Uluslararası Örgütler - Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

Huriye İNCECİK CEYLAN
Orman ve Su İşleri Uzmanı
Su Yönetimi Genel Müdürlüğü
Taşkın ve Kuraklık Yönetimi Daire Başkanlığı
Uluslararası Münasebetler Şube Müdürlüğü
3 Aralık 2013, AFYON
SUNUM İÇERİĞİ
 Uluslararası İlişkiler
 Uluslararası Örgütler
 Çevre Alanında Faaliyet Gösteren Küresel Örgütler
BM, UNEP, UNDP, UNESCO, FAO
 Çevre Alanında Faaliyet Gösteren Bölgesel Örgütler
AB, NATO, AGİT, OECD, KEİ, EİT, İİT, D8
2
ULUSLARARASI İLİŞKİLER
“Uluslararası sistem" içindeki aktörlerin, özellikle de
uluslararası ilişkilerin temel aktörü olarak kabul edilen
devletlerin diğer devletlerle, uluslararası, bölgesel,
hükümetler arası örgütler, çok uluslu şirketler, uluslararası
normlar ve uluslararası toplumla olan ilişkilerini inceleyen
disiplinler arası bir disiplindir.
3
ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE AKTÖRLER
 Devletler
 Uluslararası Örgütler
(BM, NATO, OECD, vb gibi)
 Bireyler
 Politik hareketler (Filistin Kurtuluş Örgütü, vb gibi)
 Uluslararası/Çok Uluslu Şirketler,
 Uluslarüstü (Supranasyonel) Oluşumlar (AB, vb gibi)
4
ÖRGÜTLERİN SINIFLANDIRILMASI
 Küresel & Bölgesel
 Genel & Özel Kapsamlı
 Koordinasyon & Ulusüstü Yapı
5
ULUSLARARASI ÖRGÜTLER
 Uluslararası Örgütler devletler tarafından oluşturulan fakat kendilerini
oluşturan devletlerden farklı ve sürekli bir iradeye sahip olan
birleşmelerdir.
 Devletler tek başlarına çözemeyecekleri bölgesel ya da küresel işbirliği
gerektiren sorunlara karşı örgütlü hareket etme gereği duyarlar.
 Tüzel kişiliktir ve uluslararası hukukun bir aktörüdür.
 Ana amaç rejim oluşturmaktır.
 Rejim; belirli bir eylem alanında ulusların uyacağı kurallar, süreçler,
usuller, işlevler ve davranış kalıplarının bütünü olarak tanımlanır.
 Kuruluş amaçları, askeri, sosyal, ekonomik, siyasi, sportif veya ticari
olabilir.
6
ÖRGÜTLERİN ÖZELLİKLERİ
 Devletlerin sahip olduğu birtakım öğelere sahip değildir.
 Üzerinde tam yetkili olduğu bir ülkesi ve
 Kendisine uyrukluk bağı ile bağlı bir insan topluluğu
yoktur.
 Buyruk verme ve bunları uymayanları uymaya zorlama
yetkisi “imperium” yoktur.
 Devletler aracılığıyla gerçekleştirirler.
 Bir Uluslararası örgütün ortaya çıkması ancak onu
oluşturan devletlerin kesin irade açıklamalarıyla
gerçekleşir.
 Devletlerin tam ve münhasır yetkilerine karşılık örgütlerin
değişen ve işlevsel bir kişilikleri vardır.
7
 Üyeleri kural olarak devletlerdir.
İstisna; BM/Filistin Kurtuluş Örgütü
 İlke olarak bütün üyeler eşittir.
İstisna;
BM Güvenlik Konseyi sürekli üyeleri veto hakkı
IMF ağırlıklı oy sistemi
8
ULUSLARARASI ÖRGÜTLER
 Küresel Nitelikteki Örgütler
BM (UN)
UNEP
UNDP
UNESCO
UN-HABITAT
UNWTO
FAO
WHO
WMO
WFP
IMF
ILO
………
 Bölgesel Nitelikteki Örgütler
KEİ
EİT
İİT
NATO
AGİT
AB
OECD
AiB
AL
…………….
9
ÇEVRE ALANINDA FAALİYET GÖSTEREN
KÜRESEL ÖRGÜTLER
10
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM)
 II. Dünya Savaşı sonrasında dünyada barış ve güvenliği
sağlamak, ülkeler arasında dostluk ilişkilerini geliştirmek,
ekonomik, toplumsal, kültürel sorunları çözmede
uluslararası işbirliği sağlamak amacıyla 24 Ekim 1945'te
kurulmuştur
 BM adı ilk kez II. Dünya Savaşı sırasında Mihver'e
(Almanya, Japonya, İtalya) karşı birleşen 26 ülkenin 1 Ocak
1942'de Washington D.C.'de imzaladığı BM bildirisinde
kullanılmıştır.
