6.Bölüm Hayat Dışı Sigortalar Yrd. Doç. Dr. Beyhan YASLIDAĞ AMAÇLARIMIZ: Bu bölüm tamamlandığı zaman aşağıda yer alan bilgi ve becerilere sahip olunabilecektir: Sigorta hakkında genel bilgiler Sigorta türleri Sigorta türleri arasında yer alan elementer sigorta ve özellikleri Elementer sigorta türleri Anahtar Kavramlar Sigorta Sigorta türleri Elementer sigorta İçindekiler 1. Sigortanın Tanımı 2. Sigorta Türleri Ve Ana Branşları 2.1. Sosyal Sigorta 2.2. Elementer (Mal ) Sigortalar 2.3. Elementer Sigorta Türleri 2.3.1. Yangın Sigortaları 2.3.1.1. Yangına Bağlı Kar Kaybı Sigortası 2.3.1.2. Zorunlu Deprem Sigortası-Dask 2.3.1.3. Kaza Sigortaları 2.3.1.3.1. Oto Sigortaları 2.3.1.3.1.1. Trafik Sigortası 2.3.1.3.1.2. Yeşil Kart Sigortası 2.3.1.3.1.3. Kasko Sigortası 2.3.1.3.1.4. İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası 2.3.1.3.1.4.1. Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası 2.3.1.3.1.4.2. Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası 2.3.1.3.2. Oto Dışı Sigortalar 2.3.1.3.2.1. Hırsızlık Sigortası 2.3.1.3.2.2. Cam Kırılması Sigortası 2.3.1.4. Nakliyat Sigortaları 2.3.1.4.1. Emtia Nakliyatı Sigortaları 2.3.1.4.2. Kıymet Nakliyatı Sigortaları 2.3.1.4.3. Tekne Sigortaları 2.3.1.5. Mühendislik Sigortaları 1 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.5.1. İnşaat Bütün Riskler Sigortası 2.3.1.5.2. Montaj Bütün Riskler Sigortası 2.3.1.5.3. Makine Kırılması Sigortası 2.3.1.5.4. Elektronik Cihaz Sigortası 2.3.1.6. Tarım Sigortaları 2.3.1.6.1. Dolu Sigortaları 2.3.1.6.2. Sera Sigortaları 2.3.1.6.3. Hayvan Hayat Sigortaları 2.3.1.7. Sorumluluk Sigortaları 2.3.1.7.1. Karayolları Motorlu Araçlar Mali Sorumluluk Sigortaları 2.3.1.7.2. Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortası 2.3.1.7.3. Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası 2.3.1.7.4. Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası 2.3.1.7.5. Kıyı Tesisleri Deniz Kirliliği Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası 2.3.1.7.6. Zorunlu Sertifika Mali Sorumluluk Sigortası 2.3.1.7.7. Yapı Denetimi Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası 2.3.1.7.8. Asansör Kazalarında Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk Sigortası 2.3.1.7.9. İşletme Ve Ürün Sorumluluk Sigortası 2.3.1.7.10. İşveren Sorumluluk Sigortası 2.3.1.7.11. Mesleki Sorumluluk Sigortası 2.3.1.7.12. 2.3.1.7.13. Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Sorumluk Sigortası Hukuksal Koruma Sigortası 2 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. HAYAT DIŞI SİGORTALAR 1. SİGORTANIN TANIMI Sigorta aynı riske maruz kalan kesimlerin sigorta şirketi tarafından bir araya toplandığı ve risk gerçekleştiğinde ödenen primlerden oluşan fondan hasarın karşılandığı bir havuz sistemidir. Önemli olan çok sayıda insandan toplanan küçük primlerin toplamının az sayıda insanın karşılaşacağı zararı karşılayabilmesidir. Sigorta uygulamasında, riskin gerçekleşmesi nedeniyle uğranılacak zarar bu alanda uzmanlaşmış bir kurum olan sigortacıya belli bir prim karşılığında bir sözleşme kapsamında devredilmektedir. Sigorta daha geniş bir ifade ile; birbirine benzeyen veya birbirinin aynı olan çeşitli rizikolara uğrayacak olan kişilerin bu işi meslek edinen ve ticari bir faaliyet olarak üstlenen oluşum ve organizasyonlara (sigorta şirketleri) belirli bir karşılık (prim) ödeyerek taraflar arasında kararlaştırılan süre içerisinde teminat altına alınan risklerin (rizikonun) gerçekleşmesi halinde ortaya çıkan zararın giderilmesi için bir talep hakkına sahip olunması olarak ifade edilebilir.Sigorta riski ortadan kaldırmaz, riskin gerçekleşmesi halinde oluşacak maddi zararı karşılar. Kişi, sigorta primi ödeme yoluyla taşıdığı bu riski sigorta şirketine transfer eder. Aynı riske maruz kalan kişiler bir araya gelerek gerçekleşen riskleri hep birlikte karşıladıklarında, kişi başına düşen ödeme miktarı düştüğünden büyük bir risk bile herkes için karşılanabilir hale gelebilir. Bir araya gelen kişi sayısı ne kadar fazla olursa, kişi başına düşen zarar miktarı o kadar tahmin edilebilir hale gelir. Olasılık hesaplarında BÜYÜK SAYILAR KANUNU adı verilen bu uygulama ile riske konu olan kıymetlerin sayısı ne kadar fazla olursa, gerçekleşecek hasar, riskin oluşma ihtimaline o kadar yakın olmaktadır. Türk Ticaret Kanunu’nun 1263/1 maddesine göre sigorta; “ Sigorta bir akittir , bununla sigortacı bir prim (ücret) karşılığında diğer bir kimsenin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan bir tehlikenin meydana gelmesi halinde tazminat vermeyi yahut bir veya birkaç kimsenin hayat müddetleri sebebiyle veya hayatlarında meydana gelen belli birtakım olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi üstüne alır.” Yeni Türk Ticaret Kanunu (6.Kitap:Sigorta Hukuku) Kanun No: 6102 Kabul Tarihi: 13.01.2011 Resmi Gazete Tarihi: 14.02.2011 Resmi Gazete No: 27846 3 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. Sigorta sözleşmesi, sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi hâlinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşmedir.Ruhsatsız bir şirket ile onun bu durumunu bilerek yapılan sigorta sözleşmeleri hakkında Türk Borçlar Kanununun 604 ve 605 inci maddeleri uygulanır. Türkiye’de yerleşik olmayan sigorta şirketleriyle kurulan sigorta sözleşmelerinde bu hüküm uygulanmaz. 2.SİGORTA TÜRLERİ VE ANA BRANŞLARI SİGORTA TÜRLERİ Sigorta Sosyal Sigortalar Sosyal Güvenlik Sistemler SSK-ES-BK (SGK) Özel Sigortalar Elementer Sigorta Sorumluluk Sigortaları Can Sigortaları 4 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.1.SOSYAL SİGORTA Sosyal güvenlik sistemi; bir dizi kamu önlemi ile hastalık, doğum, iş kazası, işsizlik, iş göremezlik, yaşlılık, ölüm gibi nedenlerle ortaya çıkabilecek ekonomik ve sosyal rahatsızlıklara karşı, toplumun kendini koruması olarak ifade edilebilen bir kavramdır. T.C. ANAYASASI’nın 60. Md. Göre, Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir ve Devlet bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri almak ve gereken teşkilatı kurmakla yükümlüdür. Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi, malullük, yaşlılık, ölüm ,iş kazaları, meslek hastalıkları, hastalık, işsizlik maaşları ve sosyal yardımlar olarak güvence sağlamaktadır. Bu güvenceler uzun yıllar boyunca Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) , T.C. Emekli Sandığı ve Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu (BAĞ – KUR ) tarafından sağlanmış olmakla birlikte yaşanan finansal ve yönetimsel sorunların sonucunda 20/05/2006 tarihli ve 26173 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile sosyal güvenlik kurumları birleştirilerek “Sosyal Güvenlik Kurumu-SGK” adını almıştır. 