Ak ad em iY ay ın c em ik g ılı k w w w .a ka d ru p .c o m .tr İLKYARDIM BİLGİSİ BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM ılı k Bilinci bozukluğu/bilinç kaybı nedir? m .tr ay ın c Beynin normal faaliyetlerindeki bir aksama nedeni ile uyku halinden başlayarak(bilinç bozukluğu), hiçbir uyarıya cevap vermeme haline kadar giden(bilinç kaybı) bilincin kısmen veya tamamen kaybedilmesidir. Ak ad em iY Bayılma(senkop): Kısa süreli yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır. Beyne giden kan akımının azalması sonucu oluşur. ru p .c o Koma: Süreklilik taşıyan; uyanıklık halinden, çevre ile ilişkisinin bütünü ile kesilmesine, uyarılara refleks düzeyinde bile yanıt verilmemesine kadar değişkenlik gösteren bilinç kaybı durumudur. Bilinç kaybı nedenleri nelerdir? em ik g Bayılma Nedenleri: Korku, aşırı heyecan, ılı k Sıcak, yorgunluk, Kapalı ortam, kirli hava, ay ın c w w w .a ka d Aniden ayağa kalkma, Kan şekerinin düşmesi, Koma nedenleri: Ak ad em iY Şiddetli enfeksiyonlar, Düşme veya şiddetli darbe Özellikle kafa travmaları, Zehirlenme, Aşırı alkol, uyuşturucu kullanımı, Şeker hastalığı, Karaciğer hastalığı, Havale gibi ateşli hastalıklar, Bilinç bozukluğu belirtileri nelerdir? ılı k Bayılma(senkop) belirtileri: ay ın c Baş dönmesi, Baygınlık, m .tr Yere düşme, Ak ad em iY Bacaklarda uyuşma, .c o Bilinçte bulanıklık, Yüzde solgunluk, ru p Üşüme, terleme, Koma belirtileri: em ik g Hızlı ve zayıf nabız, ılı k Yutkunma, öksürük vb. tepkilerin kaybolması, w w w .a ka d Sesli ve ağrılı dürtülere tepki yokluğu, ay ın c İdrar ve gaita kaçırma, olmalıdır? Ak ad em iY Bilinç bozukluğu durumunda ilkyardım nasıl Kişi, başının döneceğini hissederse; Sırt üstü yatırılır veya başı öne eğik olacak şekilde oturtulur. Ayakları 30 cm kaldırılır. Sıkan giysiler gevşetilir. Kendini iyi hissedinceye kadar dinlenmesi sağlanır. Eğer kişi bayıldıysa; ılı k Sırt üstü yatırılarak ayakları 30 cm kaldırılır. Solunum yolu açıklığı kontrol edilir ve ay ın c korunur. m .tr Sıkan giysiler gevşetilir. Ak ad em iY Kusma varsa yan pozisyonda tutulur. .c o Solunum kontrol edilir. Bilinç kapalı ise; ru p Etraftaki meraklılar uzaklaştırılır. Hasta / yaralının yaşam bulguları em ik g değerlendirilir.(AB) Hasta / yaralıya koma pozisyonu verilir. ılı k Yardım çağrılır. (112) w w w .a ka d Sık sık solunum kontrol edilir. Ak ad em iY ay ın c Yardım gelinceye kadar yanında beklenir. Koma pozisyonu(yarı yüzükoyun-yan pozisyon) nasıl ılı k verilir? kontrol edilir. ay ın c Sesli veya omzundan hafif sarsarak, uyarı verilerek bilinç m .tr Sıkan giysiler gevşetilir. Ak ad em iY Ağız içinde yabancı cisim olup olmadığı kontrol edilir. .c o Bak, dinle, hisset yöntemi ile solunum kontrol edilir. Hasta / Yaralının döndürüleceği tarafa diz çökülür. konur, ru p H/Y'nın karşı tarafta kalan kolu karnının üzerine kıvrılır, em ik g Karşı taraftaki bacağı dik açı yapacak şekilde w w w .a ka d yukarı uzatılır, ılı k İlkyardımcıya yakın kolu baş hizasında omuzdan hamlede çevrilir, ay ın c Karşı taraf omuz ve kalçasından tutularak bir destek yapılır, Ak ad em iY Üstteki bacak kalça ve dizden bükülerek öne doğru Alttaki bacak hafif dizden bükülerek arkaya destek yapılır, Başı uzatılan kolun üzerine