Proprioseptif Nöromusküler Fasilitasyon

Proprioseptif Nöromusküler Fasilitasyon - Teknikler
PNF tekniklerinin amacı kas gruplarına yönelik kolaylaştırma, inhibisyon, güçlendirme, ve gevşeme
yoluyla fonksiyonel hareketi iyileştirmektir. Bu teknikler konsentrik, eksentrik ve statik kas
kontraksiyonlarını kullanırlar. Hastanın ihtiyacına göre kas kontraksiyonları uygun direnç ve
kolaylaştırma yöntemleri ile kombine edilir.
Eklem hareket açıklığını arttırmak ve yeni kazanılan açıklıkta kasları güçlendirmek amaçlanır. Kasılgevşe gibi bir gevşeme tekniği hareket açıklığını arttırmada kullanılır. Ters (reversal) dinamik ya da
izotonik kombinasyonu gibi kolaylaştırma teknikleri ile yeni kazanılan hareket açıklığındaki kuvvet ve
kontrolün arttırılması hedeflenir.
Güçlendirme egzersizleri esnasında kas yorgunluğunu azaltmak amaçlanır. Tekrarlı germe gibi bir
kuvvetlendirme tekniğinin hemen ardından ters dinamiğe (ters yavaş) geçilerek çalışılmış kasın
yorgunluğu azaltılır. Tekrarlı germe refleksi kasların yorulmadan daha uzun süre çalışmasını sağlar.
Antagonistik kasların değişen kontraksiyonları bir kas grubunda tekrarlı egzersiz sonrası oluşan
yorgunluğu rahatlatır.
1. Ritmik Başlama
İstenen açıda ekstremite ya da gövdenin ritmik hareketi. Pasif hareketle başlar, aktif dirençli harekete
kadar ilerler.
Hedefler:
Hareketin başlamasına yardım etmek.
Koordinasyonu ve hareket hissini arttırmak.
Hareket açıklığını normale getirmek (arttırarak ya da azaltarak)
Hareketi öğretmek
Hastanın gevşemesine yardım etmek
Endikasyonlar:
Harekete başlamada zorluk
Çok yavaş ya da çok hızlı hareket
Koordine olmayan ya da düzensiz ritimde hareket (ör: ataksi, rijidite)
Kas tonusunu düzenlemek ve normale getirmek
Genel gerginlik
Tanım:
Terapist hastayı hareket açıklığında pasif olarak hareket ettirerek başlar. Ritmi ayarlamak için sözel
komutları kullanır.
Hastadan istenen yönde aktif olarak harekete katılması istenir. Dönüş hareketi terapist tarafından
yapılır.
Terapist aktif harekete direnç gösterir, sözel komutlarla ritmi korur.
Bitirmek için hasta hareketi bağımsız olarak yapmalıdır.
Örnek:
Oturma pozisyonunda gövde ekstansiyonu
Hastayı gövde fleksiyonundan ekstansiyonuna, sonra tekrar fleksiyon pozisyonuna pasif olarak
getirin. “İzin ver seni dikleştireyim. Güzel, şimdi izin ver seni tekrar öne hareket ettireyim. Şimdi bırak
tekrar dikleştireyim.”
Hasta gevşediğinde ve rahatça hareket edebilir olduğunda aktif yardımlı harekete başlayın. “Seni
dikleştirmemde bana yardım et. Şimdi gevşe ve öne eğmeme izin ver.”
Daha sonra dirençli hareketlere başlayın. “Doğrulmak için zorla. İzin ver seni öne eğeğim. Şimdi tekrar
doğrulmak için zorla.”
Bağımsız hareket. “Şimdi kendi başına doğrul.”
Modifikasyonlar:
Bu teknik eksentrik ya da konsentrik kas kontraksiyonları ile bitirilebilir (izotonik kombinasyonu).
Bu teknik her iki yönde aktif hareketle bitirilebilir (antagonistlerin tersine çevrilmesi)
2. İzotonik Kombinasyonu
Bir grup kasın (agonistlerin) gevşeme olmadan kombine konsentrik, eksentrik ve stabilize edici
kontraksiyonudur. Tedavi için hastanın en güçlü ve koordine olabildiği yerden başlanır.