2.2.ELEMENTER (MAL ) SİGORTALAR Mal varlığı değerlerinin oluşturduğu, sigortalının uğradığı zararları tazmin etmek üzere yapılan sigortadır. Tazminat Sigortası olarak da adlandırılabilen bu sigortanın konusu, değeri para ile ölçülebilen ve önceden belirlenebilen her türlü mal, hak ve alacaklardır. Bu sigortalarda temel kural, sigortaya konu olan malın değerinin sigorta değerine eşit olmasıdır. Eşitliğin olmadığı durumlarda aşkın ve eksik sigorta hükümleri uygulanır. Mal sigortalarında sigortacı tazminatı ödedikten sonra sigorta ettirenin üçüncü kişilere karşı sahip olduğu dava haklarını elde eder yani sigortacı, sigorta ettirenin halefi olur. 2.3.ELEMENTER SİGORTA TÜRLERİ Yangın Sigortaları Yangına Bağlı Kar Kaybı Sigortası Zorunlu Deprem Sigortası-DASK Kaza Sigortaları o Oto Sigortaları Trafik Sigortası Yeşil Kart Sigortası Kasko Sigortası İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası o Oto Dışı Sigortalar Hırsızlık Sigortası Cam Kırılması Sigortası Sorumluluk Sigortaları Nakliyat Sigortaları o Emtia Nakliyatı Sigortaları o Kıymet Nakliyatı Sigortaları o Tekne Sigortaları Mühendislik Sigortaları 5 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. o İnşaat Bütün Riskler Sigortası o Montaj Bütün Riskler Sigortası o Makine Kırılması Sigortası o Elektronik Cihaz Sigortası Tarım Sigortaları o Dolu Sigortaları o Sera Sigortaları o Hayvan Hayat Sigortaları 2.3.1.YANGIN SİGORTASI Yangın sigortası özel veya ticari amaçla kullanılan her türden bina ve muhteviyatı, kendiliğinden meydana gelen yangın, yıldırım, infilak ile bunlardan kaynaklanan buhar, hararet, duman gibi tehlikelerin neden olduğu fiziki hasarlara karşı teminat altına alan sigortadır. Ayrıca, meydana gelmiş olan yangını söndürmek, dolayısıyla muhtemel hasarı azaltmak amacıyla, su veya başka bir kimyevi madde ile yapılan müdahalelerin sonucunda ortaya çıkan fiziki hasarlar da, bu sigortanın kapsamına dahildir. Sigortanın teminat kapsamı; Standart yangın poliçesinde hariç tutulmuş grev, lokavt, kargaşalık, halk hareketleri, kötü niyetli hareketler, terör, deprem ve yanardağ püskürmesi, fırtına, kar ağırlığı, sel veya su baskını, yer kayması, dahili su ve kara, hava ve deniz taşıtlarının sigortalı kıymete çarpması gibi ek tehlikeler olarak adlandırılan risklerin yanı sıra, meydana gelmiş olan fiziki bir hasara bağlı olarak ortaya çıkan mali hasarlar, enkaz kaldırma masrafları, kira kaybı ve yangın ve infilak mali sorumluluğu da, yine yangın sigortası kapsamında temin edilebilmektedir. Yangın sigortasında kullanılan “bina değeri” terimi sigortalı kıymetin tamamıyla yeniden inşası halinde oluşacak maliyeti içermektedir. Bu maliyetin içinde arsa değeri ve binanın bulunduğu bölgeye göre oluşan değeri yer almamaktadır. Yapı tipine ve kullanılan inşaat malzemesinin kalitesine göre bu maliyetler yaklaşık olarak hesaplanır. Hasar durumunda ilk olarak “hasar ihbarı”nda bulunulması gerekmektedir. Hasar ihbarı esnasında poliçe numarası, tahmini hasar meblağı, hasarın oluş şekli, oluş tarihi gibi bilgiler önemlidir. Daha sonra istenecek evraklar hasar gören malın veya hasarın türüne göre belirlenecektir. Sigorta şirketleri konutlar ve işyerleri için paket poliçeler düzenleyerek, bu teminatları tek poliçeyle güvence altına almaktadırlar. Paket poliçeler ile yangın, yangın mali sorumluluk, yangının birçok ek teminatı ve kaza sigortalarının konusuna giren hırsızlık, cam kırılması ve ferdi kaza teminatları birlikte verilmektedir. 6 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.1.YANGINA BAĞLI KAR KAYBI SİGORTASI Bir işletmede yangın ve diğer riskler sonucu meydana gelen maddi hasar, yangın poliçesi ile karşılanır. Ancak bu hasarın gerçekleşmesi nedeniyle işin durmasından doğacak kayıpları (ciro düşmesi, masraf artışı vb.) kâr kaybı sigortası karşılar. Bu sigorta ile kar kaybı teminatı verilecek durumlar, ilgili yangın sigorta sözleşmesinde teminat altına alınmış olan haller arasından, sigorta ettiren ile sigortacı tarafından serbestçe belirlenir.Yangına bağlı kar kaybı sigortasında, hasarın meydana geldiği andan, ticari faaliyetin durma veya aksaması tamamen giderilerek normal faaliyete devam olunmasına kadar geçecek süre içinde ve poliçede belirtilen azami tazminat süresini aşmamak kaydıyla, meydana gelecek kar kaybı ödenir. Sigortacının sorumluluğu, sigorta poliçesinde belirtilen sigorta bedeliyle sınırlıdır. Sigortalı, hasar anında ticari faaliyetine imkanlar ölçüsünde devam ederek kar kaybını önlemeye, azaltmaya ya da hafifletmeye yönelik önlemleri almakla yükümlüdür. Acil önlemlere ve sigortacı tarafından alınması istenilen önlemlere ilişkin giderler, sigortacı tarafından ödenir. Poliçede aksi kararlaştırılmadıkça sigorta bedeli brüt kardır. 2.3.1.2.ZORUNLU DEPREM SİGORTASI – DASK Zorunlu Deprem Sigortası ile, depremin, yangın, infilak ve yer kayması dahil, sigortalı binalarda ve temellerinde, doğrudan neden olacağı maddi zararlar, sigorta bedeline kadar Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından teminat altına alınmıştır. 27 Eylül 2000 tarihinde yürürlüğe giren Zorunlu Deprem Sigortası’nı; - 587 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereğince, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamındaki bağımsız bölümler (Ortak yerler dahil), - Tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tabi arazi ve arsalar üzerinde mesken olarak inşa edilmiş binalar, - Bu binalar içinde yer alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler, - Doğal afetler nedeniyle devlet tarafından yaptırılan veya verilen kredi ile yapılan meskenler yaptırmak zorundadır. Kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalar, köy yerleşim alanlarında yapılan binalar, tamamı ticari veya sınai amaçla kullanılan binalar ve 27 Aralık 1999 tarihinden sonra inşa edilmiş olan ancak ilgili mevzuat çerçevesinde inşaat ruhsatı bulunmayan binalar Zorunlu Deprem Sigortası kapsamı dışındadır. Enkaz kaldırma masrafları, kâr kaybı, iş durması, kira mahrumiyeti ve benzeri başkaca ileri sürülebilecek bütün dolaylı zararlar, her türlü taşınır mal ve eşya, ölüm de dahil olmak üzere bütün bedeni zararlar, manevi tazminat talepleri bu poliçenin kapsamı dışındadır. Zorunlu Deprem Sigortasında sigorta primi tutarını belirleyen faktörler; - binanın bulunduğu deprem risk bölgesi, - binanın yapı tarzı, - meskenin brüt yüzölçümü. 7 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. Zorunlu Deprem Sigortası yapılan bağımsız bölüm veya binaların değeri, DASK poliçesi için bulunan bedeli aştığı takdirde, aşan kısım için Zorunlu Deprem Sigortasının yapılmış olması kaydıyla sigorta şirketleri tarafından İhtiyari Deprem Sigortası yangın teminatına ek olarak yapılabilir. 2.3.1.3.KAZA SİGORTALARI Kaza terimi, kişilerin kendi iradesi dışında, ani ve harici bir nedenin etkisiyle meydana gelen, önceden tasarlanmamış bir olayı ifade eder. Kaza sigortaları ise; sigortalının bir kazaya bağlı olarak uğrayacağı bedeni ve maddi zararları veya bir kaza nedeniyle ödenilmesi gerekecek tazminatları karşılamak amacıyla yapılan sigortalardır. 2.3.1.3.1.OTO SİGORTALARI Uygulamada Kaza Branşı içinde yer alan başlıca sigorta türleri; 1. Motorlu Araç Sigortaları (Oto kaza): Özel veya ticari amaçlarla kullanılan motorlu araçların kullanımına bağlı olarak meydana gelmesi muhtemel tehlikelere karşı koruma sağlayan sigortalardır. İki ana başlıkta değerlendirilebilir. Motorlu araçların kendisinde meydana gelecek fiziki hasarlar (Kasko Sigortaları) Motorlu aracın, üçüncü şahıslara vermiş olduğu zararlar nedeniyle, motorlu araç işletene düşen hukuki sorumluluklar; Karayolları Motorlu Araçlar Mali Sorumluluk Sigortaları genel olarak motorlu aracın işletilmesi sırasında üçüncü şahıslara verilen zararları karşılayan sigortalardır. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, Motorlu Kara Taşıt Araçları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası, Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası . 2. Oto Dışı Kaza Sigortaları a. Hırsızlık Sigortaları b. Cam Kırılması Sigortaları c. Sorumluluk Sigortaları 3. Ferdi Kaza Sigortaları 8 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.3.1.1.TRAFİK SİGORTASI Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) Motorlu aracın işletilmesi sırasında üçüncü şahısların bedeni veya maddi zarara uğramasına sebebiyet vermesi halinde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre aracın işletenine düşen sorumluluğu zorunlu sigorta limitlerine kadar teminat altına alır. Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyetlerde bulunan teşebbüslere, gözetim, onarım, bakım, alım-satım, araçta değişiklik yapılması amacı ile bırakılan aracın sebep olacağı zararlar ve yarışlara katılan araçların sebep olacağı zararlar teminat kapsamı dışında olup, motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyetlerde bulunanların ve yarış düzenleyenlerin sorumluluklarını sigorta ettirmeleri zorunludur. Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyetlerde bulunanların ve yarış düzenleyenlerin teminat ve primleri ile ilgili bilgiler Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Tarife ve Talimatı kapsamında açıklanmaktadır. Zorunlu bir sigorta olup, yapılan trafik kontrollerinde sigortası olmayan araçlar sigorta yapılana kadar trafikten men edilir, ayrıca para cezası uygulanır. Sigortası olmayan araçların fenni muayeneleri yapılmaz. Kazaya karışan motorlu aracın saptanamaması durumunda kişiye gelen bedeni zararlar, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası yaptırmaksızın trafiğe çıkarılan motorlu aracın kişilere verdiği bedeni zararlar, çalınmış veya gaspedilmiş motorlu aracın kişilere verdiği bedeni zararlar için, kazanın meydana geldiği tarihte geçerli zorunlu mali sorumluluk sigortasına göre bedeni zararlar için ödenecek tazminat tutarları Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği bünyesinde bulunan Karayolları Trafik Garanti Fonu Hesabı tarafından gerekli belgelerle başvuran hak sahiplerine ödenir. Trafik Sigortası sadece üçüncü şahıslara verilen zararları karşılar, araç sahibinin hasarının ödenebilmesi Kasko Sigortası yaptırılması gereklidir.Trafik Sigortası manevi tazminat taleplerini karşılamaz.Teminat limitleri ve primler Hazine Müsteşarlığınca belirlenerek Resmi Gazetede yayımlanır ve daha sonra yürürlüğe girer. 9 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.3.1.2.YEŞİL KART SİGORTASI Yeşil Kart anlaşması kapsamında herhangi bir ülkede bir kazaya neden olunması durumunda başkalarına verilen maddi, bedeni zararları yada ölümle sonuçlanan kazalarda sorumluluklardan doğan tazminat yükümlülüğünü o ülke yasalarına göre karşılayan sigortadır. Uluslararası geçerliliği vardır. Sigorta Şirketleri , Yeşil Kart Sigortasını, üye ülkelerde kurulmuş olan Motorlu Taşıt Büroları adına ve acentesi olarak yapmaktadır. Yeşil Kart Sigortasında, Sigorta Şirketleri, Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu' nun acentesi gibi çalışır bu nedenle poliçeyi tanzim etmelerine rağmen hasar ödemesi Motorlu Taşıtlar Bürosu'nun sorumluluğundadır. Hasar meydana geldiğinde hangi ülkede bulunuluyorsa, o ülkenin Motorlu Taşıtlar Bürosu'na müracaat edilerek, hasar işlemleri tamamlanır. Poliçenin arka yüzünde geçerli olduğu ülkelerdeki Motorlu Taşıtlar Bürolarının adresleri yer almaktadır. Yeşil Kart Sistemine üyelik başvurusu için gereken temel koşullardan biri ulusal bir Yeşil Kart Bürosudur. 6 Ağustos 1963 tarihinde “Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği Motorlu Taşıt Bürosu Yönetmeliği” kabul edilmiştir. 1 Ocak 1953 tarihinde çalışmaya başlayan “Uluslararası Motorlu Taşıt Mali Sorumluluk Sigortası Sistemi”; ülkeleri dışına çıkan sürücülerle, bu sürücülerin yabancı memleketlerde taşıtlarıyla zarar verdikleri üçüncü şahıslara çift yönlü bir kolaylık sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Sistem; a) Sisteme dahil yabancı ülkelere taşıtlarıyla giden sürücülerin giriş yaptıkları ülkelerin sınırlarında ayrıca birer “Motorlu Taşıt Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası” yaptırmak zorunda kalmamaları, b)Bu sürücülerin verdikleri zararlardan dolayı da üçüncü şahısların mağdur olmamalarını sağlamaktadır. 01.01.2009 tarihi itibarıyla yeni Yeşil Kart Sigorta Tarife ve Talimatı yürürlüğe alınmıştır. Yeni tarife ile Trafik Sigortası’nda da yer alan hasarsızlık indirimi ve hasar artırımı uygulaması Yeşil Kart Sigortası’na getirilmiştir. Hasarsızlık / hasarlılık uygulamasının 2009 yılında başlamış olması nedeniyle ilk kez düzenlenen poliçeler 4. basamaktan, yenilemesi yapılan poliçeler ise hasarsızlık ve hasarlılık durumlarına göre hak edilen basamaktan düzenlenmektedir. Aynı tarih itibarıyla çekici arkasında çekilen römorklar için prim alınmamaya başlanmıştır. 10 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.3.1.3.KASKO SİGORTASI Aracı, belirtilen tehlikelere karşı korumak amacı ile yapılan sigortadır. Poliçede belirtilmeleri koşuluyla, aracın standardının dışında yer alan her türlü aksesuar ve ses, iletişim, görüntü cihazları da sigorta kapsamı içindedir. Sigortalının veya aracı kullanan kişinin iradesi dışında ani ve harici etkiler sonucunda; Sigortalı aracın devrilmesi, düşmesi, yuvarlanması, sabit ve hareketli bir cismin çarpması veya böyle bir cisme çarpma gibi kazalar sonucu oluşan hasar ve kayıplar Üçüncü şahısların, kötü niyet ve muziplikleri sonucu oluşan hasarlar Sigortalı aracın çalınması ve çalınmaya teşebbüs sonucunda meydana gelen hasar ve kayıplar. Sigortalı aracın yanması sonucu oluşan hasarlar sigorta kapsamındadır. Teminatları bakımından kasko sigorta çeşitleri a) Tam Kasko : Aracın yanması, çalınması, çarpması ve çarpılması sonucunda oluşacak hasarlar için teminat verilir. Bu poliçeler sigortalının talebine istaneden muafiyetli de düzenlenebilir. b) Kısmi Kasko : Yanma, çalınma, çarpma ve çarpılma teminatlarından sadece biri veya birkaçı için verilebilir. Bunların dışında; Sigorta şirketleri tarafından sigortalıya sunulan sigorta sözleşmeleri, kasko sigorta teminatının yanı sıra başka sigorta ürünleriyle de zenginleştirilmektedir. Paket poliçe olarak adlandırılan bu sigorta sözleşmelerinde belirtilen teminatlara ilave olarak, farklı teminatlar da verilmektedir. 2.3.1.3.1.4.İHTİYARİ MALİ SORUMLULUK SİGORTASI Karayolları Trafik Kanununa ve genel hükümlere göre aracın işletenine düşen hukuki sorumluluk, karayolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası limitlerini aşıyor ise, bunun üzerinde kalan kısım için paket poliçede verilen ihtiyari limitler dahilinde, ilave teminat verilebilir. Motorlu aracın, işletilmesi sırasında üçüncü şahısların bedeni veya maddi zarara uğramasına sebebiyet vermesi halinde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre aracın işletenine düşen sorumluluğun Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası teminat limitlerinin üstünde kalan kısmını poliçe teminat kapsamında olmak koşuluyla poliçede yazılı teminat limitlerine kadar teminat altına alır.Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası teminat limitlerini yeterli görmeyen işletenler İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası yaptırarak limitleri yükseltebilirler. Bu sigorta teminatı genellikle kasko sigortasıyla birlikte ek teminat olarak verilmektedir ve manevi tazminat talepleri ek sözleşme ile teminat altına alınabilir. 11 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.3.1.4.1.ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI Molalarda dahil olmak üzere motorlu taşıtta seyahat eden yolculara gelebilecek bedeni zararlar için taşımacının 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu uyarınca doğan sorumluklarını poliçede belirtilen limitlere kadar, teminat altına alır. 