Penetran Toraks Travmaları Göğüs Cerrahisi Göğüs Cerrahisi Hasan Çaylak Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Duvarı Yaralanmaları: • Bıçakyadadüşükkalibrelisilahyaralanmalarındagöğüsduvarıkaybıçoğunluklaminimaldir.Ancakdevamedenkanamanedeniyletorakotomiihtiyacıortayaçıkabilir • Kanama çoğunlukla interkostal vasküler yapılar veyainternalmammarianarterkaynaklıdır • Torakotomiesnasındabudamarlardanolagelen kanamakolaylıklatespitedilebilir • Yüksek hızlı mermi yaralanmalarında ise doku kaybı ciddi boyutlara ulaşabilir. Bu tür olgularda travmatik açık torakotomi söz konusudur. Sıklıkla komşuakciğerdokusuvediğeryapılardadaciddi yaralanmalarmevcuttur.Cerrahitedaviuygulananakadargöğüsduvarındakibuaçıklıkplastikkılıf veyasterilbirdrapeilekapatılmalıdır • Primerdokutamirininyanındatorakoplastiveya plastikcerrahitekniklergerekliolabilir Kardiyak ve Perikardial Yaralanmalar: • Giderekartansıklıktakarşılaşılmaktadır • Öndememebaşıvearkadaskapulamedialinden olanyaralanmalarbaştaolmaküzeregöğüskafesiniilgilendirentümbıçakveyamermiyaralanmalarındakardiyakhasargözönündebulundurulmalıdır • Klinikolarakhuzursuzlukvehipotansiyonuneşlik ettiğiolgulardaperikardialtamponadkuvvetledüşünülmelidir • Kardiyak yaralanmalı hastalara acil ünitesinde uygulanantorakotomihayatkurtarıcıözelliktedir 1 288 • Torakotomi ile perikardial tamponadın tedavisi, kardiyak fonksiyonların değerlendirilmesi ve kardiyak yaralanmanın onarımı mümkün olabildiği gibigerekliolgulardakalpmasajıveinenaortanın klemplenmesinedeolanaksağlar • Seçilecek insizyon sol anterolateral torakotomi insizyonudur. İnsizyon, sağ kalbe müdahale ihtiyacındasternumutransversgeçereksağaveinen aortaya müdahale ihtiyacı durumunda posteriora doğruuzatılabilir • Sıklıksırasınagöresağventrikül,solventrikülve sağatriyumyaralanmasıgörülür Büyük Damar Yaralanmaları: • Memebaşıveskapulamedialindenolanyaralanmalardabüyükdamarhasarıihtimaliyüksektir • Tüm giriş ve çıkış delikleri dikkatlice muayene edilmelidir. Mermi vücutta ilerlerken yön değiştirebilsedegirişveçıkışdelikleriyaralananorganlar hakkındaönemlibilgilerverir • Acil ünitesine ulaşan hastalarda hava yolunun yeterliliği,kankaybımiktarı,kanbasıncı,perikardialtamponad,hemotoraksvepnömotoraksmevcudiyetisüratledeğerlendirilmelidir • Uygundamaryoluveentübasyonsıklıklagerekli oluptüptorakostomiihtiyacıdoğabilir • Hastalar üç gruba ayrılabilirler - I. Grup Hastalar • Yaşambelirtisiolmaklabirlikteölmeküzereolan 2 289 hastalardır • Bu hastalarda acil torakotomi gerekliliği olup, cerrahidehedefler; • Perikardialtamponadıntedavisi • İntratorasikkanamanınkontrolü • İhtiyaç halinde serebral kanlanmanın artırılabilmesiiçininenaortaklempkonulması • Yineihtiyaçhalindeaçıkkalpmasajınınyapılabilmesi - II. Grup Hastalar • Uygun sıvı replasmanına rağmen durumu stabilolmayanveyagiderekartanhematombelirtisi olanhastalarbugruptadeğerlendirilir • Bu hastalar zaman