Slayt 1 - İzmir KPSS Merkezi

KPSS
TABLOLARLA
EĞİTİM BİLİMLERİ
EBİM KPSS Kurslarının hediyesidir.
EĞİTİMDE TEMEL KAVRAMLAR
Bireylerde, kendi yaşantısı yoluyla, kasıtlı ve istendik davranış değişikliği meydana getirme sürecidir.
1. Bireysel işlevler 2.Toplumsal işlevler 3. Ekonomik işlevler 4. Siyasal işlevler 5. Gizil işlevler
Herhangi bir toplumun, tarihsel süreç içerisinde ürettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı maddi ve manevi özelliklerin bütünüdür.
Kültür iki temel ögeden oluşur:
Kültür
Maddi Kültür: Binalar, giysiler, araç-gereçler vb…
Manevi Kültür: Değerler, inançlar, düşünce biçimleri, normlar vb…
İnformal
Önceden belirlenmiş bir program veya plâna bağlı olmaksızın gerçekleşen eğitimdir. Çocuğun televizyondan öğrendikleri, oyun oynarken
Eğitim
arkadaşlarından öğrendikleri, aile içerisinde anne baba v.b. yakın akrabalardan öğrenilenler bu gruplama içerisinde ele alınabilir.
Örgün Eğitim: Belirli yaş grupları düzeyinde programlanmış, birbirini takip eden aşamalılık özelliği taşıyan, süreklilik gerektiren ve bir okul çatısı
altında gerçekleşen, genellikle bir diploma ile sonuçlanan eğitimdir.
Formal Eğitim Yaygın Eğitim: Örgün eğitim sisteminin belli bir basamağından ayrılmış, hiç girmemiş olan veya örgün eğitime devam etmesine rağmen belirli bir
alanda eğitim almak isteyenlerin, isteğe bağlı olarak katıldıkları eğitim türüdür. Hizmet içi eğitim etkinlikleri, dershaneler, her tür kurs
çalışmaları, açıköğretim ve uzaktan öğretim etkinlikleri yaygın eğitim kapsamındadır.
Öğretim
Bireylerde istenilen davranış değişikliklerinin oluşturulabilmesi ve öğrenmenin gerçekleştirilebilmesi amacıyla düzenlenen süreçlerin tümüdür.
Bireylerde istenilen davranış değişikliklerinin oluşturulması, öğrenmenin gerçekleştirilmesi sürecinde, öğrenmeye kılavuzluk etme veya
Öğretme
öğrenmeyi sağlama etkinliğidir.
Öğrenme
Bireyde, çevresiyle etkileşimi ve kendi yaşantısı yoluyla bilgi ve davranışlarında kalıcı izli değişiklik meydana gelmesi sürecidir.
Eğitimin
Sınıflandırıl
ması
Eğitim
Eğitimin İşlevleri







Anayasa ve
Kanunlarımızda Eğitim
Uluslar arası Düzenlemeler
Anayasalar


Kanunlar

EĞİTİMLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
Çocuk Hakları Sözleşmesi
1876 Kanun-i Esasi: Temel eğitimin zorunluluğu ilk kez bir yasada yer almıştır.
1924 Anayasası: Temel eğitim zorunluluğu bu anayasa ile uygulanmaya başlanmıştır.
1961 Anayasası: Din Kültürü Eğitimi zorunlu ders olmaktan çıkmearılarak isteğe bağlı hale getirilmiştir.
1982 Anayasası: 42. Maddede “Eğitim Hakkı ve Ödevi” başlığı altında eğitimle ilgili düzenlemeler yer almaktadır.
Tevhid-i Tedrisat Kanunu: Eğitim-öğretim birleştirilerek bütün okulların yönetimi Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilmiş, ilköğretimin
her Türk vatandaşı için zorunlu olduğu hükmü getirilmiştir.
İlköğretim ve Eğitim Kanunu: Okulların statülerini, türlerini ve eğitim-öğretimin işleyişi ile ilgili konuları düzenlemektedir.
Milli Eğitim Temel Kanunu: Türk Milli Eğitim sisteminin yapısını, genel amaçlarını ve temel ilkelerini, öğretmenlik mesleğini, okul
bina ve tesisleri ile eğitim araç-gereçlerini sistem bütünlüğü içerisinde ele almaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Kanunu: Bu kanun ile Milli Eğitim Bakanlığının örgüt yapısı, merkez, taşra ve yurtdışı
örgütü olmak üzere üç ana birimden oluşturulmuştur.
TÜRK MİLLİ EĞİTİM SİSTEMİNİN AMAÇLARI VE İLKELERİ
Türk Milli Eğitim Sisteminin Genel Amaçları
1) Devletimizin, anayasada ifade edilen temel yapısına ve Atatürk İlkelerine bağlı, milli, ahlaki, kültürel ve manevi değerlerini benimseyen, koruyan, geliştiren ve
demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluklarım bilen ve uygulayan bireyler yetiştirmek.
2) Bireyleri, beden, zihin, ruh ve duygusal bakımdan sağlıklı, gelişmiş bir kişiliğe ve yapıcı yaratıcı özelliklere sahip, insan haklarına saygılı hür ve bilimsel düşünen
özelliklere göre yetiştirmek.
3) Bireyleri, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda hayata ve mesleklere hazırlamak suretiyle Türk milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.
Türk Milli Eğitim Sisteminin Özel Amaçları
Türk milli eğitim ve öğretim sistemi, genel amaçları gerçekleştirecek şekilde düzenlenir.
Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri

Genellik ve eşitlik

Fırsat ve imkan eşitliği
 Laiklik

Okul-aile işbirliği

Ferdin ve toplumun ihtiyacı

Süreklilik
 Bilimsellik

Atatürk İlke ve İnkılapları ile

Yöneltme

Her yerde eğitim
 Planlılık
Atatürk Milliyetçiliği

Eğitim hakkı

Demokrasi eğitimi
 Karma eğitim
ÖĞRETİMDE PLANLAMA
Sistem; belirlenen amaçlara ulaşmak için, hizmetleri etkileyen faktörlerin birbiriyle ilişkilendirilerek, bu amaçları gerçekleştirebilecek şekilde
organize edilmesi olarak tanımlanabilir. Her sistem; girdiler, işlemlerin gerçekleştirildiği süreçler, çıktılar ve değerlendirme ögelerinden oluşur.
Eğitime de sistem yaklaşımı açısından bakıldığında, girdileri, süreçleri ve çıktıları olan, değerlendirme ve kontrol etkinliklerinin gerçekleştirildiği bir
yapıdan oluştuğu ortaya çıkmaktadır. Eğitimin sistem yapısını oluşturan bu ögeler birbirinden bağımsız parçalar olarak değil, bir bütündür.
Temel sayıltısı; ürün veya hizmet üretiminde, her aşamada kontrol ve düzeltme işlemlerinin yapılması, yani süreçlerin kontrol edilmesi sağlanırsa,
sonucun kendiliğinden istenilen yeterlikte olacağıdır.
Takım çalışması, toplam kalite yönetiminin vazgeçilmez unsurudur. Takım çalışmalarında işbirliği esastır. Takım çalışmalarında işbirliği, paylaşım,
etkileşim ve katılım, sinerji (artı güç) ortaya çıkarır.
Toplu Öğretim Sistemi (Toplu Tedris): Çocuk konuları parçalayarak, onları tek tek analiz ederek inceleyip anlayamaz. Hayata ve konulara bir "bütün"
olarak bakar. Dış dünyadaki şeyler bir bütün olarak algılanır. Toplu öğretim sisteminin temeli, derslerin belli üniteler içinde birleştirilerek
yapılmasıdır. Herhangi bir olay veya dönem ve nesne hakkında ayrı ayrı dersler tarafından öğrencilere verilecek bilgi ve beceriler, tek bir ünite içinde
birleştirilir. Türkiye’de 1926 Programı ile kabul edilmiş ve uygulanmaktadır.
Decroly (İlgi Merkezleri) Sistemi: Decroly sistemine göre, öğretimde yapay dersler kaldırılmalı, çocuklar doğanın içinde yaşayarak, gözleyerek,
yaparak öğrenmelidir.
Dalton Planı: Öğrencilerin ilgi ve yetenekleri birbirinden farklı olduğu için, bunları bir sınıfa doldurarak ortak ders yapmak doğru olmadığını savunur.
Dalton Plânında okulun sınıfları her ders için ayrı ayrı düzenlenmiş ve oraya, o ders ile ilgili kitap ve diğer malzemeler konulmuştur.
Platoon Sistemi (Küme Modeli): Okul, öğretim işini gerçekleştirmek için kurulmuş sınıf, laboratuvar, kütüphane, atelye, spor salonu gibi unsurlardan
medyana gelen bir organizasyondur. Dersler de uzman öğretmenler tarafından verilir.
Winnetka Sistemi: Sistemin özü, öğretimin mümkün olduğu kadar bireyselleştirilmesidir. Çünkü bilgi ve beceri kazanma miktar ve süresi çocuktan
çocuğa değişmektedir. Yeni okul düzeninde yıllık sınıflar sistemi kaldırılmış, her öğrencinin öğretim amaçlarına ulaşma hızı onun yetenek ve bireysel
çalışma hızına kalmıştır.
Proje Sistemi: Proje sistemini H. Kilpatrick geliştirmiştir. Ona göre çocuk, hayatı projeler içinde çalışarak öğrenir. Projeleri genellikle öğrenciler
yapar; ama bazen öğretmenlerin verdiği projeler de olabilir. Bazı projeleri öğrenciler tek başlarına bireysel olarak yaparlar, bazılarını da gruplar
halinde. Bütün okulun üzerinde çalıştığı büyük projeler de olabilir.
Jena Planı: Yıllık sınıflar sistemini, notu, karneyi, ceza sistemlerini reddeder. Onun aradığı, okulda sıcak bir toplum hayatı, eğitimin her yaş, cins, din
ve tabakadan insanlara açık olmasıdır.
Yıllık sınıflar sisteminin yerine yaş grupları sistemini ortaya koymuştur. Gruplar 2-6 kişilik olabilir ve öğrenci grup arkadaşlarını kendisi seçer.
Eğitimde Sistem
Yaklaşımı
Toplam Kalite
Yönetimi
Öğretim Sistemleri
Öğretim sistemi:
Öğrencileri belli bir
amaca ulaştırmak
için çalışacak
unsurların işbirliği
halinde
çalıştırılmasıdır.
PROGRAM TÜRLERİ / ÖGELERİ / ÖZELLİKLERİ
Eğitimde, belirlenen hedeflere ulaşabilmek amacıyla, okul içerisinde ve okul dışında gerçekleştirilecek etkinlikler düzeneği bütünüdür.
Belli bir öğretim düzeyinde (İlköğretim 7. sınıf, Lise 2. sınıf gibi) belirlenen hedeflere ulaşmak için gerçekleştirilecek tüm çalışmaları
ifade eder.
Öğretim programı içerisindeki bir derste (Matematik, Fizik, Türkçe, Müzik vb.) ait programdır.
Bir öğretim programının veya dersin (Matematik, Fizik, Türkçe, Müzik vb.) ünite ve konularının sıralandığı, o derste hangi konu ve
ünitelerin işleneceğini belirten listedir.
Eğitim programlarının düzenlenmesinde, okul içi ve dışı ve okul dışı etkinliklerin birlikte planlanmasıdır.
“Niçin öğretelim?” sorusuna yanıt verir. Öğrenende oluşturulmak istenen davranış değişikliklerini ifade eder.
“Ne öğretelim?” sorusuna yanıt verir. Hedeflere ulaşabilmek için öğrenene nelerin öğretilmesi gerektiğini ortaya koyar.
“Nasıl öğretelim?” sorusuna yanıt verir. Hedeflere ulaşabilmek için belirlenen içeriğin öğrenene nasıl, hangi yol ve yöntemlerle, ne
kadar sürede, hangi araç gereçleri kullanarak vb. kazandırılacağını ifade eder.
“Ne kadar öğrettik?” sorusuna yanıt verir. Hedeflere ne düzeyde ulaşıldığını, eğitim etkinliklerinin ne düzeyde etkili olduğunun
belirlenmesidir.
Eğitim programlarının, hedefleri ve kapsamı itibarıyla öğrencilere, onların yaşamlarında işlerine yarayacak, ihtiyaç duydukları bilgi ve
becerileri kazandırması gerekir.
Eğitim programları, eğitim etkinliklerinin ana hatlarını düzenler, ayrıntıları ve tüm uygulamalar hakkında bilgi vermez.
Eğitim programlarının uygulanması sürecinde uygulayıcı, bulunduğu görev yerinin sosyal, kültürel, doğal, ekonomik vb. özelliklerine
göre programı esnik bir şekilde uygulayabilir.
Eğitim programlarının çerçevesi (anahatları) ülke genelinde aynıdır ve değiştirilemez.
Program
Ögeleri
Program
Türleri
Eğitim Programı
Öğretim Programı
Ders Programı
Müfredat
Örtük Program
Hedefler
İçerik
Eğitim Durumları
Değerlendirme
Programın
Özellikleri
İşlevsel (Görevsel) olma
Çerçeve olma
Esnek olma
Değişmez ve genel olma
Uygulayıcıya yardımcı
olma
Eğitim programları, uygulayıcılarını yönlendiren, yol gösteren bir yapıya sahip olmalıdır.
Daimicilik
 Kasik eserlerin öğretimi
 Bilginin değişmezliği
 Evrensel ve entelektüel
eğitim
 Eğitim hayata hazırlıktır
 Üstün zekalı kişilerin
seçilmesi ve eğitimi
 En geleneksel, değişime ve
gelişime en kapalı felsefedir
 Realizm ve İdealizmden
etkilenmiştir
Tyler Modeli
Taba-Tyler Modeli
Rasyonel Planlama Modeli
(Teknokratik Model)
Yenilikçi-Durumsal Model
Süreç Yaklaşımı Modeli




