KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİ KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİ Kardiyopulmoner egzersiz testi gün geçtikçe kullanımı yaygınlaşan bir yöntem olup tanı konulmamış egzersiz intoleransında, egzersiz ile ilişkili semptomlarda ve fonksiyonel kapasitenin değerlendirilmesinde kullanılır. KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİ CPET; non invaziv, dinamik ve fizyolojik bir yöntem olup pulmoner, kardiyovasküler, nöropsikolojik ve iskelet kas sisteminin global olarak değerlendirmesini sağlar. Ayrıca submaksimal ve maksimal egzersiz yanıtlarının değerlendirilmesi konusunda klinik karar vermeye yardımcı olur. KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİ Yöntem Yoğunluk Değerlendirme Merdiven Çıkma Maksimal Postop risk, FK 6DYT Submaksimal/Maksimal FK Shuttle Test Maksimal FK Egzersiz Provokasyon Submaksimal Bronş hiperaktivitesi Kardiyak Stres Test Submaksimal İskemi, Aritmi KPET Maksimal FK, Multisistem Değerlendirmesi FK: Fonksiyonel Kapasite, 6DYT: 6 Dakika Yürüme Testi, KPET: Kardiyopulmoner Egzersiz Testi MERDİVEN ÇIKMA TESTİ Egzersiz testleri içinde en basit ve ekonomik olanıdır. Toraks ya da üst abdomen cerrahisi olgularından operasyon sonrası komplikasyon riskini değerlendirmek için kullanılır. Hastanın baş dönmesi, yorgunluk, göğüs ağrısı veya nefes darlığı oluşana kadar merdiven çıkması istenir. İKİ AŞAMALI TEST Hastanın belirli eğimdeki rampa üzerinde inip çıkması şeklinde uygulanır. Dezavantaj; Kardiyak monitörizasyon yapılamaz, iş yükü bilinemez, kardiyopulmoner ölçümler yapılamaz. KORİDOR TESTLERİ Hastanın yürüyüş mesafesine göre tedavi yanıtının değerlendirilmesi, yürüyüş sırasında oksijen ihtiyacının belirlenmesi, preoperatif mortaite ve prognoz değerlendirmesinde kullanılır. Koridor testlerinde maksimum kalp hızlarına ulaşılamadığından dolayı kardiyopulmoner kısıtlanmanın nedeni belirlenemez. SHUTTLE WALK TESTİ (MEKİK TESTİ) Progresif olarak yürüme hızının artırıldığı koridor testidir ve iki tipi vardır: 1) Yürüme hızının giderek arttığı mekik yürüme testi 2) Yürüme hızının sabit olduğu dayanıklılık mekik yürüme testi SHUTTLE WALK TESTİ (MEKİK TESTİ) Yürüme hızının giderek arttığı mekik yürüme testinde hasta sesli uyaran ile her dakika yürüme hızını giderek artırır ve pik VO2 değerinin belirlenmesini sağlar. Test birbirine 10 metre uzaklıktaki iki nokta arasında gidiş-geliş şeklinde yapılır. En son turda metre ya da tur sayısı ölçülerek sonuç belirlenir. SHUTTLE WALK TESTİ (MEKİK TESTİ) Teste 0,5 m/sn hız ile başlanır ve hız her dakika 0,17 m/sn artırılır. Yorgunluk ve semptomların görülmesi ile test sona erer. EKG monitörizasyon mümkün olmadığından kardiyak yan etkiler gözlemlenemez. SHUTTLE WALK TESTİ (MEKİK TESTİ) Dayanıklılık mekik yürüme testinde ise hız sabit olup 2 dakikalık ısınma periyodu sonrasında hastalardan 10 metrelik mesafeyi yürümeleri istenir. Sabit hız, yürüme hızının giderek arttığı mekik testinde belirlenen VO2max’ın %85’ine göre ayarlanır. Toplam yürüme zamanı kaydedilir. Pulmoner rehabilitasyon sonrası daha kullanışlıdır. 