Fibromiyalji

Fibromiyalji
Yumuşak Doku Romatizması
Uzm. Fzt. Kağan Yücel
Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv.
TANIM
•
•
•
•
•
•
•
•
Kronik
Etyolojisi bilinmeyen
Yaygın vücut ağrıları
Belirli anatomik bölgelerde hassasiyet
Azalmış ağrı eşiği
Uyku bozuklukları
Yorgunluk
Sıklıkla psikolojik sıkıntı ile karakterize
EKLEM DIŞI ROMATİZMAL BİR HASTALIKTIR
• İş yaşamında başarısızlık, sevilen bir kişinin
ölümü, boşanma, başka bir hastalık veya
travma gibi stresli bir olayı izleyebilir
• Tek başına görülebilir (primer fibromyalji)
• Başka bir hastalığa eşlik edebilir (sekonder
fibromyalji)
Epidemiyoloji ve Etyopatogenez
•
•
•
•
Fibromiyaljinin toplumda sıklığı %6-20
Kadınlarda yaklaşık 8 kat fazla
Toplumda yaygın romatolojik bir hastalık
olan osteoartritten sonra ikinci
sıklıktadır
Başlangıç yaşının 30-50 arasında olduğu
bildirilmektedir ve görülme sıklığı yaşla
birlikte artmaktadır
Etyopatogenez
•
•
•
•
•
•
Uyku bozuklukları
Kas oksijenasyon bozukluğu
Psikolojik
Biyokimyasal
Hormonal
İmmunolojik faktörler gibi pek çok faktörün
rolü olabilir
Uyku bozuklukları
•
•
Rahatlatmayan ve dinlendirmeyen uyku
Uyku bozukluğunun kendi başına mı bağlı
yoksa anksiyete, depresyon ya da
fibromiyaljinin gece ağrısına sekonder olarak
mı geliştiği kesin olarak bilinmemektedir.
•
AĞRI UYKU BOZUKLUĞUNUN HEM
SEBEP HEM DE SONUCUYMUŞ GİBİ
GÖRÜNMEKTEDİR
Psikolojik bozukluklar
•
•
FİBROMİYALJİDE PSİKİYATRİK HASTALIKLARIN
İNSİDANSININ ARTTIĞINA DAİR ARTMIŞ BİR İNANÇ
VARDIR
Değişik çalışmalarda depresyon ve anksiyete
bozukluklarının fibromiyalji ile %30-40 oranında birlikte
görüldüğü bildirilmiştir.
Kas patolojileri
● Fibromiyaljili hastalarda kaslarda bir
inflamasyon saptanamamıştır
● Ağrılı kaslarda yapılan EMG çalışmalarında
da anormal elektrofizyolojik bulgu
saptanamamıştır
• Fibromiyalji kaslarda sertliğe ve hassas
noktalarla birlikte ağrıya yol açtığı için,
kas ve tendonlara zorlanma ile
mikrotravma olasılığı düşünülmüştür
• Kas biyopsilerinde göze çarpan en önemli
bulgu, inflamasyon değil, lokal anoksidir
• Kasta bir sorunun varlığı kesin olmakla
birlikte bu durum şimdilik histolojik ve
elektromiyografik çalışmalarla
açıklanamamaktadır
Semptomlar
•
En yaygın ve tipik semptomları
AĞRI
YORGUNLUK
UYKU BOZUKLUĞU
Ağrı
•
•
•
•
Kronik, yaygın, simetriktir
%90 hastada bel, boyun ve omuzlarda
lokalizedir
Yanıcı tarzdadır ve gün boyu değişiklik
gösterir.
Genelde soğuk, stres, fiziksel çevre ve
işyeri şartları, travma, yorgunluk gibi
faktörlerle artar
TUTUKLUK, sabahları daha belirgindir,
ancak tüm gün sürer, tüm vücutta
YORGUNLUK
• Genelde tüm gün boyunca devam eder ve
ciddi boyutlardadır
• Fiziksel aktiviteyi etkiler, hastalar günlük
işlerini yapmakta güçsüzlük ve halsizlik
çekerler
• Uyku düzensizliği, geceleri sık uyanma,
SABAH YORGUN KALKMA, kendini
dinlenmiş hissetmeme yakınmaları vardır
• Parestezi- KARINCALANMA
Diğer semptomlar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Anksiyete
-Baş ağrısı
-Dismenore
-İrritabl kolon sendromu
-Depresyon
-Ağız kuruluğu
-Raynoud fenomeni
-Kadın üretral sendromu
-Mitral valv prolapsusu
-
Fizik muayene bulguları
•
Fizik muayenede en
tipik bulgu dijital
palpasyonla saptanan
multipl HASSAS
NOKTALARDIR
•
•
•
Deri kıvrımı hassasiyetinde trapezius kasının üst
kısmı başparmak ve 2-3. parmaklar arasında orta
derecede basınçla yuvarlanarak sıkılırsa ağrı oluşur
Reaktif hiperemi trapeziusun orta noktası üzerinde
değerlendirilir, palpasyondan sonra iki dakika
eritemin görülmesi testin pozitif olduğunu gösterir
Retiküler deri rengi değişimi ekstremitelerde
görülür, kol ve bacakların iç yüzünde ve belde
görülen bu deri değişiklikleri kırmızı, mavi ve mor
noktalarla karakterize bir bulgudur.
