Hastanede Antibiyotik Yönetimi

HASTANEDE
ANTİBİYOTİK
YÖNETİMİ
•
•
•
•
Tüm hekimlere rehber olmak
Farkındalık oluşturmak,
Olası direnç gelişiminin önüne geçmek,
Maliyeti azaltmak.
Hastane
Mikrobiyoloji Verilerinin derlenmesi (Eczacı&Otomasyon)
Hastane Florasının Tespiti (Eczacı)
Antibiyogram istatistiklerine göre Antibiyogram-m.o. Eşleştirilmesi (Eczacı)
Profilaksi rehberinin sisteme entegrasyonu
(Enf. Hastalıkları Uzmanı&Eczacı&Otomasyon)
Ampirik tedavi rehberinin sisteme entegrasyonu
(Uzman Hekimler&Eczacı&Otomasyon)
Kültüre dayalı tedavi rehberinin sisteme entegrasyonu
( Enfeksiyon Hastalıkları Uzm. Hekimi&Eczacı&Otomasyon)
Antibiyotik Algoritması uygulama planı
• Hekim tarafından antibiyotik kullanılmak istendiğinde;
öncelikle tedavi şekli seçilerek sistemden işaretlenir.
• İşaretlenen tedavi şekline göre spesifik antibiyotik seçenekleri
sistem tarafından sunulur. Örneğin; profilaktik tedavi
seçildiğinde sadece o tedaviye ait seçenekler belirecektir.
HEKİM
Profilaktik
Tedavi
Ampirik
Tedavi
Kültüre
Dayalı
Tedavi
Bu tablo hastanemiz profilaksi rehberi doğrultusunda
oluşturulmuştur.
mide ve biliyer sistem
cerrahisi
kolorektal cerrahi
(appendektomi dahil)
Cerrahi
Profilaktik
Tedavi
Var
Cerrahi
Yok
sefazolin
metronidazol+
eritromisin
sefoksitim
seftizoksim
sefuroksim
sefazolin+metronidazol
baş-boyun cerrahisi
sefazolin
klindamisin
gentamisin
obstetrik/jınekoloji
sefazolin
sefoksitin
sefuroksim
kardiyovasküler
cerrahi
sefazolin
sefalotin
sefuroksim
ürolojik girişimler
sefazolin
nitrofurantoin
ortopedik cerrahi
sefazolin
vankomisin
beyin ve sinir cerrahisi
sefazolin
vankomisin
meme cerrahisi
sefazolin
sefoksitin
periton, diyaliz,
kateter takılması,
vankomisin
toraks cerrahisi
sefazolin
sefuroksim
vankomisin
siprofloksasin
seftriakson
klindamisin
sefuoksim
vankomisin+
gentamisin
Baş-boyun cerrahisi gereken bir hastaya profilaktik
antibiyotik kullanımı aşağıdaki gibi olacaktır;
• Hekim cerrahi uygun gördüğünde; gerekli cerrahi kutucuğunu
işaretler ve uygun antibiyotik seçenekleri önüne gelir.
• Bu listeden ilacın fiyatı da göz önünde bulundurularak uygun
seçim yapılır, diğer seçenekler kısıtlanır dolayısıyla hastane
profilaksi rehberi doğrultusunda hareket edilmiş olunur.
Böylece uygunsuz kullanımın ve mali zararın önüne
geçilmiş olunur.
Örnek Profilaktik tedavi;
gentamisin
en ekonomik
HEKİM
Baş-Boyun Cerrahisi
klindamisin
ECZACI
sefazolin
Hastanemiz profilaksi rehberi doğrultusunda sisteme uyarlanan tedavi algoritmasına
uygun olarak, hekim önüne düşen seçeneklerden Klindamisin’i seçmek istediğinde
ekrana ‘daha ekonomiği var’ şeklinde uyarı gelir. Tercih yine de hekime bırakılır.
TANI: Koroner
Arter Hastalığı
Cerrahi (-)
profilaksi
sefazolin
sefuroksim
Cerrahi (+)
ampirik
kültüre duyarlı
ampisilin+sulbaktam
Hastanemizde yapılan profilaktik tedavide; profilaksi rehberimizde yer
almamasına rağmen Teikoplanin, Seftazidim gibi ilaçların kullanıldığı tespit
edilmiştir. Ancak projemiz uygulamaya geçirildiğinde, oluşturulan profilaksi
rehberine uygun olarak antibiyotiklere yönlendirme sağlanacak ve hekim sadece
bu ilaçlar arasından seçim yapabilecektir .
