Isparta Tarım Çalıştayı Sonuç Raporları

Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı
Isparta’da Tarım Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı
14 Eylül 2010
ISPARTA
Sayfa 1 / 37
Antalya, Isparta ve Burdur illerinin ekonomik kalkınmasının
sağlanması amacıyla, 25 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanan
2009/15236 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan Batı Akdeniz
Kalkınma Ajansı (BAKA), Temmuz 2010 itibariyle ilk personel alımını
gerçekleştirmiş olup, bölgenin ekonomik kalkınmasına yönelik çalışmalarına
devam etmektedir.
BAKA, yapmış olduğu çalışmalarda, bölgede yer alan kamu kurum ve
kuruluşları, özel kesim, meslek örgütleri ve ilgili diğer sivil toplum
kuruluşlarının “katılımcılık” ilkesi çerçevesinde, Bölgenin ileriye dönük plan
ve stratejilerinin hazırlanması ve uygulanmasına yönelik katkılarına büyük
önem vermektedir. BAKA, bu kapsamda ilgili tüm paydaşların katılımı ile 14
Eylül 2010 Salı günü Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Dekanlığı’nda saat 10:00’da, “Isparta’da Tarım Sektörünün Sorunları ve
Çözüm Önerileri” konulu bir Çalıştay yapılmıştır.
Çalıştaya Isparta Valiliği, Isparta Belediye Başkanlığı, Süleyman
Demirel Üniversitesi, Isparta Ticaret ve Sanayi Odası, Isparta Ticaret
Borsası, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü ve ilgili diğer kamu
kurum ve kuruluşları, özel sektör temsilcileri ve STK’lar katılmıştır.
Çalıştayda Isparta Valisi Ali Haydar ÖNER, Isparta Belediye Başkanı
Yusuf Ziya GÜNAYDIN, BAKA Genel Sekreteri Tuncay ENGİN, Isparta Tarım
Müdür Yard. Taner Gökdoğan birer konuşma yapmışlardır.
Isparta Valisi ve BAKA Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Ali Haydar Öner,
tarım konusunda bölgemizin mevcut durumu hakkında kısa bilgiler
verdikten sonra bitkisel üretim konusunda dekar başına üretimin artırılması
için sulama konusunda çalışmalar yapılması gerektiğini, meyvecilikte alınan
mesafenin önemli olduğunu, elma ve kiraz konusunda pazarlama stratejileri
kullanılması gerektiğini bu konuda tarımsal örgütlenme yapımızın gözden
geçirilmesi gerektiğine, hayvancılıkta özellikle potansiyel arz eden manda
besiciliği, kıl keçisi ve saanen keçisi gibi önemli hayvancılık dallarına dikkati
çekmiş ve bunlardan elde edilecek sütün sağlığa daha yararlı olduğu için
piyasa talebinin ve fiyatının yüksek olduğunu, Yalvaç kaymağının Afyon
kaymağından daha lezzetli olmasına rağmen tanıtım eksikliği ifade edilmiş,
toprakları verimli, doğası ve iklimi uygun Isparta İlimizin yaşam kalitesi
sıralamasında elde ettiği başarının önemli olduğunu ancak yeterli
olmadığını, ilk 3’de yer almanın sorumluluk gerektirdiğini ve yerimizi
sağlamlaştırmanın
önemi,
Tarım
sektörünün
avantajlı
yönlerinin
değerlendirilerek, Sanayi ve Hizmetler sektörlerinde de atılımlar yapılmasının
gerekliliğini belirtmişlerdir. Tarımın Isparta için önemini ifade ederek, tüm
katılımcılara teşekkürlerini bildirmiş ve çalıştayın başarılı olması
temennisinde bulunmuşlardır.
Isparta Belediye Başkanı ve BAKA Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Yusuf Ziya
Günaydın ise yakın geçmişte yaptıkları Çin ziyaretinde edindikleri izlenimleri
Sayfa 2 / 37
aktarmış, Çin’in diğer sektörler gibi elma, gül gibi Isparta’da öne çıkan
sektörlerde de üretim yapmaya çalıştığını ancak bölgemizin özellikleri ve
kendine has kliması sebebiyle kalite ve aroma olarak istenen seviyeyi
yakalayamadıkları için pazarlama noktasında sıkıntı yaşadıklarını
bildirmiştir. Bu çalıştayın başta pazarlama olmak üzere Isparta tarımının
bugünü ve geleceği için kazanımlar sağlamasını temenni etmişlerdir.
BAKA Genel Sekreteri Sn. Tuncay Engin de BAKA hakkında kısa bir
bilgilendirme yaptıktan sonra çalıştayın BAKA’nın hazırladığı Bölge Planı ve
diğer çalışmaları için öneminden bahsetmiş ve başarı dileklerini
eklemişlerdir.
Tarım İl Müdür Yardımcısı Taner Gökdoğan, tüm katılımcılara hoş
geldiniz diyerek çalıştayın başarıya ulaşması temennisini dile getirmişlerdir.
Çalıştayda 5 adet alt sektörde çalışmalar yapılmıştır. Bu alt sektörler
aşağıdaki gibidir.
12345-
Bitkisel Üretim
Hayvansal Üretim
Tarıma Dayalı Sanayi ve Gıda
Su Ürünleri
Tarımsal Örgütlenme ve Pazarlama
Her grup çalışmalarında Moderatör ve raportör rehberliğinde; her alt
sektörün mevcut durumunu tespit ettikten sonra sorunları maddeler halinde
sıralamış, sorunlara bir ya da birden çok çözüm önerisi getirmiş, çözüm
konusunda hangi paydaşların, ne gibi roller üstlenmesi gerektiği belirlemiş,
öğleden sonraki oturumda; yapılan çalışmalar rapor ve sunum haline
getirilmiş, sunumlar yapıldıktan sonra çalıştay kapanış konuşması ile sona
erdirilmiştir.
Söz konusu Çalıştay, Bölge ekonomisinin gelişimine yönelik stratejilerin
tespit edilip uygulabilmesi ve sektörel önceliklerin tespit edilerek Bölge’nin
ekonomik kalkınmasına katkı sağlayacak projelerin desteklenebilmesi için
BAKA tarafından hazırlanmakta olan “2011-2013 TR-61 Düzey-2 Bölge
Planı”na ve BAKA tarafından yapılacak diğer çalışmalarda önemli bir
referans kaynağı olacaktır.
Çalıştay çalışmaları kapsamında her alt sektör tarafından hazırlanan
raporlar www.baka.org.tr adresinde yayınlanmıştır.
Sayfa 3 / 37
Sayfa 4 / 37
Sayfa 5 / 37
Sayfa 6 / 37
Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı
Isparta’da Tarım Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı
Bitkisel Üretim Alt Sektörü Çalışma Grubu Raporu
BİTKİSEL ÜRETİM
DSİ
SDÜ ZİRAAT FAKÜLTESİ
SDÜ TARIMSAL UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
TARIM MÜDÜRLÜĞÜ
BAHÇE KÜLTÜRLERİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
ISPARTA ZİRAAT ODASI
ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
ISPARTA TİCARET BORSASI
ZİRAAT BANKASI ISPARTA ŞUBESİ
TKDK ISPARTA İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ
GÜLBUDAKLAR A.Ş.
BAYINDIRLAR A.Ş.
EĞİRDİR ZİRAAT ODASI
BATEM
ANTALYA TARIM A.Ş.
GÜLBİRLİK
GÜLAR
ATABEY SULAMA BİRLİĞİ
ANTALYA İHRACATÇI BİRLİKLERİ
APRİKUS GÜL VE GÜLYAĞI FABRİKASI
AHSEN ÇELİK(ÇİFTÇİ TEMSİLCİSİ)
Sayfa 7 / 37
Sayfa 8 / 37
Sorunlar ve Çözüm Önerileri
1. Arazilerin bölünmüş ve dağınık bir yapıda olması


