2016 YILI EKONOMİK REFORM GÜNDEMİ Ocak 2016 Giriş Türkiye’nin güçlü, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyüme hedefleri çerçevesinde önümüzdeki 1 yıl içinde hayata geçirilecek yapısal reform gündemi 10 Aralık 2015 tarihinde Sayın Başbakanımız Ahmet DAVUTOĞLU tarafından açıklanmıştır. Yapısal reform gündeminin temel amaçları: Güçlü ve sürdürülebilir büyüme ile yüksek gelir seviyesine ulaşılması, Güçlü ve sürdürülebilir büyümeden toplumun bütün kesimlerinin faydalanmasının sağlanmasını ifade eden ‘‘kapsayıcı büyüme’’, olarak belirlenmiştir. 2 I – Güçlü ve sürdürülebilir büyüme ile yüksek gelir seviyesine ulaşılması 3 Kişi Başı Milli Gelir – Mevcut Durum 14.000 Yüksek Gelir Sınırı (12.735 $) 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 Üst Orta Gelir Sınırı (4.125 $) Alt Orta Gelir Sınırı (1.045 $) 0 Kişi Başı Milli Gelir (Dolar, Atlas Metot) Kaynak: Dünya Bankası Mevcut Durum: Türkiye kişi başı 12 bin 735 dolar olan eşik değerini geçip; yüksek gelir seviyesine ulaşmayı hedeflemektedir. 4 Güçlü ve Sürdürülebilir Büyüme İçin Toplam Faktör Verimliliğinin Artırılması İşgücü potansiyelinin kullanılması ve geliştirilmesi, Eğitimin niteliğinin artırılması İşgücü piyasasında becerinin ve nitelikli istihdamın artırılması Genç işsizlik oranının düşürülmesi Kadın işgücüne katılım oranının artırılması İşgücü piyasasının esnekleştirilmesi Yatırım ortamının geliştirilmesi ve yatırımların finansmanı, Yatırımların yurtiçi tasarruflarla finansmanının teşvik edilmesi Yatırım ortamının iyileştirilmesi Katma değerli üretim yapısının desteklenmesi Girişimciliğin desteklenmesi önem arz etmektedir. 5 ‘‘İşgücü verimliliğinin artırılması için eğitim ön koşuldur. Eğitimin yanı sıra becerilerin artırılması ve girişimciliğin özendirilmesi de önem arz etmektedir. Bu amaçla 2016 Yılı Ekonomik Reform Programında eğitime ve işgücü verimliliğine özel önem verilmiştir.’’ 6 Eğitim – Mevcut Durum Net Okullaşma Oranları (%) 110 99,6 91,0 91,0 94,5 90 76,7 70 50,6 50 39,9 30 14,7 10 İlkokul Ortaokul 2002/2003 Ortaöğretim Yükseköğretim 2013/2014 Kaynak: TÜİK Mevcut Durum: Eğitim seviyesinde son 12 yılda önemli artışlar kaydedilmiştir. İşgücü verimliliğinin artırılması için eğitimin daha da yaygınlaştırılması ve niteliğinin geliştirilmesi önem arz etmektedir. 7 Eğitimin Niteliği – Mevcut Durum Türkiye- OECD Ortalaması (PISA Skor, fark) 80 76 74 70 60 50 46 45 38 40 30 21 20 10 0 Fen Bilimleri Kaynak: OECD Matematik 2006 Okuma 2012 Mevcut Durum: OECD’nin eğitimin niteliğini ölçmeye yönelik PISA araştırmasında Türkiye çok önemli ilerleme sağlamış, her alanda OECD ortalamasına göre yaklaşık 30 puan iyileşme kaydetmiştir. Bu iyileşme eğiliminin önümüzdeki dönemde daha da hızlandırılması önem arz etmektedir. 