindekileri toparlayan bir Ana Mesaj vardır. General Dynamics İş Etiği İlkeleri Hissedarlarımız adına düzgün bir gelir elde etmek için iş yapıyoruz • Varlıkları Akıllı Kullanma • Varlıkları yönetme biçimimiz kişisel değerlerimizi, şirketimizin değerlerini yansıtır ve düzgün bir gelir elde etme becerimizi belirler. • Adil Bir Anlaşma Sunma • En iyi ürünleri makul bir fiyata sunuyoruz. • Zor kararlar alıyor ve zorlu seçimler yapıyoruz. • Bu kararları alma yöntemimiz değerlerimizi yansıtıyor. • Sözünde Durma • Sözlerinin arkasında duran insanlarız , verdiğimiz sözleri tutarız. • İlgili taraflara karşı sorumluyuz ve onların güvenini her gün yeniden kazanıyoruz. • Adil Bir Gelir Elde Etme • İtibarımız, değerlerimizi kar oluşturmak için kullanabilme becerimize dayanıyor. • Verdiğimiz sözleri tutarken, düzgün bir gelir sağlayacak anlaşmalar yapmak zorundayız. İş Davranışlarımız, İş Etiği İlkelerimizi yansıtır Bir yönetici olarak, çalışmalarınızda her yönüyle İş Etiği İlkelerine uygun davranmakla sorumlusunuz. Ayrıca, General Dynamics'te bir etik lideri olarak, size rapor verenlerin de bu ilkelere uyduğundan emin olmak sizin sorumluluğunuzdadır. İş Etiği İlkeleri basitçe ortaya konmuş olsa da, bunlar geniş bir kapsama sahiptir. Bu ilkeleri iyice öğrenmeli ve kararlar alırken bunları dikkate almalısınız. Gündelik çalışmalarınızda karşılaştığınız etik sorunlarına bu standartların ne kadar sık çözüm önerebildiğini görmek sizi şaşırtabilir. Bunlar değerli bir araçtır. Yöneticinin bir Etik Lideri Olarak Rolü Yönetici olduğunuzda, işiniz ciddi anlamda değişti. Artık sadece kendi seçtiğiniz uzmanlık alanında çalışan bir teknisyen değildiniz. Aniden, başkalarının rehberlik, yönlendirme ve destek için başvurabilecekleri bir etik lideri haline geldiniz. Şu olguları göz önünde bulundurun: • Hafta boyunca, çalışanlarınız sizinle kendi aileleriyle olduğundan daha fazla süre etkileşime giriyorlar. • Yapılan araştırma, çalışan memnuniyetsizliğinin ve değişikliğinin önemli bir nedeninin doğrudan amirlerle yetersiz ilişkilere bağlı olduğunu göstermiştir. Başka bir deyişle, "insanlar şirketlerden değil, müdürlerden ayrılmaktadır.” • İnsanoğlu yetkili pozisyondaki kişilere o denli saygı duyma eğilimdedir ki, bazı şeyleri, hatta yanlış olduğunu düşündükleri şeyleri bile yalnızca yöneticileri istediği için yaparlar. • Çalışanlar, yöneticilerinin davranışlarını dikkatle gözlemlerler. Doğrudan amirlerinin ortaya koyduğu (iyi veya kötü) tarzı ve kültürel yaklaşımı benimseme eğilimdedirler. • Çalışanlar, uyumluluk ve etikle ilgili konularda yöneticilerinin nasıl davrandığına özellikle dikkat ederler. Etik davranıştan söz eden ancak bu tür davranışları hayata geçiremeyen bir yönetici çelişkili bir mesaj veriyor demektir. Benzer biçimde, iş yerinde etik davranışın önemini ortaya koyamayan bir yönetici, etiğin önemli olmadığı mesajını verir. Yöneticinin Bir Etik Lideri Olarak Rolü (devam) General Dynamics'te, etik liderliğin önemini güçlendirmek sizin işinizdir. Etiğin önemini çalışanlara iletme yöntemleriyle ilgili öneriler: • İnisiyatifinizi kullanarak etik konularında sık sık ve açıkça konuşun; personel veya ekip