Çözüm:
Toplulaştırma için gerekli çalışmaların artırılması
Ürün çeşidine bağlı olarak belirli bir büyüklükten daha küçük işletmelerin
kooperatifleşmeye ya da yasal düzenlemelerle birleşmeye zorlanması
İlgili Kurumlar: Tarım Reformu Genel Müd.,
2. Organize tarım bölgesinin(sera, sebze, kesme çiçek ve diğerleri) yokluğu

Çözüm:
Organize tarım bölgelerinin kurulması
İlgili Kurumlar: Tarım ve Köyişleri Bak. Sanayi ve Ticaret Bak. Milli Emlak
Genel Müdürlüğü
3. Gülcülükte ortak fiyat politikasının olmaması ve ortak üretim politikalarının
olmaması
Çözüm:
 Gülbirlik ve özel sektör işbirliğiyle ortak fiyat politikasının oluşturulması
 Gülcülüğün verim ve kalitenin yüksek olduğu bölgelerde (Keçiborlu, Gönen)
teşvik edilmesi, diğer bölgelerde alternatif ürünlerin yaygınlaştırılması
İlgili Kurumlar: Gülbirlik, Özel Sektör, Ziraat Fakültesi
4. Bilinçli sulama yapılmaması






Çözüm:
Açık sulama sistemlerinin ivedilikle kapalı sulama sistemlerine
dönüştürülmesi
Ürün bazında bitki su tüketimine göre sulama programlarının hazırlanması
Sulama projelerinde mutlaka Ziraat Mühendislerinin onayının olması
Sulama projelerinde çok başlılığın azaltılması
Ürün desenine göre modern sulama yöntemlerinin yaygınlaştırılması
Modern sulama sistemlerinde mutlaka su saati uygulamasına geçilmesi
İlgili Kurumlar: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, DSİ, İl Özel İdaresi
5. Bilinçli gübreleme yapılmaması
Çözüm:
Sayfa 9 / 37



Toprak ve yaprak analizlerine göre gübreleme yapılması,
Gübreleme programlarında tarım danışmanlarından onay alınması
Verim ve kalitenin artırılması için gübrelemenin teşvik edilmesi
İlgili Kurumlar: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Araştırma Merkezleri,
Üniversiteler
6. Meyvecilikte tasnif makinalarının olmaması ve paketleme sorunu

Çözüm:
Meyvecilik ve sebzecilikte tasnif ve paketleme sistemlerinin iyileştirilmesi
İlgili Kurumlar: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, İl Özel İdaresi, Özel Sektör,
TKDK, BAKA
7. Meyvecilikte budama işçilerinin eğitimsiz olması

Çözüm:
Meyve ve sebze üretiminde yeterli kadar kalifiye işçinin olmaması nedeniyle
bu konuya yönelik eğitim ve sertifika programlarının teşvik edilmesi
İlgili Kurumlar: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Araştırma Merkezleri,
Uluslararası Kuruluşlar, Ziraat Fakülteleri
8. Bağcılığın ilkel koşullarda yapılması



Çözüm:
Modern bağcılık sistemlerinin teşvik edilmesi
Yeni sofralık ve şaraplık üzüm çeşitlerinin yaygınlaştırılması
Sulama potansiyeli olan uygun bağ alanlarında, sulu tarıma geçilmesi
İlgili Kurumlar: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Araştırma Merkezleri,
Uluslararası Kuruluşlar, Ziraat Fakülteleri
9. Alternatif ürünlerin eksikliği

Çözüm:
Her bölgeye göre alternatif ürünlerin (üzümsü meyveler, tıbbi aromatik
bitkiler) yetiştirilmesinin teşvik edilmesi
Sayfa 10 / 37
İlgili Kurumlar: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Araştırma Merkezleri,
Uluslararası Kuruluşlar, Ziraat Fakülteleri
10. Tarımsal proje hazırlamada altyapı eksikliği