Hedefler:
Hareketin aktif kontrolü
Koordinasyon
Aktif hareket açıklığını arttırmak
Güçlendirme
Hareketin eksentrik kontrolünde fonksiyonel çalışma
Endikasyonlar:
Azalmış eksentrik kontrol
İstenen bir yönde hareket edebilme yeteneğinde ya da koordinasyonunda eksiklik
Azalmış aktif hareket açıklığı
Hareket açıklığı içinde aktif harekette yetersizlik
Tanım:
Terapist hastanın istenen hareket açıklığı boyunca olan aktif hareketine direnç uygular (konsentrik
kontraksiyon).
Hareketin sonunda terapist hastaya o pozisyonda kalmasını söyler (stabilize edici kontraksiyon).
Stabilite elde edildiğinde terapist hastaya başlangıç pozisyonuna döndürücü harekete izin vermesini
söyler (eksentrik kontraksiyon).
Değişik tipte kas aktiviteleri arasında gevşeme yoktur ve terapistin elleri aynı yüzeyde kalır.
Not: Eksentrik ya da stabilize edici kas kontraksiyonu konsentrik kontraksiyondan önce gelebilir.
Örnek:
Oturma pozisyonunda gövde ekstansiyonu
Hastanın gövde ekstansiyonuna doğru olan konsentrik kontraksiyonuna direnç uygulayın. “Sırtını
benden uzağa doğru ittir.”
Hastanın aktif hareketinin sonunda hastadan o pozisyonda kalmasını isteyin. “Dur, orada kal. Seni
öne eğmeme izin verme.”
Hasta stabil olduktan sonra, hala gövde ekstansör kaslarında eksantrik kasılma ile kontrol sağlıyorken
hastayı ilk pozisyonuna döndürün. “Şimdi izin ver seni öne eğeyim, ama yavaşça.”
Modifikasyon:
Bu teknik ters antagonist ile kombine edilebilir.
Örnek:
Gövde ekstansiyonu ile kombine edilen gövde fleksiyonu.
Yukarıdaki egzersizi bir süre yaptıktan sonra hastaya konsentrik kasılma ile aktif olarak gövde
fleksiyonuna hareket etmesini söyleyin.
Daha sonra egzersizi gövde fleksiyonu, izotonik kombinasyonu ile tekrar edebilir ya da gövde
fleksiyon ve ekstansiyonu için ters antagonist ile devam edilebilir.
Modifikasyon:
Bu teknik hareket açıklığının sonunda ve eksentrik kontraksiyonla başlatılabilir.
Örnek:
Oturma pozisyonunda eksentrik gövde ekstansiyonu
Egzersize hastanın gövdesi ekstansiyonda iken başlayın.
Hastayı, gövde ekstansör kaslarında eksantrik kasılma ile kontrolünü devam ettirirken,
ekstansiyondan gövde fleksiyonuna hareket ettirin. “Şimdi seni öne doğru eğmeme izin ver, ancak
yavaşça.”
Modifikasyon:
Tam hareket açıklığı tamamlanmadan bir tipteki kas kontraksiyonu başka bir tipe değiştirilebilir.
Konsentrikten eksentrik kas kasılmasına değişim durmadan ya da stabilize edilmeden yapılabilir.
Örnek:
Oturma pozisyonunda gövde fleksiyonu
Hastanın gövde fleksiyonuna doğru konsentrik kontraksiyonuna direnç gösterin. “Öne (bana) doğru it
kendini.”
Hasta istenen derecede gövde fleksiyonuna eriştiğinde, hasta gövde fleksör kaslarında eksentrik
kontraksiyon ile kontrolünü devam ettirirken başlangıç pozisyonuna doğru hareket ettirin. “Şimdi izin
ver seni arkaya doğru iteyim, ancak yavaşça.”
3. Ters Antagonistler
Bu teknikler Sherrington’un ardışık indüksiyon teorisine dayanmaktadır.
3.1. Ters Dinamikler (Ters yavaş ile birleştirilir)
Ters dinamikler, bacak diyagonal: fleksiyon-adduksiyon, diz fleksiyonda >> ekstansiyon-abduksiyon,
diz ekstansiyonda. a) Dirençli fleksiyon adduksiyon. b) Distal tutuş değişiyor ve ekstansiyon-
abduksiyona hareket başlıyor. c) Dirençli ekstansiyon abduksiyon.
Aktif hareketin bir yönden (agonist) karşı yöne (antagonist) duraklama ya da gevşeme olmadan
değişmesidir. Normal hayatta sık görülen bir kas aktivitesidir: bir topu atmak, pedal çevirmek,
yürümek, vb.
