Poliartritler
advertisement
Poliartritler • Dörtten fazla eklemde artrit olması • Tanı koymak güç – Ayırıcı tanısı fazla Poliartritlere genel bakış • Poliartrit tanısı koyarken anamnezde şunlara dikkat edilmeli – Başlangıç – Süreç • Hızlı seyir gösteren • İntermittan • Gezici – Spesifik eklem yakınmaları • Kilitlenme • Boşalma hissi – Sistemik yakınmalar • Ateş-gece terlemesi-kilo kaybı – Deri bulguları • Psöriazis • Kelebek şeklinde döküntü • Raynaud fenomeni • Ülsere lezyonlar • Alopesi • Ağız-göz kuruluğu – Geçmiş hikayesi • Geçirilmiş enfeksiyon,cinsel temas – Aile öyküsü • Ankilozan spondilit Poliartritlere genel bakış • Fizik muayene – – – – – – Eklem inflamasyon bulguları Aktif/pasif eklem açıklıkları Cilt muayenesi Göz muayenesi Periferik nabızlar Göğüs ekspansiyonu Poliartritlere genel bakış • Laboratuvar incelemesi – İnflamasyonun non-spesifik testleri • ESR,CRP,CBC – Sinovial sıvı analizi • Radyoloji – – – – – Kartilaj kaybı Periartiküler osteoporoz Osteofitler Periostit Yumuşak doku değişiklikleri Poliartrit sınıflandırması İnflamatuvar Periferik RA SLE Viral poliartritler artritler Psöriatik artrit Periferik pausiartiküler Psöriatik artrit Reiter sendromu Romatik ateş Poliartiküler gut Enteropatik artrit Behçet hastalığı Bakteriyel endokardit Periferik ve aksiyel tutulum Ankilozan spondilit Reiter sendromu Enteropatik artrit Psöriatik artrit Whipple sendromu Non inflamatuvar Kalıtsal El osteoartriti Primer jeneralize osteoartrit Travmatik osteoartrit Lokal yaralanmayı takiben Obezite Yoğun egzersiz Yaşlılık Metabolik hastalıklar Hemokromatozis Okronozis Akromegali İdiopatik İnflamatuvar poliartritler Periferik poliartritler • • • • • RA SLE Viral artritler Psöriatik artrit Diğer 1-Romatoid artrit • Romatologa başvuruların yaklaşık ¼’ü • Başlangıç tipik olarak el ve ayak küçük eklemlerinde • Simetrik tutulum • Klinik tablosu oturmadan önce – Palindromik artrit • DİF tutulumu nadir • Eklem dışı bulgular – – Subkutan nodüller Plevral effüzyon 2-Sistemik lupus eritematozus • İntermittan, simetrik, gezici karakterli poliartrit • En sık elin küçük eklemlerinde • Kemik destrüksiyonu ve erozyon yapmaz • Yüzde karakteristik döküntü 3-Psöriatik artrit • Tipik olarak pausiartiküler başlar • Sonraki dönemde poliartiküler 4-Viral artrit • HIV neden olur • Ateş, döküntü, poliartrit, proteinüri, hematolojik anormalliklerle beraber göründüğünde SLE ile ayırıcı tanı zor Pausiartiküler periferik artrit 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Psöriatik artrit Reaktif artrit (Reiter sendromu) Romatik ateş Poliartiküler gut, psödogut Enteropatik artrit Behçet hastalığı Bakteriyel endokardit Pausiartiküler periferik artrit • 4 veya daha az eklem etkilenmesi • Poliartritlerin erken dönemi • İlerde poliartrite dönüşüm 1-Psöriatik artrit • Karakteristik olarak DİF tutulumu • Daktilit + periostit (sosis parmak) • Artrit asimetrik • Psöriatik artritin klinik paternleri 1. 2. 3. 4. 