6 DAKİKA YÜRÜME TESTİ En yaygın kullanılan egzersiz testidir. Akciğer hastalığı olan kişilerde fonksiyonel kapasitenin ölçümünde, tıbbi uygulamaların, pulmoner rehabilitasyona cevabın ve hastalığın progresyonunun değerlendirilmesinde ve pulmoner sorunun neden olduğu maluliyetin değerlendirilmesinde kullanılır. 6 DAKİKA YÜRÜME TESTİ Egzersiz toleransının ve fonksiyonel kapasitenin doğru olarak hesaplanmasını sağlayan 6DYT’nin standart protokolü 30 metrelik kesintisiz bir koridorda veya açık alanda uygulanır. Her 3 metreye işaret konur. Test öncesi ve sonrasında kalp hızı, kan basıncı ve Borg skalası ile dispne seviyesi, belirlenir. 6 DAKİKA YÜRÜME TESTİ Test aynı gün içinde birer saat dinlenme aralarıyla 3 kez tekrarlanır. En fazla yürüme mesafesi dikkate alınır. Kardiyopulmoner egzersiz testinin kullanılamadığı durumlarda 6DYT kullanılabilir. 6 DAKİKA YÜRÜME TESTİ 6 Dakika Yürüme Testinin Kullanım Alanları Tedavi yanıtını değerlendirme - Medikal: Kalp ve akciğer hastalıkları - Cerrahi: Transplantasyon, rezeksiyon ve hacim küçültme - Fizyoterapi Morbidite ve mortalite tayini - Konjestif kalp yetmezliği - Primer pulmoner hipertansiyon - Kronik obstrüktif akciğer hastalığı Fonksiyonel kapasiteyi değerlendirme - Kalp hastalığı Akciğer hastalığı Periferik damar hastalığı Kistik fibrozis Normal olgular EGZERSİZ İLE İNDÜKLENEN BRONKOSPAZM TESTİ (EİB) Egzersiz sonrası 5-10 dakikada gelişen hırıltılı solunum, nefes darlığı, öksürük ve performansta azalma gözlenmesi ve semptomların 30-40 dakika içinde azalması sonrası egzersiz intoleransını araştırmak için EİB testi uygulanır. Havayolu aşırı duyarlılığı ve açıklanamayan dispnelerde endikedir. Özellikle obez çocuklarda kullanımı önerilir. EGZERSİZ İLE İNDÜKLENEN BRONKOSPAZM TESTİ (EİB) Ventilasyonu FEV1’in yaklaşık 20 katına artıran genellikle 6-8 dakikalık yoğun bir egzersiz gerekir. Egzersiz sonrası kişi aralıklarla FEV1 manevrası yapar. 6 dakika egzersiz sonrasında kişiye istirahat ve egzersizin 5, 15 ve 30.dakikalarında spirometrik ölçüm yapılır. FEV1 ya da FVC’de %15 değişim pozitif kabul edilir. EGZERSİZ İLE İNDÜKLENEN BRONKOSPAZM TESTİ (EİB) EİB testi için: 1) Kişi son 3 saat içinde EİB geçirmemiş olmalı 2) 6-24 saat bronkodilatör almamış olmalı 3) Test gününde kafein, antihistaminikler ve steroidler kullanmamalı 4) Oda sıcaklığı 20-25 derece olmalı, nem %50 civarında olmalı KARDİYAK STRES TEST Miyokard iskemisi olup olmadığının ortaya konulması amacıyla koşu bandında çeşitli protokoller uygulanır ve giderek artan iş yükü sonucunda gelişecek iskemik EKG değişiklikleri, ventriküler aritmiler ve hasta yakınmaları değerlendirilir. KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİNİN ENDİKASYONLARI Kapsamlı CPET klinik olarak oldukça geniş bir endikasyon alanına sahiptir. Klinik karar vermenin tanı, hastalığın prognozu ve tedaviye yanıtı gibi tüm aşamalarında oldukça önemli bir yöntemdir. KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİNİN ENDİKASYONLARI Uygulamada hasta hikayesi, fiziksel muayene, akciğer grafileri, solunum