• 1. Kültür ve Kültürün Ögeleri, • 2. Dinin Kültürümüz Üzerindeki Etkileri 21:51 1 KAZANIMLARIMIZ O 1. Kültürün anlamını ve kültürü oluşturan ögeleri belirtir. O 2. Din ile kültür arasındaki ilişkiyi kavrar 21:51 2 HATIRLAYALIM O O O O 2.5. Hoşgörü ve Bağışlama 2.6. Alçakgönüllülük (Tevazu) 2.7. Görgülü Olmak 2.8.Savurganlıktan kaçınmak 21:51 3 2. İslam’da Övülen Bazı Ahlaki Tutum ve Davranışlar İNSANLARDA ARADIĞINIZ ÖVGÜYE DEĞER NİTELİKLER NELERDİR? 21:51 4 2.5. Hoşgörü ve Bağışlama 21:51 5 2.5. Hoşgörü ve Bağışlama Bizler de Peygamber Efendimiz’i (s) kendimize örnek alalım. Güzel ahlâklı olmayı ilke edinelim. Merhametli, hoşgörülü ve bağışlayıcı bir insan olmaya özen gösterelim. Dinimizin bu güzel emirlerine dünyamız ve ahiretimiz için uymaya gayret edelim. 21:51 6 2.5. Hoşgörü ve Bağışlama 21:51 7 2.6. Alçakgönüllülük (Tevazu) 21:51 8 2.6. Alçakgönüllülük (Tevazu) 21:51 9 2.7. Görgülü Olmak İslam, insan ilişkilerinde GÖRGÜ KURALLARIna önem verilmesini ister. Kur’an-ı Kerim’de bu konuyla ilgili birçok öğüt ve uyarı yer alır: 21:51 10 2.7. Görgülü Olmak Peygamberimiz’in (s) hadislerinden: «Bir kimsenin, izinlerini almaksızın iki kişinin arasına girip oturması doğru değildir!» (Tirmizî, Edeb, 11) «Selam kelamdan (sözden) öncedir.» (Tirmizî, İstizan, 11) Peygamberimiz’in (s) konuşmalardan önce karşımızdakilere selam vermemiz gerektiğine dikkat çekmiştir. Başkalarının konuşmalarını dinlememek, misafirliğe gitmeden önce izin istemek, kimsenin özel eşyasını karıştırmamak, kardeşimizin, anne babamızın odasına girerken kapıyı vurup izin istemek birer görgü kuralıdır. Misafirlikten yemek yemeye, telefon görüşmelerinden aile ilişkilerine kadar her yerde, her ortamda uyulması gereken GÖRGÜ (Â D Â B - I M U Â Ş E R E T ) KURALLARI vardır: 21:51 11 2.7. Görgülü Olmak (ÂDÂB-I MUÂŞERET KURALLARI) GENEL: 1. Konuşan kişinin sözü kesilmemelidir. 2. Kıyafetlere özen gösterilmeli, giyilen elbiselerin mevki, yer ve zamana uygun olmasına dikkat edilmelidir. 3. Başkalarını rahatsız edici davranışlardan sakınılmalıdır. 4. Ziyaretin kısa olmasına özen gösterilmelidir. 5. Gerekli durumlarda özür dilenmelidir. 6. Özel konuşma yapanların yanına gidilmemelidir. 7. Şakayı ölçülü ve karşıdaki kişiyi incitmeden yapmalıdır. 8. Kimsenin özel eşyasını karıştırmamalıdır. 21:51 12 2.7. Görgülü Olmak (ÂDÂB-I MUÂŞERET KURALLARI) SOFRADA (YEMEKTE): 1. Yemekten önce ve sonra eller yıkanmalıdır. 2. Yemeğe besmele ile başlanmalı ve yemeği bitirince de «elhamdülillah» denmelidir. 3. Herhangi bir engel yoksa sağ elle yenmelidir. 4. Lokmalar küçük küçük alınmalı ve iyice çiğnenmelidir. 5. Lokma ağızda iken konuşulmamalıdır. 6. Yemeği soğutmak için yemeğe üflenmemelidir. 7. Su içerken, bardağın içine nefes verilmemelidir. 8. Başkalarını tiksindirici söz ve davranışlardan kaçınılmalı. 9. Tabağa, yenilebilecek kadar yemek alınmalıdır. 10. Toplu yemekte, herkes yemeği bitirmeden sofradan kalkılmamalı. 11. Yemeğe önce büyükler başlamalıdır. 12. Sokaklarda yemek yenmemelidir. 