22.06.2015 1 Amaçları 4 Kardiyak Rehabilitasyon Tanımı, Evreleri, Endikasyonları, Kanıtları Doç.Dr.İpek Yeldan İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü FLORENCE NIGHTINGALE BİLİM GÜNLERİ-IV Çok faktörlü sürecin amacı Kardiyak hastalığın fizyolojik ve psikolojik yan etkilerini limitlemek Ani ölüm ya da reinfarkt riskini azaltmak Kardiyak semptomları kontrol altına almak Aterosklerotik süreci sabitlemek veya geri çevirmek Hastanın psikososyal ve mesleki durumunu geliştirmek Mampuya WM. Cardiac rehabilitation past, present and future: an overview. Cardiovasc Diagn Ther 2012;2(1):38-49 KARDİYAK REHABİLİTASYON SEMPOZYUM PROGRAMI 15 HAZİRAN 2015 Kardiyak Rehabilitasyon Tanımı Kapsamlı uzun süreli bakım sağlanması Kısa Süreli Amaçlar Kardiyak semptomları kontrol altına almak Tıbbi değerlendirme Fonksiyonel kapasiteyi iyileştirmek Egzersiz reçetesi oluşturma Kardiyak risk faktörü modifikasyonu Kardiyak hastalığın istenmeyen psikolojik ve fizyolojik etkilerini kontrol altına almak Eğitim, danışmanlık ve davranışsal girişimler Psikososyal ve mesleki durumu yükseltmek 5 Wenger NK, Froelicher ES, Smith LK, et al. Cardiac rehabilitation.Clinical practice guideline no. 17. Rockville, MD: U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service, Agency for Health Care Policy and Research, and the National Heart, Lung, and Blood Institute, AHCPR Publication No. 96-0672, October 1995. Kardiyak Rehabilitasyon Tanımı Hastalığın altta yatan nedenini etkilemek için gerekli olan aktivitelerin özeti Mümkün olan en iyi fiziksel, mental ve sosyal durumu sağlamak Hastaların toplumda mümkün olduğu kadar normal bir duruma dönmeleri için eforlarını korumak Rehabilitasyon tedavinin izole formu olarak düşünülemez sekonder önleyici girişimlerle bütünleştirilmeli 2 3 Uzun Süreli Amaçlar Koroner arter hastalığının doğal seyrini değiştirmek Morbidite ve mortaliteyi azaltmak Ani ölüm ve reinfarkt riskini azaltmak Aterosklerozun progresyonunu stabilize etmek veya geri döndürmek 6 World Health Organization (1993) Needs and action priorities in cardiac rehabilitation and secondary prevention in patients with CHD. Geneva: World Health Organization. Available from http://whqlibdoc.who.int/euro/1993/EUR_ICP_CVD_125.pdf 1 22.06.2015 Endikasyonlar-I Koroner Arter Hastalığı Akut koroner sendrom’un tıbbi, medial ve cerrahi sonrası Koroner arter hastalığına egzersiz intoleransının eşlik etmesi Koroner arter by-pass cerrahisi geçiren hastalar Stabil angina pectoris Garza MA, Wason EA, Zhang JQ. Cardiac remodeling and physical training post myocardial infarction. World J Cardiol. 2015 Feb 26;7(2):52-64. doi: 10.4330/wjc.v 7.i2.52. Heran BS, Chen JMH, Ebrahim S, Moxham T, Oldridge N, Rees K, Thompson DR, Taylor RS. Exercise-based cardiac rehabilitation for coronary heart disease. Cochrane Database of Systematic Reviews 2011, Issue 7. Art. No: CD001800. DOI: 10.1002/14651858.CD001800.pub2. Endikasyonlar-II Kalp kapak tamiri ya da replasman Perkutan koroner anjiyoplasti ya da stentleme Kalp ya da kalp-akciğer transplantasyonu Periferik arter hastalığı Kronik konjestif kalp yetmezliği ve kardiyomyopatiler Konjenital kalp hastalıkları Cihaz implantasyonu sonrası Sagar VA, Dav ies EJ, Briscoe S, Coats AJ, Dalal HM, Lough F, Rees K, Singh S, Taylor RS. Exercise-based rehabilitation for heart failure: systematic review and meta-analysis. Open Heart. 