Labour legislation

6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
1
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
2
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
3
Problem:
 Camların ve çatıların temizlenmesi, Kalle’nin görevlerinden bazıları.
 İşvereni, bir sabah Kalle’den iş arkadaşı Esa ile birlikte 6 katlı bir evin çatısını
ve yağmur oluklarını temizlemesini istiyor. Kalle, kendisi ve iş arkadaşı için
gereken araç ve gereçleri işverenden alıyor.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
4
Problem:
 Çalışmaya başladıklarında Kalle, emniyet kemerlerinden birisinin hasarlı
olduğunu fark ediyor. Kalle, kendisi daha deneyimli bir işçi olduğu için sağlam
kemeri Esa’ya veriyor.
 Kalle, yaptığının doğru olduğunu teyit etmek için işvereni arıyor ve bunun
sorun olup olmayacağını soruyor. İşveren, çatının birkaç saat içerisinde
temizleneceğine dair söz vermiş olduğu için bunun sorun olmayacağını
söylüyor çünkü işçilerin gidip yeni ekipman alması için yeteri kadar vakit yok.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
5
Çözüm:
 İlgili tüm taraflar, çalışma mevzuatına aykırı davranmıştır.
 Çalışma mevzuatına göre işçi, kendi güvenlik ve sağlığını korumak için gerekli
tedbir ve dikkati sergilemelidir.
 İşçi, kendisinin ve diğerlerinin güvenliğini dikkate almak zorundadır.
 İşçi; makineler, araç gereçler ve emniyet ekipmanlarında bulunan ve kaza ya
da yaralanmaya sebep olabilecek eksiklikleri işverene bildirmek zorundadır.
İşçi, söz konusu durum sağlığına ciddi zarar verebilecekse, çalışmayı
reddedebilir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
6
Çözüm:
 İşçi Kalle, güvenlik ekipmanlarındaki eksiklikleri işverenine bildirme hakkına
sahipti.
 Kalle, hasarlı ekipmanla çalışmaya başlamamalıydı.
 Esa, bunu Kalle’ye söylemeliydi.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
7
Çözüm:
 Çalışanların iş esnasında güvenlik ve sağlığının korunması, işverenin
sorumluluğu altındadır.
 Çalışanların mesleki yaralanmalar ve sağlık risklerinden korunmasını
sağlamak üzere tüm adımların atılması, işverenin sorumluluğu altındadır.
 İşveren, iş güvenliği düzenlemelerine ters düşen koşullarda çalışma
yapılmasına müsaade edemez.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
8
Çözüm:
 İşveren, Kalle’nin her halükarda hasarlı emniyet kemeriyle çalışmasına izin
vermemeliydi.
 Bir kaza olması durumunda işveren, ceza kanunun çerçevesinde iş güvenliği
düzenlemelerini ihlal etmekten suçlu bulunabilirdi.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
9
Problem:
 Lisa, birkaç senedir müşteri hizmetler departmanında ofiste çalışıyor.
İşveren, onun performansından memnun değil: İşine özen göstermiyor,
hatalar yapıyor ve ihmal sergiliyor. Birkaç defa, yetersiz hizmet kalitesi
dolayısıyla kendisi hakkında şikayet iletilmiş.
 Şefi, bu durumu Lisa’ya birkaç defa anlatıyor. Altı hafta kadar önce, Lisa’ya
yazılı uyarı tebliğ edilmiş.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
10
Çözüm:
 Çalışma mevzuatı uyarınca işveren, çalışma sürecini takip etme ve gözlem
altında tutma hakkına sahiptir. Çalışan, dikkatli çalışmalı ve işveren
tarafından öngörülen kurallara uymalıdır. İşin dikkatsizce ifa edilmesi, ihmal
olarak nitelendirilmekte ve iş sözleşmesinin feshine neden olabilmektedir.