 Hukuksal ve siyasal olarak I.Dünya Savaşı sonrası kurulan
Milletler Cemiyeti’nin devamı niteliğindedir.
11
 Merkezi New York’tadır.
 51 devlet tarafından kurulan örgütün şu anki üye devlet
sayısı 193’tür.
 Genel
Sekreterliği 2006 yılından itibaren
Cumhuriyetinden Ban Ki-Moon yürütmektedir.
Kore
12
BM’nin 4 Temel Amacı :
 Uluslararası barış ve güvenliği korumak,
 Ülkeler arasında dostane ilişkiler kurmak,
 Uluslararası ekonomik, sosyal, kültürel, insani
sorunların çözümünde işbirliği yapmak ve temel insan
hak ve özgürlüklere gerekli saygının gösterilmesini
teşvik etmek,
 Ortak çıkarların elde edilmesi hususunda milletler
arasında uyumu sağlayan bir merkez olmak.
13
Birleşmiş Milletlerin örgüt yapısı altı ana organ ile birçok
bağlı kuruluş, uzmanlık kuruluşları, program ve fonlardan
oluşur.
 Genel Kurul,
 Güvenlik Konseyi,
 Ekonomik ve Sosyal Konsey (ECOSOC)
 Yönetim (Vesayet) Konseyi,
 Uluslararası Adalet Divanı
 Genel Sekreterlik (Sekretarya)
14
UZMAN KURULUŞLAR
 IFAD






(International
Fund
for
Agricultural
Development/Tarımsal Gelişme Uluslararası Fonu)
IMO (International Maritime Organization/Uluslararası
Denizcilik Örgütü)
ITU (International Telecommunication Union/ Uluslararası
Telekomünikasyon)
WMO
(World
Meteorological
Organization/Dünya
Meteoroloji Örgütü)
WIPO (World Intellectual Property Organization/ Dünya
Fikri MülkiyetlerÖr gütü)
UNIDO
(United
Nations
Industrial
Development
Organization/Birleşmiş Milletler Sanayi Kalkınma Örgütü )
UPO (Universal Postal Union/Evrensel Posta Birliği)
15
BAĞLI KURULUŞLAR
 ICAQ (International Civil Aviation Organization/Uluslararası






Sivil Havacılık Örgütü)
ILO (International
Labour
Organization/Uluslararası
Çalışma Örgütü)
IMF (International Monetary Fund /Uluslararası Para Fonu)
FAO (Food and Agriculture Organization of the United
Nations/ Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü)
UNESCO (United Nations Educational, Scientific and
Cultural Organization/Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve
Kültür Örgütü)
WHO (World Health Organization/Dünya Sağlık Örgütü)
WB (World Bank/ Dünya Bankası)
16
FON VE/VEYA PROGRAMLAR
 UNCTAD




(United Nations Conference on Trade &
Development/Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma
Konferansı)
UNDP (United Nations Development Program/Birleşmiş
Milletler Kalkınma Programı)
UNEP (United Nations Environment Program/Birleşmiş
Milletler Çevre Programı)
UNCHR (United Nations High Commissioner for
Refugees/Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komisyonu)
UNICEF (United Nations Childrens Fund/ Birleşmiş Milletler
Çocuklara Yardım Fonu)
17
BM’NİN ÇEVRE ALANINDA MİHENK TAŞLARI
 BM çerçevesinde çevre konusunda küresel ölçekte yapılan





ilk değerlendirme, 1972 yılında Stockholm'de düzenlenen
"Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Konferansı"dır.
1987 yılında BM Çevre ve Kalkınma Komisyonu tarafından
“Ortak Geleceğimiz” başlıklı Brundtland Raporu
yayınlanmış ve “sürdürülebilir kalkınma” kavramı
tanımlanmıştır.
1992 yılında BM Çevre ve Kalkınma Konferansı (Rio)
düzenlenmiştir.
2000
yılında
BM
Binyıl
(Milenyum)
Zirvesi
gerçekleştirilmiştir.
2002 yılında Johannesburg Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir
Kalkınma Zirvesi-Rio+10 (10 yılın değerlendirilmesi)
2012 yılında Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma
Zirvesi-Rio+20 (Yeşil Ekonomi/Büyüme)
18
BİNYIL KALKINMA HEDEFLERİ
• Hedef 7 Çevresel sürdürebilirliğin sağlanması
 Çevresel kaynakların azalmasının önlenmesi.
 2015 yılına kadar, temiz ve kullanılabilir suya sürekli
erişebilen nüfusun artırılması.
 2015 yılına kadar güvenli suya erişim sağlayamayan nüfus
oranının 1992 yılı rakamlarına nazaran % 50 indirilmesi.