toplantılarında "Bu durumda nasıl davranabilirsiniz?" tartışmasını başlatarak etik konusunu toplantının gündemine alın. Bu, mesajı güçlendirmek için çok iyi bir yöntemdir. • Çalışanlarınızı sorularını ve kaygılarını ortaya koymaya teşvik edin. • Kişisel olarak etik davranışa ne denli önem verdiğinizi vurgulayın. • Bütün eylemlerinizi "etik aynasında" inceleyin; eylemleriniz çalışanlarınıza en yüksek etik standartlarını yansıtıyor mu? • Bir yönetici olarak, çalışanlardan gelen etik sorularının etik liderliğinizi göstermek için fırsat yarattığının farkında olun. Ana Mesaj: Çalışanlar sizin gösterdiğiniz yolda ilerler. Doğru yönü seçin. Çalışanlarınızla Etik Konusunda Konuşma Birçok kişi etik sorunlarıyla ilgili konuşmaya çekinir. Etik konusundaki fikirler ve görüşler çoğunlukla kişiseldir, insanlar bunlara derinden bağlıdır ve birçoğumuz bunları başkalarıyla paylaşmamayı tercih ederiz. Öte yandan, bir yönetici ve etik lideri olarak, çalışanlarınızla etik konusunda düzenli olarak sohbet etmek sizin işinizin bir parçasıdır. Burada, size rapor veren çalışanlarla etik konusunda konuşma önerileri bulabilirsiniz. • Sözcükleri söyleyin. Birçok kişi etik hakkında ve gündelik çalışmamızda etik davranışın önemi hakkında konuşmaktan rahatsız olur. Etik lideri olarak siz, her türlü rahatsızlığı bir yana bırakmak ve etik konusunda açıkça konuşmak zorundasınız. • İlginç hale getirin. Etik, kuru bir kurallar bütünü değildir. Etik sorunları çoğunlukla iş sırasında uğraştığımız en karmaşık ve ilginç durumlardır. Ayrıca en etkili sonuçlardan bazıları da bunlardan kaynaklanır. Etik lideri olan siz bu sorunlara ilgi gösterirseniz, sizi izleyenler de aynısını yapacaklardır. • Etik konusunda konuşmak için zaman ayırın. Her personel veya ekip toplantısının bir bölümünü etik sorunlarıyla ilgili kısa bir tartışmaya ayırın. Bu, bir sonraki sayfada açıklanan "Haberlerde Etik" kavramını tanıtmak için iyi bir yoldur. Çalışanlarınızla Etik Konusunda Konuşma (devam) • "Haberlerde Etik" konusunda örnekler bulun. Haber yazılarının çoğunluğunda değilse bile büyük bölümünde etik konuları vardır. Haberleri okurken, çalışanlarınızla konuşmaya giriş yapmak için gerçek yaşamdan olayları kullanma amacını da göz önünde bulundurmaya başlayın. Haberleri "etik merceğinizden" bakarak okumaya başladığınızda, ne kadar çok yazıda başkalarının karşı karşıya kaldığı ve çözdüğü (doğru veya yanlış) etik sorunlarına değinildiğini görüp şaşıracaksınız. Uygun haberler bulduğunuzda, bunları gazeteden kesin veya çevrimiçi kaynaklardan alıp yazdırın ve size bağlı çalışanlarla yapacağınız sonraki toplantılarda kullanın. • Çalışanlarınızın etik eylemlerini tespit edin ve onayladığınızı belirtin. Dünyaya etik merceğinizden bakmaya başladığınızda, her gün üstün bir dürüstlükle davranan insanlarla ilgili örnekleri bulmanız kolaylaşır. İş kayıtlarını düzgün bir şekilde tutanlar. Bir denetimi standartlara tam uygun şekilde yapanlar. Müşteriye, kötü bir haber bile olsa doğruyu söyleyenler. General Dynamics çalışanlarının büyük çoğunluğu her gün dürüst davranışlar göstermektedir. Yönetici olarak, etik bir davranışı yansıtan eylemlerde bulunanları