14.Hafta Ebola Virüs Hastalğı File

EBOLA VİRÜS HASTALIĞI
1
EBOLA VİRÜS HASTALIĞI (EVH)
• Ebola virüs hastalığı, viral hemorajik
ateşlerden biridir.
• Akut, sistemik, zoonotik bir hastalıktır.
• Fatalite hızı yüksektir.
• İnsanlarda ve maymun, şempanze, goril
gibi diğer canlılarda hastalığa neden olur.
2
VİRÜSÜN GEÇİŞİ
 Doğal konağın yarasalar olduğu düşünülmektedir.
 İnsanlara vahşi hayvanlardan geçmektedir.
 Kan ve vücut sekresyonlarıyla temas
 Çiğ vahşi hayvan eti
 Maymun, şempanze, goril, kirpi
 Yarasa, orman antilopu gibi,
 İnsandan insana yayılır.
3
İnsandan İnsana Bulaşma Yolları
 Hastaların kan, vücut sekresyonları, sıvıları ve organlarıyla doğrudan hasarlı deri ve mukoza
teması,
 İğne ve kesici alet yaralanmaları,
 Vücut sıvılarıyla enfekte çevreye hasarlı deri ve mukoza teması,
 Aerosol oluşturan işlemlerde,
 Su, normal gıda ve hava yoluyla bulaşmaz.
 Semptomları olmayan kişilerden bulaşmaz.
4
Kuluçka Dönemi
 2-21 gün
 Ortalama 7-8 günde semptomlar ortaya çıkar
5
EVH-Klinik Belirti ve Bulgular









Ateş
Baş ağrısı
Kas ve eklem ağrıları
Halsizlik
İştahsızlık
İshal
Kusma
Mide ağrısı
Kanama
(Mukozal, vajinal, diş eti, burun
kanamaları, hematemez, melena,
hematüri)
Diğer bulgular;
 Döküntü (eritematöz,, peteşi,
ekimoz)
 Gözde kızarıklık
 Hıçkırık
 Öksürük
 Boğaz ağrısı
 Göğüs ağrısı
 Nefes almada zorluk
 Yutmada zorluk
 İç kanamalar
6
EVH-Tedavi
 Destek tedavi
 Sıvı-elektrolit tedavisi
 Oksijen ve kan basıncı kontrolü
 Gerektiğinde kan ve kan ürünleri transfüzyonu
 Varsa bakteriyel enfeksiyonların tedavisi
 Deneysel tedaviler
 Antiviral ilaçlar
 Serum tedavisi
7
EVH-Korunma
 Henüz kullanımı onaylanan bir aşı yoktur, aşı çalışmaları devam





etmektedir.
Hasta izolasyonu.
Şüpheli vaka izolasyonu.
Enfeksiyon kontrol önlemleri.
Sağlık personelinin eğitimi.
Halk eğitimi.
8
Kimlerde Düşünülmeli
Epidemiyolojik Risk Faktörleri
 Salgın bölgesinde son 21 gün içinde bulunmuş olmak,
 Kesin ya da kuşkulu Ebola virüs hastalığı olan birinin kan ve
diğer vücut sıvılarıyla temas,
 Endemik bölgede yarasa, kemirici vb. doğrudan temas,
 Endemik bölgede yöresel cenaze ve gömme işlemlerine katılmak.
9
EVH-Temas Riskleri
Yüksek riskli temas
 Perkütan (iğne batması gibi) yaralanma veya mukozaya EVH hastasının
vücut sıvısının teması.
 EVH hastasına doğrudan bakım verme veya kişisel koruyucu ekipman
olmaksızın hasta ya da çıkartılarıyla doğrudan temas.
 EVH hastasının vücut sıvısı örnekleri ile kişisel koruyucu ekipman
olmaksızın laboratuar testi çalışan veya standart biyogüvenlik kurallarına
uymayan laboratuvar görevlileri.
 Salgının görüldüğü ülkelerde cenazeye doğrudan teması olan veya bakım
veren, cenazede görev alan kişisel koruyucu ekipman kullanmayan kişiler.
10
EVH-Temas Riskleri
Risk oluşturan diğer temaslar
 EVH hastası ile ev içi ve gündelik temas
 Salgın görülen ülkelerde EVH hastası ile sağlık kuruluşlarında
yüksek riskli olmayan veya gündelik temas.
11
Hasta İzolasyonu
 Ebola virüs hastalığı şüpheli veya kesin vakalarının hastaneye yatışlarında
standart, temas ve damlacık önlemlerinin alınması gerekmektedir.
 Tek kişilik, özel banyosu ve tuvaleti olan, kapatılabilir kapı içeren bir oda
olmalıdır.
 Hastanın odasına girişler sınırlandırılmalı mümkün olduğunca en aza
indirilmeli, giriş-çıkışlar kayıt altına alınmalıdır. Özellikle, sağlık personeli
açısından odaya girenler sadece hastanın bakımından sorumlu olan
personel ile sınırlandırılmalıdır.
 Kullanılacak
tıbbi malzemeler hastaya özel olmalıdır. Oda dışına
çıkarılmamalıdır. Hastalar arasında ortak malzeme kullanımına izin
verilmemelidir.
12
Personel Koruyucu Ekipman
 Eldiven (Çift eldiven),
 Sıvı geçirimsiz önlük,
 Sıvı geçirimsiz tulum,
 Koruyucu gözlük,
 Yüz kalkanı/siperi,
 Koruyucu başlık – Şapka (Tulumda başlık
yoksa)
 N95 maske,
 Su geçirmez ayak koruyucu,
 Alkol bazlı el dezenfektanı.
Cilt ve mukozaları tamamen örtecek
şekilde, sıvı geçirimsiz
13
KORUYUCU EKİPMAN GİYME
• Giyme sırası
• Tulum
• Sıvı geçirimsiz ayak koruyucu
• Sıvı geçirimsiz önlük
• Maske (N95/FFP3)
• Gözlük-yüz koruyucu
• Eldiven (Lastik veya çift eldiven)
DSÖ Kılavuzu, Eylül 2014
14
Önlük giyerken
 Önlük malzemesi uygulanacak işleme göre
seçilmeli
 Uygun tip ve boyut seçilmeli
 Arkadan bağlanmalı
 Eğer tam kapatmıyorsa iki tane önlük giyilmeli
Biri önden
Diğeri arkadan