19
Ekonomik ve Sosyal Konsey
(ECOSOC)
 Ekonomik ve Sosyal Konsey (ECOSOC) ticaret, ulaştırma,
ekonomik kalkınma ve sosyal konular gibi ekonomik ve
sosyal sorunların tartışıldığı bir forumdur.
 Aynı zamanda, üyelere eğitim istemlerini, sağlık koşullarını
nasıl geliştirebilecekleri, insan hakları ve özgürlüklerin
güçlendirilmesi ve yaygınlaştırılması için izlenecek yollar
hakkında tavsiyelerde bulunur.
20
 ECOSOC bir çok
alandaki çalışmalarını komisyonlar
aracılığıyla yürütmektedir.
 9 (dokuz) çalışma komisyonu şunlardır:
 İstatistik Komisyonu,
 Nüfus ve Kalkınma Komisyonu,
 Sosyal Kalkınma Komisyonu,
 İnsan Hakları Komisyonu,
 Kadının Statüsü Komisyonu,
 Narkotik Komisyonu,
 Suçu Önleme ve Ceza Hukuku Komisyonu,
 Kalkınma için Bilim ve Teknoloji Komisyonu,
 Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu.
21
 Ayrıca, coğrafi bölgelerin sorunları üzerinde çalışan bölgesel
komisyonlar mevcuttur:
 Afrika Ekonomik Komisyonu (ECA),
 Avrupa Ekonomik Komisyonu (ECE, BM-AEK)*
 Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik Komisyonu
(ECLAC),
 Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (ESCAP)
 Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (ESCWA).
 * Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BMAEK)
Birleşmiş Milletler organlarının altında oluşturulan bölgesel
komisyonlardan biridir.
 Temel amacı, Avrupa ülkeleri arasında her alanda işbirliğini
geliştirmek ve entegrasyonu sağlamaktır.
22
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonunun
(BMAEK) çevre alanındaki faaliyetleri:
1. Çevre Politikası Komitesi
2. 3 (üç) Önemli süreç;
 Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim
 Avrupa İçin Çevre
 Çevre, Ulaşım ve Sağlık
3. Ülke Çevresel Performans Değerlendirmeleri
4. Çevre Sözleşmeleri
23
BM-AEK Su ve Çevre ile İlgili Sözleşmeleri
 BM-AEK Sınıraşan Su Yollarının Uluslararası Göllerin
Kullanımı ve Korunması Sözleşmesi (1992 HELSİNKİ SU
SÖZLEŞMESİ)
 BM-AEK
Sınıraşan
Boyutta
Çevresel
Etkilerin
Değerlendirilmesi Sözleşmesi (1997, ESPOO)
 BM-AEK Çevresel Konularda Bilgiye Erişim, Çevresel
Karar Verme Sürecine Halkın Katılımı ve Yargıya Başvuru
Sözleşmesi (1998, AARHUS)
BM Su ile İlgili Sözleşmeler
 BM Sınıraşan Su Yollarının Ulaşım Dışı Maksatlarla
Kullanımına İlişkin
SÖZLEŞMESİ)
Çerçeve
Sözleşmesi
(BM
1997
24
UNEP
 BM Çevre Programı (UNEP) Stockholm Konferansında alınan karara
uygun olarak BM Genel Kurulu tarafından 12 Aralık 1972'de
kurulmuştur.
 Çevreyi etkileyen tüm konularda uluslararası işbirliğini kolaylaştırmak
amacıyla kurulmuştur.
 Merkezi Nairobi’dedir.
 UNEP bugün 7 birimi aracılığıyla faaliyetlerini yürütmektedir.
 Erken Uyarı ve Değerlendirme Birimi (DEWA)
 Çevre Hukuku ve Sözleşmeleri Birimi (DELC)
 Teknoloji, Sanayi ve Ekonomi Birimi (DTIE)
 Bölgesel İşbirliği Birimi (DRC)
 Çevre Politikasının Uygulanması Birimi (DEPI)
 İletişim ve Enformasyon Birimi (DCPI)
25
 Küresel Çevre Fonu Eşgüdüm Birimi (DGEF)
UNDP
 UNDP’nin temel çalışma konusu kalkınmadır.
 UNDP’nin en büyük hedeflerinden biri
2000 yılında
gerçekleşen Binyıl Zirvesi’nde, tüm dünya devletleri
tarafından kabul edilen Binyıl Kalkınma Hedefleri’nin
gerçekleştirilmesidir
 Odak alanları;





Demokratik yönetişim
Yoksulluğun azaltılması
Krizleri önleme ve atlatma
Enerji ve Çevre
HIV/AIDS
26
UNESCO
 1970 yılında "İnsan ve Biyosfer" adlı özel araştırma programını
başlatmıştır.