fonksiyon testleri ve istirahat EKG dahil olmak üzere bütün klinik veriler değerlendirildikten sonra CPET uygulanmasına karar verilir. KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİNİN AMAÇLARI Egzersiz testi myokard iskemisinin belirlenmesinde sıklıkla kullanılır ve ayrıca; 1) Koroner arter hastalığının belirlenmesinde (göğüs ağrısı vb) 2) Koroner arter hastalığının anatomik ve fonksiyonel şiddetinin değerlendirilmesinde 3) Kardiyovasküler olayların ve ölüm sebeplerinin belirlenmesinde KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİNİN AMAÇLARI 4) Fiziksel kapasite ve egzersiz toleransının değerlendirilmesinde 5) Egzersiz ile ilişkili semptomların değerlendirilmesinde 6) Aritmilerde ve implante cihaz terapilerinin yanıtlarının değerlendirilmesinde kullanılır. KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİNİN AMAÇLARI Egzersiz testinin amaçlarının bilinmesi uygun yöntemin seçimini ve testin bitiş noktalarının belirlenmesini sağlamakla birlikte gerekli tanısal ve prognostik bilgilerin edinmesini sağlar ve testin güvenliğini maksimuma çıkarır. KARDİYOPULMONER EGZERSİZ TESTLERİNİN AMAÇLARI Egzersiz testleri son zamanlarda kullanımı artan ve sadece koroner tıkanıklığın tespit edilmesinde değil kardiyovasküler risklerin değerlendirilmesinde de kullanılan yöntemdir. EGZERSİZ TESTLERİNİN FİZYOLOJİSİ Maksimum toleransa doğru artan aerobik egzersiz, kardiyovasküler ve pulmoner anormallikleri ortaya çıkaran ve kalp fonksiyonu yeterliliğinin belirlenmesine yardımcı olan yaygın fizyolojik bir strestir. Egzersize ek olarak fizyolojik strese karşı oluşan kardiyovasküler cevap yaygın olarak farmakolojik stres ajanlarının kullanımı ile de değerlendirilir. EGZERSİZ TİPLERİ Egzersiz hem mekanik (dinamik, statik) hem de metabolik (aerobik, anaerobik) özelliklere sahip kas aktiviteleri içerir. Ekstremitelerin hareket etmesine sebep olan dinamik (izotonik) egzersiz konsentrik ve eksentrik olarak sınıflandırılır. Statik (izometrik) egzersizde ise ekstremitelerde hareket yoktur. EGZERSİZ TİPLERİ Egzersiz tiplerinde metabolik olarak aerobik (oksijenli) ve anaerobik (oksijensiz) şeklinde sınıflandırılır. Birçok egzersiz hem dinamik hem de statik kontraksiyonlara ek olarak aerobik ve anaerobik metabolizmayı içerir. Günümüzde kullanılan klinik egzersiz testlerinde dinamik aerobik egzersizler daha baskındır. EGZERSİZE KARDİYOVASKÜLER CEVAP Egzersiz yoğunluğu arttıkça başta vücutta oksijen ihtiyacı artar. Bu ihtiyacı karşılamak için atım hacmi ve kalp hızı artar ve dolayısıyla kardiyak output artar. Ancak yüksek yoğunlukta egzersiz yapıldığında kalp hızındaki artış sebebiyle kardiyak output artışı da devam eder. EGZERSİZE KARDİYOVASKÜLER CEVAP Çünkü atım hacmi genellikle maksimum oksijen alımının %50-60 kadarına ulaşır. Sonuç olarak egzersiz sırasındaki maksimal kardiyak output atım hacmi ve kalp hızının bir ürünüdür denebilir. VO2max maksimal kardiyak output ve maksimum arteriyovenöz oksijen farklılığının ürünüdür. EGZERSİZE KARDİYOVASKÜLER CEVAP Hatta egzersiz sırasında artan oksijen tüketiminden