kaybetmeden operasyona alınmalıdır - III. Grup Hastalar • Durumustabilolanhastalarbugrubuoluşturur • Anjiografi,endoskopiveözefagografigibiaraştırmalariçinyeterlizamanmevcuttur • Yaralanmanınşeklihastayauygulanacakinsizyonunseçimindeyolgöstericidir •AnterolateralTorakotomi • Kanamanın kontrol altına alınamadığı ve kanamaodağınınnetolarakayırtedilemediğiyaralanmalardaönerileninsizyonşeklianterolateraltorakotomidir •MedianSternotomi 3 290 • Anterior yaralanmalarda çıkan aorta veya ana vasküleryapılariçinuygundur • İnnominatarterveyasubklavianarteriçininsizyonboyunbölgesinedoğrukolaylıklagenişletilebilir •PosterolateralTorakotomi • İnenaortayaralanmalarındauygunbirinsizyondur •Yüksek(3.İnterkostalAralık)AnterolateralTorakotomi • Sol subklavian arterin proksimal kısmı, cerrahi olarakmüdahalesigüçalanlardanbiridir • Bubölgeiçinyüksekyerleşimlianterolateraltorakotomiuygulanabilir • Sağsubklavianarterinproksimalkısmıiçinboynun sağına uzatılan median sternotomi insizyonu uygulanabilir •Supraklavikülerİnsizyon • Sağvesolsubklavianarterlerinortavedistalkısımlarıiçinuygundur •“Trapdoor”insizyonu • Dahagenişbircerrahimüdahalealanıiçinanterolateralinsizyonlasupraklavikülerinsizyonbirleştirilebilir • Kimi olgularda klavikülanın medial kısmı rezeke edilebilir •Bilateralanteriortorakotomi • Pulmoner vasküler yaralanmalarda uygulanabilir.Butüryaralanmalıhastalarınçoğuölmeküzere olanhastalardırvekanamanınkontrolüzorolabilir. 4 291 Buhastalariçindiğerbirciddiproblemhavaembolisidir Özefagus Yaralanmaları: • Penetran özefagus yaralanmalarına çoğunlukla komşuorganyaralanmalarıeşlikeder • Hemen her zaman ciddi yaralanmalar olup primeronarımzoryadaolanaksızolabilir • Platismayıgeçenbütünpenetranboyunyaralanmalarıcerrahiolarakeksploreedilmelidir • Durumustabilhastalardacerrahiuygulananakadar arteriografi, özefagus pasaj grafisi, bronkoskopiveözefagoskopiyapılmalıdır Trakeobronşial Yaralanmalar: • Pulmoner hilusu ilgilendiren trakeobronşial yapıların penetran yaralanmalarında çoğunlukla solunumdistresimevcutolupuygulananventilasyon yetersizkalır • İntraplevralmesafeileilişkiliyaralanmalardayeterli akciğer ekspansiyonunun sağlanamadığı bol havakaçağınıneşlikettiğipnömotorakssözkonusudur • İntraplevralmesafeileilişkiliolmayanolgularda servikalsubkutanamfizemilebirliktepnömomediastinumgelişebilir • Tanıda bronkoskopi kullanılır. Bronkoskopi aynı zamanda endotrakeal tüpün, bütünlüğü bozulan solunum yolunun distaline ilerletilebilmesi için de yararlıdır 5 292 • Solunumyollarındanbüyükmiktardakanamasöz konusuolabilir.Uygunkoşullarsağlandığındahastalar çift lümenli endotrakeal tüp ile entübe edilmelidirler • Proksimal trakeal yaralanmalı stabil hastalarda servikal coller insizyonu ile tamir yapılabilir. Hastalaroperasyonahazırlanırkendoğabilecekmedian sternotomi gerekliliği göz önünde bulundurulmalıdır • Distaltrakeailesağanabronşyaralanmalarında