Çözüm:
Proje hazırlamada ilgili kurum ve kuruluşlardan danışman desteğinin
alınması
Özel proje hazırlama ofislerinin kurulmasının desteklenmesi
İlgili Kurumlar: Üniversiteler, BAKA, TKDK, Özel sektör, Tarım Bakanlığı,
11. Altyapı projeleri için gerekli parasal kaynağın eksikliği

Çözüm:
Önceliği olan altyapı projelerine yeterli finansman desteğinin sağlanmasına
yönelik çabaların artırılması
İlgili Kurumlar: İl Özel İdare, BAKA, Maliye Bakanlığı, DSİ, Tarım Bakanlığı,
TKDK
12. Bitkisel üretimde sertifikalı üretim materyali eksikliği

Çözüm:
Ürün gruplarına göre sertifikalı materyalin kullanılmasının
yaygınlaştırılması
İlgili Kurumlar: Tarım Bakanlığı, Ziraat Fakültesi, Özel Sektör, İl Özel
İdaresi
13. Veri tabanlarının güncel olmaması

Çözüm:
Tarım İl Müd. koordinasyonunda ilin tüm tarımsal paydaşlarının katılımı
sağlanarak veri tabanlarının güncellenmesi
İlgili Kurumlar: Tarım Bakanlığı, Ziraat Fakültesi, İl Özel İdaresi
14. Toprak ve arazi kullanım haritalarının eksikliği (ürün desenlerinin
olmaması), arazi kullanım planlarının hazırlanmamış olması
Sayfa 11 / 37



Çözüm:
Toprak etütlerinin yapılması
Arazi kullanım haritalarının olmadığı yerlerde haritaların tamamlanarak
uygulamaya geçilmesi
Arazi kullanım planlarının oluşturulması
İlgili Kurumlar: Tarım Bakanlığı, Ziraat Fakültesi, İl Özel İdaresi, Çevre
Bakanlığı
15. Ziraat mühendislerinin tarımsal projelerde yetkisiz olması, yaptırımın
olmaması

Çözüm:
Tarımsal projelerde ziraat mühendislerinin yetkilerinin artırılması ve
onayının alınması
İlgili Kurumlar: Tarım Bakanlığı, Üniversiteler, İl Özel İdaresi, Ziraat
Mühendisleri Odası
16. Üretimden sofraya kadar gelen süreçte ürün kaybı





Çözüm:
Kalifiye eleman sayısının artırılması
Üretimde modern yetiştirme tekniklerinin kullanılması
Hasat sonrası soğuk zincirin devreye sokulması
Pazar istekleri doğrultusunda ambalajlamanın yapılması
Kontrollü atmosferli soğuk hava depolarının yaygınlaştırılması
İlgili Kurumlar: Tarım Bakanlığı, İl Özel İdaresi, Üniversiteler, TKDK, BAKA
17. Üretici birliklerinin oluşturulamaması

Çözüm:
Üretici birliklerinin kurulmasının teşvik edilmesi
İlgili Kurumlar: Tarım Bakanlığı, İl Özel İdare, BAKA, TKDK
18. İlaçlamaların bilinçli bir şekilde yapılmaması
Çözüm:


Üreticiler bilinçlendirilmeli
Tüketiciler bilinçlendirmeli
Sayfa 12 / 37




Entegre mücadele sistemi uygulanmalı
Cezai yaptırımlar artırılmalı
İlaç kalıntıları ölçülmeli
Üreticiler bilinçlendirirken diyanet işleri ile beraber çalışılmalı
İlgili Kurum: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, TRT, Diyanet İşleri
Başkanlığı, MEB, Üniversiteler,
19. Meyve tüketimini teşvik edici mahiyette kampanyaların düzenlenmemesi


Çözüm:
Yazılı ve görsel medyanın etkin bir şekilde kullanılması
Bu konuyla ilgili eğitim faaliyetlerinin yaygınlaştırılması
İlgili Kurumlar: MEB, TRT, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Diyanet İşleri
Başkanlığı
20. Bilinçsiz üretim sonucu üretim maliyetlerinin yüksekliği


Çözüm:
Üretimin deneyimli personel gözetiminde gerçekleştirilmesi
Bilinçli üretim yapan üreticilerin desteklenmesi
İlgili Kurumlar: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, İl Özel İdaresi
21. Tarımsal ürün borsaların meyve ve sebzede olmaması