 UNESCO-IHP(The International Hydrological Programme/Uluslararası
Su Programı): BM yapısı içerisinde su kaynakları yönetimi, su
araştırmaları, su alanında eğitim ve kapasite geliştirme konularında
çalışan hükümetler arası tek kuruluştur.
 UNESCO-IHP’nin su sektörü üç ayak üzerine kurulmuştur:
Politika geliştirmek için su konusunda bilimsel tavsiyeler oluşturmak,
Sürdürülebilir kalkınmanın gelişen ihtiyaçlarını karşılamak üzere
eğitim ve kapasite geliştirme,
Çevresel sürdürülebilirlik için su kaynaklarının değerlendirilmesi ve
yönetimi.
 UNESCO-IHE (The Institute for Hydrological Education/ Uluslararası
Su Enstitüsü): Su hususunda ileri öğretim (master, doktora) seviyesinde
faaliyet gösteren en büyük kuruluştur. Delft- Hollanda merkezlidir.
27
FAO
 1945 yılında Birleşmiş Milletlere üye 44 ülke temsilcisi
tarafından kurulan Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü
(FAO), insanların beslenme düzeylerini yükseltmek, gıda ve
tarımsal ürünlerin üretimini ve dağıtımını geliştirmek ve kırsal
kesimde yaşayan insanların yaşam koşullarını iyileştirmeyi
amaçlamaktadır
 Ana faaliyet alanları ; Tarım , Ormancılık, Balıkçılık
 2007
yılında, FAO’nun Ankara’da bulunan Temsilciliği
Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve
Türkmenistan’ı bünyesine dâhil eden FAO Orta Asya Alt
Bölge Ofisine dönüştürülmüştür.
28
ÇEVRE ALANINDA FAALİYET GÖSTEREN
BÖLGESEL ÖRGÜTLER
29
AVRUPA BİRLİĞİ (AB)
• Schuman Planı: 9 Mayıs 1950 tarihinde, Avrupa Devletlerini,
kömür ve çelik üretiminde alınan kararları bağımsız ve uluslarüstü
bir kuruma devretmeye davet etti.
• Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)
Schuman Deklarasyonunun bir sonucu olarak, 1951 yılında, Belçika,
Federal Almanya, Lüksemburg, Fransa, İtalya ve Hollanda'dan
oluşan 6 üye ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) kuruldu.
• Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET): 1957'de Roma Antlaşması
imzalanarak kuruldu. AET'nin amacı, malların, işgücünün,
hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaştığı bir ortak pazarın
kurulması, ve en nihayetinde siyasi bütünlüğe gidilmesiydi.
• Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM): 1 Ocak 1958
tarihinde yürürlüğe giren Roma Antlaşması ile kuruldu.
30
 Füzyon Antlaşması ve Avrupa Toplulukları: 1965 yılında





imzalan Füzyon Antlaşması (Birleşme Anlaşması)
Gümrük Birliği: Mamul mallarda gümrük vergileri,
planlanandan önce 1 Temmuz 1968'de kaldırıldı.
İlk Genişleme Dalgası: Birleşik Krallık, Danimarka ve İrlanda
Topluluğa 1973'te üye oldular.
Topluluk Güneye Doğru Genişlemesi (1980'ler): Topluluk
1981'de Yunanistan'ın, 1986'da da İspanya ve Portekiz'in
katılmalarıyla güneye doğru genişledi. Böylece, üye sayısı 12'ye
ulaştı.
Avrupa Tek Senedi: 17 Şubat 1986'da Almanya, Belçika, Fransa,
Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, Lüksemburg ve Portekiz
tarafından, 28 Şubat 1986'da ise Danimarka, İtalya ve Yunanistan
tarafından imzalandı. 1987’de ise yürürlüğe girdi.
Maastricht Antlaşması: ‘‘Avrupa Birliği Antlaşması’’ 1 Kasım
1993 tarihinde yürürlüğe girdi.
31
 Maastricht ile üç sütunlu Avrupa Birliği yapısı oluşturuldu.
Avrupa Toplulukları (AKÇT, AET ve EURATOM),
Ortak Dışişleri Güvenlik Politikası,
Adalet ve İçişleri
 Yeni Bir Genişleme: Avusturya, Finlandiya, İsveç ile 1995
yılında, Avrupa Birliği'nin üye sayısı 15'e yükseldi.
 Ekonomik ve Parasal Birlik: Avrupa ortak para birimi Euro, 1
Ocak 2002 tarihinde 12 ülkede kullanılmaya başlandı.
2004 yılında, Avrupa Birliği'nin tarihindeki en büyük
genişleme dalgası gerçekleşti ve 10 yeni ülke (Çek Cumhuriyeti,
Estonya, GKRY, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya,
Slovakya ve Slovenya) Avrupa Birliği'ne katıldı.