5. DIF eklem tutulumu ile karakterize distal artrit Küçük orta büyüklükteki eklemleri tutan asimetrik oligoartrit RA’e benzer simetrik poliartrit Ağır destrüksiyona yola açan artritis mutilans Spondiloartropati 2-Reaktif artrit (Reiter) • Artrit + konjunktivit + deri veya mukozal lezyonlar • Psöriatik artrite benzer fakat daha çok alt ekstremite tutulumu mevcut • Asimetrik artrit • Entesit ve sakroiliak eklem tutulumu 3-Erişkin romatizmal ateş • Alt ekstremitenin büyük eklemleri • Çocukluk çağındaki gibi gezici değil • Ateş yüksek • Kardit, kore, döküntü, subkutan nodül nadir • Birkaç gün veya 1-2 haftada gelişen sinsi seyirli artrit 4-Gut • Tanı konulamamış vakalar kronik poliartrit olarak romatologların karşısına çıkar 5-Enteropatik artrit • Alt ekstremitedeki büyük eklemler • Omurga tutulumu • İnflamatuvar barsak hastalıkları ile beraber olabilir 6-Behçet hastalığı • Birkaç eklemde sınırlı kalan poliartrit • Eklemde kalıcı hasara yol açmaz • Oral, genital,oftalmolojik belirtiler • Alevlenmeler ile seyreder 7-Diğer • Tekrarlayan polikondritis – Kulak, burun, sklera inflamasyonu – Diz ve bileklerde tutulum • Sarkoidozis – Diz ve ayak bileği tutulumu + – Eritema nodosum + – Bilateral hiler LAP – İleri dönemde romatoid artrite benzer kronik dekstrüktif poliartrit – İleri dönemde radyografilerde litik kemik lezyonları 7-Diğer • Lyme hastalığı – Genelde mono ve oligoartrit fakat kronik simetrik poliartrit de tanımlanmış • Bakteriyel endokardit – Genelde alt ekstremitede mono veya oligoartrit – Poliatralji yaygın – RF (+) oluşu tanıyı güçleştirir • Amiloid artropati – Üst ekstremitede sık – Bilateral omuz hastalığına yol açar • Eklem büyümesi durumu • Beraberinde karpal tünel sendromu ve deri kıvrımlarında purpura (+) ise primer amiloidoz – Kronik dializ hastalarında β2 mikroglobulin birikimi • Diz, omuz, kalça gibi büyük eklem tutulumu • Tutulan eklemlerde yoğun destrüktif artrit Periferik ve aksiyel tutulumlu poliartritler 1. 2. 3. 4. 5. Ankilozan spondilit Reiter sendromu Enteropatik artrit Psöriatik artrit Whipple sendromu 1-Ankilozon spondilit • 20’li yaşların başında sırt ağrısı ve tutukluk • Diz ayak bileği gibi alt ekstremiteyi tutan periferik artrit • Asimetrik eklem tutulumu • Bilateral sacroilak eklem tutulumu 2-Reiter sendromu • Genitoüriner veya gastrointestinal enfeksiyonu takiben steril sinovit • En sık alt ekstremite – Dizler, ayak bilekleri,MTF eklemlerinde tutulum • Asimetrik eklem tutulumu • Asimetrik sacroiliak eklem tutulumu • Ekstra artiküler bulgular – – – – Üretrit Konjunktivit Kerotoderma blanerojika Balanitis sirsinata 3-Enteropatik artrit • İnflamatuvar barsak hastalıklarında • Non eroziv poliartrit • Büyük eklem tutulumu sık • Hastalık aktivitesi ile artrit arasında doğrudan ilişki • Aksiyel artrit ankilozan spondilite benzer 4-Psöriatik artrit • Aksiyel tutulum + periferik artrit 5-Whipple hastalığı • Sakroileit + birkaç eklemi tutan periferik artrit • Reiter sendromuna benzer Noninflamatuvar poliartritler • Osteoartrit – En sık görülen romatizmal hastalık a-Kalıtsal • El osteoartriti – – – – – – – – Herediter Kadınlarda sık Menopoz ile beraber İlk 1-2 yıl inflamasyon eşlik eder En çok DIF eklemleri tutulur DIF‘de Heberden nodülleri PIF’de Bouchard nodülleri Genelde simetrik tutulum • Primer generalize osteoartrit – Orta yaşlarda başlangıç – El, diz, kalça eklemi tutulumu sık b-Metobalik hastalıklara sekonder • Hemokromatozis – 2. ve 3. metakarpofalengeal eklem tutulumu sık • Kalsiyum pirofosfat depo hastalığı – Ayak bilekleri ve patellofemoral eklem gibi alışılmamış eklemlerin ciddi tutulumu – Yaygın osteoartritle ilişkili • Hipotiroidizm – Simetrik non inflamatuvar tutulum – Yüksek viskozitede effüzyon eşlik eder • Akromegali – Kalça ve omurgada ciddi tutulum – Kartilaj büyümesine bağlı poliartrit Poliartritlerle karışan durumlar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Tendinit Kas hastalıkları Polimyaljia romatika Vaskülitler Vazo-oklüsiv hastalıklar Nörolojik hastalıklar Omurga hastalıkları Primer kemik hastalıkları ve maligniteler Periostit Fibromyalji 1-Tendinit • Ağrı aktivitenin başlangıcında şiddetli • Aktivite devam ettikçe şiddeti↓ • Tekrarlayıcı hareket yapmasını gerektiren iş yada spor hikayesi • Eklem dışında lokal hassasiyet • Şişlik minimal (tendon kılıfında ve bursada sınırlı) • Etkilenmiş yapıların hareketine karşı oluşturulan dirençle ağrı↑ • Bazı örnekler – – – – Tenisçi dirseği (lateral epikondilit) Golfçü dirseği (medial epikondilit) Aşil tendiniti De quervain (el bileğinin radial tarafında tendinit) 2-Kas hastalıkları • Bazı kas hastalıklarında ilk şikayet periartriküler ağrı olabilir • Güçsüzlük ön planda 3-Polimyaljia romatika • Yaşlılarda görülür • Yaşlılıkta başlayan RA’den ayırmak güç • Proksimal kaslarda ağrı ve tutukluk • Erozyonun eşlik etmediği artrit tablosu • Yaygın kas ağrısı var ancak kas gücü doğal • Sedim ve CRP çok yüksek • Steroide dramatik yanıt 4-Vaskülitler • Artrit, sistemik vaskülitlerin yaygın olmayan bir belirtisidir 5-Vazo-oklüziv hastalıklar • Bazı örnekler – – – – – – – Ateroskleroz Miksoma Diabet Raynaud hastalığı Buerger hastalığı Antifosfolipid antikor sendromu Kolesterol embolisi 6-Nörolojik hastalıklar • Ağrı genelde parestezi ile birlikte • Geceleri ağrıda şiddetlenme • Muayenede eklem anormalliği yok • Bazı örnekler – Periferik nöropati – Tuzak nöropatileri • Karpal tunel sendromu – İnfiltratif hastalıklar • Amiloidoz • Waldenström makroglobulinemisi 7-Omurga hastalıkları • Bazı örnekler – – – – Spinal stenoz Spondiloliztezis Kord tümörleri Kauda equina • Ağrı genelde kalçada • Belirli postür ve aktivite ile ağrıda artış – Spinal stenozda ağrı yokuş aşağı yürümekle artar – Nörolojik kladikasyo 8-Primer kemik hastalıkları • Metastatik tümörler • Myeloproliferatif hastalıklar – Lösemi – Multiple myeloma • Orak hücre anemisi • Osteonekroz • Stres fraktürleri 9-Periostit • Hipertrofik pulmoner osteoartropati – Ciddi yaygın eklem ağrısı görülebilir – Tutulan uzun kemik boyunca hassasiyet – Çomak parmak deformitesi 10-Fibromyalji • Fizik muayenede hassas noktalar