Çözüm:
Meyve ve sebze sektöründe ürün borsalarının kurulması
İlgili Kurumlar: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Ticaret Borsaları, Tarım
Bakanlığı
Sayfa 13 / 37
Sayfa 14 / 37
Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı
Isparta’da Tarım Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı
Hayvansal Üretim Alt Sektörü Çalışma Grubu Raporu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
TARIM MÜDÜRLÜĞÜ
SDÜ ZİRAAT FAKÜLTESİ
ISPARTA VETERİNER HEKİMLER ODASI BAŞKANLIĞI
ISPARTA TİCARET BORSASI
SDÜ TARIMSAL UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
TKDK ISPARTA İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ
DAMIZLIK SÜT SIĞIRCILIĞI YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ
DAMIZLIK KEÇİ KOYUN YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ
ŞARKİKARAAĞAÇ SÜT ÜRETİCİLER BİRLİĞİ
KEÇİBORLU ZİRAAT ODASI
KEÇİBORLU İLÇESİ SÜT ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ
ARICILAR BİRLİĞİ
TARIM KOOPERATİFLERİ ÜST BİRLİĞİ
ZİRAAT BANKASI
HASYEM
CANBOLAT HAYVANCILIK
OSMAN KAZAK(ÇİFTÇİ TEMSİLCİSİ)
ATABEY EKİCİLER SÜT ÜRÜNLERİ A.Ş.
Sayfa 15 / 37
Sayfa 16 / 37
1.
Sorun: Hayvancılık işletmelerinin projelendirilmesindeki teknik hataların
varlığı.
Sorunun neden olduğu problemler: Çevre, ürün güvenliği vb. problemler
doğuruyor. Özellikler Çünür mevkiinde kötü koku oluşturuyor. Üretilen
ürün hijyen koşullarından uzaklaşıyor. Verim etkileniyor.
Çözüm Önerisi: Toprak koruma kanunu kesin uygulanmalı, projelendirme
yetkin uzmanlarca yapılmalı.
İlgili Kurum veya Kuruluş: Tarım İl Müdürlüğü, Üniversiteler
2.
Sorun: Hayvancılık yatırımları için tek elden bilgi kaynağı olmaması
Sorunun neden olduğu problemler: Hayvancılık sektörüne yatırım yapmak
isteyen özellikle büyük firmalar ve diğer yatırımcılar için bürokratik süreç
(yer seçimi, ruhsat, izin vb.) konular yatırımcılar için caydırıcı olabiliyor.
Ayrıca yanlış yatırım kaynakların heba olmasına ve çevresel problemlerin
oluşmasına yol açıyor.
Çözüm Önerisi: Hayvancılık teknoloji platformları kurulması, TUBİTAK
İŞBAP projesi hazırlayarak Isparta’daki tüm kurum ve kuruluşların paydaş
olarak projede yer alarak desteklerden faydalanılması, bu platformun faaliyet
göstereceği bir mekan kurulması
İlgili Kurum veya Kuruluş: Üretici Birlikleri, Üniversiteler, BAKA, Özel
Sektör, Tarım Müdürlüğü
3.
Sorun: Hayvanların Barınma sorunu
Sorunun neden olduğu problemler: Hayvan et ve süt veriminin ve kalitesinin
düşmesi, sağlık problemleri
Çözüm Önerisi: Kapalı ahırların terkedilmesi, açıkta hayvancılığın
desteklenmesi, amaca uygun barınak planlarının konu uzmanlarınca
hazırlanması,
İlgili Kurum veya Kuruluş: Üretici Birlikleri, Üniversiteler, BAKA, Özel
Sektör, Tarım Müdürlüğü, Zootekni vb. bölümler
Sayfa 17 / 37
4.
Sorun: Hayvanların Beslenme sorunu
Sorunun neden olduğu problemler: Ürünlerde verim ve kalite düşüklüğü
Çözüm Önerisi: İlimizde yem bitki üretimi artırılmalı, Hayvan besleme ve
rasyon hazırlama konularında Teknik yardım alınmalı
İlgili Kurum veya Kuruluş: Üniversiteler
5.
Sorun: Irk sorunu
Sorunun neden olduğu problemler: Yetiştiricilerin doğru ırklar ile amaca
uygun
üretim
yapamamaları,
ırkların
özelliklerinin
yeterince
değerlendirilememesi
Çözüm Önerisi: Islah konusunda çalışma yapılmalı, Hangi özellikler, hangi
oranda olmalı, Islah için bölgesel ve çiftlik bazında danışmanlık yapmalı
İlgili Kurum veya Kuruluş: Üniversite, Tarım Bakanlığı, Birlikler
6.
Sorun: Sağlık konusu
Sorunun neden olduğu problemler: İnsan ve hayvan sağlığı için tehlikeli
sonuçlar doğurması
Çözüm Önerisi: Herkes dolabındaki ilacı vermemeli, veterinerden
danışmanlık alınmalı
İlgili Kurum veya Kuruluş: Veteriner Hekimler Odası, Tarım Bakanlığı
7.
Sorun: DAMIZLIK konusu
Sorunun neden olduğu problemler: Damızlıkların dışarıdan getirilmesi
hayvan hastalıklarına yol açabiliyor
Çözüm Önerisi: Dışarıdan mümkün olan az materyal getirilmeli, materyali
kendimiz üretmeliyiz, Üretim ve kayıt sistemi ile ilgili proje yapılmalı, Birlik
ve Kooperatifler yetkilendirilmeli, hayvancılık kayıtları bir elden yapılmalı,
hayvan borsası kurulmalı, Damızlık üretim işletmeleri desteklenmeli
Sayfa 18 / 37
İlgili Kurum
Üniversite
veya
Kuruluş:
Tarım
Bakanlığı,
birlikleri
kooperatifler,
8.
Sorun: YEM-SİLAJLAMA konusu
Sorunun neden olduğu problemler:
Çözüm Önerisi: Silajlık ve diğer tüm yem bitkilerinin üretiminin artırılması ,