fark edin ve övün. Onların etik başarılarını açıkça kutlayın, çünkü bu aynı zamanda sizin de başarınızdır. • Kendi eylemlerinizi etik bir yaklaşımla açıklayın. İş yerinde bir önlem aldığınızda veya bir karar verdiğinizde, bunu etik yaklaşımla açıklamanın bir yolunu bulun. Örneğin: “Bence doğru olan “x” yapmaktı çünkü . . .” Karşınızdaki kişilerden sorular sormalarını ve kararlarınızı tartışmalarını isteyin. Etik eylemler sıkı bir incelemeye dayanabilecek eylemlerdir. Ana Mesaj: Etik Konusunu Konuşmalarınıza Düzenli Olarak Dahil Edin İyi Bir Dinleyici Bir çalışan etikle ilgili bir kaygıyla size geldiğinde, iyi bir dinleyici rolü üstlenmelisiniz. İyi bir dinleyici olmak basit gibi görünebilir, ama bu birçok kişinin düşündüğünden daha karmaşıktır. Birçok amir için de özellikle zordur çünkü onlar çalışanlarla konuşmaya ve onlara direktifler vermeye alışkındır. Çalışan bir kaygısını ortaya koyduğunda ise bu rol ciddi anlamda değişir. Amir olarak siz iyi bir dinleyici olarak tanınıyor olmalısınız. Çalışanların, sonucu olumlu yönde etkileyebileceğiniz erken bir aşamada mı yoksa bir etik veya uyumluluk sorununun zaten yaşandığı geç bir aşamada mı konuyu ortaya koyacağını belirleyen bu olacaktır. Peki, temel dinleme becerileri nelerdir? Şunları göz önünde bulundurun: • Çalışanı rahatlatın. Karşınıza bir sorunla çıktığı için rahatsız olmuş veya kaygılanmış gibi görünmeyin. Bir deyiş vardır, eski ama hala doğru: İyi yöneticiler kötü haberleri hoş karşılar. Böyle bir yönetici olun. • Konuşmayın. Dinleyin. Bu zordur. Çalışanın kendi öyküsünü kesilmeden anlatmasına izin verin. Yalnızca doğru anladığınızdan emin olmak ve konuyu netleştirici sorular sormak için konuşun. • Sükunetinizi koruyun. Çalışanın kaygısı görece önemsiz olabileceği gibi çok ciddi de olabilir. Çalışanlar çok çeşitli, çoğunlukla da beklenmedik konuları yönetimin dikkatine sunabilir. Hemen hemen tüm haberleri, ne kadar kötü olursa olsun, profesyonelce ve sükunetle kabul etmeye hazır olmalısınız. • Çalışanı ayıplamayın. Çalışanlar hatalı davrandıklarını itiraf etseler bile, ilk yapmanız gereken haberciyi ayıplamak veya azarlamak değil gerçekte neler olduğunu saptamaktır. Bir kez ayıplarsanız, çalışan sizinle bilgi paylaşmaya daha gönülsüz olacaktır. İyi Bir Dinleyici (devam) • Çalışana kesintisiz dikkatinizi verin. Cep telefonunuzu veya Blackberry'nizi bir yana bırakın. Çalışan konuşurken e-postanızı kontrol etmeyin. İdeal olan, çalışanla dikkat dağıtacak herhangi bir şeyin olmadığı bir yerde, ofisinizdeki masanın başına, konferans odasına veya bölünmeyeceğiniz başka bir yere gidip oturmaktır. • Söylediklerinden ne anladığınızı çalışana tekrarlayın. Bu, konunun gerçekleri konusunda çalışanla anlaşmaya vardığınızdan emin olmak için çok önemli bir adımdır. Ayrıca onun söyledikleri üzerine düşünmenize de olanak tanır. • İnsanların gıyabında karar vermekten kaçının. Çalışanın karşılaştığı ikilem konusunda doğru yanıtın ne olduğunu bildiğinize inansanız bile, fikrinizi söylemekte acele etmeyin. Sorunun ve çözümünün basit olduğunu düşünebilirsiniz, ama belli ki çalışan böyle düşünmüyor; zaten bu nedenle size geldi. Fikrinizi ortaya