Laboratuvar bulguları
•
•
Fibromiyalji dışlama sonrası verilen bir
tanıdır- diğer romatizmal, endokrin,
infeksiyöz, kemik hastalıklarının olmadığı
gösterildiğinde tanı konur
TÜM LABORATUAR BULGULARI
NORMALDİR
Tanı ve ayırıcı tanı
Miyofasiyal ağrı sendromu ve kronik
yorgunluk sendromu, fibromiyalji ile sıkça
karışır
• Ayrıca artritler, polimiyalji romatika,
miyopatiler, hipotiroidizm, ankilozan spondilit,
disk hernileri ve kardiyak ve plevral ağrılar da
fibromiyalji ile karışabilir
Çölyak sprue:
▪
▪
Gastrointestinal yakınmalara ek olarak ağrı ve
yorgunluk yapabilir.
Tanı ince barsak biyopsisinde villusların
düzleşmesi ve glutensiz diyetle klinik düzelme
olmasıyla konulur
Kostokondritis:
▪
Göğüs duvarında kemik kaburga ile kıkırdak
kısmının birleşme yerinde inflame ve hassas
alanların olması fibromiyalji ile karışabilir
Hepatitis C:
•
Karaciğer disfonksiyonundan önce % 15
hastada viral infeksiyon sonucu fibromiyalji
kriterlerine uygunluk saptanmıştır
Hiperparatiroidizm:
•
•
Kas ve kemiklerde yaygın ağrıya neden olur
Serum kalsiyum ve fosfor düzeyleri ile ayırt edilir
Hipofosfatemi:
•
Kas güçsüzlüğü ve nadiren de kaslarda ağrı
yapabilir
Hipotiroidizm
Lumbar sinir kökü kompresyonu:
• Semptomlar alt ekstremite ile sınırlıdır ve
öksürmek, aksırmak veya valsalva manevrası
ile artar
Nonviral meningoensefalit:
• Diffüz ağrı ve başağrısı yapabilir
• Bu infeksiyonlar: leptospirozis, mikoplazma,
sarkoidoz, whipple, behçet, lyme
Obstrüktif uyku apnesi:
• Uyku bozukluğu fibromiyaljideki ağrı ve
yorgunluğu taklit edebilir
Paraneoplastik hastalıklar:
• Akciğer tümörleri, hiperkalsemi ile ya da
hiperkalsemi olmaksızın yaygın nörolojik
semptomlara neden olabilir
Polimiyaljia romatika:
• 50 yaş altında nadirdir
• Anemi ve yüksek CRP ve ESH vardır
• Glukokortikoid tedavisine yanıt iyidir
Polimiyozitis:
• Ağrıya oranla kasların proksimalinde
inflamasyona sekonder kuvvetsizlik belirgindir
Seronegatif spondilartropati:
• Sıklıkla aksiyel iskelet etkilendiği için
fibromiyalji ile karışabilir
Raynoud fenomeni:
• FM de %10 hastada ortaya çıkar
Kuru göz ve ağız:
• FM de %15 hastada görülür
Fibromiyalji ile birlikte olabilen
hastalıklar
•
Depresyon, %25-60 oranında
•
İrritabl barsak sendromu %50-80 oranında
•
Migren %50 oranında beraber bulunur
•
•
Kronik yorgunluk sendromluların %70 i
fibromiyalji kriterlerine de sahiptir
Mas; fibromiyaljinin lokalize bir formu olabilir.
Hastanın Eğitimi
•
•
Tedavi hasta ile iletişim kurulması,hastaya
rahatsızlığının ne olduğunun iyi açıklanması
ve güveninin kazanılması birinci koşuldur.
FM’nin iyi karakterli olduğu, yaşamını tehdit
etmeyen, sakatlık bırakmayan, gerçek, hayali
olmayan bir hastalık olduğu hastaya iyice
anlatılmalıdır.
Hastanın Eğitimi
•
•
•
Hasta, fazla çalışma, anksiyete, stres,
depresyon, fiziksel şartların bozuk olması,
kötü postür, obesite gibi ağrıyı arttırıcı
faktörlerden uzaklaşmalıdır.