sağposterolateraltorakotomi,solanabronşyaralanmalarında sol posterolateral torakotomi insizyonuiletamiryapılabilir Mermi Embolisi: • İntravasküleryataktayerdeğiştirenmermiyeait klinikbelirtivebulgularyaralanmanınkendisinden beklenenbelirtivebulgularlaçoğuzamanuyumlu değildir • Mermiçekirdeğisağventrikülveyapulmonerartereyerleşebileceğigibiaortaaracılığıilekarotid arterveyailiakartergibiperiferikdamarlarailerleyebilir • Kardiyak yaralanmada öncelikle kanama kontrolaltınaalınmalı,sonrasındagelişebilecekkomplikasyonlarnedeniylemermiçekirdeğiçıkarılmalıdır.Bukomplikasyonlar -Endokardit -Kapakdisfonksiyonu -Kardiyakaritmiler 6 293 -Mermiembolizasyonu • Lateralpozisyonda,mermiçekirdeğikarşıtaraf pulmonerarteregeçebileceğinden,pulmonerarter içindekimermisupinpozisyondaçıkarılmalıdır Hava Embolisi: • Penetrantorakstravmalıhastalardaeğermümkünse ve hastalar solunum fonksiyonlarını idame ettirebiliyorlarsa hemen her zaman spontan solunum tercih edilmelidir. Ancak bu hastaların çoğunda entübasyon gerektiren solunum yetmezliği mevcuttur • Solunumun desteklenmesinde sıklıkla kullanılan pozitifbasınçlıventilasyontekniklerininhavaembolisigelişimineyolaçabilecekleriakıldabulundurulmalıdır • Çoğunluklaönerilenventilasyonşekli,transalveolarbasıncın35cmH2O’unaltındatutulduğupozitifbasınçlıventilasyonşeklidir • Ventilasyon devresindesi basınç farkının 60 cm H2O’unüzerindeolduğudurumlardahavaembolisi gelişebildiğinigösterenbirçokklinikçalışmamevcuttur Torasik Hasar Kontrolü: • Abdominal yaralanmalı kritik hastaların tedavisinde son yıllarda giderek artan sıklıkta uygulanmayabaşlayanhasarkontrolcerrahisi,aynıprensiplerdoğrultusundaancakbirazfarklıolarakgöğüsyaralanmalıhastalariçindeuygulanmayabaş7 294 lanmıştır • Prensip olarak hasar kontrol cerrahisinin temelinde,hasarlanantümyapılarınözenletamiriyerineönceliklehayatıtehditedenyaralanmalarıntedavisiilkesiyatmaktadır • Cerrahi süresi hastayı hayatta tutacak cerrahi müdahaleninuygulanmasıilesınırlıdır.Hayatıtehditetmeyendiğeryaralanmalarıntamiriuygulanacakikincibircerrahiyekadarertelenebilir • Toraksyaralanmalarındauygulananhasarkontrolcerrahisindedeönceliklehayatıtehditedenyaralanmalara müdahale etme prensibi temel ilke olsada,farklıolarak,planlananikincibiroperasyonilekısaltılmışbirtekniğinyerineyaralanmalaradahakısasürededahabasitşekildemüdahale imkanısağlayantekniklerkullanılmaktadır • Örneğin kardiyak hasarlı hastalarda kanama kontrolündestaplerkullanımıgiderekartmaktadır • Durumukritikhastalardagelenekselakciğerrezeksiyonu tekniklerinin yerine stapler ile akciğer rezeksiyonuyapılabilir • Yinegiderekartanoranlardakullanılmayabaşlayandiğerbirhasarkontrolcerrahitekniğitraktotomidir • Mermiveyadelicikesicialetileakciğerdokusunda oluşan yara hattı vasküler klemp veya stapler kullanılarak açılır. Sonrasında selektif vasküler ligasyon ve hava kaçağı kontrolü yapılır. Bu işlem anatomikplandayapılmasadaiyitolereedilmektedir 8 295