koymadan önce sorunla ilgili düşünmek için biraz zaman ayırın. • Öğrendiklerinizi belgeleyin. Çalışanın size söylediklerini ve sizin verdiğiniz yanıtları içeren ayrıntılı, yazılı bir kayıt tutun. Konuşmanızın tarihini ve saatini not edin. Ana Mesaj: Dinlemek, bir liderin en yaşamsal becerilerinden biridir; bunu etkili bir şekilde nasıl yapacağınızı öğrenin Etik Karar Alma Modeli Aşağıdaki modeli kullanarak çalışanların etik ikilemleri düşünmelerine yardımcı olun. ESASLAR: Esasları dikkatlice gözden geçirdim mi? HAYIR EVET HAYIR KAYNAKLAR: Elimdeki kaynakları kullandım mı? DURUN: EVET HAYIR SORUNLAR: Tüm sorunları gözden geçirdim mi? EVET HAYIR Devam etmeden önce bu öğeyi dikkatlice tekrar gözden geçirin SEÇENEKLER: Seçeneklerim üzerine dikkatle düşündüm mü? EVET HAYIR SONUÇLAR: Seçimlerimin sonuçlarını dikkate aldım mı? EVET HAYIR ZAMAN TESTİ: Kararım zamana dayanabilecek mi? EVET Kararım etik açıdan sağlıklı bir karar Sorular veya Kaygılarda Yardımcı Olacak Kaynaklar General Dynamics'de işimizi yürütmek için yüksek etik standartlarımız vardır. Birisi standartlarımızın ihlal edildiğinden kuşkulanırsa, bunu bilmek isteriz; böylece bu konuyu soruşturabilir ve gerekirse sorunları çözebiliriz. Olası bir ihlal durumuyla ilgili olarak, etik ve uyumluluk soruları ve kaygılarında çalışanlara ve yöneticilere yardımcı olacak çok çeşitli kaynaklar bulunmaktadır. Çalışanlarınızın bu kaynaklardan her zaman yararlanabileceklerini bildiklerinden emin olun. • • • • • • • • Doğrudan Amir veya yönetimin başka herhangi bir üyesi İşletme Birimi Etik Sorumlusu veya yerel etik ofis temsilcisi İnsan Kaynakları Çevre, Güvenlik ve Sağlık Güvenlik Finans ve Şirket İçi Denetimler Yasal General Dynamics Etik Yardım Hattı da soru sormak, yol gösterilmesini istemek veya kuşkulu durumları raporlamak için kullanılabilir. Ana Mesaj: Size ve çalışanlarınıza yararlı olabilecek kaynakları bilin ve bunları kullanın General Dynamics Etik Yardım Hattı General Dynamics Etik Yardım Hattı'nın yönetimi konusunda, General Dynamics bir üçüncü taraf yardım hattı servis sağlayıcısı olan EthicsPoint'le birlikte çalışmaktadır. Bir etik lideri olarak, Yardım Hattının nasıl çalıştığını anlamalısınız. • Çalışanlar, müşteriler, satıcılar veya başka herhangi biri telefonla veya Internet aracılığıyla General Dynamics Yardım Hattı'na başvurabilir. Haftanın 7 günü, günde 24 saat kullanıma açıktır. • Yardım Hattı, tüm çalışanların kendi dillerinde rapor vermelerine olanak tanımak için 30'dan fazla dilde rapor kabul eder. • EthicsPoint bağımsız bir üçüncü taraf şirkettir; General Dynamics'e bağlı değildir. • Yardım Hattı çalışanların gizli raporlar doldurmasına veya anonim kalmasına izin verir (yerel yasaların izin verdiği ölçüde) • Bir yönetici olarak, çalışanlarınızın Yardım Hattı kullanımına müdahale etmemeli veya caydırıcı tavır almamalısınız. Bu, şirket tarafından sağlanan bir araçtır ve çalışanların misilleme korkusu olmadan bunu kullanmaya hakkı vardır. • Çalışanlarınızın Yardım Hattı aramalarının özü hakkında bilgilendirilmek sorumluluklarınıza dahil değildir. Tüm başvurular gizlidir. Ana Mesaj: Yardım Hattı, çalışanlara (ve