Hareket Bloğuna Giriş-1

Hareket Dilimi-Giriş
Kas + Kemik + Ligaman = Hareket
Lancet 2016 388 1545–602
Lancet 2016 388 1545–602
Lancet 2016 388 1545–602
Kaslar
Kaslar
• Kas dokusu hareket için temel ögedir
• Kontraktil liflerle hareketi başlatır
• Vertebralı canlılar ve animadlarda
kemiğe yapışarak hareketi başlatır
Hareket
• Kasların iskelet
sistemine
yapışarak
çekmeleri
sonrası oluşur
Kas tipleri
•Temel olarak 3 tanedir:
•İskelet: çizgili, istemli
kontrol
•Düz: istemsiz kontrol
•Kardiyak: istemsiz
kontrol
Düz kaslar
• Kontraktil lifleri
mevcut
• Özellikle iç
organlarda
Kardiyak
• Sinirsel uyarım ve
hormonlardan etkilenir,
ancak hareketi
başlatmak ve
kontraksiyonu koordine
etmek için kendi
elektriksel uyarımı vardır
İskelet kası
• Kas lifleri ve
demetlerinden
oluşur, istemli
kontrol edilir
• Hareketi oluşturur
İskelet Sistemi
İskelet Sistemi
• Vertebralar, kemik
ve kıkırdaktan
yapılıdır
• Kemik ve kıkırdak
yaşayan dokulardır
İskelet sisteminin fonksiyonları
• Vücudu desteklemek ve korumak
• Kasların yardımı ile hareket
• Kemik iliği ile kan hücrelerini üretmek
• Kalsiyum ve fosfor depolamak
• Enerji deposu görevi görmek
Kıkırdak
• Kollajen protein
matriksinde
kondrositlerden
oluşur
• Kıkırdak, eklemleri
destekleyen, burun ve
kulakta yer alan
fleksibl bir materyaldir
Kemik doku
• Kollajen ve mineral
matriks içinde yer alan
kemik hücrelerinden
oluşur
• Üç tip hücre;
osteoblast, osteosit,
osteoklast
Bir kemik
• Periost
• Periost altında
kompakt kemik
• Kompakt kemikler
arasında yer alan
spongioz kemik
• Spongioz kemik
içindeki boşlukları
dolduran kemik iliği
Hareket
Hareket
• Kasların kemikler üzerine yapışıp çekmesi ile
oluşur
• Eklem yapıları kemiklerin birbiri üzerinde
oynamasına izin verir, ligamanlar kemik-kemik
yapışır
• Kaslar kemiklere tendonlar aracılığı ile yapışır,
kasın başlangıcı (origo) sabit kalır, sonlanması
(insersio)hareketi oluşturur
Menteşe eklem
• Tek planda
fleksiyon,
ekstansiyon
• Kas çiftleri hareketi
sağlamak için
birbirine ters yönde
çalışır
Yuva-top (sferoidal) eklem
• Rotasyonel hareketi
sağlar
• Çeşitli kas çiftleri
hareketin yönüne
göre çalışır
Kaymalı eklem
• Bu eklemde
kemikler birbiri
üzerinde kayar
• Dönme hareketine
izin verir
Hareket
• Fleksiyon: Hareketin açısı azalır
• Ekstansiyon: Hareketin açısı artar
• Abduksiyon: Orta hattan uzaklaşma
• Adduksiyon: Orta hatta yaklaşma
• Rotasyon: Bir aks etrafında dönmek
Temel hastalıklar
• Mekanik
• İnflamatuar
• İnfeksiyöz
• Malignite, metastaz
Mekanik
• Biyomekanik sorunlar
• Yumuşak doku patolojileri
• Kemik patolojileri
• Eklem patolojileri
Biyomekanik sorunlar
• Postur bozuklukları
• Hipermobilite sendromu
POSTÜR-”TANIM”
•
•
ayakta dik duruş
pozisyonunda
Hareket halindeyken
yerçekimine karşı vücut
segmentlerinin
eklemlerin aldığı
•
yerçekimine karşı vücut
segmentlerinin birbirine
pozisyonlara göre
birleşimi
oranla en uygun
pozisyonda yerleşimi
Gill-Body and Shirley Sahrmann Christine Grandcolas Danis, David E Krebs, Kathleen M. Relationship Between Standing Posture and StabilityPHYS
THER. 1998; 78:502-517.
Rehabilitasyon hekimleri için önemli
•
Çünkü;
•
Postüral bozukluklar kas iskelet sistemi problemlerine
yol açmakta..