2007 yılında, Bulgaristan ve Romanya'nın katılımıyla AB'nin
üye sayısı 27'ye yükseldi.
2013 yılında Hırvatistan'ın katılımıyla Avrupa Birliği Üye Devlet
sayısı 28'e ulaştı.
32
 Lizbon Antlaşması: "Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında
Antlaşma" 2007 yılında imzalanan ve 2009 yılında yürürlüğe
giren bu antlaşma ile, temel olarak, AB'nin karar alma
mekanizmalarındaki tıkanıklıkların giderilmesi ve Birliğin daha
demokratik ve etkili işleyen bir yapıya kavuşması hedeflendi.
TR-AB İLİŞKİSİ
 10-11 Aralık 1999 tarihlerinde Helsinki'de yapılan Zirvede tam
üyeliğe adaylığımız tescil edilerek Avrupa Birliği ile uzun bir
geçmişi bulunan ilişkilerimizde yeni bir dönem başlamıştır.
 17 Aralık 2004 tarihli Brüksel Zirvesi, AB-Türkiye ilişkilerinde bir
dönüm noktası olmuştur. 3 Ekim 2005 tarihinde müzakerelere
başlanması önerilmiştir.
 21 Aralık 2009 tarihinde Brüksel-Belçika’da düzenlenen
“Hükümetlerarası Katılım Konferansı”nda “Çevre Faslı”nın
resmen müzakerelere açıldığı ilan edilmiştir.
33
BİRLİK KURUMLARI
•
•
•
•
•
•
•
•
Avrupa Parlamentosu
Avrupa Komisyonu
Avrupa Birliği Konseyi
Avrupa Birliği Zirvesi
Avrupa Birliği Adalet Divanı
Avrupa Sayıştayı
Avrupa Merkez Bankası
Diğer Kurum, Organ ve Ajanslar
Ekonomik ve Sosyal Komite
Bölgeler Komitesi
Avrupa Yatırım Bankası
Avrupa Ombudsmanı
34
TEMEL BELGELER
•
•
•
•
•
•
•
Anlaşmalar
Protokoller
İlerleme Raporları
Ulusal Programlar
Katılım Ortaklığı Belgeleri
Ortaklık Konseyi Kararları
Diğer Önemli Belgeler
 Müzakere Çerçeve Belgesi
 2010-2011 Eylem Planı
 Türkiye'nin AB Müktesebatına Uyum Programı
 Türkiye'nin Katılım Süreci için AB Stratejisi
 AB İletişim Stratejisi
35
 21 Aralık 2009 tarihinde Brüksel’de açılan 27 No’lu “Çevre




Faslı”, Avrupa Birliği Katılım Müzakerelerinde açılan 12. fasıl
olmuştur.
AB su politikasının temeli 1987 Avrupa Tek Senedi ile
Roma Antlaşmasına getirilen değişikliğe dayanmaktadır.
‘‘Çevre kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi, doğal
kaynakların dikkatli ve akılcı kullanımı’’,
Benimsenen ilkeler tedbir alırken özen gösterme,
kaynağında önleme, kirleten öder,
27-28 Temmuz 1988 Almanya Frankfurt Bakanlar Konferansı
ile Topluluk su politikası suyun ekolojik kalitesinin
korunması,
07 Şubat 1992 Maastricht Anlaşması ilk kez su
kaynaklarının korunması,
36
AB SU İLE İLGİLİ MEVZUAT
1.
2008/105/EC
Su Kalitesi Standartları Direktifi
2.
2008/56/EC
Deniz Stratejisi Direktifi
3.
2007/60/EC
Taşkın Direktifi
4. 2006/118/EC
Yeraltı Suyu Kardeş Direktifi
5.
2006/113/EC
Kabuklu Suları Direktifi*
6. 2006/44/EC
Balık Suları Direktifi*
7.
2006/11/EC
Suda Tehlikeli Maddeler Direktifi*
8. 2006/7/EC
Yüzme Suları Kalitesi Direktifi
9. 2000/60/EC
Su Çerçeve Direktifi
10. 98/83/EC
İçme Suyu Direktifi
11. 91/676/EEC
Nitrat Direktifi
12. 91/271/EEC
Kentsel Atıksu Arıtımı Direktifi
*22 Aralık 2013 tarihi itibariyle 2000/60/EC sayılı Su Çerçeve
Direktifi tarafından yürürlükten kaldırılacaktır.
37
KUZEY ATLANTİK ANTLAŞMASI ÖRGÜTÜ (NATO)
 4 Nisan 1949'da Washington Antlaşması ile kurulan kolektif bir
savunma örgütüdür. kuruluş amacı, 2. Dünya Savaşı sonrası
Sovyetler Birliği'nin Avrupa'daki etkisini artırmasını önlemektir.