Taba-Tyler modeline benzemektedir. Yeniden Kurmacılık felsefi akımından etkilenmiştir.
Hümanist akımdan etkilenmiştir. Okul merkezlidir.
Öğretmenlerin kullandığı ders planlama sürecinden geliştirilerek düzenlenmiştir. İlerlemecilik felsefi akımından etkilenmiştir.
Konu Merkezli Tasarımlar
Konu Tasarımı: Birbiriyle ilgili bilgi birimlerinin bir araya
getirilerek konu başlıkları oluşturulmasıdır.
Disiplin Tasarımı: Birbiriyle ilgili konuların (bilgilerin) bir
araya getirilerek ders (disiplin) oluşturulmasıdır.
Geniş Alan Tasarımı: Birbiriyle ilişkili derslerin (disiplinlerin)
bir araya getirilerek yeni bir disiplin oluşturulması, bir başka
deyişle bir disiplin içerisinde birbiriyle ilişkili, birden fazla
disiplin konusunun yer almasıdır.
Disiplinler Arası Tasarım: Konuların dersler arasında
ilişkilendirilerek programın düzenlenmesidir.
Süreç Tasarımı: Tüm dersler için uygun ortak yöntem ve
tekniklerin kullanılmasını ifade eder.
Program Geliştirme
Sürecinin Aşamaları
Program Geliştirme
Grupları
Analitik Yaklaşım
Demokratik
Yaklaşım
Toplumun ihtiyaçlarının ve beklentilerinin, toplumsal taleplerin eğitim ihtiyaçlarını belirlediği yaklaşımdır.
İhtiyaç Analizi
Yaklaşımları
Betimsel Yaklaşım
Süreç Yaklaşımı
İhtiyaç
Belirleme
Teknikleri
Sorun Merkezli Tasarımlar
 Yaşam Şartları Tasarımı: Yaşam
şartlarının sürekli değiştiğini, bu nedenle
çocuklara problem çözme becerisinin
öğretilmesi gerektiğini savunur.
 Çekirdek Tasarım: Programın, merkeze
alının sorunların ve konuların çevresinde
şekillendiği tasarımlardır.
 Toplumsal Sorunlar ve Yeniden
Kurmacılık Tasarımı: Programın içeriğini
toplumsal sorunların oluşturduğu,
programın toplumsal değişimi sağlamaya
yönelik hazırlandığı programlardır.
EĞİTİMDE İHTİYAÇ BELİRLEME
Bugünkü mevcut olan durum ile, bugün olmasını istediğimiz veya olması gereken durum arasındaki farkın eğitim ihtiyacı olarak
belirlenmesidir.
Bugünkü mevcut durum ile, gelecekte olmasını istediğimiz durum veya, gelecekte olması muhtemel durum arasındaki farkın eğitim
ihtiyacı olarak belirlenmesidir.
Farklar Yaklaşımı
Delphi Tekniği
Dacum (Progel)
Tekniği
Belli özelliklerin bireylerde var olup olmadığına bakılarak veya bir konu veya durumun programa alındığında bir yarar sağlayıp
sağlamayacağına bakılarak eğitim ihtiyacının belirlenmesidir.
Eğitim süreçlerindeki mevcut olanaklardan yola çıkılarak eğitim ihtiyacının belirlenmesidir.
Ortak düşünce ve görüşleri belirlemek üzere, anket uygulanarak alınan düşünce ve görüşlerin değerlendirilerek ihtiyaç tesbitini
sağlayan bir tekniktir. Bireylerin bağımsız olarak düşüncelerini belirtebilmeleri için, görüş alınan kişiler, yüz yüze ve birbirleriyle
iletişim kurmayan kişilerden seçilir.
Bir işi gerçekleştirmek için bireylerde bulunması gereken beceriler, eğitim ihtiyacı olarak belirlenir.
Bir mesleğin öncelikle, adım adım nasıl işlediği, nasıl gerçekleştirildiğinin belirlenmesidir. Meslek yapılacak işlere, işler de işlem
basamaklarına ayrılarak incelenerek gerçekleştirilir.
Grup toplantıları, Gözlem, Görüşme, Testler, Literatür Tarama…
Meslek Analizi
Diğer Teknikler
Dikey
Boyut
PROGRAM GELİŞTİRME TASARIMLARI
Öğrenci Merkezli Tasarımlar
 Çocuk Merkezli Tasarımlar: Programın merkezine o
yaş düzeyinin ilgi ve ihtiyaçları, gelişim özellikleri
alınır.
 Yaşantı Merkezli Tasarım: Çocukların ilgi ve
ihtiyaçlarının süreç içerisinde belirlenebileceğini,
programın bunun dikkate alınarak hazırlanmasını
savunur.
 Romantik Tasarım: Programın, çocuğun doğasının
dikkate alınarak hazırlanmasını savunur.
 Hümanistik Tasarım: Programın uygulanmasında
öğrenenin söz ve karar hakkının olması gerektiğini
savunur.
PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİ
Programın ögeleri arasındaki dinamik ilişkileri ifade eder. Yani; programın hedefler, içerik, eğitim durumları ve değerlendirme ögeleri
arasındaki ilişkiler bütünü olarak tanımlanabilir.
 Program geliştirme çalışmaları gruplarının oluşturulması.
 Eğitim durumlarını hazırlama.
 İhtiyaçların belirlenmesi.
 İzleme veya performans testi hazırlama.
 Hedeflerin yazılması.
 Düzey belirleme testi hazırlama.
 Davranışların (kazanımların) yazılması.
 Programın denenmesi ve sonuçların raporlaştırılması.
 İçerik analizi yapma.
 Programın uygulanması.
 Belirtke tablosu hazırlama.
Karar ve Koordinasyon Grubu: Süreçle ilgili tüm karar ve koordinasyon çalışmalarını yapar.
Çalışma Grubu: Programın hazırlanması ve uygulanmasındaki tüm çalışmaları gerçekleştirir.
Danışma Grubu: Program geliştirme sürecinde her aşamada danışılabilecek alan uzmanlarından oluşur.
Program Geliştirmenin
Tanımı
Yatay Boyut
Yeniden Kurmacılık
 Yeniliğe ve gelişmeye en açık eğitim
felsefesi
 Eğitimin amacı, toplumu yeniden
yapılandırmak
 Eğitimde fırsat eşitliği
 Öğretmen, reformların ve değişimin öncüsü
 Kullandığı yöntemler; problem çözme ve
araştırma inceleme gibi öğrenci merkezli
yaklaşımlar
 Öncüsü; John Dewey
 Varoluşçuluğun etkisi vardır
PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ
Tüm ilgililerin (özellikle öğretmenlerin) program geliştirme etkinliklerine katılmasını savunur. Tümevarım yaklaşımını kullanır.
Program geliştirme çalışmalarını daha kapsamlı ele alan bir modeldir. İlerlemeci yaklaşımı benimser ve en akılcı model olarak kabul
edilir. Tümevarım sürecini kullanır. Programın daha çok hedefler ve eğitim durumları ögelerine ağırlık verir. Okul merkezli bir modeldir.
Taba ve Tyler’ın ortaya koyduğu modellerin birleşiminden oluşur. Bu modeldeki aşamalar, günümüzdeki program geliştirme
çalışmalarında bütün modellere kaynaklık etmektedir.
Taba Modeli

