EHEC BAKTERİSİ

ENTEROHEMORAJ K E.COL VE 2011 ALMANYA SALGINI (EHEC
BAKTER
Dr. Hülya Ku
)
lu, Ac badem Üniversitesi T p Fakültesi Enfeksiyon Hastal klar ve Klinik
Mikrobiyoloji Anabilim Dal
Dr. Görkem Yaman, Ac badem Üniversitesi T p Fakültesi T bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal
Giri :
Escherichia coli
(E.coli) bakterisi gastrointestinal sistemde yer alan ve normal barsak
floras n üyesi say lan bir bakteridir. Ancak baz
E.coli su lar toksin üreterek ciddi
enfeksiyonlara sebep olabilir. Bu toksini üreten E.coli türleri iga-toksin üreten E.coli veya
verotoksin üreten E.coli olarak isimlendirilirler.
iga toksin üreten E.coli, Shigella türlerinde
görülen toksine benzer yap da toksin üretmesinden dolay bu ekilde isimlendirilmi tir. Bu
toksini üreten bakteride enfeksiyon dozu dü üktür, yani 100 yada daha az say da
mikroorganizma enfeksiyon olu turmak için yeterlidir. En önemli virulans faktörlerden
olan
igatoksine ait reseptörler barsak ve böbrek hücrelerinde bulunur. Toksin
böbrekte akut böbrek yetmezli i ve kanamalardan sorumludur ve olu an klinik tabloya
Hemolitik Üremik Sendrom denmektedir.
Epidemiyoloji :
Enterohemorajk E.coli gibi patojen E.coli su lar
n ana kayna
ba ta inekler olmak üzere
otlanarak beslenen hayvanlard r. Bu hayvanlar n barsaklar nda ba ka EHEC türleri de
bulunabilir
ve
bunlar
insanlar
için
olmayabilirler. Bu hayvanlar n etleri yanl
her
hastal k
yap
özellikte
kesim uygulama yöntemleri veya hijyen
kurallar na yeterince dikkat edilmemesi nedeniyle d
Hayvan d
zaman
ile temas sonras kontamine olabilir.
besin zincirine kar arak yani di er besin türlerini (süt, sebzeler vb.) ve sular
kontamine ederek hastal
n yay lmas na neden olabilir. Ayr ca yak n temas ile ki iden ki iye
yine fekal-oral yolla insanlar aras nda da bula olabilir. yi pi memi etler, pastörize edilmemi
süt ve süt ürünleri, iyi y kanmam
veya kontamine su ile y kanm
sebzelerin çi tüketimi ,
kontamine içme suyu içilmesi salg nlar n ortaya ç kmas na neden olabilir.
Klinik seyir :
nsanlar kontamine olmu su ve g dalar tüketerek enfeksiyonu kapabilirler. Ortalama 3-4
günlük bir inkübasyon süresinden sonra çe itli gastrointestinal semptomlar ba layabilir. Bu
belirtiler ate in daha nadir görüldü ü hafif-a r kanl ishal olabilece i gibi enfeksiyon ve daha
ciddi komplikasyonlarla da gidebilir.
Barsakta ço alan bakteri vücuda girdikten 7-10 gün içinde hastal k belirtileri
görülmeye ba lan r. Bakteri toksin üreterek kanl ishal yapt
gibi kan dola
na
geçerek ba ta böbrek olmak üzere organlara hasar vermektedir. En ürkütücü
komplikasyon “Hemolitik Üremik Sendrom (HÜS)” olarak isimlendirilen akut
böbrek yetmezli i, kanamalar ve nörolojik belirtilerin görüldü ü klinik tablodur.
Antibiyotik tedavisi ile ilgili farkl bilimsel çal malarla farkl sonuçlara ula lm
yakla m antibiyotik kullan
geli imini h zland rd
n hastal
olsa da genel
n seyrine fayda etmedi i hatta baz vakalarda HÜS
yönündedir. HÜS geli mesi halinde mortalite oran %3-5 aras nda
öngörülmektedir.
Tan :
E.coli basilleri O (somatik) H (flagella) ve K (kapsül) yüzey antijenlerine göre s fland
ve serotip olarak isim al rlar. De
oldu undan bu s
rlar
ik hastal klarda farkl kökenleri olan E.coli su lar
fland rmalar önem kazanmaktad r. EHEC su lar ile olu an salg n ve
sporadik vakalarda farkl O:H serotiplerine rastlanmaktad r. HÜS tablosuna neden olan
E.coli O157:H7 serotipi en çok bilinen olsa da ba ka serotipler de nadiren bu
enfeksiyona sebep olabilir. Salg n durumunda EHEC enfeksiyonu oldu unu kan tlamak için
daki testlerden en az bir tanesi pozitif olarak rapor edilmelidir:
1-Toksinin gösterilmesi
kültüründe patojen bakterinin tespiti ve EL SA yöntemi ile sigatoksinin varl
n
gösterilmesi.
Zenginle tirilmi d
kültürü veya E.coli izolasyonu sonras PCR yöntemi ile igatoksin
geninin tespit edilmesi.
2- Serolojik yöntemler
E.coli serogrubuna kar olu mu anti-lipopolisakkarit (LPS) Ig M varl
(EL SA veya
western-blot yöntemi ile).
