Sermayenin Suya Yaklaşımının Aracı Olarak Dünya Su Konseyi ve

2
15 Nisan 2007
Sermayenin Suya Yaklaşımının Aracı Olarak
Dünya Su Konseyi ve Dünya Su Forumu
2009 Dünya Su Forumu Hazırlık Süreci Başladı
Beşincisi 2009’da İstanbul’da düzenlenecek olan Dünya
Su Forumu’nun hazırlık toplantıları 19-20 Mart 2007
tarihlerinde İstanbul Ceylan Intercontinental Otel’de
yapıldı ve Forum’un ilk bölgesel toplantısı olan “Uluslararası Nehir Havzaları Yönetimi Kongresi” de 22-24 Mart
2007 tarihlerinde Antalya’da gerçekleştirildi. İstanbul
toplantısına İMO Yönetim Kurulu Üyeleri Serdar Harp,
Ahmet Göksoy, TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi
Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. İbrahim Gürer ile
Düzenleme Kurulu üyeleri Prof. Dr. İlhan Avcı, Prof. Dr.
Bihrat Önöz ve Y. Doç. Dr. Nilgün Görer Tamer katıldı.
Ayrıca Gürer Antalya toplantısında Odamızı temsil etti.
“20. yüzyılda petrol, devletler ve şirketler için ne ifade
ettiyse, 21. yüzyılda da ulusların varlık düzeyini belirleyecek değerli bir meta olan su, aynı değerde olacaktır.”
İçinde bulunduğumuz yüzyılda küresel ısınma, iklim
değişikliği, ozon tabakasındaki deliğin büyümesi ve
sera etkisi gibi gerçeklere bağlı olarak suyun taşıdığı ve
ilerleyen dönemlerde artarak devam edecek olan önemi
dikkate alındığında ve dahası sermayenin sözcülüğünü
yapan Fortune Dergisi gibi dergilerin konu ile ilgili olarak
yaptıkları sermaye odaklı saptamaları göz önünde bulundurulduğunda, Dünya Su Konseyi’nin ve düzenlemekte
olduğu Dünya Su Forumları’nın kimler tarafından idare
edileceği ve neye hizmet edeceği netlikle saptanacaktır.
Odamız açısından, İstanbul ve Antalya’da toplantılarının ayrı bir önemi bulunmaktadır. 2. TMMOB Su
Politikaları Kongresi’ sürecinde açığa çıkan görüş ve
düşüncelerin farklı platformlara taşınması, bu toplantılardaki genel eğilimlerin kongremize yansıtılması, suyla
ilgili tartışmaların sürdüğü zeminlerin zenginleşmesini
sağlayacaktır.
Teknik Güç’ün bu sayısından itibaren TMMOB 2. Su
Politikaları Kongresi hazırlık süreciyle birlikte, 2009’daki
5. Dünya Su Forumu’na dair tartışma ve tanıtımlara yer
vereceğiz. Bu sayımızda, 21. yüzyılda dünya su politikalarını yönetmeye-yönlendirmeye soyunan Dünya Su
Konseyi’nin ve Dünya Su Forumu’nun yapısını, tarihçesini tanıtacağız.
Odamız katıldığı toplantılarda, suyun yaşamın vazgeçilmez unsuru ve yerine bir başka şeyin ikâme edilemeyeceği bir doğal kaynak olduğuna, her insanın sağlıklı ve
güvenilir suya erişme hakkına sahip olması gerektiğine
ve kamusal bir değer olan suyla ilgili hizmetlerin devletler tarafından yürütülmesi zorunluluğuna değinmiştir.
Aşağıda yer verilen açıklamalar Dünya Su Konseyi’nin
ve Dünya Su Forumu’nun yasal internet sitelerindeki
bilgileri içermektedir ve kurumların kendilerini tanıtma,
tarif etme biçimidir. İlk adımda kurumların “kendileri”
hakkındaki “kendi” görüşlerine yer verdik. Bu sayıdan
sonra, söz konusu kurumların “kendi algıları dışında”
“nasıl algılandığı”na yer vereceğiz.