 Bu gibi bir halde, söz konusu ihmalin düzeyi, tekrarlanıp tekrarlanmadığı ve
çalışanın sebep olabileceği olası zarar göz önünde bulundurulmalıdır. Bu
gibi bir durumda yalnızca çalışan daha önce uyarıldıysa, iş sözleşmesi
feshedilebilir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
11
Çözüm:
 Lisa’nın özensiz çalışması ve sürekli ihmali, işverenin müşterileriyle ve iş
ortaklarıyla olan ilişkisini riske atıyor. İşletmenin zarar etmesi söz konusu
oluyor. Sorumlu müdürü, halihazırda Lisa’yı bir defadan fazla uyarmış ve
kendisine yazılı bir uyarı tebliğ edilmiş.
 Lisa, uyarıdan sonra bile ihmale devam ediyor. İşveren, onu çalışma
mevzuatı uyarınca işten çıkarabilir.
 Ön bildirim süresi, yasaya ve çalışma akdine göre gözetilmelidir. İşten
çıkarma işlemi yazılı olarak gerçekleştirilmelidir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
12
Problem:
 Paul, büyük bir depoda çalışıyor. İşveren, herkesin kask takması gerektiğini
talimat olarak iletiyor.
 Paul, kask kullanmanın rahatsız ve gereksiz olduğunu düşünüyor ve depoda
çalışırken kaskını takmıyor.
 İşveren, ona yazılı bir uyarı tebliğ ediyor. İşveren, artık onu işten çıkarmak
istiyor.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
13
Çözüm:
 Paul, çalışma mevzuatı uyarınca işverenin kendisine verdiği talimata uymuyor
ve çalışan olarak sorumluluklarını yerine getirmiyor. İşveren, Paul’un halen
kask takmamakta ısrar ettiğini bilmesine rağmen ona bir uyarıda bulunuyor.
Paul’un sergilediği ağır bir ihmal çünkü iş güvenliğini tehlikeye atıyor.
 İş sözleşmesinin önceden bildirim yapılmadan sonlandırılmasına fesih
denmektedir. İş sözleşmesinin feshedilmesi için, ciddi bir gerekçelendirme
bulunmalıdır.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
14
Çözüm:
 Eğer çalışan, işverenin kendisini istihdam etmeye devam etmesini
güçleştirecek kadar ciddi bir ihmal sergiliyorsa (örneğin iş güvenliğinin
tehlikeye atılması), işverenin iş sözleşmesini feshetmesi mümkündür. Böyle
bir halde önceden uyarıda bulunulmasına bile gerek yoktur.
 İşveren, bu durumda çalışanı önceden bildirim yapmadan işten çıkarabilir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
15
Problem:
 15 yaşındaki Lena, bir bakkalın deposunda asistan olarak iş sözleşmesi
imzalıyor. Lena, gündüzleri okula devam ediyor, akşamları ve hafta
sonları da depoda çalışıyor. Lena’nın annesi, aynı zamanda okula gidip
çalışmanın çok yorucu olduğunu düşünüyor ve Lena’nın işten ayrılmasın
istiyor. .
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
16
Çözüm:
 Lena, 18 yaşın altında. Yetişkin olmayanların istihdamı bazı özel kısıtlamalara
tabidir. 15 yaşında olan ve zorunlu eğitimini tamamlamış bir bireyi işe
alabilirsiniz. Eğer söz konusu iş çok ağır değilse, 14 yaşında olan ya da yıl
sona ermeden önce 14 yaşına girecek olan bir birey de işe alınabilir.
 15 yaşındaki birey, kendi iş sözleşmesini imzalayabilir. Yetişkin olmayan ve 18
yaşın altında olan bireyin vasisi ise, genç bireyin eğitimi, gelişimi ya da sağlığı
için bu gibi bir iş sözleşmesini feshetme hakkına sahiptir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
17
Çözüm:
 Lena’nın annesi, Lena’nın eğitimi, gelişimi ve sağlığı zarar gördüğünden,
onun iş sözleşmesini feshedebilir.