15
Maske takılırken
 Burnu, ağzı ve çeneyi tamamen içine
almalıdır
 Yüze uygunluk tam olmalı,
 N95-FFP3 için uyum testi yapılmalı
*Uyum testi: Maske ilk takıldığında yüze tam olarak
oturduğundan emin olmak için eller maskenin
üzerindeyken derin nefes alınıp verilerek maske
kenarlarından hava kaçağı olup olmadığı kontrol
edilmelidir.
16
Maske takıldıktan sonra
 Tükrük veya sekresyonlarla ıslandığı zaman değiştirilmeli
 Tekrar kullanılmamalı
 Ortak kullanılmamalı
17
Gözlük-yüz koruyucusu giyilmesi
 Gözleri ve yüzü tam olarak kapatmalı
 Yüze uygunluk tam olmalı
 Yüze oturmalı ancak sıkmamalıdır
18
Eldiven giyilirken
 Eldivenler en son giyilmeli
 Doğru tip ve boyutta eldiven seçilmeli
 Eldiven giymeden önce eller yıkanmalı veya el
dezenfektanı ile ovalanmalı
 Önlüğün kol manşetleri üzerine çekilmeli
19
Eldiven giyildikten sonra;
 Temizden kirliye doğru çalışılmalı
 Eldiven ile çalışırken kendine ve çevreye kontamine temas sınırlanmalı
 Eldivenler tekrar kullanılmamalı
 Eldiven çıkartıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalı
20
 Çıkarma sırası

Dış eldiven

Sıvı geçirimsiz dış önlük ya da
dış giysi (kullanılıyorsa)

Ayak koruyucu

Eldiven

Önlük ya da tulum

El hijyeni

Yeni eldiven giyilir

Gözlük-yüz koruyucu

Maske

El hijyeni
DSÖ Kılavuzu, Eylül 2014
21
Eldiven çıkarılırken
 Elin üzerinden sıyrılarak içi dışına çevrilir
 Diğer eldivenli el ile tutulur
 Eldivensiz parmakla bilekten diğer eldiven sıyrılır
 İçi dışına çevrilerek her iki eldivenden oluşan küçük bir torba şeklinde
atılır
22
Önlük çıkarılırken
 Omuz kısımlarından tutulur
 Kontamine dış yüz içe doğru çevrilir
 Yuvarlayarak katlanır
 Çıkarıldığında sadece temiz taraf
görünmelidir
23
Gözlük-yüz koruyucusu çıkarılırken
 Eldivensiz ellerle çıkarılır
24
Maske çıkarılırken
 Maske bağları (önce alttaki) çözülür
 Maskenin ön yüzü kontamine olduğu
için elle temas etmemelidir
 Bağlardan tutularak atılır
25
Ortam-Çevre Temizliği
 Hasta sekresyonlarıyla bulaşmış tüm yüzeylerin temizliği
 Tarif edilmiş olan tüm Personel koruyucu ekipman giyilerek yapılır
 Çamaşır suyu ya da onaylanmış dezenfektan
 Hastane Enfeksiyon Kontrol Talimatlarına uygun yapılır ve Enfeksiyon Kontrol
Komitesi tarafından takibi yapılır.
26