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu 19.07.2003 tarih ve 25173 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Kanunun amacı; Karayolu taşımalarını ülke ekonomisinin gerektirdiği şekilde düzenlemek, taşımada düzeni ve güvenliği sağlamak, taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyoncuları ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ve benzeri hizmetlerin şartlarını belirlemek, taşıma işlerinde istihdam edilenlerin niteliklerini, haklarını ve sorumluluklarını saptamak, karayolu taşımalarının, diğer taşıma sistemleri ile birlikte ve birbirlerini tamamlayıcı olarak hizmet vermesini ve mevcut imkânların daha yararlı bir şekilde kullanılmasını sağlamaktır.Teminat limitleri ve primler Hazine Müsteşarlığınca belirlenip Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra yürürlüğe girer.Tazminat ödemesinde öncelikli olarak bu sigorta devreye girer, daha sonra Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası ve varsa İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası devreye girer. Sigorta şirketleri sigorta sözleşmesi ile birlikte Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince bastırılan Taşımacı Sorumluluk Sigortası Belgesini sigortalıya vermek zorundadırlar. 2.3.1.3.1.4.2.KARAYOLU YOLCU ZORUNLU KOLTUK FERDİ KAZA SİGORTASI TAŞIMACILIĞI Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Şehirlerarası ve uluslararası seyahat eden yolcuları, sürücüleri ve sürücü yardımcılarını, seyahatin başlangıcından bitimine kadar geçen süre içinde, duraklamalar da dahil olmak üzere, kendi iradeleri dışında meydana gelen ani ve harici olaylar sonucu ölüm ve sakatlık hallerine karşı sigortalayan poliçelerdir. Kapsama dahil olan teminatlar; Ölüm Yaralanma Tedavi 12 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.3.2.OTO DIŞI SİGORTALAR 2.3.1.3.2.1.HIRSIZLIK SİGORTASI Kırma, delme, yıkma devirme ve zorlamayla, aşma, tırmanma, kilit açma suretiyle, gizlice girilerek veya saklanarak, zor ve şiddet kullanarak, tehditle evlerdeki eşyalarda, işyeri, ticarethane, ambar, depo veya imalathanelerdeki mallarda, eşyalarda ve demirbaşlarda hırsızlık veya hırsızlığa teşebbüs sonucu meydan gelen maddi kayıp ve zararları teminat altına alan sigorta türüdür. Sigortalıya ve kendisiyle birlikte sürekli oturanlara ve çalışanlarına ait sigortalanabilir kıymetler ile hırsızlık eylemi esnasında o yere girilmesi veya o yerin açılması esnasında verilecek tahribatlar da sigorta teminatı kapsamındadır.Sigortalı yerlerde bulunan kıymetli evrak, tahvil, hisse senedi, mücevher, değerli madenler ve bunlardan yapılmış eşya, işlenmiş kıymetli taşlar, pul ve para koleksiyonları, sanat veya antika değeri olan tablo, heykel, kitap gibi kıymetler, bunlara ait bedellerin poliçeye yazılması ve kilit altında saklanması koşuluyla teminat altına alınabilmektedir. 2.3.1.3.2.2.CAM KIRILMASINA KARŞI SİGORTA Poliçede gösterilen cam ve aynaları kırılma neticesinde uğrayacakları zararlara karşı teminat altına alan sigorta türüdür.Başka bir poliçe ile teminat altına alınmamış olması kaydıyla yangından, infilaktan, yıldırımdan ve söndürme ve kurtarma hareketlerinden kaynaklanan, sigortalı cam ve aynaların bulunduğu bina ve mahallerde yapılan inşaat ve tadilat nedeniyle meydana gelen, cam ve aynaların üzerinde bulunan süs ve yazıların bozulması ve Grev, Lokavt, Kargaşalık ve Halk Hareketleri sonucunda meydana gelen zarar ve ziyan talepleri ek sözleşme ile teminat kapsamına alınmaktadır. Sigortalı cam ve aynaların bulunduğu bina ve mahallerin çökmesi, yıkılması bunların yerlerine konulması ve takılması veya yerlerinden çıkarılması, kaide ve çerçevelerinde yapılan tamirler, yerlerinin değiştirilmesi ve nakilleri esnasında meydana gelecek hasarlar, satıhlarında meydana gelen çizilmeler ile kaide ve çerçevelerinin ayıp ve kusurları neticesinde sigortalı cam ve aynalarda harici bir tesir olmaksızın meydana gelen hasarlar sonucu ileri sürülecek tazminat talepleri teminat dışındadır. 2.3.1.4.NAKLİYAT SİGORTALARI Nakliyat sigortaları, tekne sigortaları, kıymet nakliyat sigortaları ve emtia nakliyat (yük) sigortaları olmak üzere üç alt branşa ayrılmaktadır. Bunun yanı sıra, ticaret ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak, klasik nakliyat sigortalarının kapsamında da genişlemeler meydana gelmiş, sigortalının sorumlulukları, sınırlı nitelikte de olsa, nakliyat poliçesine dahil edilmiş, denizdeki petrol, doğalgaz platformları, boru hatlarıyla taşınan petrol ve doğal gaz nakliyat sigortalarının konusu haline gelmiştir. 13 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.4.1.EMTİA NAKLİYAT (YÜK) SİGORTASI Kara, deniz, hava ve demir yoluyla bir yerden diğer bir yer taşınmakta olan her türlü yükün, taşınmaları sırasında karşılaşabilecekleri tehlikelerden kaynaklanan hasarlara karşı teminat sağlamaktadır. Emtia nakliyat sigortasında, sigortalının kasti hareketlerinden meydana gelen zararlar, olağan akma, fire, aşınma veya yıpranmadan kaynaklanan hasarlar, malların kendi kusuru veya ambalaj yetersizliğinden kaynaklanan hasarlar karşılanmamaktadır. Savaş, grev, kargaşalık ve halk hareketleri gibi rizikolar ayrıca sigorta edilebilmektedir. Emtia nakliyat sigortası sefer esası ile yapılmakta, sürekli sevkıyat yaptıran sigortalılar için nakliyat sigortalarında abonman poliçeleri yapılmakta ve her seferin bildirilmesi, geç bildirim, unutulma gibi olumsuzluklar ortadan kaldırılmaktadır. Emtia nakliyat sigortasında sigortalı, tedbirli davranmak ve naklettirdiği malların korunması için kendine düşen önlemleri almakla yükümlüdür. Ayrıca, taşınacak mallarla ilgili olarak sigortacıya verilecek bilgilerin taşıma belgelerindeki bilgilerden farklı olmaması gerekir Nakliyat sigortalarının yaptırılması için yasal bir zorunluluk yoktur. Nakliyat sigortaları uluslararası nitelikte sigortalardır. tekne sigortalarında da aynı zorunluluk teknenin çalışması sırasında muhatap olabileceği yabancı üçüncü şahıslar (gemi, liman yetkilisi vb.) açısından ortaya çıkmaktadır. Emtia nakliyat (yük) sigortalarının fiyatlandırılmasında rol oynayan etkenler ; - Malın cinsi, ambalajı, taşıma biçimi - Sefer - Taşıma aracı - Teminatın kapsamı 2.3.1.4.2.KIYMET NAKLİYAT SİGORTASI Kıymetli maden, evrak, para ve benzer şeylerin taşınmaları sırasında söz konusu olabilecek tehlikelere karşı teminat sağlamaktadır. Kıymet nakliyat sigortasında, para ve değerli kâğıtlar, olağan taşıma koşullarına uygun olarak, kişi beraberinde veya taşıyıcı araçta sorumlu kişiye teslim edilmiş olmalıdır. Teminat, sigorta konusu kıymetlerin nakliyatçılara iletilmesinden alıcıya teslimine kadar geçecek süre içinde oluşacak ziya ve hasarları kıymet nakliyat poliçesi genel şartları çerçevesinde ve silahlı gasp ve soygun rizikosu da dahil olmak üzere karşılar. 