 İş sözleşmesi feshedildiğinde birey, önceden bildirimde bulunmaksızın işten
ayrılabilir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
18
Problem:
 Kalle, bir süpermarkette çalışıyor. İş sözleşmesine göre belli mesailerde satış
pozisyonunda çalışması gerekiyor. Dört ay sonra, gece çalışmayı reddediyor
çünkü akşamları okula gitmeye başlıyor.
 Kalle, ayrıca ürünlere fiyat etiketi yapıştırmayı ve ürünleri raflara
yerleştirmeyi reddediyor. Çünkü Kalle’ye göre ürünlerin raflara dizilmesi ve
fiyat etiketlerinin ürünlere yapıştırılması, kendisinden sonra çalışmaya
başlayan bir diğer kişinin görevi.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
19
Problem:
 İşveren, Kalle’ye bir uyarıda bulunuyor ve Kalle’nin akşamları çalışmamaya ve
kendisine verilen görevleri yapmamaya devam etmesi halinde onu işten
çıkaracağını söylüyor.
 Kalle, bu uyarının ve olası bir işten çıkarılma halinin yasadışı olduğuna
inanıyor.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
20
Çözüm:
 Çalışan, çalışma mevzuatı uyarınca kendisine işveren tarafından iletilen
talimatları yerine getirmekle yükümlüdür. Bu gibi talimatlar, genel nezaket
kuralları çerçevesinde verilmelidir (örneğin çalışana hızlanmasını
emredemezsiniz). Talimatlar, makul ve yansız olmalıdır.
 Çalışanın görevleri, örneğin belirli bir durumda işveren tarafından çalışana
verilen ve yapılması öngörülen görevler, detaylı ya da genel olarak
tanımlanabilir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
21
Çözüm:
 İşveren ve Kalle, birlikte bir iş sözleşmesi imzaladı. Prensipte sözleşmeler,
zorunluluk arz eder ve uygulanmalıdırlar.
 Sözleşmede iki taraf, her türlü satış çalışması ve vardiyalar halinde çalışma
konusunda anlaşmış. Çalışan, örneğin artık akşamları çalışmayacağını
belirtmek suretiyle tek taraflı olarak sözleşmeyi değiştiremez.
 Sözleşmede yapılacak tüm değişiklikler, işveren tarafından onaylanmalıdır.
Daha sonraları anlaşmazlığa düşmemek adına, olası tüm değişikliklerin
sözleşmede belirtilmesi gerekir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
22
Çözüm:
 Kalle, yazılı olarak düzenlenmiş olan iş sözleşmesinde belirtilen
sorumlulukları ihlal etmiş. Bu yüzden işveren, ihmal dolayısıyla Kalle’ye bir
uyarıda bulunabilir.
 İşveren, ihmalin devam etmesi halinde işten atılacağını Kalle’ye söyleme
hakkına sahiptir.
 Ayrıca eğer Kalle akşamları çalışmayı reddeder ve görevlerini yerine
getirmezse, iş sözleşmesinin hemen uyarı yapıldıktan sonra feshedilmesi de
mümkündür.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
23
Problem:
 İşveren, hepsi aynı işi yapmasına rağmen Pekka ve Sakari’ye, Marja ve
Tina’dan daha yüksek bir ücret ödüyor.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
24
Çözüm:
 İşveren, çalışanlarına adil ve tarafsız davranmalıdır. Çalışma kanunu uyarınca
işveren, kabul edilebilir bir sebep olmaksızın çalışanları arasında ayrım
yapamaz. Örneğin yaş, cinsiyet, sağlık durumu, cinsel yönelim ve kişisel
görüşler dolayısıyla çalışanlar arasında ayrım yapılması yasaktır. Cinsiyete
dayalı ayrımcılık, eşitlik mevzuatı dolayısıyla yasaktır.