8 Eğitim Seviyesine Göre İşsizlik Oranları – Mevcut Durum 20 (%, 2014) 15,6 16 12,3 12 11,2 9,5 9,4 7,3 8 7,6 6,9 4,8 4 0 25-29 lisealtı 30-34 35+ Lise Altı dengi 35+ 25-29lise ve 30-34 Lise ve Dengi 25-29 30-34 35+ yükseköğrenim Yüksek Öğrenim Kaynak: TÜİK, Hazine Müsteşarlığı hesaplamaları Mevcut Durum: Eğitim seviyesi arttıkça ilerleyen yaşlarda işsizlik oranları çok hızlı düşmekte ve düşük seviyelerde kalmaktadır. Eğitimin seviyesi ve niteliği önemli olup, aynı zamanda işgücünün becerisinin de artırılması gerekmektedir. Bu çerçevede, özellikle gençlerin işgücü becerilerinin artırılması ve bu potansiyelin ekonomiye kazandırılması önem 9 arz etmektedir. Genç İşsizlik – Mevcut Durum 60 (%, 2014) 50 40 30 AB-28 (genç işsizlik oranı, ortalama, %) 20 10 Kaynak: Eurostat Genç İşsizlik Oranı Almanya Norveç İzlanda Avusturya Malta Danimarka Hollanda Estonya Çek Cum. İngiltere Türkiye Litvanya Letonya Slovenya Macaristan Finlandiya Lüksemburg İsveç Belçika Bulgaristan Polonya İrlanda Romanya Fransa Slovakya Portekiz İtalya Hırvatistan Yunanistan İspanya 0 Genel İşsizlik Oranı Mevcut Durum: Genel olarak tüm ülkelerde sorun olan genç işsizlik oranı genel işsizliğin üzerindedir. Türkiye’de genç işsizlik oranı AB ortalamasına göre düşük olmakla birlikte genel işsizliğin yaklaşık 8 yüzde puan üzerinde seyretmektedir. 10 Kadınların İşgücüne Katılımı – Mevcut Durum 32 Kadınların İşgücüne Katılım Oranı (%) Türkiye 30 28 26 90 (%, 2014) 24 80 22 20 70 OECD (ortalama) 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Kaynak: TÜİK 60 50 40 30 İzlanda İsveç İsviçre Norveç Danimarka Kanada Yeni Zelanda Hollanda Finlandiya Almanya Birleşik Krallık Letonya Estonya Avusturya Avusturalya Portekiz İspanya İsrail Rusya Fransa Slovenya ABD Japonya Çek Cum. Lüksemburg Belçika Kolombiya Slovakya İrlanda Polonya Macaristan Yunanistan Kore Şili İtalya Güney Afrika Meksika Türkiye 2014 Türkiye 2002 20 Kaynak: OECD Mevcut Durum: Kadınların işgücüne katılımı son dönemde önemli ölçüde artmakla birlikte halen OECD ortalamasına göre düşük seviyededir. Kadınların işgücüne katılarak katma değer üretmeleri ile ekonomide atıl duran önemli bir potansiyelin kullanılması sağlanacaktır. 11 6 5 2 0 Kaynak: OECD Türkiye İsrail Malezya Meksika Çin Yunanistan İspanya Suudi Arabistan Çek Cum. Almanya Hindistan İrlanda Portekiz Brezilya Avustralya Rusya Polonya Özbekistan Macaristan Slovakya Slovenya Güney Afrika Kanada Fransa Estonya Lüksemburg Ukrayna Birleşik Krallık Avusturya Belçika Danimarka Finlandiya Türkiye Lüksemburg Fransa Şili Estonya Norveç İspanya Belçika Yunanistan G. Kore Meksika İtalya Portekiz Slovenya Polonya Slovakya Finlandiya Çek Cum. Danimarka Avusturya Macaristan Almanya İsviçre Y. Zelanda Hollanda Avustralya Japonya İsveç Izlanda İstihdam Piyasasında Katılık – Mevcut Durum Yarı Zamanlı Çalışanlar Üzerindeki Kısıtlayıcılık, 2013 Kıdem Tazminatı (Endeks Skalası 0-6 Arasında En Az Kısıtlayıcıdan En Fazlaya) (1, 5 ve 10 Yıllık Çalışma Süreleri İçin Ödenen Ortalama Haftalık Maaş Sayısı) 25 20 4 15 3 10 OECD (Ortalama) 1 5 0 Kaynak: Dünya Bankası Mevcut Durum: OECD ülkeleri arasında istihdam piyasasında katılığın en yüksek olduğu ülke Türkiye’dir. 12 Eğitimin Niteliğinin Artırılması – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı Öğretmen Akademisi