size) yardımcı olmayı hedefleyen bir araçtır Gizlilik ve Anonimlik Hakkında Yöneticilerin Bilmesi Gerekenler Yöneticilerin, General Dynamics Yardım Hattı'na bildirilen etik ve uyumluluk konularıyla ilgili olarak gizlilik ile anonimlik arasındaki farkı bilmeleri önemlidir. Bu araç, üçüncü taraf Yardım Hattı sağlayıcımız olan EthicsPoint tarafından yönetilmektedir. General Dynamics çalışanları yardım ve öneri almak için ilk başvuru kaynağı olarak yöneticilerine gitmeye teşvik etse de, çalışanların Yardım Hattını kullanma seçeneği de vardır. Yardım Hattı, çalışanlara telefonla veya web aracılığıyla soru veya kaygılarını yöneltme seçeneği verir. Bir yönetici olarak, Yardım Hattının nasıl çalıştığını bilmelisiniz. Ayrıca, bir çalışanın size gelmek yerine Yardım Hattını kullanmaya karar vermesinin, yönetici olarak becerilerinizi olumsuz yansıtmayacağının farkında olmanız da önemlidir. Bu yalnızca çalışanlarınıza sağlanan alternatif bir iletişim kanalıdır. Yardım Hattı yoluyla kurulan bağlantılar gizli olarak ele alınır. Bu, rapor veren tarafın kimliğinin, yasal yükümlülüklerimiz ve ilkelerimizle tutarlı olacak şekilde, mümkün olan en üst düzeyde korunacağı anlamına gelir. Rapor verenin kimliğini yalnızca, kapsamlı bir soruşturma yürütmek için bu bilgiye ihtiyacı olanlar öğrenecektir. Bu şekilde, çalışanlarınızdan biri bir kaygısını bildirmek için Yardım Hattını ararsa ve bir soruşturma başlatılırsa, Yardım Hattına kimin rapor verdiği size bildirilmeyebilir ve raporu veren çalışanın kimliğini ortaya çıkarmak için hiçbir çaba da harcamamanız gerekir. Ayrıca, rapor veren kişinin sizin çalışanlarınızdan biri olması sebebi tek başına, size sorunla ilgili soruşturmanın ayrıntılarını bilme yetkisi vermez. Yardım Hattı bu şekilde ayarlanmıştır, böylece çalışanlar kimliklerini Yardım Hattı personeli veya Etik Departmanı dışında kimseye açıklamadan bildirimde bulunma özgürlüğüne sahip olurlar. Gizlilik ve Anonimlik Hakkında Yöneticilerin Bilmesi Gerekenler (devam) Bazı ülkelerde, yerel yasalar anonim Yardım Hattı raporlarını caydırıcı veya yasaklayıcı niteliktedir; öte yandan izin verilen her yerde Yardım Hattı insanların anonim raporlar vermelerine de izin verir. Bu, hiç kimsenin, hatta Yardım Hattı üzerinden aramayı yanıtlayan kişinin bile raporu veren kişinin kimliğini bilmediği anlamına gelir. Raporun verildiği aramayı veya e-posta hesabını izlemek için hiçbir çalışma yapılmaz. Bu seçenek, bunu kullanmayı tercih eden herkese açıktır. Yardım Hattına anonim bir rapor verildiğinde, konuya bir “Rapor Anahtarı” (bir numara dizisi) ve parola atanır. Bundan sonra, arayan kişi konuyla ilgili ek bilgi sağlamak veya durumu kontrol etmek istediğinde kendi Rapor Anahtarını ve parolasını kullanabilir. Gerekirse, General Dynamics Etik ofisi EthicsPoint tarafından yönetilen güvenli bir web sitesine mesaj bırakarak anonim rapor sahibiyle iletişim kurabilir. Rapor sahibi mesajlara, Rapor Anahtarını ve parolasını kullanıp kimliğini açıklamadan raporunda oturum açarak şirketten ulaşabilir. Anonim rapor özelliğinin amacı, hassas konularda rapor vermeyi seçen çalışanlara, mümkün olan en yüksek kişisel güvenlik ve