Hedefler:
Aktif hareket açıklığını arttırmak
Kuvveti arttırmak
Koordinasyonu geliştirmek (yumuşak ters hareket)
Yorgunluğu önlemek ya da azaltmak
Dayanıklılığı arttırmak
Kas gerimini azaltmak
Endikasyonlar:
Azalmış aktif hareket açıklığı
Agonist kasların zayıflığı
Hareket yönünü değiştirebilme yeteneğinde azalma
Egzersiz yapan kasların yorulmaya başlaması
Hipertonik kas gruplarının gevşemesi
Tanım:
Terapist hastanın hareketine bir yönde, genelde daha güçlü ve iyi olduğu yönde direnç gösterir.
İstenen hareket açısının sonuna yaklaştıça, terapist hareket segmentinin distal kısmındaki tutuşunu
değiştirir ve yön değişimine hazırlayıcı bir komut verir.
İstenen hareketin sonunda terapist yönü tersine çevirmek için gevşeme olmadan hareket komutu
verir, başlayan yeni harekete distalden direnç uygular.
Hasta karşı yönde harekete başladığında terapist proksimaldeki tutuşunu da terse çevirir, böylece
tüm direnç yeni yöne karşı olur.
Terse çevirmeler gerektiği kadar sık yapılır.
Normalde daha güçlü paternin kontraksiyonu ile başlanır, daha zayıf paternin kontraksiyonu ile
bitirilir. Ancak bitirirken hastanın ekstremitesi "havada bırakılmaz."
Örnek:
Alt ekstremite hareketini fleksiyondan ekstansiyona çevirmek
İstenen (daha güçlü) alt ekstremite fleksiyon paternine direnç uygulayın. "Ayağı yukarı ve bacağı
yukarı kaldır."
Hastanın bacağı son noktaya yaklaşırken sözel bir ipucu verin (hazırlayıcı komut) ve ayak sırtında
direnç uygulayan elinizi ayak tabanına ters hareket esnasında direnç uygulamak için kaydırırken
farkında olmasını sağlayın (dorsifleksör kaslar proksimal tutuşun yayılımına bağlı hala aktiftir).
Hastanın yeni yönde hareketine hazır olduğunuzda hareket komutu verin. “Şimdi ayağını indir ve
bacağını aşağı it.”
Hasta yeni yönde hareket etmeye başladığında proksimal eli hareket ettirerek onun da yeni yöne
direnç göstermesini sağlayın.
Modifikasyonlar
Bütün eklem hareket açıklığını kullanmak yerine yön değişimi sadece belirli bir hareket açıklığında
uygulanabilir.
Bir yönde ya da her iki yöndeki hareket hızı modifiye edilebilir.
Tekniğe her iki yönde küçük açılarla başlanıp hastanın yeteneği arttıkça hareket açıklığı arttırılabilir.
Hareket açıklığı hasta her iki yönde stabilize olana kadar kademeli olarak azaltılabilir.
Hastaya hareketin herhangi bir nokrasında ya da hareket açıklığının sonunda pozisyonunu sabit
tutması söylenebilir. Bu hareketin yönü değişmeden önce ya da sonra yapılabilir.
Bu tekniğe hastanın kuvvetli olduğu yönden başlanarak yön değiştirildiğinde zayıf kaslara yayılma
etkisinden faydalanılabilir.
Agonistik kaslarda yorulma başladığında terse çevirme yapılmalıdır.
Eğer kuvvetlendirme amaçlanıyorsa her yön değişiminde direnç arttırılır ve hastadan daha fazla güç
uygulaması istenir.
3.2. Ters Stabilizörler
Hareketi önlemeye yetecek direnç uygulanan yön değiştiren izotonik kontraksiyonlar. Dinamik bir
komut verilir ("elime doğru ittir." ya da "semi itmeme izin verme.") ve terapist sadece çok küçük bir
harekete izin verir.
Hedefler:
Stabilite ve dengeyi arttırmak.
Kas gücünü arttırmak.
Agonist ve antagonist kaslar arasındaki koordinasyonu arttırmak.
Endikasyonlar:
Stabilitenin azalması
Güçsüzlük
Hasta izometrik kas kontraksiyonu yapamıyor ancak yine de bir yönde dirence ihtiyacı var.