kurulacaktır (Eylem no:129, Süre: 1 yıl). Böylelikle, aday öğretmen, öğretmen ve yöneticilerin yeni gelişmeler ışığında yetişmeleri sağlanacaktır. Eğitim fakülteleri yeniden yapılandırılacaktır (Eylem no: 43, Süre: 6 ay). Eğitimin tüm kademelerindeki müfredat, temel becerileri içerecek şekilde güncellenecek ve etkin bir rehberlik sistemi oluşturulacaktır (Eylem no: 130, Süre: 1 yıl). Yazılı ve sözlü iletişim kurabilecek düzeyde yabancı dil öğretimi için gerekli tedbirler alınacaktır (Eylem no: 132, Süre: 1 yıl). Üniversitede kalite ve özerkliği odağına alan yeni bir Yükseköğretim Kanunu hazırlanacaktır (Eylem no: 41, Süre: 6 ay). Yükseköğretim Kalite Kurulu kurulacaktır (Eylem no: 42, Süre: 6 ay). Milli Eğitim Kalite Çerçevesi uygulamaya konulacaktır ve bu bağlamda Eğitim Kalite Endeksi hazırlanacaktır (Eylem no: 131, Süre: 1 yıl). 13 İşgücü Piyasasında Becerinin ve Nitelikli İstihdamın Artırılması I – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı İşgücü piyasasında beceri artırılacaktır. Aktif İşgücü Programlarına ilişkin bir izleme ve değerlendirme sistemi kurulacaktır (Eylem no: 54, Süre: 6 ay). Çıraklık eğitiminin altyapısı güçlendirilecektir (Eylem no: 136, Süre: 6 ay). Meslek yüksek okulları mezunlarının diplomalarında yer alan program adları ile meslek tanımlamalarındaki farklılıklar giderilecektir (Eylem no: 40, Süre: 6 ay). Eğitim istihdam bağlantısı güçlendirilecektir (Eylem no: 137, Süre: 1 yıl). Mesleki ve teknik eğitim okul/kurum yönetim modeli geliştirilecektir (Eylem no: 134, Süre: 1 yıl). Meslek yüksekokulları yeniden yapılandırılacaktır (Eylem no: 135, Süre: 1 yıl). Böylelikle, eğitim istihdam bağlantısı, tüm mesleki ve teknik eğitim okulları geliştirilerek güçlendirilecektir. Organize Sanayi Bölgeleri dışında açılacak özel meslekî ve teknik eğitim ortaöğretim kurumlarına da eğitim desteği verilmesi sağlanacaktır (Eylem no: 45, Süre: 6 ay). 14 İşgücü Piyasasında Becerinin ve Nitelikli İstihdamın Artırılması II – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı İşgücü piyasasında nitelikli istihdam artırılacaktır. Yurtdışında yaşayan nitelikli insan gücünün ülkemize kazandırılması teşvik edilecektir (Eylem no: 89, Süre: 6 ay). Araştırma projelerinde yabancı uzman çalıştırılması kolaylaştırılacaktır (Eylem no: 90, Süre: 6 ay). Turkuaz Kart Sistemi için hazırlıklar tamamlanacaktır (Eylem no: 88, Süre: 6 ay). Böylelikle, nitelikli insan gücü için çalışma izni süreçleri hızlandırılacaktır. 15 Genç İstihdamının Desteklenmesi – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı Gençlerin işgücüne biran önce katılımlarının sağlanması ve becerilerinin artırılması için; hem genç istihdamı hem de genç girişimciliği desteklenecektir. İlk kez iş bulan her gencimizin ücretinin bir yıl boyunca Devlet tarafından karşılanması sağlanacaktır (Eylem no: 204, Süre: 3 ay). Üniversite öğrencilerinin kısmi süreli çalışmasının önündeki engeller kaldırılacaktır (Eylem no: 14, Süre: 3 ay). Böylelikle, öğrencilerin kredi ve bursları kesilmeden iş hayatına biran