EĞİTİM FELSEFELERİ
İlerlemecilik
 Çağın özelliklerine en uygun, en çağdaş
eğitim felsefesi
 İşbirlikli öğrenme
 Problem çözme becerilerinin öğretimi
 Üst düzey zihinsel becerilerin
geliştirilmesi
 Öğrenci merkezli eğitim
 Demokratik ve sosyal yaşamı
geliştirmeyi amaçlayan eğitim
 Eğitim yaşamın kendisidir
 Bireysel farklılıkların dikkate alınması
 Pragmatizmin etkisi vardır
Esasicilik
 Konu alanının özümlenmesi
 Eğitim hayata hazırlıktır
 Temel becerilerin öğretimi
 Toplumsal değerlerin
eğitimi
 Yetenekli ve beceri sahibi
bireyler yetiştirilmesi
 Disiplinli ve zorlama yoluyla
çalışma
 İdealizm ve Realizmin etkisi
vardır
Uzak Hedefler
Genel Hedefler
Özel Hedefler
HEDEFLERİN GRUPLANDIRILMASI
Ülkenin hedefleridir. Eğitimin nihai amacıdır.
Milli Eğitim sisteminin ve okulun hedefleridir.
Derslerde öğrencilere kazandırılmak istenen davranışları (kazanımları) ifade eder
Bilişsel Alan
Zihinsel öğrenme süreçlerinin kullanımını içeren alandır. Düzeyleri;
 Bilgi, Kavrama, Uygulama, Analiz, Sentez, Değerlendirme
Duyuşsal Alan
İlgi, tutum, sevgi, hoşlanma gibi duygusal eğilimleri içerir. Düzeyleri;
 Alma, Tepkide bulunma, Değer verme, Örgütleme, Kişilik haline getirme
Psikomotor Alan
Bedensel eylemleri, becerileri kapsar. Düzeyleri;
 Algılama, Kurulma, Klavuzla yapma, Mekanikleşme, Beceri haline getirme, Duruma uydurma, Yaratma
Hedef Davranışların
Özellikleri