2015 Jan 28;2(1):e000163. doi: 10.1136/openhrt-2014-000163. eCollection 2015. Fleg JL, Cooper LS, Borlaug BA, Haykowsky MJ, Kraus WE, Lev ine BD, Pfeffer MA, Piña IL, Poole DC, Reev es GR, Whellan DJ, Kitzman DW; National Heart, Lung, and Blood Institute Working Group. Exercise training as therapy for heart failure: current status and future directions. Circ Heart Fail. 2015 Jan;8(1):209-20. doi: 10.1161/CIRCHEARTFAILURE.113.001420. Kalp Yetmezliği Her egzersiz seansında ısınma ve soğuma periyodu koroner perfüzyonu iyileştirerek aritmi frekansını azaltır. Kardiyak rehabilitasyon cihazın yer değişimini önlemek için implantasyondan 6 hafta sonra başlatılabilir. Doruk kalp hızı belirlenen kalp hızının 10 vuru altında olmalıdır. Düşük kalp hızı nedeniyle aerobik kapasitede küçük iyileşmeler elde edilebilir. 8 9 Eğitim Beceri gelişimi (ilaç uyumu, kilo izlenmesi/yönetimi) Egzersiz toleransının değerlendirilmesi (6 dakikalık yürüme testi) Egzersiz progresif olarak reçetelenmeli Egzersiz eğitiminin limitleyicileri tanımlanmalı (hasta uyumu, uyumu zorlaştıran faktörler) Wisløff U, Støylen A, Loennehen JP, et al. Superior cardiov ascular effect of aerobic interv al training v ersus moderate continuous training in heart failure patients: a randomized study. Circulation 2007;115: 3086–94. Keteyian SJ, Squires RW, Ades PA, Thomas RJ. Incorporating patients with chronic heart failure into outpatient cardiac rehabilitation: practical 10 Schairer JR, Keteyian SJ: Exercise in patients with cardiov ascular disease. In: Kraus WE, Keteyian SJ, eds. Cardiac Rehabilitation. Totowa, NJ: Humana Press; 2007:169-83 Periferal Arteryal Hastalık Koroner arter hastalığı olan hastaların en azından 1/3’ünde periferal arteryal hastalık vardır. Periferal arter hastalığı olduğu bilinen hastaların yarısından fazlasında koroner arter hastalığı vardır. Fonksiyonel kapasite klodikasyon ve egzersiz limitasyonu nedeniyle predikt değerin %50’sinden azdır. İlerlemiş aritmisi veya egzersiz eğitimine diğer kontrendikasyonları taşımayan sınıf 2, sınıf 3 hastalar Yararlı etkiler egzersiz eğitiminin başlamasından sonra 3 hafta kadar erken dönemde ortaya çıkabilir. Bireysel danışmanlık Aritmi Egzersiz anjinası 7 11 Aronow WS, Ahn C: Prevalence of coexistence of coronary artery disease, peripheral arterial disease, and atherothrombotic brain infarction in men and women Q62 years of age. Am J Cardiol 1994;74: 64-5 Kontrendikasyonlar-I Unstabil angina pectoris İstirahat SKB>200 mm Hg, DKB>110 mmHg Ortostatik hipotansiyon (20 mmHg dan fazla düşme) Kritik aortik stenoz Akut sistemik hastalık yada ateş Kontrol edilemeyen atrial veya ventriküler aritmi Kontrolsüz sinüs taşikardisi(> 120 atım/dakika) Kompanse edilemeyen kalp yetmezliği 12 recommendations for exercise and self-care counseling-a clinical rev iew. J Cardiopulm Rehabil Prev . 2014 Jul-Aug;34(4):223-32. 