14 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.4.3.TEKNE SİGORTASI Her türlü deniz aracının deniz tehlikeleri nedeniyle uğrayabilecekleri hasarlara karşı teminat sağlamaktadır. Ancak, deniz vasıtalarının inşası ve denize indirilmeleri sırasında meydana gelmesi muhtemel hasarlar da, tekne sigortaları kapsamında değerlendirilmektedir. Tekne sigortasında, batma, yanma, infilak, karaya vurma, sığlığa bindirme, oturma, fırtına, alabora olma, bir başka gemi veya tekne ile çatışma, çatışmadan doğan sorumluluk, güvence altına alınan rizikolardan doğan kurtarma masrafları, dava ve say masrafları, müşterek avarya hasar ve masrafları, tekne ve makinelerdeki gizli kusur, yükleme veya boşaltma sırasında tekneye gelen hasarlar, harp ve grev rizikoları dışındaki rizikolar kapsam dışında tutulmaktadır. Tekne sigortalarının fiyatlandırılmasında rol oynayan etkenler; - Teknenin sigorta bedeli - Teknenin yaşı ve tonajı - Teminatın kapsamı - Teknenin sefer sahası ve faaliyet alanı 2.3.1.5.MÜHENDİSLİK SİGORTALARI 2.3.1.5.1.İNŞAAT SİGORTASI Yapım halindeki yol, baraj, köprü, hastane, konut vb. gibi inşaat faaliyetleri esnasındaki her türlü mal-mülkün kaybını veya hasarını tazmine eden sigorta anlaşmasıdır. “İnşaat”, yapılmakta olan bir projenin bütünü olabileceği gibi, hali hazırda var olan bir mülke eklenecek bazı bölümlerle sınırlı da olabilir. Ancak inşaat sahasındaki değerlerin uğrayacağı zararların önceden bilinmeyen, ani bir sebeple meydana gelmesi ve bu sebebin de istisna edilmeyen hallerden olması gereklidir. Sigorta bedelini, inşaat konusu malzeme ve işlerin (varsa gümrük, vergi, resim ve harçlar ile nakliye ve işçilik masrafları dahil) değeri ile ayrıca teminat verilmişse inşaatın yapılması için kullanılan makine, alet ve teçhizat ile geçici inşaat barakaları ve yardımcı yapıların cari piyasa değeri oluşturur. Teminat süresi, inşaat malzemelerinin inşaat alanına indiği andan itibaren başlar ve inşa edilen yapının işverene teslimatı ile sona erer. İstenirse ek prim karşılığında, enkaz kaldırma, 3. şahıs mali mesuliyet, hasar sonucu seri nakliye, bakım devresi, grev, lokavt, terör, deprem risklerine karşı da teminat alınabilir. İnşaatta sigortalanan yapı elemanlarının sayısal ve/veya boyutları itibariyle metre, metrekare veya metreküp gibi tanımlamaları poliçede bulunmalıdır.Yapısal elemanların, inşaat sözleşmesinde, plan ve projede öngörülen nicelik ve nitelik ölçüleri içinde bildirilip bildirilmediği kontrol edilmelidir.Alınan teminatlar, özellikle, inşaatın bitim veya geçici kabulünden sonra başlayan bakım devresi teminatının alınıp alınmadığı kontrol edilmelidir. İnşaat All Risks sigortalarında sigorta bedelinin %20’sini geçmeyen değer artışları sigortalı sayılır. Değer artışlarının bu oranı geçmesi halinde sigorta şirketine bildirilmesi gerekir. 15 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.5.2.MONTAJ SİGORTASI İnşaatı tamamlanmış fabrika, sanayi gibi yapıların, mekanik veya elektrikli parça veya tesisin yerleştirilmesi veya monte edilmesi işlemleri sırasında meydana gelebilecek kayıp ve hasarları tazmin edecek sigortadır. Sigorta bedeli sözleşme bedelidir ve montajı yapılacak üniteler, nakliye navlun, sigorta masrafları, varsa gümrük vergileri, resim ve harçlar, işçilik montaj ve işletmeye alma giderlerinden oluşur. Eğer yapılacak proje, inşaat ve montaj işlerinin ikisini de kapsıyorsa bu yaygın olarak “İnşaat-Montaj Sigortası” terimiyle ifade edilir. 2.3.1.5.3.MAKİNE KIRILMASI SİGORTASI İmal edilmiş ya da montajı yapılıp deneme dönemi tamamlanmış olan makine ve tesisatın, buhar ve gaz motorlarının, pompaların, hava kompresörlerinin çalışması sırasında hasara uğraması ya da bulundukları yerde dururken, temizlenirken, revizyonları yapılırken ve yerleri değiştirilirken beklenmedik bir etkiyle zarar görmeleri bu sigortayla güvence altına alınır. Ek prim karşılığında, grev, lokavt, kargaşalık, halk hareketleri, terör ve sabotaj, ekspres nakliye, fazla mesai, tatil ücretleri ve zamları, makinelerin temel ve kaideleri, hareketli makineler (özellikle iş makineleri) için geniş kasko ek teminatı (çarpma, çarpışma, devrilme, toprak kayması, yangın, yıldırım, deprem, sel vb. teminata dahil edilebilir) da alınabilir. Makine kırılması sigortasının hedefi, makinenin içten gelen ve kendinden kaynaklanan hasarlara karşı makineyi sigortalamaktır. Elektrikli teçhizat, tanklar, tazyikli kaplar, hava drumları, pompalar, blowerlar, vantilatörler, kompresörler, konveyörler, kreynler, açık saha maden üniteleri, taş toprak çimento sanayi, basın sanayi, kimya ve tıbbi malzeme sanayi, metal işleri endüstrisi, gıda işleri sanayi, deri endüstrisi, su tesisleri, kuvvet santralleri. Teminatların yurtdışında geçerli olup olmadığı sorulmalıdır. 2.3.1.5.4.ELEKTRONİK CİHAZ SİGORTASI Elektronik makine, tesisat ve bilgi işlem sistemlerini normal çalışır halde iken veya bulundukları yerde temizleme, yer değiştirme, bakım halindeyken, ani ve beklenmedik bir nedene bağlı olarak meydana gelen maddi hasarlara ve depreme karşı teminat veren sigortadır. Bunu yanı sıra, kullanıcıların ihmali, hatası veya kusuru, hırsızlık veya teşebbüsü, hatalı dizayn, elektrik akımı, yangın nedeniyle söndürme, yıkma, kurtarma gibi bir çok eylem ve nedene bağlı hasarlar da teminata dahil edilebilmektedir. EDP ve ofis cihazları, haberleşme ve radyo cihazları, tıbbi cihazlar, grafik endüstrisi cihazları, yayıncılık ve TV cihazları, alarm, test ölçüm ve otomasyon cihazları, havalandırma birimleri, neon ışıkları, reklam ve görüntü panelleri, aydınlatma sistemleri, bahis makineleri. Sigortalı makinelerin hasarlanması halinde, hasarlar giderilmeden önce makine kullanılmamalıdır. 16 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.6.TARIM SİGORTALARI 2.3.1.6.1.TARIM ÜRÜNLERİ DOLU SİGORTASI Tarım üreticilerinin her türlü bağ - bahçe ve sera ürünlerini, dolu zararlarına karşı teminat altına alan sigortadır. Sigortanın konusu hasadı yapılmamış ürünlerdir. Bu sigorta ile dolu tanelerinin vuruşunun doğrudan doğruya ürün miktarında meydana getirdiği eksilme yani sadece miktar azalmasına (ürün kaybı) neden olan zararlar güvence altına alınır. İstenildiği takdirde, dolu ile birlikte yangına karşı da teminat verilmektedir. Her farklı ürün poliçede belirtilmelidir. Sigorta ettirilen tarla, bağ ve bahçelerin hudutları poliçede yer almalı, parsel ve pafta numaraları yazılmalıdır. Sigortalı tarlasının bir dekarından alacağı ürün miktarlarını tam ve eksiksiz olarak bildirmelidir. Meyve sigortalarında bahçenin dekarı ile birlikte ağaç adetleri de yazılmalıdır. Beyan edilen veriler normal düzeyde olmalı, aşırı veya düşük verim beyanlarında bulunulmamalıdır. Hasat tarihi (ürünün toplanacağı tarih) mutlaka yazılmalıdır. 2.3.1.6.2.SERA SİGORTASI Seraların, dolu veya doluya ek olarak yangın ve fırtına (hortum) riskleri nedeniyle uğrayabilecekleri fiziki hasarların yanı sıra, seralarda yetiştirilen ürünlerin miktarlarında, söz konusu risklere bağlı olarak meydana gelen eksilmeleri, poliçedeki sigorta bedeline kadar temin eden sigortadır. Sigorta bedeli; seranın konstrüksiyon ve örtü bedeli ile, ısıtma, havalandırma, sulama işlerinde kullanılan cihaz ve tesisatın bedeli ve serada yetiştirilen ürünlerin üretim devresi sonu itibariyle ulaşacağı bedelin toplamından oluşmaktadır. Poliçede temin edilmiş bağlı kalite kaybı, enkaz kaldırma masrafları poliçe teminatından hariç olmakla birlikte, ek bir sözleşme ile teminata dahil edilebilmektedir. Sera sigortalarında dolu teminatı olmaksızın tek başına fırtına ve yangın teminatları verilmez. Seranın toplam sigorta bedelini belirleyen yapı malzemeleri ve camların (m2) değeri ve ürünlerin çeşidi ve alanı belirtilmelidir. 