önce adapte olmaları sağlanacaktır. Yeni iş kuran gençlerimize üç yıl boyunca gelir vergisi muafiyeti sağlanacaktır (Eylem no: 209, Süre: 3 ay). Kendi işini kurmak isteyen gençlerimize ‘‘proje karşılığı’’ 50 bin liraya kadar karşılıksız nakdi destek verilecektir (Eylem no: 202, Süre: 3 ay). Gençlere 100 bin lira kredi desteği verilecek, bu krediye Kredi Garanti Fonu aracılığıyla yüzde 85 oranında kefalet imkânı sağlanacaktır (Eylem no: 203, Süre: 3 ay). Genç çiftçilere proje karşılığı 30 bin lira karşılıksız destek verilecektir (Eylem no: 213, Süre: 3 ay). Gençlerimizin kısa film, ilk film, kitap, dergi vb. sanatsal faaliyetleri ile sportif faaliyetlerine, proje bazlı karşılıksız destek vermeyi öngören GENÇDES programı hayata geçirilecektir (Eylem no: 210, Süre: 3 ay). 16 Kadınların İşgücüne Katılımının Sağlanması – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı Çalışan kadınların doğuma bağlı izin ve hakları güçlendirilecektir. Çalışanların doğuma bağlı izin ve haklarını güçlendirmek üzere Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanununda gerekli değişiklikler yapılacaktır (Eylem no: 187, Süre: 3 ay). Çalışan kadınlarımıza doğuma bağlı olarak ilk çocukta 2 ay, ikinci çocukta 4 ay, üçüncü ve üzeri çocukta 6 ay yarı zamanlı ve tam ücretli çalışma hakkı ile çocuğun okula başlama yaşına kadar kısmî süreli çalışma hakkı tanınacaktır (Eylem no: 188, Süre: 3 ay). Doğum nedeniyle ücretsiz izinde geçen sürelerin memuriyet kıdeminde değerlendirilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılacaktır (Eylem no: 186, Süre: 3 ay). Mevsimlik tarım işçisi kadınlar ile ev eksenli çalışan kadınların sosyal güvenceden daha kolay faydalanmalarını sağlayacak düzenlemeler yapılacaktır (Eylem no: 189, Süre: 3 ay). Belediyelerin kreş açma zorunluluğuna yönelik uygulama etkin hale getirilecektir (Eylem no: 48, Süre: 6 ay). 17 İşgücü Piyasasının Daha Esnek Hale Getirilmesi – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı Kıdem tazminatı sisteminde yaşanan sorunların çözümü amacıyla ilgili sosyal taraflarla istişare içinde gerekli mevzuat düzenlemesi yapılacaktır (Eylem no: 12, Süre: 3 ay). Avrupa Birliği norm ve standartlarında özel istihdam bürolarının faaliyetlerinin geçici iş ilişkisini de içerecek şekilde genişletilmesi amacıyla mevzuat düzenlemeleri tamamlanacaktır (Eylem no: 11, Süre: 3 ay). 18 ‘‘Türkiye’de katma değerli üretimi desteklemek için orta ve üst teknolojili yatırımların artırılması önem arz etmektedir. Diğer taraftan yatırımların yurtiçi tasarruflarla finanse edilmesi ve bu amaçla yurtiçi tasarrufların artırılmasına yönelik tedbirler 2016 Yılı Reform Programında yer almaktadır. Ulusal ve uluslararası yatırımlar için yatırım ortamının iyileştirilmesi de programın önemli bir parçasıdır.’’ 