Örneğin KBB servisinde uygulanabilecek ampirik tedavi
örnekleri aşağıdaki gibidir ve bu yaklaşımla her servis için tedavi
şemaları geliştirilerek HBYS’ye entegre edilebilir.
akut otitis
media
amoksisilin+
ampisilin+
klavulanik asit
sulbaktam
akut sinüzit
amoksisilin
kronik
sinüzit
Ampirik
Tedavi
klaritromisin
adenotonsillit
streptokok farenjiti
larenjit
amoksisilin+
klavulanik asit
sefaklor
penisilin G
azitromisin
sefuroksim
sefuroksim
klaritromisin
sefuroksim
siprofloksasin
penisilin
klaritromisin
azitromisin
klaritromisin
seftriakson
sefuroksim
sefuroksim
amoksisilin+
**Örnek şema hastanemizde bulunan antibiyotiklere göre hazırlanmıştır.
klavulanik asit
azitromisin
levofloksasin
klindamisin
(bakteriyel)
epiglotit
seftriakson
amoksisilin+
klavulanik asit
sefazolin
klindamisin
Semptomlarına göre akut otitis media teşhisi konulan bir
hastaya ampirik antibiyotik kullanımı bu sisteme göre aşağıdaki
gibi olacaktır;
amoksisilin+
klavulanik asit
(en ekonomik)
sefuroksim
HEKİM
akut otitis
media
azitromisin
ECZACI
ampisilin+
sulbaktam
seftriakson
Hekim tarafından Azitromisin seçilmek istenildiğinde ekrana ‘daha ekonomiği var’
şeklinde uyarı gelir. Tercih yine de hekime bırakılır.
Kültür sonucu alınana kadar doğru antibiyotik seçimine
yönlendirmek amacı ile örnek şema şeklinde daha kapsamlı bir
antibiyotik formüleri hazırlanarak HBYS’ye entegre edilebilir.
Bakteri adı
Kültür sayısı
Bakteri adı
Kültür sayısı
Acinetobacter
lwoffi
2 kültür
Beta
Hemolitik
Streptokoklar
6 kültür
m.o.
tahminine
dayalı
tedavi
Enrobacter
erogenes
7 kültür
Enterobacter
faecalis
60 kültür
Escherichia
coli
669 kültür
duyarlı
gentamisin
2 kültür*
amikasin
2 kültür*
dirençli
seftazidim
2 kültür*
imipenem
2 kültür*
siprofloksasin
2 kültür*
seftriakson
4 kültür*
vankomisin
3 kültür*
duyarlı
amikasin
7 kültür*
siprofloksasin
7 kültür*
seftazidim
7 kültür*
gentamisin
7 kültür*
dirençli
ampisilin
4 kültür*
sefiksim
4 kültür*
linezolid
58 kültür*
nitrofurantoin
49 kültür*
duyarlı
siprofloksasin
33 kültür*
duyarlı
amikasin
579 kültür*
ertapenem
560 kültür*
seftazidim
433 kültür*
duyarlı
gentamisin
568 kültür*
imipenem
634 kültür*
nitrofurantoin
528 kültür*
dirençli
ampisilin
532 kültür*
Kültür*: Bulunduğu kültür sayısını ifade eder.
trimetoprim+
sulfametaksazol
2 kültür*
tigesiklin
2 kültür*
klindamisin
4 kültür*
duyarlı
penisilin G
6 kültür*
colistin
2 kültür*
ampisilin
50 kültür*
seftriakson
400 kültür*
meropenem
645 kültür*
meropenem
7 kültür*
imipenem
7 kültür*
tigesiklin
58 kültür*
vankomisin
47 kültür*
siprofloksasin
421 kültür*
piperasilin+
tazobaktam
7 kültür*
Kültür yapılmadan önce hekim enfeksiyon kaynağının
Escherichia coli (669 kültür) olduğunu düşündüğünde; yukarıda
belirtildiği gibi hastane kültür verilerine göre duyarlılığı yüksek
olan antibiyotik grubunu seçerse (amikasin 579, ertapenem 560, seftazidim 433,
seftriakson 400, siprofloksasin 421, gentamisin 568, imipenem
634,
nitrofurantoin 528,
ilaç kullanımı engellenebilir.
Böylece hem direnç gelişimi hem de mali kayıp en aza indirgenir.
meropenem 645 kültürde duyarlılık), uygunsuz
Bakteri adı
Hasta sayısı
Hastanemizde yapılan kültür
antibiyogram sonuçlarına göre
10 hastada E.cloacae complex
tespit edilmiş olup; tedavi için
tüm hastaların da duyarlı olduğu
Amikacin, Gentamisin,
İmipenem ve Meropenem
sisteme onaya açık şekilde
entegre edilerek, tercih edilmesi
yönünde hekimlere önerilir.
*Örneklemek amacıyla hazırlanan bu istatistik hastanemiz florasında tespit edilen tüm bakteriler için yapılmıştır.
Bakteri adı
Hasta sayısı
Hastanemizde yapılan kültür
antibiyogram sonuçlarına
göre 9 hastada S.haemolyticus
tespit edilmiş olup; tedavi için
tüm hastaların da duyarlı
olduğu Linezolid, Tigesiklin
ve Vankomisin sisteme
onaya açık şekilde entegre
edilerek, tercih edilmesi
yönünde hekimlere önerilir.
