Göğüs Ağrısı Olan Hastaya Yaklaşım Uzm.Dr.Müge GÜNALP ACİL TIP ANABİLİM DALI Göğüs Ağrısı Kalp, aort, ösefagus, mediasten ve üst abdominal organlardan kaynaklanan ağrılar göğüs ağrısı olarak hissedilir. Çene ile göbek arasındaki rahatsızlıklar göğüs ağrısına eşdeğer kabul edilmelidir. (Çene ağrısı, diş ağrısı, boğaz ağrısı, boyun ağrısı, omuz ağrısı, mide ağrısı) Hayatı Tehdit Eden Sebepler Miyokard Enfarktüsü Stabil Olmayan Anjina Pektoris Aort Diseksiyonu Pulmoner Emboli Tansiyon Pnömotoraks Hikaye (yer ve karakter) Koroner arter Göğüs ve epigastriumda Baskı, ağırlık, yanma, sancı şeklinde Aort Göğüs ve sırtta Yırtılma, sökülme şeklinde Plevra-perikard Göğüs ve retrosternal Keskin, nefes almakla artan Hikaye(devam) Ağrı yayılımı Boyun ve kollar ….KAH Sırta yayılım….Aort diseksiyonu Ağrı başlangıcı Aort diseksiyonu, Pnömotoraks, Pulmoner embolide ani başlangıçlıdır Hikaye(devam) Ağrıyı Arttıran Faktörler Anjinal ağrı soğuk, yemek yeme, egzersiz ve emosyonel stress ile artar Ösefagus, perikard ve göğüs duvarını ilgilendiren olaylar yutma ve pozisyonla değişir Ağrıyı Azaltan Faktörler Anjinal ağrı istirahatle azalır Perikardit öne eğilerek oturunca azalır. Hikaye(devam) Eşlik eden semptomlar Risk faktörleri KAH’da bulantı, kusma, terleme, bayılma Pulmoner emboli’de hemoptizi KAH için erkek cinsiyet, DM, HT, Sigara, Aile öyküsü ve ileri yaş Önceden KAH ve DM olması en önemli risktir Risk olmaması KAH ekarte ettirmez İlaçlar Kokain ve Amfetamin kullanımı sorgulanır Aspirin allerjisi sorgulanır H2 bloker ve H pompa inhibitörleriyle ağrının azalması KAH ekarte ettirmez. Fizik Muayene Görünüm….AMI’da soluk, terli, anksiyöz Vitaller…..AMI, masif pulmoner emboli, aort diseksiyonu ve tansiyon pnömotoraksta hipotansiyon beklenir Boyun venöz dolgunluğu….Masif PE, Tansiyon Pnömotoraks’ta görülür Göğüs Kafesi…Cilt altı krepitasyon pnömotoraksta görülür Extremiteler…. Siyanoz, ödem, periferik nabız 1. olgu: 40 yaşında erkek hasta sternum arkasında baskı şeklinde ağrı, sigara(+), soluk, terli görünümde 2. olgu: 75 yaşında bayan hasta, fenalık hissi, baygınlık, halsizlik, DM(+), HT(+) AKUT KORONER SENDROM Miyokard Enfarktüsü Evrensel Tanım ESC/ACCF/AHA/WHF Tercihen troponin olmak üzere kardiyak belirteçlerin tipik yükselme ve/veya düşmesi ile birlikte; 1-İskemik semptomlar 2-EKG’de patolojik Q dalgasının gelişmesi 3-Yeni gelişen iskemiyi düşündüren EKG değişiklikleri (ST,T değişikliği, sol dal bloğu) 4-Canlı miyokardiyumun yeni kaybı veya yeni gelişen duvar hareket bozukluğu Alpert JS et al. JACC 2007 AKUT KORONER SENDROM ST Elevasyonu Var STE-AKS ST Elevasyonu Yok NSTE-AKS + + NSTEMI STEMI ++ + Unstabil Angina N-QW-MI QW-MI Miyokard Infarktüsü +:Kardiyak enzim yükselmesi AKS Acil Serviste Değerlendirme Miyokard iskemisi veya infarktüsü için tipik olan göğüs ağrısı veya epigastrik ağrı: Substernal baskı tarzında veya ezici tarzda göğüs ağrısı Hemen EKG çekilmeli Baskı, sıkışma, ağırlık hissi Açıklamayan hazımsızlık ve epigastrik ağrı Boyna, çeneye, omuzlara, sırta veya kola veya kollara yayılım gösteren ağrı Eşlik eden dispne, bulantı ve/veya kusma olması AKS Başlangıç kararı Algoritması EKG ST ST Neg. T Normal Troponin + STEMI Yüksek Risk - Varış > 6-12 saat Düşük Risk EKG ST segment depresyonu veya elevasyonu T dalgası (-) Dal bloğu Q dalgası Spesifik olmayan ST-T dalgası değişiklikleri (ST çökmesi<0.05 mV T negatifliği: 0.2 mV) Aritmi Normal EKG AMI’DE ATİPİK BELİRTİLER KKY Klasik angina pektoris Atipik