Lokal ısı ve germe egzersizleri gibi rahatlatıcı
faktörleri kullanmaya teşvik edilmelidir.
Bazı hastalar psikiyatrik danışmaya ihtiyaç
gösterebilirler.
Egzersiz
• KYS ve FM de aerobik egzersiz en çok geçerliliği
olan tedavilerden birisidir
• Egzersizin güvenilir ve etkili olduğuna hastayı
inandırmak ve yavaş başlayıp süre ve şiddetini
yavaşça arttırmak gerekir
• Haftada her gün 15 dk lık yürüyüş ile başlanmalı,
tolere ettikçe arttırarak 1 saate çıkarmalı ve
bisiklet, yüzme gibi tedavilere yönlendirilmelidir
• Aquaterapinin yaşam kalitesini arttırdığı ve ağrıyı
azalttığı bulunmuş
Kronik yorgunluk
sendromu-1
Kronik yorgunluk sendromlu hastalar
organik bir neden olmaksızın ciddi ve ileri
derecede kuvvetsizlik gösteren hastalardır
• Akut başlayan, devamlı ve halsizleştiren aynı
zamanda viral enfeksiyonu düşündüren
bulgular vardır
Kronik yorgunluk sendromu-2
• Kronik yorgunluk sendromlu bir çok hastada aynı
zamanda KRONİK MUSKÜLOSKELETAL AĞRI VE
UYKU BOZUKLUĞU DA MEVCUTTUR
• HASTALARIN BİR ÇOĞU FİBROMİYALJİ
KRİTERLERİNE UYAR
• Kronik yorgunluk sendromlu hastaların, şiddetli
yorgunluk belirtisi ile fibromiyaljinin bir subgrubu
olabileceği düşünülmektedir
Kronik yorgunluk sendromu-3
Kronik yorgunluk sendromu tanı kriterleri
A-Major kriterler:
Organik ya da psikiyatrik hastalığı olmaksızın son
6 ayda meydana gelen ve halsizleştiren
yorgunluk belirtileri
Kronik yorgunluk sendromu-4
• B-Semptom kriterleri
•
1-Oral ölçülen 37.5-38.6 arasında hafif ATEŞ
•
2-BOĞAZ AĞRISI
•
3-Ağrılı lenf nodülü
•
4-Generalize kas zaafı
•
5-MİYALJİ
•
6-Egzersiz sonrası alışılmamış uzun süreli yorgunluk
•
7-Generalize BAŞ AĞRISI
•
8-Eklem şişliği olmaksızın GEZİCİ ARTRALJİ
•
9-Nöropsikotik semptomlar (unutkanlık, irritabilite,
depresyon vs)
•
10-Hipersomni ve insomni
•
11-Asıl semptomların son birkaç gün içinde gelişmesi
Kronik yorgunluk sendromu-5
•
•
•
•
•
C-Muayene kriterleri
1-düşük dereceli oral ateş(37.5-38.6)
2-noneksudatif farenjit
3-2 cm den küçük palpabl veya hassas servikal/aksiler
lenf nodülleri
Kesin tanı: 1 major kriter + semptom kriterlerinden 8
tanesi veya 1 major kriter + semptom kriterlerinin 6
tanesi + 2 muayene kriteri bulunması
Kronik yorgunluk sendromu-6
Yeni önerilen modifikasyonda
•
•
•
1-Normal aktiviteyi belirgin şekilde etkileyen ve
yatak istirahati ile geçmeyen 6 aydan uzun süren
yorgunluk
2-Nörokognitif ve nöropsikiyatrik semptomlar (ör:
depresyon)
3-Musküloskeletal semptomlar
MİYOFASİYAL AĞRI SENDROMU
•
•
•
Miyofasiyal ağrı sendromu kaslarda ve veya
fasiyalarda oluşan TETİK NOKTALARDAN
kaynaklanan ağrı ve ağrıya eşlik eden kas
spazmı, hassasiyet, tutukluk, eklem hareket
kısıtlılığı, yorgunluk ve bazen otonomik
disfonksiyonlarla karakterize bir sendromdur
En sık 30-49 yaşları arasında ve daha çok kadınlarda
görülür
En çok tutulan bölgeler BAŞ-BOYUN, OMUZ VE BEL
bölgeleridir
Fibromiyalji
•
Fizik muayenede en tipik bulgu dijital palpasyonla
saptanan multipl HASSAS NOKTALARDIR
Miyofasiyal ağrı sendromu
Klinik tanı kriterleri:
•
1-tetik noktalarda hassasiyet
•
2-yayılan ve yansıyan ağrı
•
3-kasta gergin bant
LOKALİZE AĞRI
(fibromiylaji_yaygın ağrı)
•
teşekkür ederim...