yan pozisyonda hafif öne eğik konulur, Tıbbi yardım (112) gelinceye kadar bu pozisyonda tutulur, 3-5 dakika ara İle solunum kontrol edilir, Havale nedir? ılı k Vücudun adale yapısında kontrol edilemeyen kasılmalardır. Sinir sisteminin merkezindeki bir tahriş (irritasyon) yüzünden ay ın c beyinde elektriksel boşalmalar sonucu oluşur. m .tr Havale nedenleri nelerdir? Beyinde yaralanma, Ak ad em iY Beyinde enfeksiyon, .c o Bazı hastalıklar, ru p Yüksek ateş, Nedenlerine göre havale çeşitleri nelerdir? em ik g Ateş nedeniyle oluşan havaleler Epilepsi (sara)krizi, Ateş nedeniyle oluşan havale nedir? o ılı k Herhangi bir hastalık sonucu vücut sıcaklığının 38 c w w w .a ka d çocuklarda rastlanır. ay ın c üstüne çıkmasıyla oluşur. Genellikle 6 ay ve 6 yaş arasındaki Ateş nedeniyle oluşan havalede ilkyardım nasıl olmalıdır? Ak ad em iY Öncelikle hasta ıslak havlu ya da çarşafa sarılır. Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda sıcaklığın da bir küvete sokulur. Tıbbi (112) yardım istenir. Sara krizi(epilepsi) nedir? ılı k Kronik bir hastalıktır. Doğum sırasında ya da daha sonra herhangi bir nedenle beyin zedelenmesi oluşan kişilerde gelişir. Her zaman tipik ay ın c sara krizi karakterinde olmasa da bazı belirtilerle tanınır. Sara krizine m .tr davet eden bazı durumlar olabilir. Örneğin uzun süreli açlık, uykusuzluk, aşırı yorgunluk, kullanılan ilaçların doktor izni dışında Ak ad em iY kesilmesi ya da değiştirilmesi, hormonal değişiklikler sara krizinin .c o ortaya çıkmasına neden olabilir. Bazı durumlarda sara krizi, madde ru p bağımlılarının geçirdiği madde yoksunluk krizi ile karıştırılabilir. Sara krizinin belirtileri nelerdir? em ik g Hastada sonradan oluşan ve ön haberci denilen; normalde olmayan koku alma, adale kasılması vb. ön belirtiler oluşur. w w w .a ka d yığılır. ılı k Bazen hasta bağırır, şiddetli ve ani bir şekilde bilincini kaybederek nefesi kesilir. ay ın c Yoğun ve genel adale kasılması görülür. 10-20 saniye kadar Dokularda ve yüzde morarma gözlenir Ak ad em iY Ardından kısa genel adale kasılması, sesli nefes alma, aşırı tükürük salgılanması, altına kaçırma görülür. Hasta dilini ısırabilir, başını yere çarpıp yaralayabilir. Aşırı kontrolsüz hareketler gözlenir. Konuşma güçlüğü, Kafa karışıklığı, Sarsıntı ve şuur kaybı, Sara krizinde ilkyardım nasıl olmalıdır? ılı k Olayla ilgili güvenlik önlemleri alınır. (örn: kişi yol ortasında kriz geçiriyorsa olay yerindeki trafik akışı kesilmelidir) ay ın c Kriz kendi sürecini tamamlamaya bırakılır. m .tr Hasta bağlanmaya çalışılmamalıdır. Ak ad em iY Kilitlenmiş çene açılmamalıdır. .c o Yabancı hiç bir madde kullanılmaz, koklatılmaz ya da ağızdan herhangi bir yiyecek içecek verilmez. ru p Kendisini yaralamamasına dikkat edilir. engellenir. em ik g Başın altına yumuşak bir materyal konup, başını çarpması Yaralanabileceği şeyler etraftan kaldırılır. ılı k Sıkan giysiler gevşetilir. w w w .a ka d Kusma karşısında tetikte olunmalıdır. ay ın c Düşme sonucu yaralanma varsa ilgilenilir. Ak ad em iY Tıbbi yardım istenir.