lokalizasyonlu ağrı SSS belirtileri Endişe ve sinirlilik Ani mania ve psikoz İleri halsizlik Akut hazımsızlık Periferik emboli Fizik Muayene Miyokard iskemisini presipite eden nedenler Eşlik eden diğer hastalıklar Göğüs ağrısına neden olabilecek diğer hastalıkların ekarte edilmesi Hastanın riskinin belirlenmesi Fizik Muayene Tipik bir muayene bulgusu yoktur Soluk, terli, anksiyöz görünümdedir Anterior MI’da taşikardi ve hipertansiyon Inferior MI’da bradikardi ve hipotansiyon Takipne,anksiyete veya sol ventrikül yetmezliğine bağlıdır BVD kalp yetmezliği veya sağ kalp infarktüsünde görülür. Tanı (EKG) İlk 10 dakikada EKG çekilmelidir. Normal EKG AMI’yı ekarte ettirmez. İlk çekilen EKG %50 normaldir. Inferior MI sağ koroner arter trombozunda görülür. DII, DIII, aVf derivasyonlarında ST yükselir. Anterior MI sol inen koroner arter trombozunda görülür. Göğüs derivasyonlarında ST yükselir. V1V6 Lateral MI V5-6, aVL, DI’de ST yükselir. Hastalara ayırıcı tanıya yardımcı olmak için PA Akciğer grafisi çekilmelidir. Akut Evre İNFARKT BÖLGESİ KARŞI SAĞLAM BÖLGE “Pardee” dalgası RESİPROK ST ELEVASYONU ST DEPRESYONU Lokalizasyon: 1. İnferiyor MI ; * II, III ve aVF de ST Yüksekliği (İnfarkt alanını gören derivasyonlar) * I, aVL, V 1-6 da ST Çökmesi (Sağlam karşı alanı gören derivasyonlarresiprok) 2. Anterior Mİ: • Anterior : V1-4 de ST Yükselmesi • Anterolateral : DI, aVL, V5, V6 da ST Yükselmesi • Yaygın Anterior: DI, aVL,V1-6 da ST Yükselmesi (İnfarkt alanını gören derivasyonlar) • II, III, aVF de ST Çökmesi (Sağlam karşı alanı gören derivasyonlar-resiprok) Kardiyak Enzimler Enzim Yükselme ( saat ) Pik Değer ( saat ) Aktivite Süresi Miyoglobin : 1-3 6–7 CK - MB : 3 - 12 24 48 - 72 saat TnI : 3 - 12 24 5 - 10 gün TnT : 3 - 12 12 - 48 24 saat 5 - 14 gün STE-MI tedavisi 1 – Reperfüzyon tedavisi 2 – Eşlik eden tedaviler Reperfüzyon Tedavisi Primer PKG Fibrinolitik tedavi Akut cerrahi reperfüzyon STE- AKS Troponin + NSTE-AKS Troponin +/- Reperfüzyon Tedavisi Fibrinolitik verilecekse ilk medikal temastan sonraki 30 dak içinde yapılmalı Primer PKG yapılacaksa ilk medikal temastan sonraki 90 dak içinde yapılmalı STE-MI Tedavi Stratejisi Analjezik tedavisi Aspirin dışında non-selektif veya selektif (COX2 inh) NSAI ilaçlar kesilmeli (I-C). -Mortalite -Re-enfarkt -HT -KY -Miyokard rüptürü ↑ Hastane tedavisinde aspirin dışında NSAI ilaçlar verilmemeli (III-C). STE-MI Tedavi Stratejisi Analjezik tedavisi Morfin sülfatın analjezik olarak kullanımı, 2-4 mg iv 5-15 dak aralıklarla önerilmektedir. (I-C). STE-MI Tedavi Stratejisi β-Blokerler Aşağıdakilerden biri yoksa oral β-Bloker tedavisi ilk 24 saatte başlanmalıdır (I-B). Kalp yetmezliği Düşük kardiyak out-put Artmış kardiyojenik şok riski -Yaş>70 -Sistolik kan basıncı<120 mmHg -Kalp hızı>110 atım/dk veya <60 atım/dk -Uzamış STE-MI semptomları PR uzaması>0.24 sn 2-30 AV blok Aktif astım veya reaktif havayolu hastalığı STE-MI Tedavi Stratejisi Antikoagülanlar Enoxaparin; Düşük molekül ağırlıklı heparin <75 yaş: 30 mg IV bolus, 15 dk sonra 1 mg/kg sc 12 saatte bir >75 yaş: bolus verilmez, 0.75 mg/kg 12 saatte bir I-A STE-MI Tedavi Stratejisi Antikoagülanlar UFH 60 U/kg IV bolus, max.4000 U 12 U/kg/sa max.1000 U/sa idame APTT 1.5-2 kat (I-C). Fondaparinux:(Sentetik faktör Xa inh) S.kreatinin<3 mg/dl IV 2.5 mg, idame 2.5 mg sc 24 saatte bir(I-B) Göğüs Ağrısı ile Birlikte ST Elevasyonlu veya Yeni Gelişmiş Dal Bloklu Hasta ST segment elevasyonu veya yeni gelişmiş sol dal