 Çalışanların farklı statülere sahip olmasının kabul edildiği hallere için ise iş
deneyimi, eğitim durumu, sorumluluk düzeyi ve farklı pozisyonlar örnek
verilebilir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
25
Çözüm:
 İşveren, sırf Pekka ve Sakari erkek diye, onlara Marja ve Tina’dan daha fazla
ücret ödeyemez. Yüksek ücretin altında yatan sebep, daha yüksek eğitim
düzeyi, daha fazla deneyim ya da daha ağır çalışma gerektiren bir pozisyon
olmalıdır.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
26
Problem:
 Bir bakkalda çalışan Lisa’nın karnı çok acıkıyor. Öğle yemeği için ara verdiği
zaman Lisa, büyük boy bir sandviç, bir çörek ve bir kutu meyve suyunu
dükkandan alıyor ve tüketiyor.
 İşveren, işletmenin malını çaldığı için onu işten çıkarıyor.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
27
Çözüm:
 İşverene yönelik olarak işlenen bu suç, rahatlıkla işten çıkarmaya yetecek
ağırlıktadır. İş arkadaşlarına yönelik olarak işlenen suçlar da aynı şekilde ağır
suç olarak kabul edilmektedir.
 Suç işlemek söz konusu olduğunda, küçük çaplı bir eylem bile iş
sözleşmesinin sonlandırılmasına neden olabilir. Örneğin mağaza hırsızlığı,
zimmetine para geçirme ve sahtecilik, çalışan için çok küçük ekonomik getiri
sağlasalar bile (örneğin işyerini tuvaletinden tuvalet kağıdı çalmak), iş
sözleşmesinin sonlandırılması için yeterli bir sebep olarak kabul edilir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
28
Çözüm:
 Ancak eylemin gerçekleştiği koşullar ve şirket uygulamaları, eylemin bir suç
olarak tanımlanması üzerinde etkili olabilir. Örneğin işveren, çalışanların
işverenin ekipmanlarını ödünç almasına ya da fazla ürünleri eve götürmelerine
izin vermiş olabilir. Bu halde, işten çıkarılma için bir sebep yoktur. Çalışanlara
ayrımcılık gözetilmeden ve tutarlı bir şekilde davranılmalıdır.
 Bu örnekte işveren, Lisa’yı işten çıkarma hakkına sahiptir çünkü Lisa çalışanın
güvenini istismar etmiştir. İşveren, ayrıca iş sözleşmesini de sonlandırabilir. Zira
Lisa’nın yaptığı bir suçtur.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
29
Problem:
 Carola, bir perakendecide elektronik cihaz satıcısı olarak çalışıyordu. Carola, ürün
defosunun telafi edilmesi konusunda bir müşteriyle tartıştı. Carola haklıydı. Ancak
müşteri, kendisine sunulan gerekçe ve çözümden memnun olmadı. Müşteri,
mağazaya bir şikayette bulundu ve Carola’yı dolandırıcılık ve yalancılıkla suçladı.
 Carola, müşterinin iddiaları dolayısıyla hakarete uğramış olduğu için sinirlendi ve
müşterinin argümanlarına karşı ona cehennemin dibine gitmesini söyledi.
Sonrasında Carola, müşterinin davranış ve görünümü konusunda eleştirilerde
bulundu. Sonraki gün ise işten atıldı.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
30
Çözüm:
 Satış asistanı hatalı!
 Çalışan, hoşgörülü olmalı ve yöneticileri ile iş arkadaşları karşısında doğru
davranışlar sergilemelidir. Müşteriler ve dışarıdan gelen diğer kimseler söz
konusu olduğunda ise çalışan, şirketin çıkarlarını düşünmek zorundadır. Kişi
ya da müşteri ilişkilerini riske atmak veya bozmak, işin sonlandırılması için
bir gerekçedir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
31
Çözüm:
 Carola, davranışlarıyla müşteri ilişkilerini riske attı. Yalnızca Carola’nın
müşteriye söylemiş oldukları değil, genel olarak müşteri ilişkilerine verdiği
hasar çok büyüktür (ortamdaki diğer müşteriler, sosyal medya vb.). İşveren,
bu durumda onu işten çıkarma hakkına sahiptir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
32
Problem:
 Maria, bir süpermarketin giyim reyonu için alım işlerini yürütüyor. Bir
tedarikçi, Paris’te moda ortamını görmesi için Maria’ya ücretsiz bir Paris
gezisi teklif ediyor. Gezi, Maria’nın yaz tatiline denk geliyor. Maria, işveren bu
geziden bahsetmiyor. Bu konuda da haklı olduğuna inanıyor.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
33
Çözüm:
 Çalışan, işyeri dışındaki bir kimseye fayda sağlamak üzere hediye ya da başka bir
diğer menfaati kabul edemez. Ticarette rüşvetin amacı, bir fayda elde etmek ya
da daha sonra başka bir yolla verilenin karşılığını almaktır. Rüşvet almama
yükümlülüğünü ihlal etmek, para ya da hapis cezasıyla veya tazminat
ödenmesiyle sonuçlanabilir.