(112) Kan şekeri düşüklüğü nedir? ılı k Herhangi bir nedenle vücutta glikoz eksildiği zaman ortaya ay ın c çıkan belirtilerdir. Kan şekeri düşüklüğü nedenleri nelerdir? m .tr Şeker hastalığı tedavisine bağlı, Ak ad em iY Uzun egzersizler, .c o Uzun süre aç kalma, Barsak ameliyatı geçirenlerde yemek sonrası, ru p Kan şekeri aniden düştüğünde hangi belirtiler görülür? Korku, Terleme, Hızlı nabız, em ik g Titreme, Aniden acıkma, Yorgunluk, bulantı, w w w .a ka d görülür? ılı k Kan şekeri düşüklüğü yavaş ve uzun sürede oluşursa şu belirtiler ay ın c Baş ağrısı, Görme bozukluğu, Uyuşukluk, Zayıflık, Konuşma güçlüğü, Ak ad em iY Kafa karışıklığı, Sarsıntı ve şuur kaybı, Kan şekeri düşmesinde ilkyardım nasıl olmalıdır? ılı k Hastanın AB' si değerlendirilir. ay ın c Hastanın bilinci yerinde ve kusmuyorsa ağızdan şeker, şekerli içecekler verilir, fazla şekerin zararı olmaz. (Ayrıca Belirtiler fazla m .tr şekerden meydana gelmiş ise bile fazladan şeker verilmesi, Ak ad em iY hastanın düşük kan şekeri düzeyinde kalmasından daha az zararlı .c o olacaktır. Çünkü düşük kan şekeri, beyinde ve diğer hayati organlarda kalıcı zararlara neden olabilir.) için yardım çağırılır. ru p 15-20 dakikada belirtiler geçmiyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi ılı k ay ın c Ak ad em iY w w w .a ka d yardım çağırılır.(112) em ik g Hastanın bilinci yerinde değilse koma pozisyonu verilerek Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri vardır? ılı k Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri arasında en sık anjina ay ın c pektoris ve miyokart enfarktüsüne rastlanır. Her ikisi de kalp kasının belli bir yerine gönderilen kanın azalması sonucu oluşur. m .tr Göğüste kuvvetli ağrı belirtileri nelerdir? Ak ad em iY Kalp spazmı(Anjina pektoris) belirtileri: .c o Sıkıntı veya nefes darlığı, Ağrı hissi: genellikle göğüs ortasından başlar kollara, ru p boyuna, sırta ve çeneye doğru ilerler, Sıklıkla fiziksel hareket, fiziksel zorlama, heyecan, üzüntü em ik g ya da fazla yemek yeme sonucu ortaya çıkar, Kısa sürelidir, ağrı yaklaşık 5-10 dakika sürer, ılı k Ağrı, istirahat ile durur, istirahat halinde iken görülmesi w w w .a ka d ciddi bir durumu gösterir, Ak ad em iY ay ın c Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti değişmez. Kalp krizi (Miyokart enfarktüsü) belirtileri: ılı k Hasta ciddi bir ölüm korkusu ve yoğun sıkıntı hisseder, terleme, mide bulantısı, kusma vs. görülür, ay ın c Ağrı; göğüs ya da mide boşluğunun herhangi bir yerinde, Ak ad em iY kola yayılır, m .tr sıklıkla kravat bölgesinde görülür. Omuzlara, boyuna, çeneye ve sol .c o Süre ve yoğunluk olarak kalp spazmı(Anjina pektoris) ağrısına benzemekle birlikte daha şiddetli ve uzun sürelidir, ru p En çok hazımsızlık, gaz sancısı ve kas ağrısı şeklinde belirti verir ve bu nedenle bu tür rahatsızlıklarla karıştırılır(Bu tür gaz ya da düşünülmelidir), em ik g kas ağrıları, aksi ispat edilinceye kadar kalp krizi olarak ılı k Nefes alıp vermekle ağrının şekli ve şiddeti değişmez. olmalıdır? ay ın c w w w .a ka d Göğüste kuvvetli ağrı durumunda ilkyardım nasıl Hastanın yaşam bulguları kontrol edilir.(AB) Hasta hemen dinlenmeye alınır, sakinleştirilir. Ak ad em iY Yarı oturur pozisyon verilir. Sakinleştirilir. Kullandığı ilaçları varsa almasına yardım edilir. Yardım istenerek (112) sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır. Yol boyunca yaşam bulguları izlenir.