özgürlük düzeyini sağlayarak kaygılanmalarını engellemektir. Bazı ülkelerde, özellikle Avrupa Birliği ülkelerinde, şirketin Etik Yardım Hattı'nın yönetimini etkileyen yasalar ve düzenlemeler vardır. Söz konusu ülkelerde, gizliliği ve veri gizliliğini korumak için geçerli olan kurallar yukarıda açıklananlardan biraz farklı olabilir. Bu ülkelerden birinde çalışan veya bu ülkelerden birinde ortaya çıkan bir konuyu rapor etmek isteyen birisi Yardım Hattına başvurduğunda, Yardım Hattı raporunun nasıl işleneceği konusunda bilgilendirilecektir. Ana Mesaj: Etik Yardım Hattı, sorunların gizli veya anonim olarak ortaya konmasına olanak tanır. Aradaki farkı iyice kavrayın, böylece çalışanlara da açıklayabilirsiniz. Misillemeyi Önleme General Dynamics Mavi Kitap'tan: “General Dynamics, bir etik veya uyumluluk sorununu iyi niyetle dikkatimize sunan hiç kimseye karşı misilleme yapmayacaktır. Kaygılarını ortaya koyan veya rapor edilen konuların çözümünde bize yardımcı olan bireyler misillemeye karşı korunur. Gerçek dışı konuları yaymak, başkalarını tehdit etmek veya başka birinin adını lekelemek için etik ve uyumluluk programını kullanan herkese disiplin yaptırımı uygulanacaktır. Diğer çalışanların rapor vermesi veya gerek duydukları yardımı alması konusunda caydırıcı tavır almak yasaktır ve disiplin yaptırımına konu olabilir.” Misilleme, dürüstlüğe önem veren organizasyonların düşmanıdır. Misilleme korkusu, çalışanların etik bir sorunla karşılaştıklarında konuyu ortaya koymalarını engelleyen tek ve en önemli nedendir. Bu durum etik sorunlara yol açtığından, çalışanlarınızın etik uyumluluk sorunlarını ortaya koyarken misillemeye uğramamaları veya bundan korkmamaları bir etik lideri olarak sizin yararınıza olacaktır. Misillemeyi Önleme (devam) Misilleme nedir ve nasıl önlenebilir? Temel misilleme kavramını hepimiz anlıyoruz: Bu, bir şekilde bize zarar verdiğini veya yanlış davrandığını düşündüğümüz kişiyle “ödeşme” uygulamasıdır. Bir iş yeri yapısında, bir etik veya uyumluluk sorunun raporlayan kişiye misilleme yapmak, bu kişiye karşı aleni davranışlardan çok daha örtülü biçimlere kadar değişebilir. Misilleme olarak düşünülebilecek bazı eylemler: • • • • • Sorunu ortaya koyan çalışanı işten çıkarma veya cezalandırma Çalışan bir sorunu raporladığı için performans değerlendirmesini düşürme Sorunu ortaya koyan çalışanı daha az tercih edilir bir işe veya daha az tercih edilir çalışma koşullarına atama veya transfer etme Sorunu orta koyan çalışanın işini etkin bir şekilde yapabilmesini zorlaştırma Çalışana "yüz vermeyerek" veya organizasyonda dışlanmış biri gibi davranarak onu cezalandırma. Bir yönetici olarak, herhangi birine karşı misilleme yapmanız yasaktır. Ayrıca, size rapor veren çalışanların eylemlerinden de siz sorumlusunuz. Bu sorumluluk, onlardan birisi bir etik sorun ortaya koyduğunda veya soruşturmada işbirliği yaptığında, birbirlerine karşı misilleme yapmalarını engellemeyi de içerir. Organizasyonunuzda misilleme yapıldığını gözlemlerseniz, bunu sona erdirmek için hemen ve kararlı bir şekilde harekete geçmelisiniz. Ana Mesaj: Misillemeyi anlayın, engelleyin ve misilleme yapmaktan kaçının