2.3.1.6.3.HAYVAN HAYAT SİGORTASI Sahibine ekonomik kazanç sağlayan çiftlik ve besi hayvanlarının, her türlü adi ve bulaşıcı hastalık veya kaza nedeniyle ölümlerinden dolayı uğranılan ekonomik kayıpları temin eden sigortadır. Hastalık ve kazalarda ölen, öldürülen veya zorunlu olarak kesilen sigortalı hayvanların tazminatlarının ödenebilmesi için sigorta şirketleri ile anlaşmalı (TSV) veterinerden raporu alınması şarttır. Kümes Hayvanları Hayat Sigortası ; Üretim işletmelerinde bulunan kümes hayvanlarının ölümleri veya zorunlu kesilmelerinden dolayı sigortalının doğrudan doğruya uğradığı maddi zararları karşılar. 17 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.7.SORUMLULUK SİGORTALARI Sorumluluk sigortası kavramı, AB’ne uyum süreci içersinde getirilen yeni düzenleme ile Haziran 2008’de yasallaştı. Sigortalının üçüncü şahıslara vereceği zararlar sonucu karşılaşacağı tazminat taleplerini sigorta şirketinin karşıladığı poliçelere olarak tanımlanabilir.Sigorta ettirenin sorumluluğu kapsamındaki eylem ve fiillerden veya kazalardan dolayı üçüncü şahısların mallarında ve canlarında meydana gelen zararları tazmin eden sigortalardır.Sorumluluk sigortaları ile sigortalı sorumluluğunu kabul etmekte, ancak sorumluluğun sonucu olan zararı karşılama veya tazminat ödeme borcundan kurtulmaktadır. Sorumluluk sigortaları, sigortalının üçüncü şahıslara vereceği zararlar sonucu, karşılaşacağı tazminat taleplerini, sigorta şirketinin karşıladığı poliçelerdir. Sorumluluk sigortalarında risk "sorumluluk" tur. Sorumluluk sigortaları ile sigortalı "sorumluluğu"nu kabul etmekte ancak sorumluluğun neticesi olan "zararı karşılama" veya "tazminat ödeme" borcundan kurtulmaktadır. Sorumluluk sigortaları ile sigortalının zarar veya tazminat ödemesine konu davranışları, hile ve kasıt halleri hariç olmak üzere, kusurlu ve kusursuz sorumluluklarının maddi sonuçları, sigorta şirketince güvence altına alınmaktadır. Sorumluluk sigortaları, "ZararTazminat" sigortaları kapsamında yer almakla birlikte, bedeni tazminatları da kapsaması nedeniyle, bir anlamda can ve mal sigortalarını bir poliçede toplamaktadır. 2.3.1.7.1.KARAYOLLARI SORUMLULUK SİGORTALARI MOTORLU ARAÇLAR MALİ Karayolları Motorlu Araçlar Mali Sorumluluk Sigortaları genel olarak motorlu aracın işletilmesi sırasında üçüncü şahıslara verilen zararları karşılayan sigortalardır. Bu branş altında üç farklı sigorta vardır. 1.Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası: Motorlu aracın işletilmesi sırasında üçüncü şahısların bedeni veya maddi zarara uğramasına sebebiyet vermesi halinde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre aracın işletenine düşen sorumluluğu zorunlu sigorta limitlerine kadar teminat altına alır. 2.Motorlu Kara Taşıt Araçları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası: Motorlu aracın, işletilmesi sırasında üçüncü şahısların bedeni veya maddi zarara uğramasına sebebiyet vermesi halinde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre aracın işletenine düşen sorumluluğun Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası teminat limitlerinin üstünde kalan kısmını poliçe teminat kapsamında olmak koşuluyla poliçede yazılı teminat limitlerine kadar teminat altına alır. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası teminat limitlerini yeterli görmeyen işletenler İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası yaptırarak limitleri yükseltebilirler.Bu sigorta teminatı genellikle kasko sigortasıyla birlikte ek teminat olarak verilmektedir. Bu sigorta da manevi tazminat talepleri ek sözleşme ile teminat altına alınabilir 3.Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortasıdır: Molalarda dahil olmak üzere motorlu taşıtta seyahat eden yolculara gelebilecek bedeni zararlar için taşımacının 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu uyarınca doğan sorumluklarını poliçede belirtilen limitlere kadar, teminat altına alır.4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu 19.07.2003 tarih ve 25173 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 18 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. Kanunun amacı; Karayolu taşımalarını ülke ekonomisinin gerektirdiği şekilde düzenlemek, taşımada düzeni ve güvenliği sağlamak, taşımacı, acente ve taşıma işleri komisyoncuları ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği ve benzeri hizmetlerin şartlarını belirlemek, taşıma işlerinde istihdam edilenlerin niteliklerini, haklarını ve sorumluluklarını saptamak, karayolu taşımalarının, diğer taşıma sistemleri ile birlikte ve birbirlerini tamamlayıcı olarak hizmet vermesini ve mevcut imkânların daha yararlı bir şekilde kullanılmasını sağlamaktır. 2.3.1.7.2.TEHLİKELİ SİGORTASI MADDELER ZORUNLU SORUMLULUK Yanıcı, parlayıcı, patlayıcı maddeleri üreten, depolayan, nakleden ve satanların, mesleki faaliyetleri nedeniyle bu maddelerin doğrudan doğruya neden olabileceği olaylar sonucu kusurları olsun olmasın, üçüncü kişilerin uğrayacağı bedeni ve maddi zararlardan doğacak sorumluluklarını, poliçede yazılı limitler dahilinde teminat altına alır.Tehlikeli Maddeler Sorumluluk Sigortası teminatı bulunan bir işyerinde, kullanılmak üzere bulundurulan LPG tüpünün infilakı, gaz kaçırması, yangın çıkarması sonucu ortaya çıkan zarar ve ziyan Tüpgaz Sorumluluk Sigortası teminatı kapsamında karşılanır. 2.3.1.7.3.TÜPGAZ ZORUNLU SORUMLULUK SİGORTASI Tüp Gaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası, likit petrol gazı firmalarının kendi markaları altında doldurdukları veya doldurttukları ve yetkili bayileri aracılığıyla ya da doğrudan pazarladıkları tüplerin kullanılmak üzere bulunduruldukları yerlerde infilak etmesi veya gaz kaçırması sonucu (kusurları olsun veya olmasın) başkalarına vereceği bedeni ve maddi zararlara karşı, firmanın sorumluluğunu teminat altına alır. Likit petrol gazı depolayan, tüp dolumu yapan, tüketiciye ulaştıran LPG dağıtım firmaları, Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortası'na ek olarak Tüp Gaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası’nı da yaptırmak zorundadırlar. 2.3.1.7.4.ÖZEL GÜVENLİK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI Sigortacı, sigorta ettiren tarafından istihdam edilen özel güvenlik görevlilerinin, özel güvenlik hizmetine dair mevzuat çerçevesindeki görevlerini yerine getirmeleri sırasında üçüncü şahıslara verecekleri zararları, sigorta poliçesinde belirtilen tutara kadar teminat altına alır. 19 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.7.5.KIYI TESİSLERİ DENİZ KİRLİLİĞİ ZORUNLU MALİ SORUMLULUKSİGORTASI Hazine Müsteşarlığı tarafından, 5312 sayılı “Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun”a istinaden hazırlanan “Kıyı Tesisleri Deniz Kirliliği Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları”, 1 Temmuz 2007 tarihi itibariyle yürürlüğe girmek üzere yayımlanmıştır. Bu sigorta ile sigortacı, poliçede belirtilen kıyı tesisinden kaynaklanan olay sonucu Türkiye'nin iç suları, karasuları, kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgesinden oluşan deniz yetki alanlarında ortaya çıkan kirlenmenin veya kirlenme tehlikesinin neden olduğu; temizleme masrafları, toplanan atıkların taşınması ve bertarafı için yapılacak masraflar, üçüncü şahısların yaralanması ve ölümünden kaynaklanan zararlar ve özel mallarda meydana gelecek zararlardan dolayı, 3.3.2005 tarihli ve 5312 sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun hükümleri çerçevesinde, sigortalıya terettüp edecek hukuki sorumluluğu, ilgili genel şartlar ile özel şartlar çerçevesinde teminat altına alır. 2.3.1.7.6.ZORUNLU SİGORTASI SERTİFİKA MALİ SORUMLULUK Ulusal veya uluslararası düzeyde nitelikli elektronik sertifika, zaman damgası ve elektronik imzalarla ilgili hizmetleri sağlayan Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısının (ESHS) Elektronik İmza Kanunundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonucu oluşan, nitelikli elektronik sertifika sahibi kişi veya kuruluşların ve üçüncü şahısların uğrayacağı zararlara ilişkin sorumluluğu, sözleşmede belirlenen zorunlu sigorta limitlerine kadar teminat altına sigorta türüdür.Bu sigorta, sigortalıya karşı yapılan talepler sonucundaki yasal giderler için de teminat verilir. 