09.02.2015 Sıtma 10.Sınıf Enfeksiyondan Korunma 19.Hafta ( 19 – 23 / 01 / 2015 ) PARAZİTLERİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR SITMA Slayt No:42 4 Sıtma SITMA Sivrisineklerin (anofel) neden olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalık belirtileri bulunsun ya da bulunmasın kanında parazit taşıyan kişiler sıtma parazitini sivrisinekler ile diğer insanlara bulaştırırlar. Başlangıçta akut seyirlidir. Tedavi edilmezse kronikleşme eğilimi gösterir. 2 Sıtma Ülkemizde en yaygın olarak görülen tür Plasmodium Vivaxtır. Sıtma anofel cinsi sivrisineklerin dişileriyle insanlara bulaşır. İnsandan insana doğrudan bulaşma olmaz. Ancak ; anofelin sıtmalı insandan emdiği kanı sağlamlara taşıması, kan nakli ya da kontamine enjektörlerle geçişi mümkündür. Sıtma paraziti plesenta ile fetusa geçer. 5 Sıtma Etken ve Bulaşma Yolları Etkeni : protozoa grubundan plasmodiumdur. Sıtmaya neden olan plasmodium türleri : Plasmodium Vivax (p.vivaks) Plasmodium Ovale (p.ovale) Plasmodium Falciparum(p. falsiparum) Plasmodium Malaria (p. malarya) 3 Sıtma Patogenez ve Klinik Belirtiler Plazmodiumlar amipe benzeyen, mikroskopta görülebilen tek hücreli parazitlerdir. Kuluçka süresi :türe göre değişmektedir: P. falciparum 12-14 gün P. vivax ve p. ovale 13-17 gün P. malaria 28-30 gündür (bazen aylarca-yıllarca) 6 1 09.02.2015 Sıtma Sıtma Klinik Tanı ve Laboratuvar Bulguları Klinik tanı, alınan kan örneklerinde etkenin tespiti ile konur. Sıtmanın klinik şekilleri sınıflandırılması şöyledir: Tersiyer sıtması: P. vivax ile oluşur. Kuartana sıtması: Etkeni p. malariadır. 7 10 Sıtma Sıtma Sıtmada oluşan klinik tablo parazitin türüne göre değişiklik göstermekle birlikte hepsinde mevcut en önemli belirti “akut sıtma nöbeti”dir. Yüksek ateş, üşüme, titreme, bol terleme ile karakterizedir. Ayrıca baş ve karın ağrısı, bulantı-kusma ve ileri derecede halsizlik de görülebilir. 8 Tropika sıtması: Etkeni p. falcipariumdur. Pernisiyöz sıtması: Etkeni p. falcipariumdur. Sıtma her yaşta ve hassas olan herkeste görülebilir. Sıcak iklim olan bölgelerde görülme oranı fazladır. 11 Sıtma 9 Sıtma 12 2 09.02.2015 Sıtma Sıtma Komplikasyonları .Pnömoni, . bronkopnömoni, . sinir sistemi komp. . ampiyem, . melankoli . plörezi, . mani . tüberküloz, . histeri . tifo, . felç .dizanteri, .orşit, 16 Sıtma Korunma Endemik bölgelerde taramalar yapılarak sıtmalılar belirlenmeli ve tedavi edilmelidir. Bilinçli ve etkili sivrisinek mücadelesi yapılmalı, Larvalara karşı durgun sular ve bataklıklar kurutulmalı, nehir yatakları düzenlenmelidir. 14 Sıtma HAZIRLAYAN HARİKA ATA 17 Sıtma 15 3