19 Yatırım ve Tasarruf Oranları – Mevcut Durum 30 25 AB Ülkeleri Ortalama Tasarruf/GSYH (%)* AB Ülkeleri Ortalama Yatırım/GSYH (%)* 20 15 10 5 0 2002 2003 2004 (*) 2002-2014 ortalaması 2005 2006 2007 2008 Tasarruf/GSYH (%) 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Yatırım/GSYH (%) Kaynak: IMF, Kalkınma Bakanlığı Mevcut Durum: Türkiye’de yatırım ve tasarruf oranları Avrupa Birliği ülkeleri ortalamasının altında seyretmektedir. Sağlıklı ve güçlü bir büyüme modeli için yatırımların artırılması ve daha çok yurtiçi tasarruflar ile finanse edilmesi önem arz etmektedir. 20 Tasarruf Oranlarının Artırılması I – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı Kamu sektörünün tasarrufları artırılacaktır. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu güncellenecektir (Eylem no: 140, Süre: 1 yıl). Kamu harcamalarının rasyonelleştirilmesi programı hayata geçirilecektir (Öncelikli Dönüşüm Programı, Süre: 1 yıl). Şirketlerin tasarrufları artırılacaktır. 30 Haziran 2015 tarihinde şirketleri özkaynak kullanmaya teşvik edici vergisel düzenlemeler* yapılmıştır. Patent Kanunu çıkarılacaktır (Eylem no: 84, Süre: 6 ay). Böylelikle, fikri mülkiyet hakları şirketler lehine korunarak şirket karlarının yatırıma yönelmesi sağlanacaktır. Sermaye piyasalarında kurumsal yatırımcılar teşvik edilecektir (Eylem no: 80, Süre: 6 ay). (*) Özkaynakla Finansmanın Teşvik Edilmesine İlişkin 26.06.2015 tarihli ve 2015/7910 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 30.06.2015 tarihli ve 29402 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 21 Tasarruf Oranlarının Artırılması II – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı Hanehalkının tasarruf alışkanlığının artırılması teşvik edilecektir. Hanehalkının önündeki muhtemel borçlanma kalemlerinden evlilik ve konut harcamalarının önceden tasarruf edilerek karşılanması için çeyiz ve konut hesapları oluşturulacaktır (Eylem no: 20, Eylem no: 185, Süre: 3 ay). Bu hesaplara en az 3 yıl düzenli tasarruf yapılması koşuluyla, kamu yüzde 20 oranına kadar destek verecektir. Çeyiz ve konut hesaplarına ödenecek azami Devlet katkısı tutarları sırasıyla 5.000 TL ve 15.000 TL olarak belirlenmiştir. Bireysel emeklilikte ‘‘otomatik katılım sistemine’’ geçiş için pilot çalışma tamamlanmıştır. Bu pilot çalışma sonuçları baz alınarak Bireysel Emeklilik Sistemi genele yaygınlaştırılacak, sistemin Sosyal Güvenlik Sistemi’ni tamamlayıcı rolü güçlendirilecek ve bu çerçevede birikimler ömür boyu emeklilik maaşına dönüştürülecektir (Eylem no: 79, Süre: 6 ay). 1 Ekim 2015 tarihinde yürürlüğe giren Yıllık Gelir Sigortaları Yönetmeliği uyarınca bu maaşın da her yıl TÜFE ile artırılması sağlanacaktır. Sigorta şirketlerinin söz konusu yükümlülüğe ilişkin nakit akışlarını yönetebilmeleri amacıyla Hazine Müsteşarlığı TÜFE’ye endeksli annüite kağıt ihraç edecektir. 