Hedef Belirlemede
Göz Önünde
Bulundurulması
Gereken Durumlar
 Toplumun özelliklerinin dikkate alınması
 Bireylerin özelliklerinin dikkate alınması
 Eğitim ekonomisinden yararlanılması
Hedeflerin
Davranışlara
Dönüştürülme
Nedenleri
Yenilenen Bloom
Taksonomisi
Marzano’nun
Taksonomisi
 Konu alanının özelliklerinin dikkate alınması
 Hedeflerin belirlenmesinde eğitim felsefesinden yararlanılmalıdır
 Eğitim psikolojisinin verilerinden yararlanılması
 Aşamalı Hedef Yazma: Hedefler yazılırken Blooom’un
aşamalı sınıflama yaklaşımına uygun olarak (bilişsel,
duyuşsal ve psikomotor) hedeflerin yazılmasıdır.
 Yeterliğe Dayalı Hedef Yazma: Programdaki hedefin
gerçekleşmiş sayılabilmesi için önceden bir kriter
belirlenerek, hedefin bu kriteri içerecek şekilde
düzenlenmesidir.
 Ölçme - Değerlendirme Yapabilmek.
 Standart ve birbirine yakın düzeyde eğitim seviyesi
oluşturmak.
 Eğitim-öğretim etkinliklerini yönlendirmek.
Hedef Yazma
Yaklaşımları
Bloom
Taksonomisi
HEDEF DAVRANIŞLAR
 Genellik ve sınırlılık
 Bitişiklik
 Açık seçiklik
 Tutarlılık
Öğrenci yaşantısına dönüklük
Öğrenme ürününe dönüklük
Kenetlilik (Konu alanı ile ilişkili olma)
Ulaşılabilirlik

Modüler Hedef Yazma: Birbiriyle ilişkililiği ve aşamalılığı olmayan ünite veya
konuların, bağımsız modüller olarak planlanması durumunda hedefler de de
aşamalılık özelliği olup olmadığına bakılmaksızın hedeflerin yazılmasıdır.