E.coli serogrubuna kar
gösterilmesi.
olu mu iki d
materyalinde artan anti LPS Ig G titresinin
Tedavi :
Hastalar n ço u semptomatik tedavi yakla
ile 5-10 gün içerisinde iyile irler. Dünya sa
k
örgütü (DSÖ) EHEC ile enfekte olmu hastalarda antibiyotik ve ishali durdurucu
ilaçlarla tedavi önermemektedir. Antibiyotik kullan
ya da barsak hareketlerini
yava latan tedavi yakla mlar komplikasyonlar n ortaya ç kma ihtimalini artt rmaktad r. Yine
DSÖ hastalar n kendi kendilerini tedavi etmeyip t bbi yard m istemeleri gerekti ini de tavsiye
etmektedir.Tedavide s
deste i en önemli yeri tutmaktad r. HÜS tablosu gibi hayat tehdit
edici komplikasyon varl nda kan nakli ve diyaliz deste i gerekebilir.
Korunma yollar :
Enfeksiyondan korunman n en etkili yolu hijyen kurallar na uymakt r. G dalar n haz rl k
amas nda, yemek yemeden önce, tuvalet kullan
kanmal
ndan sonra eller mutlaka temiz su ile
r. Pi irilmeden tüketilecek g dalar temiz su ile bol bol y kanmal r. Pi irilerek
tüketilen g dalar n, özellikle etlerin, 70 ºC veya daha yüksek
da pi irilmesi gerekir. Süt ve
süt ürünleri pastörize edilmi olarak tüketilmelidir.
Kontamine olma ihtimali olan sularda yüzmemek de etken bakterinin su ile a zdan al nmas
önlemek için dikkat edilmesi gereken bir konudur.
2011 Almanya salg
Almanya 22 May s 2011 tarihinde EHEC bakterisine ba
kanl ishal ve HÜS olgular nda
art görüldü ünü bildirdi. 2 May s tarihinden ba layarak Avrupa birli ine ba
ülkeler aras nda
görülmeye ba layan salg n ile ilgili Avrupa Hastal k Kontrol Merkezi (ECDC) 15 Haziran 2011
saat 11:00 itibariyle 3325 vaka (2508 HÜS ile komplike olmayan, 817 HÜS ile komplike)
bildirmi tir.
Toplam
36
ölümle
sonuçlanan
olgulardan
23
tanesinde
HÜS
görülmemi ken 13 olgu HÜS ile komplike olgular aras ndan olmu tur. Yani HÜS ile
komplike olmayan olgularda ölüm oran %0.51 iken HÜS ile komplike olgularda
ölüm oran %2.8 olarak hesaplanabilir.
Toplam 3325 olgunun 3228 tanesi Almanya’da tespit edilmi olup özellikle ülkenin
kuzey bölgesinde görülmü tür.
Günümüzde bildirilmi olan Enterohemorajik E.coli’ye ba
HÜS tablosu s kl kla 5 ya alt
çocuklarda görülmü ken Almanya’daki bu salg nda olgular n büyük ço unlu u eri kin ki ilerde
görülmü tür. Hastalar n yakla k %70’i kad n hastalar olarak tespit edilmi tir.
EHEC ve buna ba
HÜS olgular nda en s k görülen serotip O157:H7 olmakla beraber bu
salg nda laboratuvar tetkikleri sonucu salg na neden olan patojenin EHEC O104:H4 serotipi
oldu u tespit edildi.
Günümüz bilgileri 1996’da Japonya’da görülen EHEC salg
EHEC salg
sonras en yayg n
olarak Almanya salg
oldu unu göstermekte. Japonya’da görülmü
olan patojen O157:H7 iken Almanya salg
na neden olan serotip daha nadir görülen bir tiptir.
Avrupa Hastal k Kontrol Merkezi Almanya salg
kayna
beraber g da zinciri ile yay lma ihtimali nedeniyle hastal
pi mi
et tüketimi ve iyi y kanm
henüz kesinle memi
olmakla
n görüldü ü ülkelerde el y kama, iyi
sebze tüketimi konusunda insanlar uyar
bildiriler
yay nlamaktad r.
Kaynaklar
1-www.euro.who.int/en/what-we-do/health-topics/emergencies/international-health-regulations/ehecoutbreak-in-germanyWHO, Public health review of the Enterohaemorrhagic E.coli outbreak in Germany,
10 June 2011.
2-www.cdc.gov/ecoli/2011/ecoliO104, Shiga toxin-producing E.coli O104:H4 infections in Germany ,
outbreak notice.
3- Mellmann A,Bielaszewska M,Analysis of collection of Hemolytic uremic syndrome –associated
Enterhaemorrhabic E.coli .Emerging Infectious Diseases ,CDC, Vol 14 ,No 8, 2008.
4- Europian Center for Disease Prevention and Control, Outbreak of Shiga toxin-producing E.coli in
Germany .
5- Deutsche Gesellschaft für Infektiologie, EHEC Infection and antibiotic therapy.
6- F nd k D, Escherichia türleri.Topçu A, Söyletir G, Do anay M, Enfeksiyon Hastal klar ve Mikrobiyolojisi,
stanbul:Nobel Kitapevi 2008: 2136.
7-Takeda Y, Vibrio parahemolyticus, enterotoxigenic E.coli, enterhaemorrhagic E.coli and Vibrio
cholerae.Proc.Jpn.Acad.Ser B 87 (2011).
8-Berger CN,Sodha SV et al,Fresh fruits and vegetables as vehicles for the transmission of human
pathogend.Environ.Microbiol.2010 Sep.12 (9)2385-97.
9-Karpman D,Sartz L,Pathophysiology of typical hemolytic uremic syndrome,Semin Thromb Hemost.
2010 Sep;36(6):575-85.
10-Garcia A, Fox LG, Zoonotic enterhaemorrhagic Escherichia coli : One health perspective.ILAR
J,2010;51(3):221-32.