silaj yapımı konusunda eğitimlerin artırılması, var olan çayır mera
alanlarının ıslah çalışmalarına hız verilmesi
İlgili Kurum veya Kuruluş: Tarım Bakanlığı, Üniversiteler
9.
Sorun: Mekanizasyon konusu
Sorunun neden olduğu problemler: Ucuz, kalitesiz ve bakımsız makine ile
sağım yapınca hayvan memesi zarar görüyor
Çözüm Önerisi: Süt sağımında makinenin ayar ve bakımı yapılması ile
uygun makine seçimi olmalı, Makinelerin periyodik bakımlarının
yapılmasının zorunlu tutulması, bu konuda eğitim alınmalı, üreticilere
yönelik periyodik yapılması gereken bakımlar için yayınlar yapılmalı,
İlgili Kurum veya Kuruluş: Tarım Bakanlığı, SDÜ Ziraat Fakültesi, Özel
Sektör, Üretici Birlikleri
10.
Sorun: Sütün kalite ve verim sorunu
Sorunun neden olduğu problemler: pazarlamada sütün değerini kalite
belirlemeli, üretici kazancı artmalı, kalite düşüklüğü ve verimsizlik
maliyetleri artırıyor.
Çözüm Önerisi: kaliteli ve verimli süt üretimi için proje yapılmalı, kalite
laboratuvarları olmalı, üreticilere eğitim verilmeli
İlgili Kurum veya Kuruluş: Üretici Birlikleri
11.
Sorun: Küçükbaş hayvancılıktaki genel sorunlar
Sorunun
neden
olduğu
problemler:
Potansiyelin
yeterince
değerlendirilememesi, sadece büyükbaş hayvancılığa bağlı kalınması
Sayfa 19 / 37
Çözüm Önerisi: İlimizde önemli bir yer teşkil eden Koyun ve Keçi
yetiştiricilerinin üretim konularında, sağlık, pazarlama konularına yönelik
eğitimler verilmesi, Bölgemizde kıl keçisi yetiştiriciliğinin özendirilmesi
İlgili Kurum veya Kuruluş: Yetiştirici Birliği, Tarım Bakanlığı, BAKA,
Üniversite,
12.
Sorun: Tüm hayvancılık sorunları
Sorunun neden olduğu problemler: damızlık, sağlık, üretim, pazarlama,
kalite, verim, maliyetler, yem problemleri
Çözüm Önerisi: Toplu Hayvancılık Bölgesi Kurulması amacıyla Pilot toplu
hayvancılık bölgesi kurulması, vatandaş katılımının görülmesi ve buna göre
çoğaltılması, (Vatandaşın hayvanını kooperatife devretmesi, birleşip şirket
kurulması, tüm ürün ve atıkların tek elden pazarlanması, girişte karantina
bölgeleri oluşturulması).(Besi ve Süt hayvancılıkları ayrı bir yerde olacak
şekilde)
Bu konuda olumsuz görüş: Üreticilerin yaklaşımı, hayvan hastalıkları
açısından uygulanması zordur. (Prof Dr. Veysel AYHAN) Bu konuda özel
sektörün yatırım yapması konusunda İldeki Kamu Kurumlarının yardımcı
olmaları daha uygundur.
İlgili Kurum veya Kuruluş:
kooperatifler ile birlikte
Isparta
Ticaret
Borsası,
BAKA
ve
ilgili
13.
Sorun: Arıcılık potansiyelinin yeterince değerlendirilememesi
Sorunun neden olduğu problemler: Az gelir elde edilmesi, başka illerden
gelen arıcıların bu potansiyeli değerlendirmesi, arıcılığın ilimizde ikinci iş
olarak yapılması
Çözüm Önerisi: Arı ürünleri çeşitlendirilmeli, Polen, Arı Sütü, Arı zehiri vb.
gibi, Organik bal üretimi teşvik edilmeli, Bölgeye has ana arının üretimi
sağlanmalı, Paketleme ambalajlama tesisleri kurulmalı
İlgili Kurum veya Kuruluş: Yetiştirici Birliği, Tarım Bakanlığı, BAKA,
Üniversite,
14.
Sorun: Arının faydalarının bilinmemesi
Sayfa 20 / 37
Sorunun neden olduğu problemler: Arı ve arıcılığa karşı önyargı oluşması
(Ağaç ve sebzelerin çiçeklerine zarar veriyor düşüncesinin oluşması)
Çözüm önerisi: Farkındalık Projesi yapılmalı, Arının tozlaşma için önemli
olduğunun bilinmesi sağlanmalı, Yabancı ülkelerde arı kovanları tozlaşma
için kiralanıyor.
İlgili Kurum veya Kuruluş: Tarım Bakanlığı, MEB
Sayfa 21 / 37
Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı
Isparta’da Tarım Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı
Su Ürünleri Alt Sektörü Çalışma Grubu Raporu
1
DSİ 18. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
2
İL ÖZEL İDARESİ
3
ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARL. KORUMA KRL.
4
TARIM İL MÜDÜRLÜĞÜ
5
ÇEVRE MÜDÜRLÜĞÜ
6
KÜLTÜR MÜDÜRLÜĞÜ
7
TKDK ISPARTA İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ
8
SU ÜRÜNLERİ ARAŞTIRMA ENSİTÜSÜ
9
SDÜ SU ÜRÜNLERİ FAKÜLTESİ
10
İÇ SU ÜRÜNLERİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ
11
GELENDOST YENİCE SU ÜRÜNLERİ KOOPERATİFİ
12
GELENDOST EMEKÇİLER SU ÜRÜNLERİ KOOPERATİFİ
13
EĞİRDİR-KOVADA GÖLÜ ÇEVRE KORUMA BİRLİĞİ (EKO-BİR)
14
BAYSALLAR SU ÜRÜNLERİ
15
ŞAHLANLAR İŞLEME TESİSİ
16
SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLERİ MERKEZ BİRLİĞİ BAŞKANLIĞI
Sayfa 22 / 37
Sayfa 23 / 37
Mevcut Durum:
 Yetiştiricilik
 Doğal kaynaklar