2 22.06.2015 Kontrendikasyon-II 3.derece AV blok Aktif perikardit veya myokardit Yeni emboli Tromboflebit Dinlenim ST segment yer değiştirmesi(> 2 mm) Kontrol edilemeyen diabet (kan glikozu>400 mg/dl) Ciddi ortopedik problemler Diğer metabolik problemler (akut tirodit, hipovolemi, hipohiperkalemi) Kardiyak Rehabilitasyon Riskleri En azından 1 kardiyak rehabilitasyon seansına katılan >30.000 hasta 36 seansa katılan hasta-1 seansa katılan hasta 36 seansa katılan hasta-12 seansa katılan hasta 36 seansa katılan hasta-24 seansa katılan hasta 14 Ölüm oranı %47 daha az MI oranı %31 daha az Ölüm oranı %22 daha az MI oranı %23 daha az Ölüm oranı %14 daha az MI oranı %12 daha az Hammill BG, Curtis LH, Schulman KA, et al: Relationship between cardiac rehabilitation and longterm risks of death and myocardial infarction among elderly Medicare beneficiaries. Circulation 2010;121:63-70 Fizyolojik Yararlar 17 En fazla yararı düşük başlangıç egzersiz fonksiyonu olan hastalar elde ederler. MI Fonksiyonel kapasitede iyileşme (güçlü kanıt) Kardiyak arrest İyileşmiş kardiyovasküler etkinlik Ölüm Aterojenik ve trombolitik risk faktörlerinde azalma Koroner kan akımında iyileşme Azalmış miyokardiyal iskemi ve koroner ateroskleroz ciddiyeti Kardiyovasküler hastalık mortalite riskinde azalma McArdle, et al., 2001). Thompson PD, Franklin BA, Balady GJ, et al: Exercise and acute cardiovascular events placing the risks into perspective. A scientific statement from the American Heart Association Council on Nutrition, Physical Activity, and Metabolism and the Council on Clinical Cardiology. Circulation 2007;115: 2358-68 15 Jelinek HF, Huang ZQ, Khandoker AH, Chang D, Kiat H. Cardiac rehabilitation outcomes following a 6-week program of PCI and CABG Patients. Front Physiol. 2013 Oct 30;4:302. Lawler PR, Filion KB, Eisenberg MJ. Efficacy of exercise-based cardiac rehabilitation post-myocardial infarction: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Am Heart J Oct 2011; 162: 571-584. Lam G, Snow R, Shaffer L, La Londe M, Spencer K, Caulin-Glaser T. The effect of a comprehensive cardiac rehabilitation program on 60-day hospital readmissions after an acute myocardial infarction. J Am Coll Cardiol 2011; 57:597, doi:10.1016/S0735-1097(11)60597-4. Psikososyal Yararlar Kardiyak rehabilitasyon sırasında iskemik olayı deneyimleyen hastalar Postoperatif angina Depresyon ve anksiyetede azalma Sol ventriküler ejeksiyon fraksiyonu <%35 Kendine güvenin artması New York Heart Association grade III veya IV konjestif kalp yetmezliği Azalmış hastalık davranışı Postoperatif periyodda ventriküler taşikardi veya fibrilasyon Artmış sosyal etkileşim Egzersiz ile SKB’nda 10 vuru düşme Ev işleri/hobilere yeniden başlama Egzersizle miyokardiyal iskemisi olan hastalar Seksüel aktivitelere yeniden başlama Aritmi riski olan hastalar (Post-MI 6 hafta) İşe/mesleğe geri dönüş Egzersiz sırasında aktif iskemi Yaşamı tehdit eden supraventriküler aritmi 16 Riskli Hastalar Kanıt-Doz İlişkisi Kardiyak rehabilitasyon sırasında herhangi majör yan etki gelişimi 60.000-80.000 saatlik süpervize egzersizde 1 olay 13 18 Yohannes AM, Doherty P, Bundy C, Yalfani A. The long-term benefits of cardiac rehabilitation on depression, anxiety, physical activ ity and quality of life. Journal of Clinical Nursing 2010; 19(19-20):2806-2813. Hamm LF, Wenger NK, MD, Arena R, Forman DE, Lavie CJ, Miller TD, Thomas RJ. Cardiac Rehabilitation