• Yatan hastaya, teşhise göre ampirik olarak antibiyotik tedavisi
başlanır ve aynı zamanda hastadan kültür örneği alınır.
• Kültür sonucu alındığında, duyarlı olan antibiyotikler
seçilebilecek ve diğerleri kapalı olacak şekilde ekrana yansır.
• Bu sayede hekim sadece duyarlı antibiyotikler arasından
maliyeti de gözeterek seçim yapmaya yönlendirilir.
• Yani Laboratuvar-HBYS entegrasyonu sağlanacak şekilde bir
sistem geliştirilmiş olur.
Hastaneye özel Antibiyotik Algoritması
oluşturulduğunda; ampirik tedavi başlanmış olup
kültür sonucu sonradan gelen hastalarda sistem şu
şekilde işleyecektir:
•
tigesiklin
(S)
amikasin (S)
(en ucuz)
Colistimetat
sodyum (S)
hekim
onayına
açık
hekim
onayına
açık
Acinetobacter
baumanii
•
hekim
onayına
açık
gentamisin
(R)
laboratuar
sonuçları
hasta Adı:
F.Y.
ECZACI
•
ciprofloksasin
(R)
levofloksasin
(R)
tetrasiklin
(R)
imipenem
(R)
meropenem
(R)
Seftazidim
(R)
hekim
onayına
kapalı
•
Hastaya Sefaperazon sodyum
başlanmış ve 3. Günün
sonunda tedaviye Meropenem
eklenmiş.
Ancak antibiyogram sonucuna
göre hasta Meropenem’e
dirençli ve testte Sefaperazon
sodyum incelenmemiş.
Eğer bu sistem uygulanmış
olsaydı, hekim hastanın
dirençli olduğu Meropenem’i
tercih edemeyecek ve duyarlı
antibiyotikler arasından seçim
yapmaya yönlendirilecekti.
Bu esnada Hekim tarafından
Colistimetat sodyum seçilmek
istenildiğinde ekrana ‘daha
ekonomiği var’ şeklinde uyarı
gelecek ve tercih yine de
hekime bırakılacaktı.
• Hastaya Meropenem başlanmıştır.
• Kültür sonucunda dirençli olduğu halde Meropenem’e devam
edilmiş ve tedaviye Amikasin eklenmiştir.
• Eğer bu sistem uygulanmış olsaydı, hekim Meropenem’i
seçemeyecek ve duyarlı antibiyotikler arasından seçim yapacaktı.
• Bu esnada hekim tarafından Colistimetat sodyum seçilmek
istendiğinde ekrana ‘daha ekonomiği var’ şeklinde uyarı gelecek ve
tercih yine de hekime bırakılacaktı.
Hasta orderı şu şekildedir;
• Hastaya yatışta ampirik tedavi olarak Ampisilin+Sulbaktam sodyum
başlanmıştır.
• Sonrasında kültür sonucunda dirençli olduğu halde Colistimetat
sodyum ve Meropenem tedaviye eklenmiştir. Sistem entegre
olsaydı, hekim tedavide bu ilaçları seçemeyecekti.
• Hastanın kültür sonucuna göre hastanemizce uygulanan tüm
antibiyotiklere direnç saptanmıştır ve bu durum yanlış
antibiyotik kullanımının getirdiği sonuçlara oldukça uygun bir
örnektir.
Hasta orderı şu şekildedir;
14.09.2016 ve 22.09.2016 tarihlerindeki H.T’a ait hasta orderları;
HASTA ADI: H. T.
Kültür antibiyogram sonucu;
Uygulanan tedavi şekline istinaden (Profilaktik, Ampirik, Kültür
sonucuna göre) hangi antibiyotiklerin kullanıldığının istatistiği elde edildi.
Sonuçları değerlendirilmesiyle;
-Doğru tanı konulması
-Direnç gelişmiş antibiyotik belirleneceği için gereksiz antibiyotik
kullanımının önlenmesi
-Doğru antibiyotik seçiminin sağlanması
-Direnç gelişimi ve maliyet kaybının önlenmesi
-Elde edilen istatistikler sonucu hastaneye özel antibiyotik rehberi
oluşturulması ve bu doğrultuda tedavi sağlanması için proje oluşturuldu.
• Doğru antibiyotik kullanımını sağlamak ve ilaç maliyetlerini
azaltmak; hekimlerin, eczacının ve diğer sağlık personelinin
farkındalığını arttırarak onların işbirliği ile yapacağı ortak bir
faaliyet olmalıdır. Projemiz bu amaca yönelik olarak
hazırlanmıştır.
• Akılcı antibiyotik kullanımı ve farmakoekonomi için tüm
sağlık çalışanlarının da dahil olacağı bu projeye gerekli
hassasiyet gösterilerek büyük işler başarılabilir.