Isparta ilimizde 53 adet kara tesisi, 18 adet ağ kafes tesisi olmak üzere
toplam 71 adet işletmede yılda yaklaşık 2000 ton alabalık üretimi
yapılmaktadır.

Su ürünleri işleme-değerlendirme tesisleri 5 adet ve toplam kapasiteleri 4000
ton civarı olup 4’ü AB’ye ürün ihraç edebilmektedir.

Isparta bölgesindeki göllerde avcılık yapan 756 tekne ve 1500 avcı
bulunmaktadır.
SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
YETİŞTİRİCİLİK
1- Karacaören havzasında mevcut işletmelerin kapatılma durumlarının olması
ve bölgede su ürünleri üretiminin bitirilmesi
Çözüm Önerisi: En önemli ve acil çözüm bekleyen çok ciddi problemdir.
Çözümü için Karacaören baraj suyunun Antalya’ya içme suyu olarak
kullanılması yerine alternatif su kaynakları düşünülmelidir. Çünkü bu
barajda çok ciddi bir balık üretimi sözkonusudur (Türkiye toplam alabalık
üretiminin (70.000 ton) %12’si bu barajda üretilmektedir. Bu anlamda
Antalya’ya alternatif içme suyu kaynakları arasında yer altı sularının yanı
sıra,
hiçbir
faaliyetin
olmadığı
Oymapınar
barajı
ve
Manavgat
çayı
düşünülmelidir.
Sayfa 24 / 37
2- Mevcut
su
kaynaklarının
kullanımının
uzun
vadeli
planlamasının
yapılmaması
Çözüm Önerisi: Isparta bölgesinde su ürünleri yetiştiriciliği yapılacak
alanların gözden geçirilerek mevcut suyu kullanacak paydaşlarca uzun
vadeli
planların
belli
bir
koordinasyon
çerçevesinde
yapılması
(ilgili
paydaşlar: İl Özel İdaresi DSİ, Belediyeler, Bayındırlık, Enstitüler ve
Fakülteler).
3- Su kaynaklarının farklı birimlere yürütülmesi, tek elden yapılmaması
Çözüm Önerisi:
Bu amaçla Başbakanlığa bağlı Su Ürünleri Genel
Müdürlüğü kurularak bölge teşkilatları ile bölgeye ait su kaynaklarının
paydaşlarca kullanımını koordine etmelidir.
4- Su ürünleri işletmelerinde ürünlerin izlenebilirliğinin sağlanması için, sağlık
kayıtlarının tutulmaması ve yeterli uzman olmaması.
Çözüm Önerisi: İşletmelerde kayıt sisteminin düzenli olarak yapılması,
bölgeye ait veri-kayıt sisteminin güncel bir şekilde oluşturulması (Tarım İl
Müdürlüğü – İç Su Üreticiler Birliği), yeterli uzman personelin istihdamı.
5- Yetiştiricilik işletmelerinden çıkan suyun ne kadar kirlettiği tespitinin
yeterince yapılmamış olması, filtrasyon uygulamalarının olmaması
Çözüm Önerisi: Bu amaçla ilgili bilimsel kuruluşlara işletmelerin suları ne
kadar kirlettikleri bilimsel proje-araştırma kapsamında yaptırılmalıdır. Yine
buna ilaveten tüm yetiştiricilik işletmelerine çökeltme havuzu, tambur filtre
(mekanik filtre) sistemlerinin kurulması zorunlu hale getirilmelidir.
6- Su kiralanması sırasında kira bedeli kadar ek teminat istenmesi
Sayfa 25 / 37
Çözüm Önerisi: Konuya ilişkin yetiştiricilik işletmeleri bulunan diğer
illerdeki uygulamalar da göz önüne alınarak gerekirse yönetmelik-mevzuat
değişikliğine gidilmesi, mevcut toplam kiralama bedelinin tamamının ek
teminat yerine % 5-10 civarında bir ek teminat oranının belirlenmesi yoluna
gidilmelidir.
7- Su kira bedellerinin yüksek olması, (İl Özel İdaresi ile Tarım Bakanlığınca
farklı bedellerin olması)
Çözüm Önerisi: Bu konuda Tarım Bakanlığınca belirlenen su kiralama
bedellerinin esas alınmalıdır.
8- Balık nakillerinin kontrollü olarak yapılmaması
Çözüm Önerisi: Tüm canlı balık nakillerinde sağlık ve hastalık açısından
gerekli hassasiyetin gösterilmesi
9- Yetiştiricilikte kullanılan ilaçların ve yemlerin bilinçsizce kullanılması
Çözüm
Önerisi:
İşletmelerde
kullanılacak
tüm
ilaçlar
veteriner
kontrolünde yapılmalıdır.
Kullanılacak yemler uzman kontrolünde kalite-kantitesi dikkate alınarak ve
uygun oranlarda kullanılmalıdır.
10-
Isparta’da su ürünleri sağlığı merkezinin olmaması
Çözüm Önerisi: Isparta’da konuya ilişkin üreticilere hizmet verecek su
ürünleri sağlığı merkezi oluşturulmalıdır.
11-
Yemlerin pahalı olması ve balık fiyatlarının düşük olması
Çözüm Önerisi: Yem fiyatlarındaki KDV oranı kaldırılmalıdır.
Sayfa 26 / 37
AVCILIK-İŞLEME-DEĞERLENDİRME
1- Göller bölgesindeki su ürünleri avcılık sirkülerinin bilimselden ziyade siyasi
olarak istenildiği gibi düzenlenmesi
2- Balık stoklarının giderek azalması
3- Balık sayısının fazla olması (756 tekneye karşılık 1586 avcı var), avcı
sayısında kota uygulanmaması
4- İşleme tesislerine destek verilmemesi
5- İşleme tesislerinin yenilenmesi için desteklerin olmaması
6- Göl kiralarının yüksek olması
7- Avlanan ürünlere destek verilmemesi
8- Pazarlama konusunda kooperatiflerin bilinçlice yönetilmemesi.
EKOLOJİK DENGE
1-Zirai
ilaç
ve
evsel
atıkların
bilinçsizce
doğal
su
kaynaklarına
bırakılması
2- Ekzotik türlerin bilinçsizce doğal su kaynaklarına bırakılması
3- Endemik türlerin korunmasındaki bilinçsizlik
SONUÇ:
İlimizdeki su ürünleri işletmelerinin çözümü için ilk yapılması gereken
husus
Karacaören
Barajının
Antalya’ya
içme
suyu
kullanımından
vazgeçilmesidir. Aksi halde diğer tüm çözüm önerileri boşa çıkacaktır, çünkü
artık ilimizde su ürünleri yetiştiriciliği yapılamayacaktır.
Sayfa 27 / 37
Sayfa 28 / 37
Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı
Isparta’da Tarım Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı
Tarımsal Örgütlenme ve Pazarlama
Alt Sektörü Çalışma Grubu Raporu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
TARIM MÜDÜRLÜĞÜ
SANAYİ TİCARET MÜDÜRLÜĞÜ
SÜCÜLLÜ BELEDİYE BAŞKANLIĞI
TARIM KOOPERATİFLERİ ÜST BİRLİĞİ
ISPARTA TKDK İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ
TARIM KREDİ KOOPERATİFİ
SDÜ TARIM EKONOMİSİ BÖLÜMÜ
SDÜ TARIMSAL UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(TARUM)
ULUBORLU ULUSOY KİRAZ TİCARETİ
GELENDOST SOĞUK HAVA DEPOSU
ZİRAAT ODASI
PANCAR EKİCİ KOOPERATİFLERİ
GELENDOST YEŞİLKÖY SULAMA KOOPERATİFİ
EYÜPLER SULAMA KOOPERATİFİ
TSE
ETKO
ECAS
BUĞDAY EKOLOJİK YAŞAMI DESTEKLEME DERNEĞİ
DOĞAL HAYATI KORUMA VAKFI (WWF)
Sayfa 29 / 37
Teşkilatlanma
1.
2.
3.
4.
Ziraat odaları
Kalkınma ve sulama koop.
Yetiştirici birlikleri 4631 sayılı kanun
Üretici birlikleri 5200 sayılı kanun
Sektörel dış ticaret
Örgütlenme koordinatörlüğü ve finansman
Kaliteli üretim ve sürdürülebilir fiyat politikası
Tanıtım, reklam ve organizasyon
1- Teşkilatlanma
Sorunlar