Tanım:
Terapist hastanın güçlü olduğu taraftan başlayarak direnç verir ve hastadan güce karşı koymasını
ister. Çok az harekete izin verilir. Stabiliteyi arttırmak için sıkıştırma ya da traksiyon uygulanmalıdır.
Hasta tam olarak güce direnç gösterdiğinde terapist elinin yerini değiştirir ve diğer yönde direnç verir.
Hasta yeni dirence cevap verdikten sonra terapist diğer elinin yerini değiştirerek yeni yöne direnç
verir.
Modifikasyonlar:
Bu teknikte küçük yön değiştirmelerle başlanıp hasta stabilize olana dek daha küçük açılara doğru
ilerlenebilir.
Stabilizasyona daha güçlü kas grupları ile başlanıp zayıf kaslara kolaylaştırma sağlanabilir.
Direnç uygulanan kısım değiştirilerek tüm kas gruplarının çalışması sağlanabilir. Örneğin üst gövde
stabil olduktan sonra pelvise direnç verilerek alt gövdenin stabilizasyonu için çalışılabilir.
3.3. Ritmik Stabilizasyon
Dirence karşı yönü değişen izometrik kontraksiyonlar, hareket oluşmaz.
Hedefler:
Aktif ve pasif hareket açıklığını arttırmak.
Kuvveti arttırmak.
Stabilite ve dengeyi arttırmak.
Ağrıyı azaltmak.
Endikasyonlar ve kontraendikasyonlar:
Endikasyonlar:
Kısıtlı hareket açıklığı
Ağrı, özellikle harekette oluşan
Eklem instabilitesi
Antagonistik kas grubunda güçsüzlük
Azalmış denge
Kontraendikasyonlar:
Ritmik stabilizasyon serebellar tutulumlu hastalar için çok zor olabilir.
Hasta yaş, iletişim güçlüğü, serebral disfonksiyon gibi durumlara bağlı olarak talimatlara uyamayabilir.
Tanım:
Terapist agonsitik kas grubunun izometrik kontraksiyonuna direnç verir. Hasta ilgili vücut kısmının
konumunu –hareket ettirmeye çalışmadan- korumaya çalışır.
Direnç hasta karşı koyan kuvveti korurken yavaşça arttırılır.
Hasta tam olarak cevap verdiğinde terapist bir kolunu antagonist harekete direnç gösterebilmek için
distalde yer değiştirir. Direnç değişirken ne terapist ne de hasta gevşemez.
Yeni direnç yavaş yavaş oluşturulur. Hasta karşılık verdikçe terapist antagonistik harekete karşılık
verebilmek için diğer elini de değiştirir.
Hastanın durumuna göre sıkıştırma ya da traksiyon kullanılır.
Terse çevirmeler gerektiği kadar tekrarlanır.
Statik komut kullanılır. “Orada kal.” “Hareket etmeye çalışma.”
Modifikasyonlar:
Tekniğe zayıf kasları kolaylaştırmak için güçlü kas grupları ile başlanabilir (ardışık indüksiyon).
Güçsüz kaslar için stabilize edici aktiviteden sonra güçlendirme teknikleri uygulanabilir.
Hareket açıklığını arttırmak için stabilizasyondan sonra hastadan hareketini kısıtlı alana doğru
genişletmesi istenebilir.
Gevşeme için hastadan tekniğin sonunda tüm kaslarını gevşetmesi istenebilir.
Gevşemeyi ağrısız sağlayabilmek için teknik ağrılı alandan uzaktaki kaslarda uygulanabilir.
4. Tekrarlı Germe (Tekrarlı Kontraksiyonlar)
4.1. Hareket Açıklığının Başlangıcında Tekrarlı Germe
Germe refleksi uzama geriminin altındaki kaslarda ortaya çıkar.
Not: Sadece kaslar gerim altında olmalıdır, eklemdeki yapıların gerilmemesine dikkat edilmelidir.
Hedefler:
Hareketin başlangıcını kolaylaştırmak.
Aktif hareket açıklığını arttırmak.
Kuvveti arttırmak.
Yorgunluğu önlemek ya da azaltmak.
Hareketi istenen yöne doğru yönlendirmek.