Programın verimliliğini belirlemek ve arttırmak.
Öğrencilerin, kazanacakları davranışları önceden bilmeleri, öğrencilerin nasıl
öğreneceğine ilişkin önceden bilgi verir.
HEDEFLERLE İLGİLİ TAKSONOMİLER
Bilgi, Kavrama, Uygulama, Analiz, Sentez, Değerlendirme
Alma, Tepkide Bulunma, Değer Verme, Örgütleme, Kişilik Haline Getirme
Algılama, Kurulma, Klavuzla Yapma, Mekanikleşme, Beceri Haline Getirme, Duruma Uydurma, Yaratma
Olgusal bilgi, Kavramsal bilgi, İşlemsel bilgi, Üstbilişsel bilgi
Hatırlama (Bilgi), Anlama (Kavrama), Uygulama, Çözümleme (Analiz), Değerlendirme, Yaratma (Sentez)
Bilginin Önemine Yönelik İnançlar, Etkinliğe Yönelik İnançlar, Bilgiyle İlişkili Duygular
Öğrenmeyi özelleştirme amaçlar, Bilginin uygulanmasını izleme, Açıklığı izleme, Doğruluğu izleme
Bilgi çıkarma, Anlama, Analiz, Bilginin kullanımı
Bilgi, Zihinsel prosedürler, Fiziksel prosedürler
Bilişsel Alan
Duyuşsal Alan
Psikomotor Alan
Bilgi Boyutu
Bilişsel Süreç Boyutu
Öz-Sistem
Metabilişsel Sistem
Bilişsel Sistem
Bilgi Alanı
İÇERİK DÜZENLEME






İçerik Düzenleme İlkeleri
Doğrusal Programlama
İçerik Düzenleme
Yaklaşımları
Sarmal Programlama
Modüler Programlama
Piramitsel Programlama
Çekirdek Programlama
Konu Ağı-Proje Merkezli
Programlama
Sorgulama Merkezli
Programlama
Belirtke Tablosu
Eğitim Durumları
Eğitim Durumlarının
Düzenlenmesinde Temel
İlkeler
Eğitim
Durumları
nın
Boyutları
Eğitim Durumlarının
Düzenlenmesinde Dikkat
Edilecek Noktalar
Giriş
Gelişme
Sonuç
Eğitim
Durumları
Değişkenleri
İpucu
Katılım
Pekiştirme
DönütDüzeltme
Yakından-uzağa
Somuttan-soyuta
Basitten-karmaşığa
Kolaydan-zora
Bugünden-geçmişe
Bilinenden-bilinmeyene





Güncellik
Gerçekçilik
Önkoşul olma
Aşamalılık
KBilimsellik






Anlamlılık
Kapsama ilkesi
Bütün-parça-bütün
Hedeflerle tutarlı olma
Tümdengelim
Yaşama yakınlık