Ziraat odaları çiftçileri yeteri kadar öncülük, rehberlik yapamıyor.
Kooperatifler ve ziraat odaları aktif ve verimli çalışmıyor.
Yeterince teknik personel istihdam edilmiyor.
Profesyonel yönetim şekli mevcut değil.
Kooperatiflerin pazarlamaya yönelik yeterli çalışmaları yok.
Denetim eksikliği.
Yetiştirici Birliklerinde Genel Kurulun 4 yılda bir toplanması.
Çözümler



Fuarlar takip edilerek daha yeni teknolojiler kullanılmalı.
Çiftçilerin yönelik eğitim çalışmaları yapılmalı.
İdari anlayışın değiştirilerek, bilinçli ve uzman, profesyonel kişilerin
çalıştırılmasıyla çiftçilerin daha etkin bir şekilde bilgilendirilmesi.
Yönetici mevzuatında değişiklik yapılarak seçilecek yöneticilerin eğitim
seviyelerinin yüksek olması.
Tarım İl Müdürlüğünden uzman kişilerin yılda en az bir defa kooperatifleri
denetlemesi.
Denetleme mekanizmasının yeniden gözden geçirilmesi lazım



2- Sektörel dış ticaret
Sorunlar

Son dönemde iç piyasa fiyatlarının dünya piyasasına göre daha fazla
olmasından dolayı ihracatın azalması.
Sayfa 30 / 37




Üretim maliyetlerinin yüksek olmasından dolayı dış piyasayla yeterli
rekabetin yapılamaması.
Önceki senelere göre talepler azalınca son dönemde ürün fazlası oluşması.
Öncü olduğumuz ürünlerde dış ticaret için bir birlik kurulamaması.
Çözümler
İhracatçılar Birliğinde olduğu gibi bir üst birlik kurularak dış ticaret için
uluslar arası alandaki rekabet gücümüzün artırılması.
3- Örgütlenme Koordinatörlüğü ve Finansman
Sorunlar





Bütün kooperatifleri pazarlama bazında bir araya getirip onlara öncülük
edecek bir örgütlenmenin olmaması.
Pazarlanamayan ürünlerin zararına satılması.
Çözümler
Pazar araştırması yapabilmek için bir örgütlenme olmalı ve bir finansman
kaynağı olmalı.
Sektörel ürün borsalarının kurulması.
Pazarlama noktasında kooperatiflerin işbirliği yapması.
4- Kaliteli Üretim ve Sürdürülebilir Fiyat Politikası
Sorunlar







Dünya pazarındaki fiyatın üzerinde bir fiyatla üretim yapılması.
Çiftçilerin birlikte hareket etmemesi.
Kaliteli üretimin olmaması ve hasat sonrası ürün kaybı.
Hayvansal ürünlerde hijyen sorunu.
Kabul edilebilir bir fiyat politikasının uygulanamaması.
Özellikle hayvancılık alanında ulusal minimum standartların yetersiz olması.
Tasniflenmiş ve tescillenmiş ürünlerin yeterli olamamasına bağlı olarak
sürdürülebilir bir fiyat politikasının olmaması.
Çözümler


Tarımsal modernizasyonla üretim maliyetlerinin düşürülmesi.
Üretici birliklerinin oluşturularak AB hibe fonlarından faydalanmalarının
sağlanması.
Üretici Birliklerinin 552 sayılı kanun hükmündeki kararnamenin
gereklerinin yerine getirerek pazarlama üstünlüğü sağlaması ve AB
hibelerinde faydalanmalarının sağlanması.

