ya do kullandığımız birçok uygulamada başlangıçta onay verdiğimiz pek çok işlev için aslında aynı s durum geçerli. Herhangi bir uygulamayı kullanmadan önce yerine getirdiğimiz sıradan bir ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ işlem olarak baktığımız ve çoğunlukla ayrıntılı olarak okumadan onay verdiğimiz bu işlevler kişisel birçok verinin paylaşımına izin vermekte. (Şekil 1) Her ne kadar uygulamalar bu bilgileri, kendi işlevleri için kullanmak için istiyor olsalar da bu durum, söz konusu bilgilerin ticari değerinin son derece yüksek olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Yukarıda kullandığımız örnekten devam edersek, yön bulma amaçlı olarak paylaşılan konum bilgisi, aynı zamanda markaların mağazalarının yakınında olan gezgin kullanıcılarDr. içinÖzgür de kullanabileceği Tamer bir ticari değer içeriyor. Bu nedenle zaman zaman bir alış veriş merkezine girdiğinizde ya da sokakta bir markanın mağazasının önünden geçerken o markanın promosyonları ile ilgili mesajlar alabiliyorsunuz. Gezgin cihazlar gibi kişisel araçların sahip olduğu Nesnelerin İnterneti kapsamında incelenebilecek uygulamalar, doğaldır ki, kişisel hayatımızı etkilerken, güvenlik alanındaki ise pek uygulama kurulmuyor yön bulma esnelerin İnterneti kavramını tanımlamak için on yıllardır uygulamalar ise kişisel vermemeniz bilgilerimizi halinde de içeren çok verinin yine ve otonom sistemler kullanamıyorsunuz. Bir açıdan baktığımızda bu tip şu ifade kullanılmaktadır: tarafından elde edildiği veişlevini değerlendirildiği sistemler olarak öne çıkmakta. bir uygulamanın veri dair olarak “Dolapta sütünüz bittiğinde İnternet üzerinden alışveriş Şehrin her yerine kurulu kameralar, ihtiyaç çeşitli içduyduğu işlevler bir ile size pekdeğerlendiçok veriyi kayıt rilebileceğiniz bu onayla verdiğiniz bilginin alanını sitesine bağlanıp otomatik olarak siparişaltına verecek; alıp böylece sınıflandırmakta ve anlamlandırmakta. Bu verilerin insankullanım emeğiyle işlenmesi kısıtlama gibi bir olanağınız bulunmuyor. Nesnelerin İnterneti bu tip işlerle uğraşmak zorunda kalmayacaksınız.” mümkün olmadığı için arka planda çalışan “büyük veri” işleme algoritmaları ile işlenerek kavramında çok önemli bir rolü bulunan gezgin cihazlarda Öncelikle henüz bu işi otomatik yapan bir dolap piyasaya süolası senaryolara göre değerlendirilerek; karar destek sistem çıktıları oluşturulmakta. Örneğin rülmüş değil, bununla birlikte Nesnelerin İnterneti Çağı’na, kurduğumuz ve kullandığımız birçok uygulamada başlangıçta İnternet üzerinden yapılan kişisel mesajlaşmalar, sosyal medya paylaşımları vb. içinde temel tanımda kullanılan ürünümüz olmamasına rağmen, onay verdiğimiz pek çok işlev için aslında aynı durum geçerli. bulunan çeşitli anahtar sözcüklerin vekullanmadan değerlendirilmesi bunun ilk akla gelen girmiş bulunuyoruz. Herhangi birtaranması uygulamayı önce yerine getirdiğimiz örneklerindendir. Bununla birlikte özellikle sosyal medyanın günümüzde geldiği sıradan bir işlem olarak baktığımız ve çoğunlukla ayrıntılı olaraknokta Nesnelerin İnterneti kavramı temel olarak İnternete bağlı ve tümsöz konusu düşünüldüğünde verinin ulaşacağı boyutun büyüklüğü nedeniyle yapılacak okumadan onay verdiğimiz bu işlevler kişisel birçok verinin olan ya da bazı işlevlerini otonom bir şekilde yerine getirebilen cihazları gözetleme yukarıda anlattığımız sistemlerin çalışması (Şekil ile mümkün olabilecektir. paylaşımına izin vermekte. 