TMMOB Su Politikaları Kongresi sürecinde su, hayatın
temeli olan kamusal bir değer olarak değerlendirilirken,
Dünya Su Konseyi’nin organize ettiği Dünya Su Forumları suyu ticari bir meta olarak kabul etmektedir. Bu
anlayıştan hareketle Dünya Su Forumu, su dağıtımının
desantralize bir yönetim ile bütünleştirilmesi, su fiyatlandırılmasına ekonomik bir araç olarak önem verilmesi,
su yönetimine ortakların geniş katılımının sağlanması
(hükümetler+çokuluslu şirketler+uluslararası örgütler
[STKlar] = yönetişim), böylece kamu yönetimi yaklaşımının dışlanması ve suyun bütüncül olarak ele alınması
(bu istek temelde dünya su kaynaklarının küresel aktörler tarafından yönetilmesi talebini içermektedir) yaklaşımını önemsemekte ve bunun hayata geçirilmesi için bir
odak olarak faaliyet yürütmektedir.
Konsey’de, Dünya Bankası ve bölgesel gelişme bankaları
gibi çok taraflı mali kuruluşlarla birlikte çokuluslu şirketler üst düzeyde temsil edilmektedir. Bu yapılanmaya ve
kuruluş amacına uygun olarak Konsey, kamu yönetimi
yaklaşımını dışlamakta, dünya genelinde devletleri ve
suyu yönlendirecek temel politikaları bu yapı içinde
oluşturmaktadır. Konsey, ülkelerden ulusal su politikalarını, uluslararası finansmana kolaylık sağlayacak şekilde
düzenlemelerini istemektedir. Bu istek ise su reformlarının yapılması, sulama yönetiminin devri, kentsel su
ve kanalizasyon hizmetlerinin özelleştirilmesi ve havza
yönetimi için bir yönetim kurulması gibi değişimleri
bünyesinde barındırmaktadır.
Dünyaca ünlü Fortune dergisi’nin Mayıs 2000’deki sayısında belirtildiği gibi:
merkez büro Marsilya’da inşa edilmiştir. Söz konusu
kurumlaşma süreci sonrasında ilk Dünya Su Forumu
Mart-1997’de Fas’ta yapılmış ve bu forumun başarısı sonucunda Eylül 1997’de Konsey’in kuruluşu onaylanarak
ilk İdareciler Kurulu seçilmiştir.
Dünya Su Konseyi’nin Misyonu, Amaçları,
Finansal Kaynakları
DSK’nin misyonu “farkındalığı yükseltmek, siyasal
sorumluluk inşa etmek ve her düzeydeki kritik su meselelerinde hareketi tetiklemek, yüksek karar-yapıcılar seviyesini içermek, etkili korumayı, muhafazayı, geliştirmeyi, planlamayı, yönetmeyi ve dünyadaki tüm yaşamın
çıkarı için çevresel olarak güçlendirilebilir temel üzerinde
suyun tüm boyutları ile kullanımını kolaylaştırmak”tır.
Konsey’in Amaçları
“Deneyimlerin değişimlerini ve müzakereleri cesaretlendirmek için bir platform sağlanması yoluyla, su kaynakları ve su ortaklaşalığındaki tüm ortaklar arasında
su hizmetleri yönetimi hakkında yaygın bir stratejik
vizyona ulaşmaktır”.
Konsey’in Finansal Kaynakları
Konsey öncelikle üyelerin giriş ücretleri ve Marsilya
kentinin ev sahipliğinde temin edilen ilave destekler
ile finanse edilmektedir. Belirli projeler ve programlar,
bağışlar, hükümetler ve uluslararası organizasyonlar ve
STK’lar tarafından yapılan tahsisatlar yoluyla finanse
edilmektedir.
Dünya Su Konseyi’nin Tarihçesi
Konsey’in Üyeleri ve Yönetişim Mantığı
Dünya Su Konseyi kendi tanımlamaları ile “uluslararası
çok paydaşlı bir ortaklık platformudur” ve “ünlü su uzmanları ve uluslararası organizasyonların inisiyatifinde,
küresel toplumdan dünya su konularına yönelik giderek
yükselen ilgiye yanıt olarak 1996’da kurulmuştur”.
Dünya Su Konseyi 50’den fazla ülkeden 300’ün üstünde
üyeye sahiptir. Bu üyeler Konsey tarafından; hükümetler
arası kuruluşlar, hükümetler ve hükümet kuruluşları,
işletmeler, sivil toplum örgütleri ve su kullanıcı birlikleri,
meslek birlikleri ve akademik kuruluşlar olarak beş grup
altında tanımlanmaktadır.
Dünya Su Konseyi’nin tarihini 1977 yılına kadar
götürmek mümkündür. 1977’de yapılan Mar del Plata
Birleşmiş Milletler Su Konferansı ilk ve tek hükümetler
arası konferans olmuştur. 1980 yılında Konsey, Uluslararası İçme Suyu ve Hıfsısıhha Onyılı Bildirisi’nin ilan
edilmesinde BM Genel Kurulu’na önderlik etmiştir.