Sayfa 31 / 37
5- Tanıtım, Reklam ve Organizasyon
Sorunlar





Yeteri kadar yetiştirdiğimiz ürünlerin tanıtımının ve reklamının
yapılamaması.
Pazar araştırması yapacak bir örgütümüzün olmaması.
Tanıtım, reklam ve organizasyon konularında yeterli bilgi birikimine sahip
olunamaması.
Çözümler
TKDK’nın üretici örgütlerine vermiş olduğu destekten faydalanması.
Tanıtım ve reklama gerekli olan finansman kaynağının ayrılarak bölgenin ve
bölgede yetiştirilen ürünlerin tanıtımı ve reklamı yapılmalı.
Sayfa 32 / 37
Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı
Isparta’da Tarım Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı
TARIMA DAYALI SANAYİ VE GIDA
Alt Sektörü Çalışma Grubu Raporu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
ISPARTA BELEDİYE BAŞKANLIĞI
TARIM İL MÜDÜRLÜĞÜ
SANAYİ TİCARET İL MÜDÜRLÜĞÜ
İL KONTROL LABARATUVARI
SDÜ MİMARLIK MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ GIDA MÜHEN.
SDÜ ZİRAAT FAKÜLTESİ
SDÜ TARIMSAL UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(TARUM)
ISPARTA TKDK İL KOORDİNATÖRLÜĞÜ
ASYA MEYVE SULARI
GÜLKÖY ENTEGRE TESİSİ (IYAŞ)
ELMATAŞ
BEŞLER KURUYEMİŞ
HEDİYE UN FABRİKASI
YAYLA SÜT
SÜTEM
ÜNSÜT
ISPARTA GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ
ISPARTA TİCARET VE SANAYİ ODASI
FIRINCILAR ODASI BAŞKANLIĞI
GÜLBİRLİK
ISPARTA ESNAF VE SANATKARLAR ODASI BİRLİĞİ
Sayfa 33 / 37
Sayfa 34 / 37
Sorun
Et ve süt ürünlerinin açık
pazarlarda hijyenik
olmayan şartlarda
satılması
Çözüm Önerileri
İlgili Kurumlar
Kapalı
mekan Belediyeler
oluşturulmalı.
Kontrol-sertifikasyonizlenebilirlik
esaslı
üretim,
işleme
ve
pazarlama
Eğitim-bilinçlendirme
Tarım İl Müdürlüğü,
İşletme
büyüklüğü Laboratuvarlar, TKDK
sorununa karşı birlik
kurulmasının
teşvik
edilemesi
Eğitim-bilinçlendirme
Üniversite,
Teknokent,KOSGEB,..
Kurumsallaşma eksikliği,
Profesyonel yönetim
eksikliği
ARGE yetersizliği
Plansız üretim ve Pazar
araştırması yapılmaması
Marka
yaratılmaması
değeri
Gül
türevlerinin
çeşitlendirilmesi
ve
sanayiye
yönelik
domatesin
üretim
alanının
genişletilmesi
eksikliği
Elma
/Ürün
İhtisas
borsası kurulması
Deri sektörünün yeniden
yapılandırılması
Özel
sektere
yönelik
Eğitim-bilinçlendirme
Çalışmaları
BAKA’nın
hazırladığı
Bölge Planı gibi sektörel
araştırmaların
bulunduğu
araştırmalardan istifade
etmek.
Üniversite, özel sektör,
yerel yönetimler işbirliği
ile koordinasyon ofisi
kurulması
Markalaşmada
kullanılacak
ürünlerin
belirlenmesi,
bunların
bilinirliğinin sağlanması,
fuarlara
katılım
sağlanması
Kozmetik sektörü teşvik
edilmeli,
domates
üretimi desteklenmeli
Mevzuat
sorunları
çözümü sağlanmalı,
Deri ürünlerin üretimine
yönelik
yatırımların
teşviki
Meyve, sebze işleme tesisi Bu
alanlardaki
eksikliği,
bakliyat yatırımların
teşviki,
işletmesi eksikliği
yatırımcıların
bu
alanlara yönlendirilmesi
Et ve süt ürünleri sektörü Destekler
çevre-rakip
Destek
kuruluşlar
veren
Üniversite,
sektör,
yönetimler,
odası
özel
yerel
Ticaret
BAKA, Tic. San. İl
Müd., Tic. San. Odası
BAKA,
TKDK,
Gülbirlik, Gülar, Tic.
San. Odası
Tic. San. İl Müd., Isp.
Tic. Borsası, BAKA
BAKA,
Deri
OSB
Müd., Tic. San. Odası
BAKA,
KOSGEB
TKDK,
Hazine, BAKA
Sayfa 35 / 37
haksız rekabetle karşı
karşıya kalmaktadır.
Destek
sisteminin
iyi
bilinmemesi
iller
seviyesine
getirilmeli,
Destek veren kurumlar BAKA,
TKDK,
arası
koordinasyon, KOSGEB,
Ziraat
işbirliği
Bankası,
Tarım
İl
Müd.
Sektörel
dış
ticaret Bu
sektörün BAKA, KOSGEB
şirketleri bulunmaması
desteklenmesi,
üretici
firmalara ihracat eğitimi
verilmesi
Kurumsal
Kent
konseyi Valilik,
Belediye,
sürdürülebilirliğin
oluşturulması
Üniversite
sağlanması
Seracılığın geliştirilmesi
Kalifiye
eleman BAKA,
TKDK,
eksikliğinin giderilmesi, KOSGEB,
Ziraat
sektörün teşviki
Bankası,
Tarım
İl
Müd.
İşletmelerin
Üretici-sanayici
ortak Tarım
İl
Müd.,
örgütlenememesi.
çalışması,
üretim San.Tic. Odası,
bölgeleri oluşturulması,
sözleşmeli
modele
geçilmesi,
üretici
birliklerinin
oluşturulmasıdesteklenmesi
Tarımsal atık ve artıkların Bu
konuda
ARGE Üniversite,
sanayi,
geri kazanımı (Elde kalan, çalışmaları
yapılması, BAKA
hasarlı meyveler)
projelerin desteklenmesi
Kalifiye eleman eksikliği
Mesleki
eğitim, İşkur, İl Milli Eğitim
sertifikasyon projeleri
Müd.,
Üniversite,
Halk Eğitim Müd.,
BAKA, KOSGEB
Sanayi
tesislerinin Denetimin
İl Çevre Orman Müd.,
çevreye verdikleri zararlar sıklaştırılması
Üniversite
Sayfa 36 / 37
Sayfa 37 / 37