1) tanımlamak için kullanılan genel bir tabir. Birçok alanda NesneleBurada asıl sorun, bu sistemlerin içeriğindeki verilerin güvenliğinde ortaya rin İnterneti’ne dair uygulama ve ürünler görülmeye başlandı bile. Her ne kadar uygulamalar bu bilgileri, kendi işlevleri için kulçıkmaktadır. Herki ne kadar üst seviye güvenlik ile konusu korunuyor olsa da içerdiği lanmak istiyor olsalar da yazılımları bu durum, söz bilgilerin ticari Bu uygulamalardan ilk aşamada hayatımızı etkileyenler doğaldır verilerin değeri nedeni ile dış saldırılara çok daha fazla maruz kalmaktadır ve verlerin dönem değerinin son derece yüksek olduğu gerçeğini değiştirmiyor. günlük etkinliklerimizde sürekli etkileşimde olduğumuz cihazlar. dönem sızdırılabildiği yakın dönemde medyada oldukça fazladevam gündeme gelmiştir. Yukarıda kullandığımız örnekten edersek, yön bulma Örneğin akıllı şehir uygulamaları sayesinde trafik kavşakları İnterNesnelerin uygulamaları ile hayatımıza girenaynı otonom cihazların kullanım net üzerinden haberleşerek trafik sıkışıklığını giderecek şekilde İnterneti amaçlı olarak paylaşılan konum bilgisi, zamanda markaların alanlarının, gittikçe erişilmesi ve geliştirilmesi kolaylaşan uygulama donanımları ile çok hızlı sinyalizasyon zamanlamalarını ayarlayabiliyor, böylece özellikle mağazalarının yakınında olan gezgin kullanıcılar için de kullabir şekilde artacağını öngörmek yanlış Yakın gelecekte hayatlarımızı etkileyen nabileceği birolmayacaktır. ticari değer içeriyor. Bu nedenle zaman zaman büyük şehirlerde oldukça fazla zaman harcanan yolculukların konuda bu tip cihazlardan destek alma olanağı bulup hayatlarımızı bir alışveriş merkezine girdiğinizde ya da sokaktakolaylaştırmalarına bir markanın süresi kısaltılabiliyor. Benzer şekilde, İnternetebirçok bağlı gezgin cihazizin verirken, arka planda toplanan verilerin de farklı işlevlerigeçerken olabileceğini akılda tutup, lardan aldığı hız verisini yön bulma algoritmasına mağazasının önünden o markanın kullanımında azami özeni göstermekte yarar bulunmakta. ekleyen uygulamalar kullanarak, gideceğimiz yere promosyonları ile ilgili mesajlar alabiliyorsunuz. EDİTÖRDEN SÜT SİPARİŞ EDEN BUZDOLABI N sadece en kısa ya da en konforlu yolu değil; anlık Gezgin cihazlar gibi kişisel araçların sahip olduolarak en kısa sürecek yolu da öğrenebiliyoruz. Ya ğu Nesnelerin İnterneti kapsamında incelenebida giyilebilir cihazlar (bileklik, kıyafet vb.) üzerine lecek uygulamalar, doğaldır ki, kişisel hayatımızı bütünleştirilmiş sistemler sayesinde özellikle etkilerken, güvenlik alanındaki uygulamalar ise yaşlı ya da kronik hasta insanların sağlık verileri kişisel bilgilerimizi de içeren pek çok verinin sürekli takip edilerek önleyici tedavilere olanak yine otonom sistemler tarafından elde edildiği ve sağlanabiliyor. değerlendirildiği sistemler olarak öne çıkmakta. Nesnelerin İnterneti kavramı on yıllardır dile geŞehrin her yerine kurulu kameralar, çeşitli iç tirilmesine rağmen son yıllarda hayata geçebilmeişlevler ile size dair pek çok veriyi kayıt altına sindeki en önemli etken, donanım sektöründeki alıp sınıflandırmakta ve anlamlandırmakta. Bu hızlı gelişme olarak ortaya