22 Sermaye Verimliliğinin Artırılması – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı Toplam faktör verimliliğinin artırılması için daha önce bahsedilen işgücü verimliliğine yönelik reformların yanı sıra; Katma değerli üretim yapısı desteklenecektir. Patent Kanunu çıkarılacaktır (Eylem no: 84, Süre: 6 ay). Böylelikle, fikri-sınai mülkiyet haklarının korunması ile daha nitelikli ve yüksek katma değer odaklı üretim yapısına geçilmesi sağlanacaktır. Kalkınma bankacılığı yeniden yapılandırılacaktır (Eylem no: 160, Süre: 1 yıl). Böylelikle, orta ve yüksek teknolojili projelerin ticarileşmesine yönelik olarak uzun vadeli finansman imkanı artırılacaktır. Üst orta ve yüksek teknolojili ürünlerde kamu alım garantisine dayalı yerli tedarik modelleri hayata geçirilecektir (Eylem no: 159, Süre: 1 yıl). Ar-Ge ve yenilik desteklerinin etkinliği artırılacak ve koordinasyonu güçlendirilecektir (Eylem no: 85, Süre: 6 ay). Girişimcilik desteklenecektir. Ar-Ge ve tasarım alanında erken aşamaya yönelik fon kurulacaktır (Eylem no: 86, Süre: 6 ay). Yenilikçi girişimcilerin projelerinin ticarileştirilmesi için kredi garanti mekanizması oluşturulacaktır (Eylem no: 87, Süre: 6 ay). Kendi işini kurmak isteyen gençlerimize proje karşılığı 50 bin liraya kadar karşılıksız nakdi destek verilecektir (Eylem no: 202, Süre: 3 ay). 23 Yatırım Ortamının Geliştirilmesi I – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı Gerek yerli gerekse yabancı doğrudan yatırımcıların işlem maliyetleri azaltılacaktır. Şirketlerin kuruluş ve tasfiye işlemleri değerlendirilerek, işlemler daha da kolaylaştırılacaktır (Eylem no: 78, Süre: 6 ay). Gelir ve kurumlar vergisi kanunları birleştirilerek yeni Gelir Vergisi Kanunu çıkartılacaktır (Eylem no: 56, Süre: 6 ay). İmalat sanayi makine-teçhizat yatırımlarının finansmanında BSMV istisnası getirilecektir (Eylem no: 17, Süre: 3 ay). Endüstri ve Organize Sanayi Bölgelerinde arsa maliyetlerini azaltacak yeni bir mekanizma kurulacaktır (Eylem no: 73, Süre: 6 ay). Yatırım Destek Ofislerinin kurumsal ve beşeri kapasiteleri güçlendirilecektir (Eylem no: 75, Süre: 6 ay). Organize Sanayi Bölgelerinde yetki karmaşasını ortadan kaldıran etkili bir yönetim yapısı oluşturulacaktır (Eylem no: 74, Süre: 6 ay). Uluslararası doğrudan sermayenin ülkemize çekilmesine yönelik gerekli tedbirler alınacaktır (Eylem no: 71, Süre: 6 ay). Ticaretin kolaylaştırılmasına ilişkin anlaşma TBMM’nin onayına sunulacaktır (Eylem no: 15, Süre: 3 ay). Emek yoğun sektörlerde yatırımcıların talebi halinde, sembolik bir kira bedeliyle, anahtar teslimi fabrika binası yapılması konusunda model geliştirilecektir (Eylem no: 200, Süre: 3 ay). Kamu İhale Kanunu güncellenecektir (Eylem no: 141, Süre: 1 yıl). 24 Yatırım Ortamının Geliştirilmesi II – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı Gerek yerli gerekse yabancı doğrudan yatırımcıların bürokratik işlemleri sadeleştirilecektir. Kamu hizmetlerinin adil, etkili, verimli, süratli ve kaliteli sunumunu sağlayacak şekilde merkezî birimler daha dinamik ve etkin bir yapıya dönüştürülecek, kurumlar arası yetki mükerrerlikleri kaldırılacak, bürokrasiyi azaltacak ve kurumsal performansı artıracak düzenlemeler yapılacaktır (Eylem no: 29, Süre: 6 ay). İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarında basitleştirme ve uygulama birliği sağlanacaktır (Eylem no: 76, Süre: 6 ay). Yatırımlarda bürokrasi azaltılacaktır (Eylem no: 72, Süre: 6 ay). Enerji lisans, ruhsat