Endikasyonlar ve Kontraendikasyonlar
Endikasyonlar:
Güçsüzlük
Güçsüzlüğe ya da rijiditeye bağlı olarak hareketi başlatamama
Yorgunluk
Harekete ait farkındalığın azalması
Kontraendikasyonlar:
Eklem instabilitesi
Ağrı
Kırığa ya da osteoporoza bağlı stabil olmayan kemikler
Hasarlı kas ya da tendon
Tanım:
Uzamış kas gerimi = Germe stimulusu
Uzamış kas gerimi + hafifçe vurmak = Germe refleksi
Terapist paterndeki kasları tam olarak uzatırken hazırlayıcı komut verir. Rotasyona dikkat edin.
Kası daha da uzatmak (germek) için hızlı ve hafifçe vurun ve germe refleksini ortaya çıkarın.
Germe refleksi ile aynı anda komut vererek hastanın gerilmiş kaslarını kasmak için istemli çabasını
refleks cevapla birleştirin.
Refleks cevaba ve istemli kas kontraksiyonuna direnç uygulayın.
Modifikasyonlar:
Teknik ara verilmeden, kontraksiyon zayıfladığında ya da bittiğinde hareket açıklığının başından
tekrarlanabilir.
Direnç modifiye edilerek sadece bazı hareketlerin ortaya çıkması sağlanabilir (vurgu için zamanlama).
Örneğin terapist ayak dorsifleksiyona ve eversiyonuna hareket açıklığında direnç gösterirken kalça
fleksiyonunun oluşmasını önleyebilir.
4.2 Hareket Açıklığı Boyunca Tekrarlı Germe
Germe refleksi kontraksiyon gerimi altındaki kaslarda ortaya çıkarılır.
Hareket açıklığı boyunca tekrarlı germe: hareket açıklığının başında germe refleksi ve hareket
boyunca tekrarlı germe refleksi.
Hedefler:
Aktif hareket açıklığını arttırmak
Kuvveti arttırmak
Yorgunluğu önlemek ya da azaltmak
İstenen yönde harekete rehberlik etmek
Endikasyonlar ve Kontraendikasyonlar
Endikasyonlar:
Güçsüzlük
Yorgunluk
İstemli hareketin farkındalığında azalma
Kontraendikasyonlar:
Eklem instabilitesi
Ağrı
Kırık ya da osteoporoza bağlı stabil olmayan kırıklar
Hasarlı kas ya da tendon
Tanım:
Terapist bir hareket paternine direnç gösterir, böylece bütün kaslar kontrakte ve gerim altındadır. Bir
germe refleksi ile başlanabilir.
Daha sonra hastaya germe refleksini yeni ve daha güçlü bir eforla koordine edebilmesi için hazırlayıcı
bir komut verilir.
Aynı anda geçici olarak fazla direnç vererek kasları hafifçe uzatılır.
Yeni ve daha güçlü bir kas kontraksiyonu istenir ve direnç verilir.
Germe refleksi kontraksiyonu güçlendirmek için tekrarlanır ya da hasta harekete devam ettikçe
yeniden yönlendirilir.
Yeni germe refleksi verilmeden önce hastanın hareketine izin verilmelidir.
Germe sırasında hasta gevşememeli ya da yönü tersine çevirmemelidir.
Modifikasyonlar:
Terapist tekrar germeden önce paternde stabilize edici bir kontraksiyon isteyebilir. "Bacağını burada
tut, aşağı itmeme izin verme. Şimdi daha sıkı yukarı çek."
Terapist daha zayıf kasları tekrar gerer ve direnç verirken, paternde daha güçlü kasların stabilize edici
bir kontraksiyonuna direnç verebilir (vurgu için zamanlama).
5. Kasıl-Gevşe
Direnç gösteren kaslar ve paternler için "antagonist", karşı grup kaslar ve paternler için "agonist"
ifadesi kullanılmıştır.
5.1. Kasıl-Gevşe: Direkt Tedavi
Direnç gösteren kasların (antagonistlerin) dirençli izotonik kontraksiyonu, takiben gevşeme ve artmış
hareket açıklığına doğru hareket.
Hedef:
Pasif hareket açıklığında artış.
Endikasyon:
Azalmış pasif hareket açıklığı.
Tanım:
Terapist ya da hasta eklemi ya da vücut kısmını pasif hareket açıklığının sonuna kadar götürür. Aktif
hareket ya da az bir dirence karşı hareket tercih edilir.
Terapist hastanın kısıtlayan kaslarından ya da paterninden (antagonistlerinden) güçlü bir
kontraksiyon ister (bu kontraksiyon en az 5-8 saniye sürdürülmelidir).