and Cardiovascular Disability: Role in Assessment and Improving Functional Capacity. Journal of Cardiopulmonary Rehabilitation and Prevention 2013;33:1-11 3 22.06.2015 Kardiyak Rehabilitasyon Bakım Yolu 19 Faz 1 Değerlendirme Eğitim 20 Rehabilitasyon Fazları 21 22 Risk faktörlerinin belirlenmesi Risk sınıflandırılması Uygun bireysel bilgilendirme (geçmişteki deneyimleri, algılaması, başa çıkma stratejisi, kişilik özellikleri dikkate alınmalı) Psikolojik faktörler Risk faktörleri ve yaşam tarzı Sosyal, mesleki ve kültürel özellikler En önemli faktör hatırlanması Egzersiz/mobilizasyon Derecelendirilmiş egzersiz Yürüyüş programı Merdiven inip çıkma Hastaya spesifik olmalı Eşler ve/veya diğerleri programa dahil edilmeli. Faz 1 23 Hastaneden taburcu olmadan akut bakımın temel bir parçası olarak hastalara sunulmalı. Gelecekteki kardiyak rehabilitasyon için fiziksel, psikolojik ve sosyal ihtiyaçların değerlendirilmesi Bu ihtiyaçların karşılanması için yazılı bireysel plan konusunda uzlaşıya varılması Etkili ilaç reçetesi ve kullanım, yararlar ve yan etkiler konusunda eğitim Kardiyak rehabilitasyon konusunda yazılı eğitim verilmeli, hastadan da yazılı sonuç istenmeli. Faz 1 24 • Hastanede taburcu olmadan önce geçirilen dönemdir. Faz1 • 5-10 gün Faz2 Faz3 Faz4 • Taburcu olduktan sonra başlayan dönemdir. • Hasta eğitimi ve sürekli takip 2-12 hafta • Dış hasta eğitimi ve yapılandırılmış egzersizlerin yer aldığı evre 3-9 ay • Hastanın kendini izlediği devre Taburculuk kriterleri Ambulatuar olmak Merdiven inip çıkabilmek Kendi günlük yaşam aktivitelerine katılabilmek Faz 2 için bireysel ev-yürüme programı verilmelidir. Fiziksel aktivite seviyesinin kendi değerlendirmesinin basit yolu öğretilmeli (kalp hızı ölçümü ve Borg skalası) Kendini izleme becerisi konusunda eğitim Brav erman DL: Cardiac rehabilitation: a contemporary rev iew. Am J Phys Med Rehabil 2011;90:599Y611. 4 22.06.2015 Faz 1 Aktivite Programı 25 AKTİVİTE Aktiviteler hastaya göre özel planlanmalıdır. Kademeli olarak artan bir program tercih edilmelidir. Aktivite programları 1-2 MET aralığında olmalıdır. Yatakta İstirahat Oturma Yatak Transferleri Ayakta Durma Faz 1 Döneminde Modifikasyon Gerektiren Komplikasyonlar MET DEĞERİ 28 Büyük infarkt alanı 1.0 1.0-1.5 İstirahat kalp hızının yüksek olması 1.5 1.5-2.0 Yürüme (1.5 km/h) 2.0 Merdiven İnme 5.0 Merdiven Çıkma 2.0-12.0 Koşma (8km/h ) 8.0 Koşma (9km/h ) 10.0 26 Angina Pectoris Aşırı yorgunluk 4 günden fazla süren yatak istirahatı Faz 2-Taburculuk Sonrası Erken Dönem Taburculuk sonrası ilk fazdır. Rehabilitasyonun en kritik aşaması olarak kabul edilir. Yaşam stili ve risk faktörleri ile ilgili modifikasyonların hayata geçirildiği dönemdir. Hastalar izole ve güvensiz hissedebilir. Yüksek seviyede anksiyete olabilir. Hastaların ve ailelerin doğru sağlık profesyonellerine ulaşabilmeleri önemlidir. Mevcut servise bağlı olarak, kardiyak rehabilitasyon ekibiyle temas telefonla olabilir. Risk faktörlerinin modifikasyonuna başlanır ve Faz 1’de başlatılan amaçlar gerçekleştirilir. Pedometrelerin kullanımı ev yürüme programının izlenmesi konusunda KR ekibine ve hastalara yardımcı olur. 27 29 Kim C, Kim BO, Lim KB, Kim YJ, Park YB. The Effect of Power-walking in Phase 