2.3.1.7.7.YAPI SİGORTASI DENETİMİ ZORUNLU MALİ SORUMLULUK Bu sigorta, yapı denetim kuruluşlarının denetimleri altında T.C. sınırları içinde inşa edilen ve sigorta sözleşmesinde tanımlanan yapı veya yapı grubunun fen ve sanat kurallarına aykırı yapılması nedeni ile yapının taşıyıcı sisteminde meydana gelen yapı hasarlarından kaynaklanan zararlardan dolayı 595 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre bu kuruluşlara düşen hukuki sorumluluğu sağlar. Sigorta sözleşmesi, sigortalının yapı denetimi kuruluşu sıfatıyla yapım faaliyetlerini ve bu işlerde kullanılan malzemelerin standartlara uygunluğunu denetlemek ve jeoteknik raporlar ile uygulama projelerini kontrol etmekle yükümlü olduğu ve denetim faaliyetlerinin her aşamasında diğer yapı sorumluları ile birlikte tutanak tanzim etmek gerektiğinde raporlar düzenlemek ve bunların birer nüshasını ilgili idareye vermek zorunda olduğu yapı veya yapı grubunda meydana gelecek hasar dolayısıyla ortaya çıkacak olan sorumluluğunu sözkonusu yapı veya yapı grubuna ilişkin yapım maliyeti ile sınırlı olmak üzere temin eder. Her bir yapı veya yapı grubu için ayrı bir sigorta sözleşmesi düzenlenmesi esastır. 20 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. Bu sigorta, yapının kullanım izin belgesinin alındığı tarihte veya kullanma izninin alınması için ilgili valilik veya belediyeye müracaattan itibaren 30 gün sonra öğlen saat 12:00'de başlar, başlama tarihinden itibaren on yıl sonra öğlen saat 12:00'de sona erer. Sigorta bedeli, poliçede belirtilen ada, pafta ve parsel üzerine inşa edilecek yapının, yapı inşaat alanının Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından ilan edilen tebliğde belirlenen, binaların yapı yaklaşık birim maliyeti ile çarpımından elde edilen bedeldir. Yapım süresi birden fazla takvim yılını kapsayan yapıların sigorta bedeli, her takvim yılı için hesaplanan yapı yaklaşık maliyeti olarak belirlenir. Nihai sigorta bedeli her takvim yılı için ayn ayn belirlenen sigorta bedellerinin toplamıdır. 2.3.1.7.8.ASANSÖR KAZALARINDA ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUK SİGORTASI Ticari binalarda veya konut binalarında bulunan asansörlerde meydana gelebilecek kazalar nedeniyle üçüncü kişiler tarafından ileri sürülebilecek tazminat taleplerini belirli limitlere kadar teminat altına alan sigorta türüdür. Daimi sözleşmeyle bakıma tabi tutulan asansörlerde, meydana gelebilecek bir kaza sonucu, üçüncü şahısların uğrayacağı bedeni ve maddi zararlar için ileri sürecekleri tazminat talepleri ile birlikte yaşanacak anlaşmazlıklar sonucunda açılacak davalarla ilgili mahkeme masrafları ve avukatlık ücretlerini kapsamaktadır. 2.3.1.7.9.İŞLETME VE ÜRÜN SORUMLULUK SİGORTASI İşletme ve Ürün Sorumluluk Sigortası, sigorta konusu işin yürütülmesi sırasında meydana gelen bir olay ve/veya sigortalı ürünün üçüncü şahıslar tarafından kullanılması sonucunda, sigortalının sorumlu tutulabileceği bedensel ve/veya parasal zararlardan kaynaklanabilecek tazminat taleplerine karşı teminat sağlar. 4077 sayılı 'Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun', kusurlu ürünlerin yol açacağı zararlara ilişkin sorumlulukları düzenlemiş bulunmaktadır. İlgili kanunun 4üncü maddesinde 'Ayıplı Mal ve Hizmetler' başlığı altında, 'ayıplı maldan ve/veya ayıplı malın neden olduğu her türlü zarardan dolayı tüketiciye karşı satıcı, bayi, acente, üretici ve ithalatçının, müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları', ayrıca 'satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesinin bu sorumluluğu ortadan kaldırmayacağı' belirtilmektedir. Avrupa Topluluğu'nun 1985 tarihli Ürün Sorumluluğu Direktifi uyarınca üretici, ürünündeki bir kusurun neden olduğu hasardan sorumludur. Üreticinin sorumluluğu saklı kalmak kaydıyla, işinin seyri içinde, satış, kiralama, kiraya verme veya herhangi bir biçimde dağıtımını yapma amacıyla bir ürün ithal eden herhangi bir kişi, bu yönergedeki anlamıyla üretici olarak kabul edilmekte ve bir üretici gibi sorumlu tutulmaktadır. 21 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 2.3.1.7.10.İŞVEREN SORUMLULUK SİGORTASI Bir işyerinde işverene bir hizmet sözleşmesi ile bağlı ve Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa tabi çalışanların yükümlülüklerini yerine getirmesi esnasında kendisinin veya üçüncü şahısların uğrayacağı zararlar için işverene düşen hukuki sorumluluğu teminat altına alan bir sigorta türüdür. İşverene bir hizmet akdiyle bağlı olarak çalışan Sosyal Sigortalar Kurumu'na tabi işçiler ve onların hak sahipleri tarafından talep edilebilecek tazminat taleplerini Sosyal Sigortalar Kurumu'nun sağladığı yardımların üstünde ve dışında kalan tazminat taleplerini Sosyal Sigortalar Kurumu'nun açacağı rücu davaları sonucunda, ödeme yükümlülüğü doğan tazminatlar ile mahkeme masrafları ve avukatlık ücretlerini kapsamaktadır. İşveren tarafından sağlanan servis araçlarıyla çalışanların işyerine getirilip götürülmesi esnasında, meydana gelebilecek kazalar, İşveren tarafından görevle başka bir yere gönderildiği ve asıl işini yapmadığı zamanlarda meydana gelen iş kazaları, Ülke sınırları dışında meydana gelen iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu ileri sürülecek tazminat talepleri ile manevi tazminat taleplerinin poliçe kapsamında olup olmadığına dikkat edilmelidir. 2.3.1.7.11.MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI Mesleki ve ticari faaliyetler kapsamında sorumluluk sigortalarının örnekleri; Doktor, dişçi, eczacı, hemşire, röntgen mütehassısı gibi sağlık sektöründe ve sanayi sektöründe çalışan mühendisler ile avukatlar ve noterler gibi hizmet sektöründe çalışanlara yönelik olarak yapılan sigortalardır. Yolcu ve mal taşıyan kişi ve kuruluşların, taşımasını yaptıkları yolcu ve malın taşıma esnasında zarar görmesi halinde zarar ve tazminat taleplerine karşı yapılan sorumluluk sigortaları vardır 2.3.1.7.12.ÜÇÜNCÜ SİGORTASI ŞAHISLARA KARŞI MALİ SORUMLUK Gerçek ya da tüzel kişilerin, kendilerinin veya çalışanlarının üçüncü şahıslara verebilecekleri her türlü bedeni ve maddi zararlar nedeniyle kendisine yöneltilebilecek tazminat talepleri ile ilgili sorumluluklarını teminat altına alan sigorta türüdür. Üçüncü şahısların vefatı, yaralanması veya sakat kalması nedeniyle ortaya çıkan tazminat talepleri ile üçüncü şahıslara ait malların, maddi zarar ve hasara uğraması neticesinde oluşacak tazminat taleplerini kapsamaktadır. Kasten veya bilerek sebebiyet verilen zarar ve ziyan talepleri, sigortalıya bir hizmet sözleşmesi ile bağlı kimseler ile aile efradı tarafından gerçekleştirilen zarar ve ziyan talepleri teminat dışındadır. 