 NATO bünyesinde 1969 yılında Modern Toplumun Sorunları
Komitesi (Commitee on the Challenges of Modern SocietyCCMS) oluşturulmuştur. CCMS altında; çevre kirliliği, gürültü,
kent sorunları, enerji, insan sağlığı ve savunma ile ilgili çevresel
konularda projeler yapılmıştır.
 Genel sekreteri Anders Fogh Rasmussen’dir.
 Türkiye’nin 1952’de üye olduğu örgütün 28 üyesi mevcuttur.
38
AVRUPA GÜVENLİK VE İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI
(AGİT)
 Soğuk Savaş döneminde, ilk olarak Avrupa Güvenlik ve İş




Birliği Konferansı (AGİK) adı altında, Avrupa’da güvenliğin
artırılmasına yönelik olarak askerî bloklar arasındaki
anlaşmazlıkları bir müzakere forumu ve konferanslar
diplomasisi olarak ortaya çıkmıştır.
AGİK bağlayıcı nitelikte olmayan bir Nihai Senet'in
imzalanmasıyla sonuçlanmıştır.
AGİK’in teşkilat haline dönüşmesi ve AGİT adını alması 1994
Budapeşte Zirvesinde kararlaştırılmıştır.
56 üyesi bulunmaktadır.
Merkezi Viyana’dadır.
39
 Soğuk savaş döneminde faaliyetleri daha çok askeri ve siyasi
boyutta odaklanmış; Soğuk Savaşın sona ermesi ve küresel
politikalardaki değişim ile demokrasi, insan hakları,
ekonomi, çevre konuları öncelikli alanlar arasında yer almaya
başlamıştır.
 AGİT’in çevreye ilişkin çalışma alanları;
 Entegre su kaynakları yönetimi
 Atıkların bertarafı
 Çevre güvenliği (Environment and Security Initiative-
ENVSEC),
 Enerji güvenliği.
40
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ VE KALKINMA TEŞKİLATI
(OECD)
 Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)’ nın ilk temelleri
savaş sonrası Avrupa Kıtasının yeniden yapılanması kapsamında
1948 yılında kurulan Avrupa Ekonomik İşbirliği Kuruluşuna
dayanmaktadır.
 14 Aralık 1960 OECD Anlaşması – Türkiye dahil 20 Ülke 30 Eylül 1961 yürürlüğe girmiştir.
 Bugün 34 ülke üye- Üye Ülkeler tarafından mali olarak
desteklenmektedir. Bütçenin %22si ABD, %13’ü Japonya tarafından
kalan kısmı diğer üyeler tarafından karşılanmaktadır (Türkiye’ nin
payı %1.49)
 Merkezi Paris'tedir.
 Genel sekreteri Angel Gurria’dır
41
 Ana amacı üye devletlerde sürdürülebilir ekonomik
kalkınma, refah seviyesinin yükselmesi ve serbest
ticaretin
sağlanmasına
yönelik
politikaların
yürütülmesidir.
 Sürdürülebilir ekonomik kalkınma hedefi çerçevesinde de
ekonomik, sosyal ve çevresel faktörler bir arada ele
alınmaktadır.
 Bu sebeple, son yıllardaki küresel ölçekteki gelişmelerle
OECD bünyesinde sürdürülmekte olan çevre politikaları
çalışmaları da, aslında iktisadi bir örgüt olan OECD'nin
çalışma gündeminde ön sıraya oturmuştur.
42
 OECD Çevre Politikası Komitesi (EPOC):




Çevreye ilişkin birçok alt başlıkta çalışma grupları
oluşturulmuştur. OECD Çevre Politikası Komitesi'nin başlıca
görevi; sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın sağlanabilmesi
amacıyla çevre ve ekonomi politikalarının bağdaştırılabilmesi ve
bütüncül yaklaşımlarla ele alınabilmesi.
Biyolojik Çeşitlilik, Su ve Doğal Kaynak Yönetimi
OECD 2050 Çevresel Bakış (2012) Raporunda, dünya genelinde su
ihtiyacının 2050’de %55 artacağı ve özellikle kırsal alanda yaşayan
240 milyondan fazla insanın susuz kalacağı; 1.5 milyar insanın da
sanitasyondan yoksun kalacağını belirtiyor.
Çevresel Performans Ülke Değerlendirmeleri:
OECD Çevresel Başarı Üst Çalışma Grubu tarafından
yürütülmektedir.
Türkiye'nin OECD Çevresel Performans Değerlendirmesi 2008
yılında tamamlanmıştır.
43
KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ
TEŞKİLATI(KEİ)
•
Temeli Karadeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi’ne
(Bükreş Sözleşmesi) dayanır.
•
22 Nisan 1992 tarihinde imzalanarak, 1994’de yürürlüğe girmiştir.
•
Amaç, ekonomik işbirliği vasıtası ile Karadeniz bölgesinin barış,
istikrar ve refah bölgesi haline getirilmesidir.