2 Cardiac Rehabilitation Program. Ann Rehabil Med. 2012 Feb;36(1):133-40. Faz 2 30 Ayaktan KR katılım oranı düşük. Taburculuktan önce Faz 2 için bireysel aktivite planı hazırlanmalı Artan yürüyüş planı güvenli ve gerçekçi Yoğunluk <4 MET Yürüyüş günlük 30dk’ya artırılmalı Borg <13 Eğitim İlgili olmalı Geribildirim verilmeli Kolaylaştırmalı İlerleme için ödüllendirme olmalı 5 22.06.2015 Faz 2 Hastalar belli dönemlerde hastaneye gelerek sağlık mensuplarından modifikasyonlarla ilgili yardım alırlar. Bununla beraber gözetim altında monitörize şekilde hafif şiddette egzersizlerle başlanır. Yoğunluk 4 Met’ten az olmalı. Egzersizler kısa sürelerle başlanıp 30 dk’ya getirilmelidir Borg skalası 12-14 arası olmalıdır. Yürüyüş için pedometre kullanılabilir. Bu dönem dikkatle izlenmesi gereken dönemdir. Aritmi, dispne ve anjina pectorisin en sık görüldüğü dönemdir. İnsizyon bölgesi 6 hafta kadar sürede iyileşmektedir. Faz 3 Kardiyovasküler enduransın arttırıldığı ve yoğun aerobik egzersizlerin yapıldığı dönemdir. KABG cerrahisi geçirmiş hastalarda insizyon bölgesi iyileştikten, MI geçirmiş hastada miyokartta sağlam bir skatris dokusu geliştikten sonra başlar. Bu dönemde hastanın maksimal kalp atım sayısı ET ile belirlendikten sonra hastane gözetimiyle beraber koşu bandı veya bisiklet egzersizleri uygulanır. Bu hastalara kardiyak kapasitenin üzerine çıkılmasını engellemek için monitörizasyon yaptırılır. İskemi ve disritmi riski göz önünde bulundurulmalıdır. Faz 3 Eğitim (haftada 1 )ve yapılandırılmış egzersiz programını içerir. Önceki fazlarda başlatılan çok faktörlü risk faktör değişiklikleri ve eğitim devam eder. Yapılandırılmış egzersiz anahtar elementtir. Güvenli ve etkili egzersiz programı önemlidir. Hastanın kendini izlemesi hakkında eğitim verilir. İzleme ve geri bildirim devam eder. Hastane bazlı olabilir (en az 2 seans). İlk yarısı hastane bazlı, ikinci yarısı toplumda olabilir. Bu model Faz 4’e geçişi kolaylaştırır. 31 Egzersiz Programının Hazırlanması 34 Egzersiz Yoğunluğu Egzersiz Progresyonu Egzersiz Tipi Egzersiz Süresi Egzersiz Şiddeti 32 35 Egzersiz Şiddeti Maksimum Oksijen Tüketiminin %40-85 Maksimal Kalp Atım Hızının %55-85 33 Egzersiz Süresi 15-60 dakika Egzersiz Sıklığı Haftada 3-5 kez Tipi Büyük kas gruplarını içermeli, uzun süreli aerobik egzersiz Progresyon Hastanın bireysel kondisyonuna göre Özel Durumlar-I Ek rahatsızlıklara göre egzersizlerin tipi, şiddeti, sıklığı değiştirilebilir. Hipertansiyon Egzersiz sıklığı haftada 3-5 defa olmalıdır. Hrmax %50-75 seviyelerinde olması gerekir. İzometrik aktiviteler tercih edilmez ! Endurans için düşük direnç ve çok tekrar tercih edilir. 36 Hipotansiyon Egzersiz sırasında kan basıncında düşme ciddi derecede kardiyovasküler problem meydana getirebilir. Yetersiz ısınma, soğuma, ani durma kan göllenmesi ve sonucunda venöz yetersizliğe sebep olur. 6 22.06.2015 Özel Durumlar-II 37 40 Hipoglisemi Egzersiz sırasında ve sonrasında hipoglisemiyi önlemek için insülinden kaçınılmalıdır. Kan glukoz seviyeleri takip edilmelidir. Enjeksiyon bölgesine egzersizden kaçınılmalıdır. Egzersiz sonrası karbonhidrat alımına önem verilmelidir. Hiperglisemi Kan şekeri > 300 mg/l ise egersize ara verilmelidir. Diyetine dikkat edilmelidir. Periferik Damar Hastalığı Haftada 3-5 gün Tolere edebildiği yoğunlukta Yürüyüş ve alt bacak egzersizlerini içeren (bisiklet) egzersizler eklenmelidir. Faz 4 - İdame Dönemi Doktor kontrolünün azaldığı; kazanılan bilgi, beceri, yaşam tarzı ve alışkanlıkların daha çok hasta tarafından idame ettirildiği dönemdir. Kazanılan kardiyovasküler dayanıklılık egzersizler devam ettrilmediği sürece kısa süre içerisinde kaybolur. 