Öğrenilebilirlik
Genelden özele
Geçerlik
Güvenirlik
Kaynaşıklık
İçeriğin düzenlenmesinde konuların, aşamalı, ardışık, sıralı ve önkoşul olma ilkelerine göre ilişkilendirilerek düzenlenmesidir.
Ünite veya konuların, yeri ve zamanı geldikçe tekrar işlenmesi esasına dayanan programlama modelidir. Konular yeri ve zamanı
geldiğinde tekrarlanır ve her tekrarda yeni bilgilerin eklenmesiyle kapsam sürekli genişler.
İçerik, bireye kendi kendine öğrenme olanağı sağlayacak biçimde, kendi içinde anlamlı bütünlüğe sahip modüler bilgi kümeleri
şeklinde düzenlenir.
Eğitim sürecinin ilk yıllarında geniş alan konularının düzenlendiği, sonraki yıllarda konuların ayrıntılandırılarak giderek uzmanlık
alanlarına yönelik derslerin planlandığı, konu kapsamlarının giderek daraltıldığı içerik düzenleme yaklaşımıdır.
Programın merkezine, her öğrencinin almak zorunda olduğu çekirdek derslerin yerleştirildiği, daha sonra öğrencilerin ilgi ve yetenek
alanlarına göre isteğe bağlı olarak alabilecekleri diğer ders ve konuların programlandığı içerik düzenleme yaklaşımıdır.
Grupla veya bireysel öğrenmeyi amaçlayan, konuların projeler halinde düzenlendiği ve birbirleriyle ilişkilendirildiği içerik düzenleme
yaklaşımıdır.
Programda içerik düzenlemede öğrencilerin günlük yaşamlarında karşılaşabileceği sorunların ve ihtiyaçlarının dikkate alınarak
çözümlemeye dönük düzenlendiği yaklaşımdır.
Hedef davranışlarla (kazanımlar) içeriğin bir çizelge üzerinde gösterildiği, hangi içeriğin hangi hedef davranış düzeyinde (Bloom
taksonomisi) gerçekleştirileceğini gösteren çizelgedir.
EĞİTİM DURUMLARI
Eğitim durumları süreci, uygulanacak yöntem ve teknikleri, zamanı, gerçekleştirilecek etkinlikleri, araç gereçleri, öğrenme ortamının
özellikleri, biçimlendirme ve yetiştirmeye dönük değerlendirme ekinliklerini kapsar.
 Hedefe uygunluk
 Öğrenciye uygunluk
 Konu alanının özelliğine uygunluk
 Ekonomiklik
 Tutarlılık
 Öğretim ilkelerine uygunluk
 Doğrudan edinilen yaşantılar en kalıcı öğrenmeleri sağlamaktadır.
 Sözel sembollerle edinilen öğrenmeler hem istenilen düzeyde elde edilemez, hem de kalıcılığı düşüktür.
 Çok sayıda duyu organıyla edinilen bilgiler, az sayıda duyu organıyla edinilen bilgilere göre daha fazla kalıcıdır.
 Kendi kendine edinilen bilgiler, başkalarının yardımıyla edinilen bilgilerden daha kalıcıdır.
 En iyi öğrenme, yaparak, yaşayarak edinilen öğrenmelerdir.
 Öğrenilen şeylerin çoğunluğu, görme yoluyla elde edilen öğrenmelerdir.
 En iyi öğrenme, somuttan soyuta, basitten karmaşığa gibi, öğrenme ilkelerine uygun olarak gerçekleşen öğrenmelerdir.
Öğrenmeye hazır olma sürecidir.
Dikkat çekme, güdüleme (motivasyon), hedeften haberdar etme ve ön öğrenmelerin hatırlanmasıyla gerçekleşir.
Davranış değişikliğinin oluşturulduğu öğrenme-öğretme sürecidir. Yöntem-teknik, araç-gereç kullanımı, öğrenci katılımı, ipuçları, katılım,
dönüt-düzeltme, pekiştirme işlemlerinin gerçekleştiği süreçtir.
Öğrenmelerin kontrol edilerek, hedef davranışlara (kazanımlara) ne düzeyde ulaşıldığının, öğrenme eksikliklerinin belirlendiği, özet ve
tekrarların yapıldığı ve bir sonraki konunun açıklandığı, dersin son aşamasıdır.
Öğrencinin öğrenme için harekete geçirilmesine ve istenen davranışın yapılmasına yardımcı olan, yol gösteren mesajların, hatırlatıcıların veya
uyarıcıların tümüdür.
Öğrencinin etkinlik içerisinde yer alması, soru sorması, sorulara yanıt vermesi, örnek vermesi, açıklama yapması, zihinsel olarak öğrenmesini
gerçekleştirmesidir.
Öğrenilen bir davranışın tekrarlanma sıklığını arttırma veya kalıcılığını azaltma işlemi “pekiştirme”dir. Bu amaçla kullanılan uyarıcılar ise
“pekiştireç” adını alır.
Davranışın kazanılıp kazanılmadığı veya ne düzeyde kazanıldığı konusunda öğrenciye bilgi verilmesine “dönüt”, bu bildirim sonucunda
eksikliklerin ve yanlışlıkların giderilmesine ise “düzeltme” denir.
Plan Türleri
PLAN VE PLAN TÜRLERİ
Öğrenme-öğretme sürecinde hangi hedeflere ulaşılacağını, bu hedeflere ulaşmak için hangi konulardan yararlanılacağı, hangi etkinliklerin
Plan
gerçekleştirileceği, hangi yöntem ve tekniklerin kullanılacağı, hangi araç gereçlerden yararlanılacağı, etkinliklerin gerçekleştirileceği zaman ve
süreyi, uygulama sonunda hedeflere ulaşma düzeyinin nasıl belirleneceğini yazılı olarak önceden tasarlamasıdır.
Planın Amacı
Davranış değiştirme sürecinin tesadüflere bırakılmasını engelleyerek, hedeflerin istenilen yeterlikte gerçekleştirilmesini sağlamaktır.
 Davranış değiştirme sürecine “öğretim niteliği” kazandırma.
 Öğretmene ve öğrenciye yol gösterme, öğretmene güven
Planlamanın Yararları  Uygulamaların rastlantılara kalmasını önleme, sürecine yön verme.
verme.
 Uygulamaların tutarlılığını arttırma, etkinliklerin verimini yükseltme.
 Ölçme-değerlendirmede güvenirlik ve geçerliği yükseltme.
Plan Yapma İlkeleri
 Hedeflere ulaştırıcı nitelikte, bilimsel, öğrencilerin gelişim özellikleri ve ihtiyaçlarına uygun olmalıdır.
(Planda Bulunması
 Öğrenme ortamının özellikleri dikkate alınmalı, zümre ve branş öğretmenleri işbirliği içinde hazırlamalıdır.
Gereken Özellikler)
 Çağdaş eğitim anlayışlarına uygun, açık ve anlaşılır, esnek ve işlevsel olmalı, öğretim ilkelerine uygun ve uygulanabilir nitelikte olmalıdır.
Ünitelendirilmiş
Öğretim yılı boyunca gerçekleştirilecek hedeflerin, konuların, kullanılacak yöntem, teknik ve stratejilerinin ve değerlendirme esaslarının
Yıllık Plan
belirlendiği ve zamanın düzenlendiği tasarıdır.
Bir gün içerisinde veya bir derste gerçekleştirilecek etkinliklerin tasarlandığı planlardır. Günlük planlar genel olarak, giriş bölümü, gelişme bölümü
ve sonuç bölümü olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır.
Günlük Plan yapmanın yararları;
 Öğrenme-öğretme sürecinin etkililiğini yükseltir.
Günlük Plan (Ders
 Eğitim öğretim etkinliklerini düzensizlikten kurtarır.
 Öğrenme-öğretme sürecindeki etkinliklerin belgelendirilmesini
Planı)
 Öğrenme-öğretme sürecinin öğretim programına uygunluğunu
sağlar.
sağlar.
 Eğitimde fırsat ve imkan eşitsizliğine katkı sağlar.
 Derslerde sürekliliği sağlar.
 Öğretim programlarının değerlendirilmesinde geribildirim sağlar
Duyu Organlarının
Öğrenmeye Katkısı
Araç-Gereç
Kullanmanın
Yararları
Araç-Gereç
Kullanmanın
Sınırlılıkları
Ders Kitaplarında
Bulunması Gereken
Özellikler
ÖĞRETİM MATERYALLERİ VE ARAÇ-GEREÇ KULLANIMI
En kalıcı öğrenmeler; görme, işitme, dokunma ve söyleme yoluyla elde edilir ve kalıcılığı % 90 oranındadır.
Kalıcılığı en düşük öğrenmeler, okuma yoluyla elde edilen öğrenmelerdir ve kalıcılığı % 10’dur.