ve izin işlemleri kolaylaştırılacaktır (Eylem no: 77, Süre: 6 ay). Gümrüklerde Tek Pencere Sistemi uygulamaya konulacaktır (Eylem no: 65, Süre: 6 ay). Dijital Türkiye Projesi yol haritası oluşturulacak ve bu doğrultuda uygulama başlatılacaktır (Eylem no: 32, Süre: 6 ay). Yargı sisteminin etkinliği artırılacaktır. İstanbul Tahkim Merkezi’nin faaliyete geçmesi sağlanacaktır (Eylem no: 16, Süre: 3 ay). Finans ve bilişim başta olmak üzere diğer sektörlere yönelik ihtisas mahkemeleri kurulacaktır (Eylem no: 146, Süre: 1 yıl). İş mahkemelerinin yapısı ve işleyişi gözden geçirilecektir (Eylem no: 26, Süre: 6 ay). İş uyuşmazlıklarında alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin hukuk sistemimize kazandırılması için çalışma yapılacaktır (Eylem no: 122, Süre: 1 yıl). Piyasa gözetim ve denetim sistemlerinin işleyişi değerlendirilerek, etkin bir uygulama mekanizması oluşturulacaktır (Eylem no: 156, Süre: 1 yıl). 25 II – Güçlü ve sürdürülebilir büyümeden toplumun bütün kesimlerinin faydalanmasının sağlanmasını ifade eden ‘‘kapsayıcı büyüme’’ 26 Büyümenin Kapsayıcılığının Artırılması – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı Büyümeden toplumun tüm kesimlerinin faydalanması için daha önce bahsedilen genç işsizliğinin azaltılmasına, kadınların katılım oranının artırılmasına ve girişimcilerin desteklenmesine yönelik reformların yanı sıra; KOBİ’lerin üretim zincirinde daha etkin rol almaları sağlanacaktır. KOBİ’lerin taşınırlarının teminat olarak kullanılması sağlanacaktır (Eylem no: 147, Süre: 1 yıl). İmalatçı KOBİ’ler için kefalet limiti, vadesi ve oranı artırılacaktır (Eylem no: 197, Süre: 3 ay). KOBİ’lerin TSE ve patent belgelerinin maliyetlerinin Devlet tarafından karşılanması sağlanacaktır (Eylem no: 183, Süre: 3 ay). İşletme büyüklüğü 5 dekar altındaki meyve, sebze, süs bitkisi, ıtri-tıbbi-aromatik bitki yetiştiriciliği yapan çiftçilere destekleme düzenlemesi yapılacaktır (Eylem no: 214, Süre: 3 ay). Esnafımız desteklenecektir. Esnafımıza düşük faizli kredi uygulamasına devam edilirken, 30 bin TL’ye kadar faizsiz kredi desteği verilecektir (Eylem no: 182, Süre: 3 ay). Basit usulde vergilendirilen esnafın yıllık 8.000 TL’ye kadar kazançlarından vergi alınmayacaktır (Eylem no: 198, Süre: 3 ay). 27 III – 2016 Yılı Ekonomik Reform Programı Uygulaması ve Takibi Reformların Koordinasyonu ve İzlenmesi Kurulu oluşturulacaktır (Eylem no: 1, Süre: 3 ay). Reformların Koordinasyonu ve İzlenmesi Kurulu Başbakan Yardımcısı başkanlığında 12 Aralık 2015 tarihinde oluşturulmuştur. Kurul, reformlarla ilgili olarak yapılan çalışmaları üç ayda bir Başbakanlık makamına sunacaktır (2015-16 sayılı Başbakanlık Genelgesi). Öncelikli Dönüşüm Programlarını etkin bir şekilde hayata geçirmek üzere tasarlanmış bulunan koordinasyon ve yönlendirme kurulları kurulacaktır (Eylem no: 19, Süre: 3 ay). Her türlü mevzuat düzenlemelerinde Düzenleyici Etki Analizi uygulamasının etkili bir şekilde hayata geçirilebilmesine yönelik tedbir alınacaktır (Eylem no: 2, Süre: 3 ay). 28