38 Kardiyak Rehabilitasyon Kanıtları Egzersiz testinde 7 MET ve üzerine çıkan hastalar ağır işçilik hariç mesleklerine dönebilir. 5-7 MET seviyesindeki hastalar sedanter işleri yapabilirler. 3-4 MET düzeyindekiler için işe dönüş yasaktır. Mortalitede azalma Morbiditede azalma Sniehotta FF, Gorski C, Araújo-Soares V. Adoption of community-based cardiac rehabilitation programs and physical activ ity following phase III cardiac rehabilitation in Scotland: A prospectiv e and predictiv e study. Psychology and Health Vol. 2010,25(7):839–854 39 41 Tekrarlayan MI Planlanmamış hastaneye yeniden başvuruda maliyet açısından %28-56 azalma Fonksiyonel kapasite ve yaşam kalitesinde iyileşme İşe erken dönüşü sağlama, kendini-yönetme becerisini geliştirme Sekonder koruma Kan basıncı ve kolesterol yönetimi Kardiyoprotektif ilacın reçetelenmesi Heran BS, Chen JM, Ebrahim S et al. (2011) Exercise-based cardiac rehabilitation for coronary heart disease. Cochrane Database of Systematic Reviews Issue 7: CD001800 National Clinical Guideline Centre (2013) Post myocardial infarction: secondary prevention in primary and secondary care for patients following a myocardial infarction (full guideline). National Clinical Guideline Centre (2010) Chronic heart failure: national clinical guideline for diagnosis and management in primary and secondary care. 42 7 22.06.2015 43 46 Gielen S, Laughlin MH, O'Conner C, Duncker DJ. Prog Cardiovasc Dis. 2015 Jan-Feb;57(4):347-55. 44 47 45 48 8 22.06.2015 49 Kalp Yetmezliği Kalp yetmezliği olan hastalarda egzersiz temelli KR egzersiz kapasitesinde ve 6 aylık takip boyunca hastaneye başvurma sayısında anlamlı iyileşmelerle ilişkilidir. Perkutan koroner girişim 50 dakika, 3 gün/hafta, 6 hafta İstirahat kalp hızı, maksimal kalp hızı, istirahat sistolik ve diastolik kan basıncında, yağ profilinde iki grup arasında fark yok. VO2max PW grup (36.03±5.69 ml/kg/min) >UW grup (29.73±5.63 ml/kg/min) Lewinter C, Doherty P, Gale CP, Crouch S, Stirk L, Lewin RJ, LeWinter MM, Ades PA, Køber L, Bland JM2. Exercise-based cardiac rehabilitation in patients with heart failure: a meta-analysis of randomised controlled trials between 1999 and 2013. Eur J Prev Cardiol. 2014 Nov 14. pii: 2047487314559853. Ejeksiyon fraksiyonu korunmuş kalp yetmezliği olan hastalarda egzersiz eğitimi, sol ventrikül sistolik veya diastolik fonksiyonunda anlamlı değişiklik olmaksızın kardiyorespiratuar uygunluk ve yaşam kalitesinde iyileşme ile ilişkilidir. Pandey A, Parashar A, Kumbhani DJ, Agarwal S, Garg J, Kitzman D, Lev ine BD, Drazner M, Berry JD. Exercise training in patients with heart failure and preserv ed ejection fraction: meta-analysis of randomized control trials. Circ Heart Fail. 2015 Jan;8(1):33-40. 