•
12 üye ülkesi mevcuttur.
•
Merkezi İstanbul’dadır.
•
KEİ’nin tek karar organı, yılda iki defa toplanan ve oydaşma ile karar
44
alan Dışişleri Bakanları Konseyidir.
ÜYE ÜLKELER
•
Arnavutluk
•
Romanya
•
Azerbaycan
•
Rusya
•
Bulgaristan
•
Sırbistan
•
Ermenistan
•
Ukrayna
•
Gürcistan
•
Yunanistan
•
Moldova
•
Türkiye
45
ÇALIŞMA ALANLARI
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Çevre Koruma
Tarım
Banka ve Finans
İletişim
Suçla Mücadelede İşbirliği
Acil Durumlarda İşbirliği
Enerji
Eğitim
Sağlık ve Farmakoloji
Turizm
Ticaret ve Ekonomiyi Geliştirme
KOBİ
Bilim ve Teknoloji
KEİ Kurumsal Yenilenme ve İyi Yönetim
İstatistiksel Veri ve Ekonomik Bilgi Değişimi
46
ÇEVRE KORUMA FAALİYETLERİ
•
Çevre koruma alanında
aktivitelerini teşvik etmek,
KEİ
bölgesinde
işbirliği
•
KEİ üyesi ülkelerin çevre koruma politikalarının ekonomik
ve sosyal politikalarına entegresyonunu ve yenilikçi çevre
dostu ve kaynak koruyucu teknolojileri teşvik etmek,
•
Biyoçeşitlilik, atık yönetimi, kent yönetimi, entegre kıyı
bölgesi yönetimi konularında ve sektörler arasında
bölgesel çevre işbirliği gelişmelerini sürdürmek,
•
KEİ de özellikle Karadeniz Komisyonun çalışma alanı
dışında kalan kirlilik önlenmesi ve bioçeşitliliğin
korunması gibi çevre alanlarında bilgi paylaşımını
kolaylaştırmak,
•
Karadeniz bölgesinde çevre koruma alanında ekonomik
47
araçların kullanımını teşvik etmek.
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI
(EİT)
• Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT); üye ülkelerin sürdürülebilir
sosyo-ekonomik kalkınmalarını sağlamak amacıyla,
• 1985 yılında,
• Türkiye Cumhuriyeti,
• İran İslam Cumhuriyeti ve
• Pakistan İslam Cumhuriyeti tarafından kurulan hükümetler
arası bölgesel bir kuruluştur.
• 10 üyesi mevcuttur.
48
ÜYE ÜLKELER
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Afganistan İslam Cumhuriyeti
Azerbaycan Cumhuriyeti
İran İslam Cumhuriyeti
Kazakistan Cumhuriyeti
Kırgız Cumhuriyeti
Özbekistan Cumhuriyeti
Pakistan İslam Cumhuriyeti
Tacikistan Cumhuriyeti
Türkiye Cumhuriyeti
Türkmenistan
49
ANA ORGANLARI
•
Zirve
•
Bakanlar Konseyi
•
Daimi Temsilciler Konseyi
•
Bölgesel Planlama Konseyi
•
Yazmanlık
50
EİT’in TEŞKİLAT YAPISI
•
•
•
Genel Sekreter
Genel Sekreter Yardımcıları
Genel Müdürlükler (Program Müdürlükleri)
1. Ulaştırma ve Haberleşme
2. Ticaret ve Yatırım
3. Enerji, Maden ve Çevre
4. Tarım, Sanayi ve Turizm
5. Proje, Ekonomik Araştırmalar ve İstatistik
6. İnsan Kaynakları ve Sürdürülebilir Kalkınma
51
EİT’in ÇEVRE KONUSUNDAKİ FAALİYET ALANLARI
• İnsan çevresi
• Doğal çevre ve biyolojik çeşitlilik
• Deniz çevresi konusunda işbirliği
• Çevre eğitimi, uygulama, araştırma ve geliştirme
• Sürdürülebilir yasal çerçevenin geliştirilmesi
52
DOĞAL ÇEVRE, BİYOÇEŞİTLİLİK VE DENİZ
ÇEVRESİ ALANLARINDAKİ ÇALIŞMALARI
•
•
•
•
•
Sınıraşan sulak alanların ve su kaynaklarının korunması
Su kaynaklarının korunması ve yönetimi
Özellikle biyolojik göstergeleri de kapsayan, deniz ortamı
izleme uygulamaları konusunda deneyim paylaşımı
Deniz ortamı kirlenmesi
Deniz ortamındaki yaşamsal göstergeleri kullanarak iklim
değişikliği konusunda araştırma
 Biyolojik Çeşitlilik
 Ekoturizm
 Havza Rehabilitasyonu
53
İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI
(İİT)
Kuruluş Tarihi:
25 Eylül 1969
Merkezi: Cidde,
Suudi Arabistan
Genel Sekreteri:
Prof. Dr.