22 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Sorumluluk Sigortası ; Sigortacı, bir işin yapılması sırasında, üçüncü şahısların ölmesi, yaralanması veya sakatlanması ile yine üçüncü şahıslara ait mallarda kayıp ve hasar meydana gelmesi halinde, poliçede gösterilen sıfat, faaliyet ve hukuki ilişkilerden dolayı sigorta ettirene karşı, üçüncü şahıslar tarafından ileri sürülecek zarar ve ziyan taleplerinin neticelerine karşı, hukuki sorumluluğa dair mevzuat hükümleri çerçevesinde ve belli limitler dahilinde, sigorta ettirenin hukuki sorumluluğunu teminat altına alır. 2.3.1.7.13.HUKUKSAL KORUMA SİGORTASI Sigortalının üçüncü kişilere veya üçüncü kişilerin sigortalıya karşı açmış oldukları Hukuk davalarında, sigorta kapsamına giren haller doğrultusunda sigortalının bu davaya ilişkin harcamalarının temin edildiği sigortadır.Bu teminat ile sigortalının taraf olduğu ve bu sigortada saptanan konular kapsamındaki hukuksal uyuşmazlıkların giderilmesinde vekalet ücreti, dava masrafları, hakem ücreti, teminat akçesi, icra masrafı, temyiz masrafı, karar düzeltme masrafları karşılanır.Bu sigorta türü ile aşağıda belirtilen haller için teminat verilir. Motorlu Araca Bağlı ve Sürücü Hukuksal Koruma sigortası adı altında motorlu araçların sahibi, işleteni, kiracısı ya da aracı kullanan sürücüsü, o aracı kullanmasından dolayı meydana gelen uyuşmazlıklara karşı hukuksal koruma teminatı almış olmaktadır. Örneğin, sigortalının, arabasıyla kaza sonucu bir kişinin ölümüne neden olması halinde, kendisini mahkemede savunmak amacıyla yapmış olduğu davaya ilişkin tüm harcamalar, sigortacı tarafından karşılanmaktadır. Sigortalıya poliçede gösterilen taşınmaz malın tamamının veya bir bölümünün poliçede gösterilmek kaydıyla kiralayanı, kiracısı veya hak sahibi olan diğer kişilere bağlı olarak doğabilecek uyuşmazlıklar için hukuksal koruma sağlamak amacıyla Taşınmaz Mallara Bağlı Hukuksal Koruma sigortası yapılmaktadır.Hukuksal Koruma sigortası ile ayrıca, sigortalı ve poliçede açıkça belirtilmiş olan diğer aile fertleri yahut birlikte yaşadığı kimselere poliçede belirtilen esaslar dahilinde koruma sağlamak amacıyla Kişi/Aile Hukuksal Koruma sigortası yapılmaktadır.Sigortalı, avukatını kendisi seçer. Sigortacı, sigortalıya avukatın seçimi konusunda herhangi bir öneride bulunamaz.Sigortalı tarafından gerçekleştirilen ve suç teşkil eden fiilin, kasıtlı, önceden planlanmış olmaması; sigortalının söz konusu suçu elinde olmayarak işlemiş olması gerekmektedir.Ticaret hukukuna giren uyuşmazlıklar teminat dışında olup, sigortalının kasden işlediği iddia olunan bir suç dolayısıyla hukuksal koruma, sigortalının bu suçu kasden işlediğine ilişkin mahkeme kararının kesinleşmesi ile geçmişe etkili olarak ortadan kalkar. 23 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. ÇALIŞMA SORULARI 1) Sigorta sözleşmesi ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi tam ve doğrudur? a) Sigorta sözleşmesi, sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi hâlinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir prim ödemeyi yükümlendiği sözleşmedir. b) Sigorta sözleşmesi, sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi hâlinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşmedir. c) Sigorta sözleşmesi, sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin meydana gelmesi hâlinde bunu tazmin etmeyi yükümlendiği sözleşmedir. d) Sigorta sözleşmesi, sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi hâlinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşmedir. e) Sigorta sözleşmesi, sigortacının bir katkı karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi hâlinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşmedir. 2) Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de var olan sosyal güvenlik kurumları arasında yer almaz? a) Sosyal Sigortalar Kurumu b) Sosyal Güvenlik Kurumu c) Bağ-Kur d) Emekli Sandığı e) İşçi Birliği 3) Elementer sigortanın konuları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? a) Mallar b) Taşıtlar c) Gayrimenkuller d) Haklar e) Hayat 24 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 4) Elementer sigortanın diğer adı aşağıdakilerden hangisidir? a) Tazminat sigortası b) Mal sigortası c) Emtia sigortası d) Ferdi sigorta e) Zorunlu sigorta 5) Yangın sigortasında sigortalı kıymetin tamamıyla yeniden inşası halinde oluşacak olan maliyet hangi kavram ile ifade edilmektedir? a) Bina değeri b) Emsal değeri c) Rayiç değeri d) Tasfiye değeri e) Enkaz değeri 6) Aşağıdakilerden hangisi zorunlu deprem sigortası kapsamı dışında değildir? a) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalar b) Büro ve benzeri amaçlarla kullanılan bağımsız bölümler c) Köy yerleşim alanlarında yapılan binalar d) Tamamı ticari veya sınai amaçla kullanılan binalar e) 27 Aralık 1999 tarihinden sonra inşa edilmiş olan ancak ilgili mevzuat çerçevesinde inşaat ruhsatı bulunmayan binalar 7) Sigortalının bir kazaya bağlı olarak uğrayacağı bedeni ve maddi zararları veya bir kaza nedeniyle ödenilmesi gerekecek tazminatları karşılamak amacıyla yapılan sigorta türü aşağıdakilerden hangisidir? a) Hayat sigortaları b) Ferdi kaza sigortaları c) Kaza sigortaları d) Emtia sigortaları e) Sosyal sigortalar 8) Kapsam dahilinde herhangi bir ülkede bir kazaya neden olunması durumunda başkalarına verilen maddi, bedeni zararları yada ölümle sonuçlanan kazalarda sorumluluklardan doğan tazminat yükümlülüğünü o ülke yasalarına göre karşılayan sigorta türü aşağıdakilerden hangisidir? a) Kaza sigortaları b) Sorumluluk sigortaları c) Yeşil kart sigortaları d) Kasko sigortaları e) Mali mesuliyet sigortaları 25 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. 9) Aşağıdakilerden hangisi kasko sigortası kapsamında değildir? a) Sigortalı aracın devrilmesi, düşmesi, yuvarlanması, sabit ve hareketli bir cismin çarpması veya böyle bir cisme çarpma gibi kazalar sonucu oluşan hasar ve kayıplar b) Üçüncü şahısların, kötü niyet ve muziplikleri sonucu oluşan hasarlar c) Sigortalı aracın çalınması ve çalınmaya teşebbüs sonucunda meydana gelen hasar ve kayıplar d) Sigortasız aracın çalınmaya teşebbüsü sonucunda meydana gelen hasar ve kayıplar e) Sigortalı aracın yanması sonucu oluşan hasarlar 10) Aşağıdakilerden hangisi sorumluluk sigortası türleri arasında yer almaz? a) Zorunlu sertifika mali sorumluluk sigortası b) Yapı denetimi zorunlu mali sorumluluk sigortası c) Kasko sigortası d) Asansör kazalarında üçüncü kişilere karşı sorumluluk sigortası e) İşletme ve ürün sorumluluk sigortası 26 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır. Çalışma Soruları Cevap Anahtarı; 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. B……. Cevabınız yanlış ise SİGORTA TANIMI konusunu yeniden gözden geçiriniz E……..Cevabınız yanlış ise SOSYAL SİGORTA konusunu yeniden gözden geçiriniz E……..Cevabınız yanlış ise ELEMENTER SİGORTA konusunu yeniden gözden geçiriniz A……..Cevabınız yanlış ise ELEMENTER SİGORTA konusunu yeniden gözden geçiriniz A……..Cevabınız yanlış ise YANGIN SİGORTASI konusunu yeniden gözden geçiriniz B……..Cevabınız yanlış ise ZORUNLU DEPREM SİGORTASI konusunu yeniden gözden geçiriniz C……..Cevabınız yanlış ise KAZA SİGORTASI konusunu yeniden gözden geçiriniz D……..Cevabınız yanlış ise YEŞİLKART SİGORTASI konusunu yeniden gözden geçiriniz D……..Cevabınız yanlış ise KASKO SİGORTASI konusunu yeniden gözden geçiriniz C……..Cevabınız yanlış ise SİGORTA TÜRLERİ konusunu yeniden gözden geçiriniz KAYNAKLAR 1. YENİ TÜRK TİCARTE KANUNU KAPSAMINDA SİGORTACILIK…YRD.DOÇ.DR.BEYHAN YASLIDAĞ EKİM 2012 2. www.tsev.org.tr 3. www.segem.org.tr 4. 27 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.