1992 yılında ise ilk olarak BM’nin 1992’de Dublin’deki
Uluslararası Çevre ve Kalkınma Konferansı’nda ve Rio
de Jenerio Dünya Buluşması’nda “bir dünya su konseyi”
oluşturma fikrini biçimlendirme önerilmiştir.
Uluslararası Su Kaynakları Birliği (IWRA), Kasım 1994’te
Kahire’de yaptığı 8. Dünya Su Kongresi’nde, Dünya Su
Konseyi ve bu görev için bir hazırlık çalışması tamamlamak üzere bir komite yaratmak için organize ettiği
özel oturumun sonunda, küresel su yönetimindeki
eşit olmayan, parçalanmış ve faydasız çabaları bir çatı
altında birleştirmek için adım atılmıştır. Uluslararası Su
Konseyi Kurucu Komitesi 1995 Mart’ında Kanada-Montreal’deki ilk buluşmasında biçimlendirilmiş ve toplantıya
çağrılmıştır.
Haziran1996’da Dünya Su Konseyi birleştirilmiş ve
Kıyı Erezyonu Semineri
Samsun Şubemiz tarafından
düzenlenen ve
Boğaziçi Üniversitesi İnşaat
Mühendisliği
Bölümü Öğretim
Görevlilerinden
Doç. Dr. Emre
Otay’ın sunumunu yaptığı
‘Kıyı Erezyonuna
Karşı Çevreye
Uyumlu Yapılar’
konulu seminer 6
Nisan 2007 tarihinde DSİ VII. Bölge Müdürlüğü konferans
salonunda gerçekleştirildi. 150 civarında meslektaşımızın
izlediği seminerden bir gün önce Doç. Dr. Emre Otay ile birlikte Samsun kıyılarında yaşanan erozyon ve bu güne kadar
alınan önlemler yerinde görüldü.
Yukarıda sayılan beşli yapı, “devlet-özel sektör-sivil toplum”dan oluşan ve bu yapı içerisinde gerçekte özel sektör
ve onun temsilcilerinden oluşan STK’lar aracılığı ile
karar yetkisini devletten özel sektöre aktaran yönetişim
modelini tam olarak içinde barındırmaktadır. Yönetişimin temel mantığı, karar yetkisini kamusal olandan özel
olana aktarmaya dayanmaktadır ve söz konusu mantığa
sahip olan yönetişim modeli STK’lar tarafından hararetle
“demokratik yönetim” olarak sunulmakta ve savunulmaktadır.
Konsey’in ortak olarak ilan ettiği örgütlerin niteliği de
oldukça ilginçtir. Marsilya Belediyesi, Fransızca Konuşan
Toplumlar Hükümetler Arası Ajansı, Meksika Ulusal
Su Komisyonu, Su Ve İklim Diyalogu, Fransa Çevre
ve Sürdürülebilir Kalkınma Bakanlığı, Fransa Dışişleri
Bakanlığı, Küresel Su Ortaklığı, Fas Krallığı, Japon Su
Forumu, Kuzey Su Ağı, OECD, BM, BM Su gibi birbirinden oldukça farklı konumlara sahip olan örgütler aynı
çatı altında birleştirilmiştir. Bu yapı yönetişim modelinin
açık bir kanıtıdır.
Avrupa Mühendis Odaları Konseyi
Başkanı Odamızı Ziyaret Etti
Avrupa Mühendis
Odaları Konseyi Başkanı Mirco Oreskovic 2
Mart 2007 Cuma günü
Odamızı ziyaret etti.
Oda Yönetim Kurulu
ve Uluslararası İlişkiler Kurulu ile birlikte
yapılan ortak toplantı
sonucunda, İMO, yasa
ile kurulmuş yetkin
mühendisler için Avrupa çapındaki ilk platform olan ECEC’den üyelik daveti aldı.
Bu doğrultuda, kurumsal olarak İMO 19-22 Ekim 2007 tarihinde Zagreb’de yapılacak olan genel kurula davet edildi Her ülkeden tek bir mühendislik örgütünün
üye olabildiği, diğer örgütlerin ise ilişkilerini bu üye üzerinden sağladığı ECEC,
Avrupa çapında 11 üyesi bulunan ve gelişmeye açık genç, dinamik ve sadece yetkin
mühendislere yönelik bir oluşumdur. Bunun yanı sıra ECEC, inşaat mühendisliği
mesleğinin ve inşaat mühendislerinin, Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi çerçevesinde her türlü hakkı savunan bir görev üstlenmektedir.