13 21:51 2.7. Görgülü Olmak (ÂDÂB-I MUÂŞERET KURALLARI) MİSAFİRLİKTE: 1. Misafirliğe gitmeden önce ev sahibine haber verilmelidir. 2. Misafirliğe önceden kararlaştırılan zamanda gidilmelidir. 3. Gidilen yerde kapının zili çalınmalıdır. 4. Karşılık verilmezse bir süre beklenip sonra gidilmelidir. 5. Evde ev sahibinin gösterdiği yerde oturulmalıdır. 6. Kütüphanedeki kitaplar izinsiz kullanılmamalı, tablolar, biblolar vb. eşyalara dokunulmamalıdır. 7. Misafirliğe gidilen yerde çok fazla kalınmamalı, başkalarını rahatsız edecek konuşmalar yapmaktan kaçınmalıdır. 8. Giderken izin istenmeli, ev sahibine teşekkür edilmelidir. 21:51 14 2.8.Savurganlıktan kaçınmak Dinimiz sahip olduğumuz nimetlerin değerini bilmemizi, savurganlıktan kaçınmamızı öğütler. 21:51 15 2.8.Savurganlıktan kaçınmak Kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’de yer alan bir ayette, «Ey âdemoğulları!… Yiyin, için fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez…» (A’râf suresi, 31. ayet) buyrulur. Başka bir ayette ise müminlerin özellikleri anlatılırken şöyle denir: «Onlar, harcadıklarında ne israf ne de cimrilik edenlerdir. Onların harcamaları bu ikisi arasında dengeli bir harcamadır.» (Furkan suresi, 67. ayet) Böylece Yüce Allah bizlere hem savurganlıktan hem de cimrilikten kaçınmayı öğütler. Çünkü bunların her ikisi de aşırılık ve dengesizliktir. Oysa bir Müslümana yakışan davranış, dengeli ve ölçülü harcama yapmaktır. 21:51 16 2.8.Savurganlıktan kaçınmak (Hakim, Müstedrek, 7846) 21:51 17 ÖĞÜTLER 21:51 18 ÖĞÜTLER 21:51 19 ÖĞÜTLER 21:51 20 ÖĞÜTLER 21:51 21 • 1. Kültür ve Kültürün Ögeleri, • 2. Dinin Kültürümüz Üzerindeki Etkileri 21:51 22 1. Kültür ve Kültürün Ögeleri 21:51 23 1. Kültür ve Kültürün Ögeleri 21:51 24 1. Kültür ve Kültürün Ögeleri 21:51 25 1. Kültür ve Kültürün Ögeleri 21:51 26 1. Kültür ve Kültürün Ögeleri 21:51 Kalelerimiz Dinimiz Saraylarımız Dilimiz Pazarlarımız Edebiyatımız Köprülerimiz vd Geleneklerimiz vd. 27 2. Dinin Kültürümüz Üzerindeki Etkileri (GİRİŞ) 21:51 28 2. Dinin Kültürümüz Üzerindeki Etkileri (GİRİŞ) T Ü R K insanının sevecen, cana yakın, misafirperver, dürüst, çalışkan vb. yüce meziyetlere sahip olmasında İ s l a m ’ ı n r o l ü nü kim reddedebilir? Asırlar boyunca çeşitli etnik ve dinî renge sahip insanların iç içe dostça yaşamalarında, İ s l a m ’ ı n k a r d e ş l i k ve hoşgör ü öğretisinin büyük bir k at k ı s ı o l m u ş t u r ! Ahi Evren’in, Mevlânâ’nın, Yunus’un Hacı Bektaş Velî’nin kana kana içtikleri pınar, İslam’dan başkası değildi. Askerî başarılar, büyük fetihler İslam’ın CİHAD anlayışının körüklediği cesur yüreklerle, A L P - E R E N lerle elde edilmiştir. Günümüzde de ülkemizde yaşayan insanların barış ve güven içinde olmaları, barış, sevgi ve hoşgörü dini olan İslam’ın 29 kültürümüze iyice sinmiş olmasındandır. 21:51 21:51 30 2. Dinin Kültürümüz Üzerindeki Etkileri (GİRİŞ) 21:51 31 • 1. Kültür ve Kültürün Ögeleri, • 2. Dinin Kültürümüz Üzerindeki Etkileri 21:51 32 • 2.1. Dilimizdeki Dinî Motifler • 2.2. Örf ve Âdetlerimizdeki Dinî Motifler 21:51 33