Öğretmenin etkililiğini arttırır.

Etkinliklerde monotonluğu önler, alıştırma ve pratik yapmayı sağlar.

Öğrencilerin ilgisini çeker, güdülenmelerini sağlar.

Sözde ekonomi sağlar, zaman etkili kullanılır.

Konuları somutlaştırır, bilginin zihinde

Öğretimde açıklık ilkesini gerçekleştirir.
canlandırılmasını sağlar.
 Öğrencilerin düşünme becerilerinin azalmasına neden olabilir.
 Ekonomik olmayabilir, kullanım için yeterli zaman olmayabilir.
 Öğretmen araç-gereci kullanmak için yeterli bilgi ve beceriye sahip olmayabilir.
 Biçimsel Görünüm: Ders kitaplarının boyu, kullanılan yazıların punto büyüklüğü, kullanılan resim, grafik, şekil ve fotograflar, sayfa düzeni,
alıştırma soruları gibi ögelerin, eğitim bilimleri açısından doğru ve yaş düzeyinin özelliklerine uygun olarak düzenlenmiş olması gerekir.
 Bilimsel İçerik: Kitapta verilen bilgilerin bilimsel olması, hedeflerle tutarlı, güncel, geçerli, öğrenci gelişim düzeyine uygun, öğrencileri
araştırma, gözlem, inceleme yapmaya yönlendirici bir şekilde düzenlenmesi gerekir.
 Dil ve Anlatım: Kitapta kullanılan dil ve anlatımın, Türkçe kurallarına uygun olması, öğrencinin yaş gelişim özelliklerine uygun ve anlaşılabilir
bir ifade biçimi kullanılarak hazırlanmış olması gerekir.
Program Değerlendirme Yaklaşımları





PROGRAM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI
Hedeflere dayalı değerlendirme
 Stufflebeam’in bağlam-girdi-süreç-ürün değerlendirme modeli
Ürüne dayalı değerlendirme
 Metfessel-Michael değerlendirme modeli
Başarıya dayalı değerlendirme
 Eisner’in eğitsel eleştiri değerlendirme modeli
Erişiye dayalı değerlendirme
 Provus farklar yaklaşımı
Programın ögelerine dayalı değerlendirme
 Stake’in uygunluk-olasılık modeli
YENİ EĞİTİM
2005-2006 Eğitim öğretim yılında uygulanmaya başlanmıştır.
Yeni programlar, aşağıdaki özellikleri taşımaktadır.

 Davranışçı program yaklaşımları terk edilerek, bilişsel ve

yapılandırıcı bir yaklaşıma geçilmiştir.
 İlerlemecilik eğitim felsefesi programlara temel oluşturmuştur.

 İçerik düzenlemeleri, sarmal programlama modeline uygundur.

 Sadece öğretim değil, eğitim de vurgulanmıştır.
 AB ve Uluslararası eğitim normları dikkate alınmıştır.

 Yüzeysel davranış ifadesi yerine, bilgi, beceri, anlayış ve tutumlar
konulmuştur.
PROGRAMLARIMIZ
Baskın doğrusal düşünce yerine, karşılıklı nedensellik ilkesi öne çıkarılmıştır.
Disiplinler arası bir yaklaşımla belli konular ara disiplinler olarak programın
omurgasına yerleştirilmiştir.
Ölçme değerlendirme anlayışında, süreci de değerlendiren bir anlayışa geçilmiştir.
Türk Dili bilinci ve Tarih bilinci oluşturulması, programın ana hedefleri arasında yer
almıştır.
“Nasıl öğretmek”ten çok, “öğrenme”yi merkeze almıştır.
Eğitim Bilimleri Merkezi KPSS Kursları
Gaziosmanpaşa Bulv. No: 46 Kat: 5-6-7 Çankaya/İzmir Tel: 0 232 445 21 25 www.ebimkpss.com