•
İdeal postürde; baş, boyun, omuz, pelvis, kalça, diz
ve ayak bileği eklemleri optimal pozisyonu iyi
belirlenmeli
•
İdeal postür için gerekli önlemler, egzersizler
(germe, stabilizasyon, mobilizasyon gibi..) bilinmeli
Postürün gelişimi
• Doğumda omurga
öne doğru konkav
ve fleksiyon
pozisyonundadır
• Doğumdaki eğrilikler
primer fizyolojik
eğriliklerdir
•Magee DJ. Orthopedic Physical Assessment. 4th Ed.: Assessment of Posture. Canada.Elsevier,2002
•Barry-Greb,TL, AL Harrison:Posture, gait and functional abilities of adolescent,pregnant and elderly female. Orthp. Phys. Ther. Clin. North Am. 5:1-21,1996
Postürün gelişimi
Çocuk geliştikçe sekonder eğrilikler
ortaya çıkar
• 3.ayda, baş tutma
geliştikçe, servikal
lordoz oluşur
• 6-8.ayda ise, oturma
dengesi ve yürüme
geliştikçe, lomber
lordoz oluşur
•Barry-Greb,TL, AL Harrison:Posture, gait and functional abilities of adolescent,pregnant and elderly female. Orthp. Phys. Ther. Clin. North
Am. 5:1-21,1996
Postürün gelişimi
•
Yaşlanma sonucunda,
spinal dejenerasyon
geliştikçe, sekonder
eğrilikler kaybolmaya
başlar
•
Omurga tekrar fleksiyon
pozisyonu almaya başlar
•Barry-Greb,TL, AL Harrison:Posture, gait and functional abilities of adolescent,pregnant and elderly female. Orthp. Phys. Ther. Clin. North
Am. 5:1-21,1996
Postürün gelişimi
•
Dizler:
•
18 ayda: genu varum
•
3 yaş: genu valgum
•
6 yaş: dizler normal pozisyona
gelir
•
Ayaklar:
•
Fat pad nedeniyle “foot flat”
yürüyüş
•
Çocuk geliştikçe fat pad
küçülür ve medial ark
belirginleşir.
•Magee DJ. Orthopedic Physical Assessment. 4th Ed.: Assessment of Posture. Canada.Elsevier,2002
•Barry-Greb,TL, AL Harrison:Posture, gait and functional abilities of adolescent,pregnant and elderly female. Orthp. Phys. Ther. Clin. North Am. 5:1-21,1996
Vücut ağırlık merkezi
KULAK
OMUZ
SERVİKAL LORDOZ
TORASİK KİFOZ
LOMBER LORDOZ
Kalça ekleminin
arkasında
DİZ
Ayak bileğinin önünde
Kisner C, LA Colby:Therapeutic Exercise:Foundations and Tecnhiques.Philedelphia, FA.Davis Co.,1985
Yumuşak doku patolojileri
• Sprain
• Strain
• Tekrarlayıcı travma hastalığı
• Miyofasiyal ağrı sendromu
• Tuzak nöropatileri…
Kemik patolojileri
• Metabolik- Osteomalazi, osteoporoz
• Avasküler nekroz
• İnfeksiyöz- Tbc, osteomiyelit
• Malignite, metastaz
Osteoporoz
• Osteoporoz, kemiğin
duyarlı hale gelmesine
neden olan kemik kitle
kaybıdır
• Yaş, kalsiyum ve D
vitamini eksikliği,
sedanter yaşam şekli,
çok doğum, menapoz,
alkol ve sigara kullanımı
risktir
Osteomalazi
• D vitamini eksikliği
• Tüm dünyada yaygın
• Yaygın kemik ağrısının en sık nedeni
Eklem patolojileri
• Dejeneratif- Osteoartrit
• İnflamatuar hastalıklar- RA, AS, SLE…
Tanımı
•Osteoartrit
(OA)
eklem
kıkırdağının
matriksinde başlayan, kondrosit yanıtları ve
bozulması ile süren, progresif doku harabiyeti
ile sonuçlanan inflamatuar komponentli
dejeneratif eklem hastalığıdır.
Tanımı
• OA sadece eklem kıkırdağını etkilemez;
subkondral kemik, kapsül, ligamanlar,
sinoviyal membran ve periartiküler kasları
da etkileyen bir hastalıktır.
• Bir organ yetmezliği olarak düşünülmelidir.
Rheum Dis Clin N Am 2008;34:531-59
Osteoartrit
• Erişkinlerin % 33’ünde, 65 yaş üzeri
kişilerin % 90’ında radyolojik olarak var
• 55 yaş altında K= E, 55 yaş üzerinde K> E
• 55 yaş üzerinde, kadınlarda el ve diz
erkeklerde kalça tutulumu fazla
Osteoartrit
• 254 milyar dolar/yıl maliyet
• Yılda 750.000’den fazla artroplasti
• ABD’de 50 yaş üzerinde en önemli
özürlülük nedeni
• 2020’de 60 milyon kişi etkilenmiş olacak
Bu hastalıkların hepsi
ve daha fazlası için;
Hareket Dilimi