50 Merkez-Ev Temelli Egzersizler Merkez-temelli KR fiziksel aktivite alışkanlığını iyileştirmek ve korumak için yeterli değil. Ev-temelli programlar daha başarılı olabilirler ancak literatür bilgisi sınırlı. Aktivite alışkanlığını iyileştirmek için başarılı girişimler bulmak konusunda daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. 51 52 53 ter Hoeve N, Huisstede BM, Stam HJ, van Domburg RT, Sunamura M, van den Berg-Emons RJ. Does cardiac rehabilitation after an acute cardiac syndrome lead to changes in physical activity habits? Systematic review. Phys Ther. 2015 Feb;95(2):167-79. doi: 10.2522/ptj.20130509. Epub 2014 Oct 2. Cardiac rehabilitation for people with heart disease: 54 an overview of Cochrane systematic reviews 6 Cochrane sistematik derleme (148 randomize kontrollü çalışma) MI veya perkutan koroner girişim veya kalp yetmezliği olan düşük riskli hastalar Yalnızca olağan bakıma kıyasla egzersiz temelli kardiyak rehabilitasyon programının eklenmesinin Mortalite üzerine etkisi yok Hastaneye başvuruyu azaltır Yaşam kalitesini iyileştirir Psikolojik ve eğitim temelli girişimler Mortalite ve morbidite üzerine etkisi çok az veya yok Yaşam kalitesini iyileştirir Ev ve merkez temelli programlar Yaşam kalitesini iyileştirmede benzer etkiye sahip Benzer sağlık bakım harcamasına sahip Egzersiz temelli kardiyak rehabilitasyon etkili ve güvenli bir tedavi yöntemidir Gelecekteki çalışmalar Anderson L, Taylor RS.. Cochrane Database Syst Rev . 2014 Dec 12;12:CD011273. doi: 10.1002/14651858.CD011273.pub2. Metodların raporlanması Gerçek dünya pratiğinin daha iyi olması ve yüksek riskli hastaların katılması, akılcıl KR modellerinin sağlanması ve rehabilitasyona uyumu artırmak için etkili girişimlerin tanımlanması 9 22.06.2015 55 5 ana komponent Servislerin kaynağı ve ulaşılabilirlik Değerlendirme ve kısa süreli izlem İyileşme ve uzun süreli koruma Yaşam tarzı/davranışsal modifikasyon ve ilaca uyum Değerlendirme ve servislerin kalitesinin iyileşmesi Programların uzun süreli sonuçları Eğitimin farklı alanlardaki sonuçları değerlendirilmeli. Hastaların rehabilitasyondan memnuniyetlerini sorgulayan ölçümler kullanılmalı 58 Normal fonksiyona geri dönme, egzersiz programlama Kardiyak Rehabilitasyon Gelecek çalışmalar-Sonuç ölçümleri Risk faktörlerinin belirlenmesi Programın etkinliği, hastaneye yeniden başvuru, ölüm Kardiyak Rehabilitasyon Gelecek çalışmalar-Hasta popülasyonu Genç hastalar Çok sayıda komorbiditesi olan yaşlı hastalar Nörolojik, romatolojik hastalar Kardiyoloji grubu içinde egzersiz eğitiminden yarar görebilecek yeni hasta popülasyonları Faz içerikleri detaylandırlmalı Ana prensiplere bağlı kalınarak bireysel farklılıklara izin veren programlar oluşturulmalı. Programların uzun süreli sonuçları Hastaların rehabilitasyondan memnuniyetlerini sorgulayan ölçümler Kardiyak Rehabilitasyon 56 59 Teşekkürler 57 Gelecek çalışmalar-Rehabilitasyon Faz içerikleri detaylandırlmalı Ana prensiplere bağlı kalınarak bireysel farklılıklara izin veren programlar oluşturulmalı. Hastanın programda aktif yer aldığı programlar oluşturulmalı. Ulaşılabilir, hayata geçirilebilir ve sürdürülebilir dinamik programlar oluşturulmalı. Standart eğitim değil, verilen eğitimin aynı standart eğitim etkisine sahip olduğu programlar uygulanmalı. 10