bloğu Reperfüzyona uygunluk açısından değerlendir • Trombolitik tedavi için kontrendikasyon var mı? • Primer PTCA ? Anti iskemik tedaviye başla • Beta-bloker • Nitrogliserin • Analjezikler Kardiyak markerlar için kan al Endikasyonu varsa TT başla Hedef: 30 dakika içinde Primer PTCA Eğer varsa ve uygunsa Hedef: 90 30 dakika içinde KYBÜ Yatır USAP ve NSTE-MI Tedavi Başlangıç değerlendirme ve tedavisi AKS düşünülen hastaların 12-lead EKG ile değerlendirilebilmesi için uygun hastanelere ambulans ile naklinin sağlanması ve acil tıp sisteminin aktivasyonu (Class I) 162-325 mg ASA (Class I) USAP ve NSTE-MI Risk değerlendirmesi AKS ile ilgili olabilecek semptomları olan hastaların hemen değerlendirilmesi, klinik olarak risk skorlaması yapılması ve aşağıdaki 2 sorunun cevaplandırılmaya çalışılması 1.Ayırıcı tanı: KAH X Diğer nedenler ? (hikaye,fizik muayene,EKG bulguları,kardiyak belirteçler) 2.Ölüm, MI, KY, inme, rekürrent iskemi, ciddi aritmi? İlk temastan sonraki 10 dak içinde 12 derivasyonlu EKG çekilmesi USAP ve NSTE-MI Risk değerlendirmesi En azından başlangıçta inatçı, geçmeyen şikayetleri olanlarda ve yüksek riskli hastalarda, ST segment değişikliğini erken saptamak için seri EKG tekrarı İlk EKG diagnostik olmayan hastaların sürekli ST segment monitorizasyonu USAP ve NSTE-MI Aspirin Nitrat Analjezik Antikoagülan B Bloker ACE inhibitörleri ST Elevasyonu Olmayan AMI’da Tedavi ST depresyonu/T-dalga inversiyonu AMI şüphesi Heparin + Aspirin angina için nitrat Düşük molekül ağırlıklı heparin Yüksek riskli hastalar:GpIIb/IIIa inhibitörü Beta bloker tedavi Beta blokere rağmen semptomlar devam ediyorsa veya beta blokeri tolere edemiyorsa Kliniğini değerlendir Yüksek riskli hasta: 1. Rekürren iskemi 2. LV disfonksiyonu 3. Yaygın EKG değişikliği 4. Geçirilmiş MI Koroner Anjiyografi: Revaskülarizasyona uygun Hayır Evet Beta bloker dozunu arttır Ca antagonisti ekle Kliniği stabil PTCA CABG Medikal Tedavi Gözle Stres testi düşün Pnömotoraks Plevra aralığına hava dolması sonucu görülür. Uzun boylu , zayıf, sigara içen erkeklerde daha sıktır. Ani başlangıçlı, plöretik, tek taraflı ağrı Trakeada deviasyon, BVD, cilt altında krepitasyon Tedavi ilgili tarafa toraks tüpü takılmasıdır. Tansiyon Pnx acil bir durum olup iğne dekompresyon uygulanmalıdır. Aort Diseksiyonu Aort duvarındaki diseksiyon sonrası dolaşımdaki kanın dışarı çıkmasıyla görülür. Hastaların göğüste, sırtta veya karında şiddetli ağrı (yırtılma, sökülme) şikayeti vardır. Yaşlı, hipertansif , erkek hastalar risk grubudur. Senkop, nörolojik defisit, şok görülebilir. Hastaların ABC değerlendirmesi yapılır Damar yolu açılarak hipotansif olan hastaya sıvı replasmanı yapılır. Hasta Hipertansif ise TA kontrol altına alınır. Pulmoner Emboli Derin venöz sistemden kaynaklanan bir trombüsün pulmoner arteri tıkamasıyla olur. DVT, immobilite, travma, cerrahi, gebelik risktir. Dispne, hemoptizi, plöretik göğüs ağrısı klasik triaddır. Takipne, taşikardi, hipotansiyon, BVD görülebilir. Hastalarda hipoksi, hipokarbi, alkaloz vardır. Kanda D-Dimer ölçümü, EKG, PA akciğer, EKO, Anjio tanıya yardımcı olur. Hastaların ABC değerlendirmesi sonrası damar yolu açılarak oksijen desteği verilir. Göğüs Ağrısına Yaklaşım (Özet) ABC değerlendirilir. Hızlı anamnez alınarak ölümcül tanılar gözden geçirilir. Hastalar rahat biçimde oturtulur/yatırılır. Tüm hastalara destek oksijen verilir. Damar yolu açılır. Tüm hastalar monitörize edilir. Tanı koyulabiliyorsa tedaviye başlanır.