En çok uzamış kastaki maksimal kontraksiyon aktin-miyozin kompleksinde yapısal değişiklik ortaya
çıkarır.
Başta rotatorlar olmak üzere tüm istenen kasların kasılmasına izin vermek için yeterli harekete
terapist tarafından izin verilir.
Yeterli zaman geçtikten sonra terapist hastaya gevşemesini söyler.
Hem hasta hem de terapist gevşer.
Eklem ya da vücut kısmı ya hasta tarafından aktif olarak, ya da terapist tarafından pasif olarak pasif
açıklığın yeni sınırına yeniden pozisyonlanır. Aktif hareket tercih edilir ve direnç verilebilir.
Teknik hareket açıklığı kazanımı kalmayana dek tekrarlanır.
Yeni hareket açıklığındaki agonistik ve antagonistik kasların aktif dirençli egzersizi ile aktivite
sonlandırılır.
Modifikasyonlar:
Hastadan gevşeme olmaksızın hemen istenen açıklığa hareket etmesi istenebilir.
Agonistik ve antagonistik kasların değişen kontraksiyonları uygulanabilir. “Kolunu olduğu yerde tut,
yukarı kaldırmama izin verme. Şimdi kolunu aşağı itmeme izin verme.”
5.2. Kasıl-Gevşe: İndirekt Tedavi
Tanım:
Bu teknikte kısalmış kaslar yerine agonistik kasların kontraksiyonu kullanılır. “Kolunu aşağı indirmeme
izin verme, yukarı doğru kaldırmaya devam et.”
Endikasyon:
İndirekt metodu, kısıtlayan kasların kontraksiyonu çok ağrılı ya da zayıf olduğunda etkili bir
kontraksiyon oluşturmak için kullanın.
6. Tut-Gevşe
Kısıtlayan kas ya da paternler “antagonist”, karşı patern ve kaslar “agonist” olarak adlandırılmıştır.
6.1. Tut-Gevşe: Direkt Tedavi
Antagonistik kasların (kısalmış kasların) dirençli izometrik kontraksiyonu ve ardından gevşemesi.
Hedefler:
Pasif hareket açıklığında artış.
Ağrıda azalma.
Endikasyonlar ve Kontraendikasyonlar:
Endikasyonlar:
Pasif hareket açıklığında azalma
Ağrı
Hastanın izotonik kontraksiyonlarının terapist tarafından kontrol edilemeyecek kadar güçlü olması.
Kontraendikasyon:
Hastanın izometrik kontraksiyon yapamaması.
Tanım:
Eklem hareket açıklığını arttırmak için terapist ya da hasta, eklemi ya da vücut kısmını pasif ya da
ağrısız hareket açıklığının sonuna dek götürür. Aktif hareket tercih edilir. Eğer ağrıya yol açmıyorsa
terapist direnç verebilir.
Not: Eğer bu pozisyon çok ağrılıysa hasta ağrısız olduğu pozisyona dönmelidir.
Terapist kısıtlayan kas ya da paternin (antagonist) rotasyona vurgu ile izometrik kontraksiyonunu ister
(kontraksiyon 5-8 saniye sürmelidir).
Direnç yavaşça arttırılır.
Hasta ve terapist hareketsiz kalır.
Kontraksiyon yeterli süre devam ettikten sonra terapist hastaya gevşemesini söyler.
Hem terapist hem de hasta gevşer.
Eklem ya da vücut kısmı hareket açıklığının yeni sınırına aktif ya da pasif olarak yerleştirilir. Ağrısızda
aktif hareket tercih edilir. Ağrıya yol açmıyorsa harekete direnç verilir.
Tüm basamaklar yeni hareket açıklığı sınırında tekrarlanır.
Ağrıyı azaltmak için hasta rahat bir pozisyonda bulunulmalıdır. Terapist ağrılı kısmı etkileyen kasların
izometrik kontraksiyonuna direnç vermelidir.
6.2. Tut-Gevşe: İndirekt Tedavi
İndirekt tut-gevşe tedavisinde kısalmış ya da ağrılı kasların sinerjistlerine direnç verilirken ağrılı
kaslara ya da harekete direnç verilmez. Eğer sinerjistler de ağrılı ise sinerjistik kasların karşı paternine
direnç verilr.
Endikasyon:
Kısıtlanan kasların kontraksiyonu çok ağrılı olduğunda.
Tanım:
Hasta rahat bir pozisyona alınır.