dolayı olan kardiyak output değişiminin olmaması ya da minimal olması VO2max düzeyinde önemli bir artışa sebep olur. Maksimum arteriyovenöz oksijen farklılığının fizyolojik limiti 100 ml kanda 15-17 ml O2 olarak bilinir. EGZERSİZE KARDİYOVASKÜLER CEVAP Sonuç olarak maksimum eforda VO2max maksimal kardiyak output düzeyinin tahmin edilmesinde kullanılır. Anaerobik eşik altında hafif orta submaksimal yüklenmede ilerleyici egzersiz sırasında kaslar için gerekli olan enerji oksijen kullanımından elde edilmez. EGZERSİZE KARDİYOVASKÜLER CEVAP Anaerobik eşik altında hafif orta submaksimal yüklenmede ilerleyici egzersiz sırasında kaslar için gerekli olan enerji oksijen kullanımından elde edilemez. Steady-state durumuna egzersize başladıktan sonra genellikle 3-5 dakika içinde ulaşılır ve daha sonra kalp hızı, kardiyak output, kan basıncı ve pulmoner ventilasyon sabit bir düzeyde kalır. EGZERSİZE KARDİYOVASKÜLER CEVAP Egzersiz yoğunluğu anaerobik eşiği aşarsa ve maksimum seviyeye doğru ilerlerse sempatik aktivite maksimum düzeye ulaşır. Egzersizde yer alan kaslar ve serebralkoroner dolaşım haricinde birçok dolaşım sisteminde vazokonstrüksiyona sebep olan parasempatik aktivite inhibe olur. EGZERSİZE KARDİYOVASKÜLER CEVAP Egzersiz ilerledikçe iskelet kası kan akımı ve oksijen tüketimi artar. Sistolik kan basıncı, ortalama arter basıncı ve nabız artarken total periferik direnç azalır. Diastolik kan basıncı küçük bir miktar düşer ya da değişmez. EGZERSİZE KARDİYOVASKÜLER CEVAP Egzersize kardiyovasküler cevap: 1) Kalp Hızı 2) Kan Basıncı 3) VO2max EGZERSİZE KARDİYOVASKÜLER CEVAP EGZERSİZ TESTİ KESİN KONTRAENDİKASYONLARI 1) 2) 3) 4) 5) 6) Akut myokard infarktüsü (2 gün) Devam eden unstabil anjina Kontrolsüz kariyak aritmi Aktif endokardit Semptomatik şiddetli aort stenozu Dekompanse kalp yetmezliği EGZERSİZ TESTİ KESİN KONTRAENDİKASYONLARI 7) Akut pulmoner emboli, pulmoner infarktüs veya derin ven trombozu 8) Akut myokardit veya perikardit 9) Akut aort diseksiyonu 10) Güvenli ve yeterli testlemeyi engelleyen fiziksel yetersizlik EGZERSİZ TESTİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR 1) Bilinen obstrüktif sol ana koroner arter stenozu 2) Orta şiddetteki aort stenozu 3) Kontrolsüz ventriküler aritmiler 4) Kalp blokları EGZERSİZ TESTİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR 5) Dinlenim halinde hipertrofik obstrüktif kardiyomyopati 6) Dinlenim durumunda hipertansiyon (>200/110 mmHg) 7) Tedavi edilmemiş tıbbi durumlar (elektrolit dengesizliği, hipertiroidi ve anemi) EGZERSİZ TESTİNE HAZIRLIK Teste hazırlık 1) Testin amacı hastaya anlatılmalı, endikasyon netleştirilmeli 2) Test öncesi hasta 3 saat boyunca birşey yememelidir. Rutin ilaçlar küçük miktarda su ile alınabilir. Hasta rahat kıyafetler ve spor ayakkabı giymeli 3) Testin amacı, prosedür, ilerleyici egzersizler, oluşabilecek semptomlar, işaretler ve komplikasyonlar hastaya ayrıntılı şekilde anlatılmalı EGZERSİZ TESTİNE HAZIRLIK 4) Test iskemi tanısı için yapılıyorsa kan basıncını ve kalp hızını azaltan rutin ilaçlar (özellikle beta