 Maria, kendisine teklif edilen Paris gezisini kabul etmemeliydi çünkü bu,
muhtemelen rüşvet olarak yorumlanabilecek bir davranıştı. Maria, rüşvet alacak
ve bu durum ortaya çıkarılacak olursa; süreç, işverene zarar verecektir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
34
Çözüm:
 İşveren, buna ek olarak Maria’nın şirket için en iyi ürünleri almadığını, tam
tersine satın alma kararlarını kendi kişisel çıkarları doğrultusunda verdiğini
de düşünebilir.
 Maria, en kötü ihtimalle ceza kanunun doğrultusunda bir cezaya çarptırılır
(para cezası gibi) ve bu durumda işveren, onu işten çıkarabilir.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
35
Problem:
 Sibyl, bir bakkalda çalışıyor. Tüm çalışanlara ayın en son günü aynı ücret
ödeniyor. Bakkalın son üç aylık geliri çok kötü ve işveren, çalışanlarına
maaşlarını üç ay geç ödeyeceğini söylüyor.
 İşveren, ayrıca maaşların bir kısmını para olarak, kalanını da satıştan artan
gıda ürünleriyle ödeyeceğini söylüyor. Bu bilgi, yalnızca daha zayıf çalışanlara
veriliyor.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
36
Problem:
 İşverene göre zayıf olarak sınıflandırılan çalışanlar, sonraki haftalarda en az
on saat fazla mesai yapmayacak olan çalışanlardır.
 İşveren, çalışanların görevlerini de değiştireceğini, o günkü görevleri her
sabah mesai başlamadan kendilerine ileteceğini söylüyor.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
37
Çözüm:
 Bakkal hatalı!
 İşverenin en büyük sorumluluğu, çalışanların ücretini ödemektir. İşverenin
genel yükümlülüğü, çalışanlar arasındaki ilişkiyi gözetmek ve muhafaza
etmektir (işyeri ortamı).
 İşveren, ayrıca çalışanlara yapabilecekleri görevler vermeye özen
göstermelidir. İşveren, çalışanları yönlendirmeli ve çalışma ortamına
alıştırmalıdır.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
38
Çözüm:
 İşveren, çalışanlarla birlikte aksi kararlaştırılmadığı müddetçe çalışanların
maaşlarını maaş gününde ödemek zorundadır. İşverenin tek taraflı olarak
ücretleri ödemeyi geciktireceğini beyan etmesi, yeterli değildir. İşletmenin
maaş günü veya maaş ödeme biçimi ya da ücret ödeme koşulları (zayıf
çalışanlara farklı ücret uygulaması vb.) önceden kararlaştırılmadan
değiştirilemez.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
39
Çözüm:
 İşveren, bu şekilde hareket etmek suretiyle çalışanların içinde bulunduğu
çalışma ortamını bozmuştur (çalışanlar arasında fazla mesai dolayısıyla
ortaya çıkan ücret farkları, düşmanlığa neden olacaktır).
 Çalışanlar, her sabah kendilerine verilen farklı görevlere yeterli ölçüde ayak
uyduramayabilir. Bu yüzden, verilen görevleri dikkatle yerine
getiremeyebilirler.
6/8/2016
Çalışma Mevzuatı
40