çıkmakta. Özellikle verilerin insan emeğiyle işlenmesi mümkün olmagömülü mikrodenetleyiciler, hiç olmadığı kadar dığı için arka planda çalışan “büyük veri” işleme çeşitli ve ucuz bir şekilde bulunabiliyor. Bu algoritmaları ile işlenerek olası senaryolara göre mikrodenetleyicilerin kullanıldığı geliştirme değerlendirilerek; karar destek sistem çıktıları kartlarını ise yapacağınız uygulamanın seviyesioluşturulmakta. üzerinden yapıŞekil 1: Akıllı AkıllıKontrol Kontroliçin için cihazınız üzerindenÖrneğin erişimeİnternet izin verdiğiniz veriler Şekil 1: ne göre birkaç dolardan birkaç yüz dolara kadar lan kişisel mesajlaşmalar, sosyal medya paylaşımcihazınız üzerinden erişime edinmek mümkün. Fakat hepsinden önemlisi bu izin verdiğiniz veriler ları vb. içinde bulunan çeşitli anahtar sözcüklerin donanımların kullanımına izin veren geliştirme taranması ve değerlendirilmesi bunun ilk akla yazılımlarını artık ilköğretim çağındaki çocukların gelen örneklerindendir. Bununla birlikte özellikle dahi kullanabilmesi. Bu sayede giderek katlanan sayıda geliştirici sosyal medyanın günümüzde geldiği nokta düşünüldüğünde söz birey, çeşitli paylaşım ortamlarında deneyimlerini paylaşarak konusu verinin ulaşacağı boyutun büyüklüğü nedeniyle yapılacak bilginin katlanarak artmasını sağlamaktalar. Nesnelerin İnterneti olan gözetleme yukarıda anlattığımız sistemlerin çalışması ile konusundaki hızlı değişimin arkasında, en önemli dinamizm mümkün olabilecektir. olarak bu mekanizma yer alıyor. Günlük hayata dair uygulamalar Burada asıl sorun, bu sistemlerin içeriğindeki verilerin güvenkadar fark edilmese de Nesnelerin İnterneti birçok sektörde liğinde ortaya çıkmaktadır. Her ne kadar üst seviye güvenlik de kendine uygulama alanları bulmakta. Örneğin bir ürünün yazılımları ile korunuyor olsa da içerdiği verilerin değeri nedeni tedariği sırasında geçtiği tüm aşamalardaki konumu ile birlikte ile dış saldırılara çok daha fazla maruz kalmaktadır ve verilerin sarsıntı, sıcaklık, nem gibi verileri lojistik firmaları tarafından dönem dönem sızdırılabildiği yakın dönemde medyada oldukça gerçek zamanlı olarak takip edilerek; bozulma, kırılma gibi fazla gündeme gelmiştir. istenmeyen durumları kaydetme ya da zamanında önlem alma şansı bulabiliyorlar. Endüstriyel üretim, tarım, lojistik, güvenlik Nesnelerin İnterneti uygulamaları ile hayatımıza giren otonom gibi pek çok alanda örnekleri artırmak mümkün. cihazların kullanım alanlarının, gittikçe erişilmesi ve geliştirilmesi kolaylaşan uygulama donanımları ile çok hızlı bir şekilde Bu tip uygulamalar beraberinde birçok tartışmayı da getiriyor. artacağını öngörmek yanlış olmayacaktır. Yakın gelecekte hayatÖncelikle yukarıda tarif ettiğimiz trafiğe göre yön bulmayı larımızı etkileyen birçok konuda bu tip cihazlardan destek alma kolaylaştıran uygulama, aralarında bizim cihazımızın da buolanağı bulup hayatlarımızı kolaylaştırmalarına izin verirken, lunduğu (çünkü o uygulamayı kullanıyoruz) pek çok gezgin arka planda toplanan verilerin de farklı işlevleri olabileceğini cihazın konum verisinden yararlanarak çalışmakta. Bu bilginin akılda tutup, kullanımında azami özeni göstermekte yarar paylaşımı için uygulama kurulurken onayı bir kez istiyor ve bulunmakta. bundan sonraki tüm çalışmasında da bu onayı kullanıyor. Onay 2016 Aralık • Sayı-459 7