blokerler) alınmayabilir. İskemi oluşmazsa testin KAH tespiti için tanısal değeri sınırlıdır. Ayrıca ribaund fenomeni gelişirse hastaya 24 saat sonrasında rutin ilaçlara devam etmesi söylenmeli. Hastalar ilaçları alırken test bulguları ile uyuşan birçok egzersiz testi değerlendirmeleri ortaya çıkar. EGZERSİZ TESTİNE HAZIRLIK 5) Kontraendikasyonları ekarte edebilmek için kısa bir hikaye ve fiziksel muayene yapılmalı. Varsa kardiak murmur, gallop sesleri, pulmoner wheezing sesleri gibi önemli klinik bulgular tespit edilmeli. Hastada kötüleşen unstabil anjina varsa hastanın durumu stabil olana kadar egzersiz testi uygulanmamalı. Konjenital kalp hastalığı ve anormal hemodinamik yanıtlar görüntülenirse egzersiz testi erken sonlandırılmalı. 6) Ayakta ve yatış pozisyonunda EKG ölçümleri karşılaştırılmalıdır. EGZERSİZ EKİPMANLARI Kardiyopulmoner egzersiz testleri rehabilitasyon ve egzersiz programlarının hazırlanmasında, cerrahi öncesi ile sonrası değerlendirmede kullanılır. Amacı egzersize katılan organlara belirli bir miktar stres uygulamaktır. Kardiyopulmoner egzersiz testleri sırasında özellikle alt ekstremite kaslarının kullanıldığı egzersizler tercih edilir. BİSİKLET ERGOMETRESİ Şiddeti giderek artan egzersiz protokolünde genellikle sabit pedal hızı (60 rpm) kullanılır. Pedal hızı 40 rpm altına düştüğünde test sonlandırılır. Başlangıç yükü ve artışlar, egzersiz 10-12 dakika devam ettirilebilecek şekilde hastanın özelliklerine göre belirlenir. BİSİKLET ERGOMETRESİ Sabit yük uygulanan egzersiz testinde hastadan dayanabildiği kadar egzersiz yapması istenir ve süre kaydedilir. Tedavi öncesindeki ve sonrasındaki egzersiz zamanları arasındaki fark kaydedilir. BİSİKLET ERGOMETRESİ Bisiklet ergometresi daha ucuzdur ve daha az yer kaplar. Ayrıca kan basıncı ve EKG ölçümlerinin daha rahat yapılabilmesi gibi avantajları vardır. Hastalar istedikleri zaman durabileceklerini bildikleri için ve düşme riski olmadığından kendilerini daha güvende hissederler. BİSİKLET ERGOMETRESİ Kardiyopulmoner egzersiz testi sırasında VO2 ve VCO2 değerleri, kalp hızı ve sistemik arteriyel basınç ölçülür. Test boyunca EKG ve oksijen satürasyonunun takip edilmesi önerilir. Egzersiz testi sırasında hastanın göğüs ağrısı, dispne, yorgunluk gibi belirtilerini değerlendirmek ve hastanın teste devam edip edemeyeceği noktayı belirlemek önemlidir. TREADMILL Koşu bandı ile yapılan testlerde hastaya uygulanan iş, istirahat ve ısınma döneminden sonra giderek hız ve eğimin artırılması ile yapılır. Hastanın uyumuna ve kooperasyonuna göre seçilebilecek çeşitli hız ve eğim derecelerinde koşu bandı protokolleri (Bruce, Balke, Naughton vs.) kullanılır. TREADMILL Koşu bandının avantajı yürüme/koşma modelini kullanması ve bisiklet ergometresine göre daha fazla kas grubunu çalıştırmasıdır. Koşu bandında ölçülen VO2max bisiklet ergometresinde ölçülenden %5-10 daha fazladır. Koşu bandı daha büyük alana ihtiyaç duyar ve hastanın düşme riski söz konusudur. TREADMILL VS BİSİKLET ERGOMETRESİ Treadmill Bisiklet Ergometresi Birçok hasta için düşme riski Daha az