Terapist ağrılı kısımdan distaldeki sinerjistik kasların izometrik kontraksiyonuna direnç verir.
Direnç yavaşça arttırılır ve ağrıya neden olacak düzeyin altında tutulur.
Gevşeme esnasında direnç yavaşça azaltılır.
Modifikasyonlar:
Bu teknik karşı paterndeki sinerjistik kasların kontraksiyonu ile yapılabilir.
Değişen izometrik kontraksiyonlar ya da ritmik stabilizasyon yapılabilir.
Eğer hasta bir izometrik kontraksiyon yapamıyorsa, dikkatlice kontrollü stabilize edici kontraksiyonlar
kullanılabilir. Terapistin direnci ve hastanın çabası ağrıya yol açmayacak düzeyde kalmalıdır.
7. Replikasyon (çoğaltma, tekrarlama)
Fonksiyonel aktivitelerin motor öğrenilmesini kolaylaştırmak için bir tekniktir. Bir hareketin ya da
aktivitenin sonucunu hastaya öğretmek fonksiyonel işler ve kendine bakım aktiviteleri için önemlidir.
Replikasyon. Hasta adım adım tüm aktiviteyi gerçekleştirmeyi öğrenir.
Hedefler:
Hastaya hareketin son pozisyonu (sonucunu) öğretmek.
Agonist kasların kısaldığı durumlarda hastanın bir kontraksiyonu sürdürebilme yeteneğini
değerlendirmek.
Tanım:
Hastayı tüm agonist kasların kısaldığı “sonuç” pozisyonuna getirin.
Terapist bütün bileşenlere direnç verirken hasta o pozisyonu korur. Hastanın kaslarını kolaylaştırmak
için bütün temel yöntemleri kullanın.
Hastadan gevşemesini isteyin. Hastayı karşı yönde kısa bir mesafe pasif olarak hareket ettirin, daha
sonra hastadan tekrar “sonuç” pozisyonuna gelmesini isteyin.
Hareketin her tekrarında hastanın daha büyük bir hareket açıklığında çaba göstermesi için başlangıç
mesafesi biraz arttırılır.
En sonda hasta hareketi kolaylaştırma ya da terapistin manuel teması olmaksızın aktiviteyi kendisi
yapar.
PNF Teknikleri ve Amaçları
Belirli bir amaç için kullanılabilecek PNF teknikleri:
1 Harekete başlama
•
Ritmik stabilizasyon
•
Hareket açıklığının başından tekrarlı germe
2 Bir hareketi öğrenme
•
Ritmik başlama
•
İzotonik kombinasyonu
•
Hareket açıklığının başından tekrarlı germe
•
Hareket açıklığı boyunca tekrarlı germe
•
Replikasyon
3 Hareket oranını değiştirme
•
Ritmik başlama
•
Ters dinamikler
•
Hareket açıklığının başından tekrarlı germe
•
Hareket açıklığı boyunca tekrarlı germe
4 Kuvveti arttırmak
•
İzotonik kombinasyonu
•
Ters dinamikler
•
Ritmik stabilizasyon
•
Ters stabilizörler
•
Hareket açıklığının başından tekrarlı germe
•
Hareket açıklığı boyunca tekrarlı germe
5 Stabiliteyi arttırmak
•
İzotonik kombinasyonu
•
Ters stabilizörler
•
Ritmik stabilizasyon
6 Koordinasyon ve kontrolü arttırmak
•
İzotonik kombinasyonu
•
Ritmik başlama
•
Ters dinamikler
•
Ters stabilizörler
•
Ritmik stabilizasyon
•
Hareket açıklığının başından tekrarlı germe
•
Replikasyon
7 Dayanıklılığı arttırmak
•
Ters dinamikler
•
Ters stabilizörler
•
Ritmik stabilizasyon
•
Hareket açıklığının başından tekrarlı germe
•
Hareket açıklığı boyunca tekrarlı germe
8 Hareket açıklığını arttırmak
•
Ters dinamikler
•
Ters stabilizörler
•
Ritmik stabilizasyon
•
Hareket açıklığının başından tekrarlı germe
•
Kasıl-gevşe
•
Tut-gevşe
9 Gevşeme
•
Ritmik başlama
•
Ritmik stabilizasyon
•
Tut-gevşe
10 Ağrıyı azaltmak
•
Ritmik stabilizasyon (ya da ters stabilizörler)
•
Tut-gevşe