Ekmeleddin
İhsanoğlu
Amacı: İslam Dünyasının hak ve çıkarlarını korumak, Üye
Devletler arasında işbirliği ve dayanışmayı güçlendirmek.
• 57 üyesi bulunmaktadır.
• Türkiye, İİT’ye kuruluşundan bu
faaliyetlerine faal katkı yapmaktadır.
yana
üyedir
ve
54
Ülkemizdeki İİT Kuruluşları:
 İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi
Komitesi (İSEDAK) –Teşkilatın Daimi Komitesi İslam Ülkeleri İstatistik Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve
Eğitim Merkezi (SESRIC), İslam İşbirliği Teşkilatı İslam Tarih,
Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) -Teşkilatın iki
alt kuruluşuna İslam İşbirliği Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumu (ICYF-DC),
İslam Ülkeleri Müşavirler Federasyonu (FCIC), İslam Ülkeleri
Standartlar ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC) -Teşkilatın üç
ilgili kuruluşunaTürkiye evsahipliği yapmaktadır.
55
 İİT Zirve Toplantıları: Her üç yılda bir, Devlet ve Hükümet




Başkanları
seviyesinde
düzenlenmektedir.
İhtiyaç
duyulduğunda,
olağanüstü
zirve
toplantısı
da
yapılabilmektedir. Üye ülkeler zirve toplantılarına coğrafi
gruplar (Arap, Asya ve Afrika) esasında dönüşümlü olarak
evsahipliği yapmaktadır.
Bugüne kadar çeşitli üye ülkelerin evsahipliğinde 12 Zirve, 4
Olağanüstü Zirve toplantısı düzenlenmiştir.
XII. Zirve toplantısı, 6-7 Şubat 2013 tarihlerinde Kahire’de
gerçekleştirilmiştir.
Bir sonraki (XIII.) İslam Zirve Toplantısı’nın 2016 yılında
ülkemizde düzenlenmesi kararlaştırılmıştır.
Dışişleri Bakanları Konseyi (DBK)Toplantısı: Her yıl bir
üye ülkede düzenlenmektedir.
56
D-8 (GELİŞEN 8 ÜLKE)
•
•
Kuruluşa yönelik atılan ilk adımı, Türkiye'nin daveti üzerine
22 Ekim 1996 tarihinde İstanbul'da düzenlenen "Kalkınmada
İşbirliği Konferansı"
15
Haziran
1997
tarihinde
İstanbul'da
yapılan
Devlet/Hükümet Başkanları Zirvesi ile D-8 resmen
kurulmuştur.
 Endonezya,
 Türkiye
 Mısır,
 İran,
 Nijerya
 Pakistan,
 Bangladeş,
57
 Malezya,
 İstanbul Zirvesi’nde, D-8’in yapısına ve çalışma yöntemine




ilişkin olarak bir Bakanlar Konseyi Belgesi kabul edilmiştir.
Bu belgeye göre D-8;
Zirve,
Konsey,
Komisyon’dan oluşan üç ana organa ve yanısıra
Faaliyetlerinde gerekli eşgüdümü sağlamak üzere
İstanbul’da tesis edilen İcra Direktörlüğü’ne haizdir.
58
 Şimdiye kadar 7 Zirve, 13 Bakanlar Konseyi, 28 Komisyon
Toplantısı ve
düzenlenmiştir.
çok
sayıda
teknik
düzeyde
toplantı
 D-8 üyelerinin hepsi aynı zamanda İKÖ üyesi olup, yine İKÖ
içinde önde gelen ülkeler arasında yer almaktadırlar.
 Güney-Güney diyalogu çerçevesinde gelişme yolundaki ülkeler
arasında oluşturulan işbirliği örneklerinden biri olan D-8, üye
ülkeler arasında ekonomik ve ticari işbirliğinin geliştirilmesine
yönelik bir oluşumdur.
59
 D-8 çerçevesinde işbirliği esas itibariyle sektörel bazda
yürütülmektedir.
 Türkiye sanayi, sağlık ve çevre;
 Bangladeş kırsal kalkınma;
 Endonezya yoksullukla mücadele ve insan kaynakları;
 İran bilim ve teknoloji;
 Malezya finans, bankacılık ve özelleştirme;
 Mısır ticaret;
 Nijerya enerji;
 Pakistan tarım ve balıkçılık
60
TEŞEKKÜRLER
Huriye İNCECİK CEYLAN
Orman ve Su İşleri Uzmanı
Uluslararası Münasebetler Şube Müdürlüğü
0312 207 61 74
hiceylan@ormansu.gov.tr
61