düşme, daha ucuz Gürültülü, iş yükü hesaplanamaz Sessiz, iş yükü hesaplanabilir Değişken kan basıncı ve EKG Daha doğru EKG ve kan basıncı ölçümleri VO2max %5-10 daha yüksek Kalp, akciğer ve kasları etkileyen birden fazla durumu tespit eder Herkes için aynı egzersiz düzeyi Egzersiz düzeyi her birey için ayarlanmıştır Eğim ve hız artar Egzersiz paterninde değişiklik az Kısa egzersiz süresi, az bilgi Uzun egzersiz süresi, daha fazla bilgi El desteği sonuçları değiştirir Kan basıncı, EKG ölçümleri rahat Daha fazla kas grubu çalışır Daha az kas grubu çalışır KOL ERGOMETRESİ Özellikle paraplejik hastalarda olmak üzere alt ekstremite kullanımının limitli olduğu durumlarda kullanılır. Kardiyopulmoner sistem fonksiyonlarını tam olarak yansıtamazlar. Başka cihaza gerek kalmadan bisiklet masa üzerine yerleştirilerek yapılabilir. EGZERSİZ PROTOKOLLERİ Egzersiz test protokolleri genellikle düşük iş yükü altında ısınma periyotları ile başlar. Her seviyede iş yükünün arttığı ilerleyici egzersizler yeterli sürede yapılır. Sonrasında maksimum efor sonrası soğuma periyodu vardır. EGZERSİZ PROTOKOLLERİ Test protokolü hastaya ve amacına uygun olarak seçilmelidir. Standart Bruce protokolünü birçok çalışmada kullanılmıştır. Ancak Bruce protokolünde kademeler arası artışlarda artan iş yükleri VO2max değerinin doğruluğunu azaltmıştır. EGZERSİZ PROTOKOLLERİ Yaşlı, obez ve yürüme zorluğu çeken hastalar kademeler arası iş yükü arttığında ortaya çıkan kas iskelet sistemi problemlerinden veya yetersizliğinden dolayı egzersizi durdurmak zorunda kalabiliyorlar. BRUCE PROTOKOLÜ Aşama Hız Eğim Süre I 1.7 mph %0 3 dk II 1.7 mph %5 3 dk III 1.7 mph %10 3 dk IV 2.5 mph %12 3 dk V 3.4 mph %14 3 dk VI 4.2 mph %16 3 dk VII 5.0 mph %18 3 dk EGZERSİZ TESTİ SEKONDER KOMPLİKASYONLARI Kardiyak Bradikardi Taşikardi Akut koroner sendrom Kalp yetmezliği Hipotansiyon, senkop ve şok Ölüm (1/10000) Kardiyak Olmayan Kas iskelet sistemi travması Yumuşak doku yaralanması Diğer Bazen uzun süre devam eden şiddetli yorgunluk (bitkinlik), dizziness, vücut ağrıları, gecikmeli hastalık hali EGZERSİZ TESTİ SONLANDIRMA Borg skalası (Rating of Percevied Exertion (RPE)) egzersiz şiddetini belirlemede kullanulan ve egzersizin zorluğunu hastaların belirlediği subjektif bir skaladır. Borg skalasında >18 değerine ulaşan hasta maksimal egzersiz yapmış demektir. EGZERSİZ TESTİ SONLANDIRMA Borg Skalası EGZERSİZ TESTİ SONLANDIRMA (KESİN ENDİKASYONLAR) 1) ST elevasyonu (>1 mm) (MI riski) 2) İşyükü artışına rağmen sistolik kan basıncının düşmesi (>10 mmHg) 3) Orta şiddetli ve şiddetli anjina 4) Merkezi sinir sistemi semptomları (ataksi, dizziness, senkop) 5) Kötü perfüzyon işaretleri (Siyanoz veya solukluk) EGZERSİZ TESTİ SONLANDIRMA (KESİN ENDİKASYONLAR) 6) 2. veya 3. derece AV bloğun eşlik ettiği ventriküler taşikardi veya diğer aritmiler 7) EKG ve sistolik kan basıncının teknik olarak izlenememesi 8) Egzersiz testini hastanın durdurmak istemesi EGZERSİZ TESTİ SONLANDIRMA (DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER) 1) ST depresyonu (> 2mm) veya uzaması (60-80 ms) 2) İskemi yokluğunda işyükü artışına rağmen sistolik kan basıncının düşmesi (>10 mmHg) 3) Göğüs ağrısında artış 4) Yorgunluk, nefes darlığı, hırıltı, kramplar veya klaudikasyon (topallama) EGZERSİZ TESTİ SONLANDIRMA (DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER) 5) Sürekli ventriküler taşikardi dışındaki aritmiler (supraventiküler taşikardi, supraventriküler bradikardi) 6) Hipertansif değerler; sistolik kan basıncı >250 mmHg / diastolik kan basıncı >115 mmHg) EGZERSİZ TESTİ SONRASI Egzersiz testi sonrasında anormal cevaplarda iyileşme görülmesi beklenir. Soğuma periyodunda genellikle yavaş yürüme kullanılır. Yatış pozisyonunda ise venöz dönüş hızlandırılarak kardiak iş yapıldığı için ST segmenti depresyonu ortadan kalkar. Egzersiz sonrasında monitörizasyon ST segmenti, kan basıncı ve kalp hızındaki değişiklikler sebebiyle 6-8 dakika boyunca devam eder. EGZERSİZ TESTİ SONRASI İskemik ventrikülde egzersizden sonra dakikalarca mekanik disfonksiyon ve elektrofizyolojik anormallikler devam edebilir. Hipertansiyon ve aritmiler görülebilieceği için kan basıncının izlenmesi iyileşme görülene kadar devam etmelidir. EGZERSİZ TESTİ SIRASINDA OLUŞAN SEMPTOMLAR Egzersiz sırasında oluşan semptomların değerlendirilmesi egzersiz testinin bir parçasıdır. Dispne, anjina ve Borg skalası değerlendirmesi yapılır. Egzersiz testi ile oluşan anjina semptomları koroner arter hastalığının tahmin edilmesinde ve ST segmenti depresyonunun tahmin edilmesinde kullanılır. Nefes darlığı ile sınırlanan egzersiz anjina veya bacaklardaki yorgunluktan daha kötü bir prognozun habercisi olabilir EGZERSİZ TESTİ SIRASINDA OLUŞAN SEMPTOMLAR Egzersiz sırasında hastanın genel görünümünde siyanöz ya da solukluk oluşması, merkezi sinir sistemi semptomları olan ataksi, dizziness ve vertigo testin kesin olarak sonlandırılması gerektiğini belirten durumlardır Kalp sesinin dinlenmesi egzersiz sonrası kardiyak fonksiyonu değerlendirmek için gereklidir. Gallop sesleri, palpabl prekordial şişkinlik veya mitral murmur gelişmesi egzersiz sebebiyle oluşan sol ventrikül disfonksiyonunu düşündürür.. EGZERSİZ TESTİ SIRASINDA OLUŞAN SEMPTOMLAR Aerobik egzersiz kapasitesi sağlıklı görünen bireylerde ileride oluşabilecek risk faktörlerinin (kardiyovasküler disfonksiyon) en iyi şekilde belirlenmesini sağlar. Yapılan çalışmalar aerobik kapasitenin her 1 MET artışı kardiyovasküler olaylarda ve ölümlerde %13-15 arası düşüşe sebep olduğunu göstermektedir. EGZERSİZ TESTİ SIRASINDA OLUŞAN SEMPTOMLAR Egzersiz testi sırasında elde edilen ve aerobik kapasiteyi tahmin etmek için kullanılan maksimum kapasite egzersiz protokolü seçimi, hastanın alışması, hastanın eğitim düzeyi, yaş ve cinsiyet gibi birçok faktörden etkilenir. Koşu bandı üzerinde aerobik egzersiz kapasitesinin en iyi şekilde tahmin belirlenebilmesi için hastanın herhangi bir yerden destek almaması gerekir. Hastalık durumunun ortaya konması için bütün egzersiz testi protokollerinin sonuçları birbiriyle tutarlı olmalıdır. TEŞEKKÜRLER ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK