KAN VE KAN ÜRÜNLERĠ TRANSFÜZYON GÜVENLĠĞĠ
advertisement
KAN VE KAN ÜRÜNLERĠ TRANSFÜZYON GÜVENLĠĞĠ PROSEDÜRÜ KODU:TH.PR.04 YAYIN TARĠHĠ: ġUBAT 2013 REV. NO:01 REVĠZYON TARĠHĠ:ġUBAT 2016 SAYFA NO/SAYISI 1 / 4 1.0.AMAÇ: Transfüzyon süreci güvenliğini sağlamaya yönelik yöntem belirlemek. 2.0.KAPSAM: Transfüzyon sürecini kapsar. 3.0.KISALTMALAR: 4.0.TANIMLAR: Akut Hemoliz: Hemoglobinemi, hemoglobinüri, ateş, ürperme, titreme, şok, DIC, dispne, göğüs ağrısı, yan ağrısı anksiete ve baş ağrısı. Fibrilasyon: Ateşin yükselmesi, titreme, nadiren hipotansiyon Allerji: Kızarıklık, ürtiker, püriritis, dispne, bronkospazm, nadiren hipotansiyon ve anafilaktik şok. Hipovolemi: Dispne, hipertansiyon, pulmoner ödem ve kardiyak aritmi. Bakterial Sepsis: Şok, ateş ya da anormal ısı düşmesi 5.0.SORUMLULAR: Başhekim Sorumlu Başhekim Yardımcısı Transfüzyon Merkezi Sorumlu Hekimi Transfüzyon Merkezi Çalışanları Hekimler Hemşireler 5.1.Doktorun Sorumlulukları: Acil olarak tanımlanan durumlar dışında kan ve kan ürünü uygulanacak olan hasta için Kan Ġstem Formunu doldurmak. Her hasta ve / veya vasisinden “Kan ve Kan BileĢenleri Transfüzyonu Bilgilendirme Onam Formu” nu almak. Kan ve kan ürünleri order isteği aşağıdakileri kapsayacak şekilde tedavi planına yazılmalıdır. Kan ürününü cinsi Hastanın adı soyadı ve protokol numarası Bölümün adı Uygulama miktarı ve oranı Eğer gerekliyse infüzyonda dikkat edilecek öncelikler Eğer gerekliyse basınç mansiyonun kullanımı Pediatrik hastalar için kan ve kan ürünlerinin uygulama volümü cc olarak belirtilmelidir. Pediatrik hastalar 30 kg. „ ın üzerinde ise, ünite olarak yazılabilir. Acil durumlarda cross - mach olmaksızın transfüzyon ihtiyacına karar vermek doktor ve kan istasyonu tarafından imzalanan bir doğrulama ile sağlanabilir.Bu durumda Acil Durumlar Ġçin Ġstem Formu Doldurulur. Onkoloji hastalarında, hastanın doktoru ve kan istasyonu ürünün tahsisinden ve kontrolünden sorumludur. Doktor uygun plazma ihtiyacını kontrol edecek ve hastadan sorumlu olan hemşireyi durumdan haberdar edecektir. KAN VE KAN ÜRÜNLERĠ TRANSFÜZYON GÜVENLĠĞĠ PROSEDÜRÜ KODU:TH.PR.04 YAYIN TARĠHĠ: ġUBAT 2013 REV. NO:01 REVĠZYON TARĠHĠ:ġUBAT 2016 SAYFA NO/SAYISI 2 / 4 5.2. HemĢirenin Sorumlulukları: Kan ve kan ürünlerinin uygulanmasında hasta / vasisi tarafından imzalanan “Kan Ve Kan BileĢenleri Transfüzyonu Bilgilendirme Onam Formu” nun varlığını onaylamak. Kan ürününü göndermek için IV yolun açıklığını sağlamak. Kan İstek Formu nu imza ve tarihlendirme açısından bir diğer hemşire ile birlikte doğrulamak ve kaydetmek. Doktor talimatları doğrultusunda kan akış hızını ayarlamak ya da kesmek. Kan istasyonundan kan ürünün teminini hastanenin tanımlanmış herhangi bir üyesi yapabilir.Kan ve Kan ürününün transferi ,yetkilendirilmiş hizmetli personel tarafından yapılır. Eğer kan ürünü temin edildikten sonraki 30 dakika içinde uygulanmayacaksa, hemşire kan ürününü kan istasyonuna geri göndermekten sorumludur. 6.0.FAALĠYET AKIġI: 6.1.Kan Merkezinden Alınan Kan Veya Kan BileĢeninin Kliniğe Nakli Kan ve kan bileşenleri transfüzyona kadar kan merkezinde saklanır. Yetkilendirilmiş personel tarafından yapılan nakil sırasında, eritrosit süspansiyonları, 2–10 ºC‟de korunmalıdır. Eritrosit ünitlerinin ısısı 1 ºC‟nin altına inmemeli ve 10 ºC‟nin üzerinde olmamalıdır. Bu nedenle de kan merkezi dolabından çıktıktan sonra kullanılmayan kan 30 dakika içinde kan merkezine geri dönmüş olmalıdır. Bu saatten sonra gelen kanlar kan merkezinde imha edilir. Trombositler, 22–24 ºC‟de ve trombosit ajitatöründe korunur. Servise gönderilen trombosit süspansiyonları da 30 dakika içinde takılmayacaksa imha için kan merkezine gönderilmelidir. TDP, 37 ºC su banyosunda poşet veya kılıf içerisinde eritilerek kullanılır. Labil faktörler için plazma eritildiğinde hemen kullanılmalı, buzdolabında saklanmamalıdır. Eritildikten sonra buzdolabı rafında (2-6 ºC) 24 saat stabildir. Eritildikten sonra buzdolabında 24 saat beklediği halde takılmayan TDP ler kan merkezine gönderilerek imha olunur. Ancak asla tekrar dondurulmamalıdır. 6.2. Uygulamadan Önce Yapılacaklar: Kan ve Kan Ürünleri için istem formu doldurulur. Kan ve Kan Ürünleri istemi hekim tarafından tedavi planına yazılmalıdır. Bunun için hastanın dosyası ve kimlik bilekliklerinden kimlik tanımları yapılır, istem formunda Hastanın adı, soyadı, protokol no, tedavi gördüğü bölüm, tanısı, kan grubu, transfüzyon endikasyonu, aynı hastaya daha önce transfüzyon yapılıp yapılmadığı, kadın hasta ise doğum yapıp yapmadığı, kan ve kan ürününün istem gerekçesi, kan ve kan ürününün türü ve miktarı, kan ve kan ürününün planlanan veriliş süresi, hekimin kaşe ve imzası olması gereklidir. Kan ve kan ürünleri uygulanmadan önce hemşire aşağıdakileri yapacak ve bir diğer hemşire ya da doktorla yapıldığını onaylayacaktır. Transfüzyona başlamadan önce, transfüzyon hakkında hastaya bilgi verilmeli, soru sormasına fırsat tanınmalı, aydınlatıcı açıklama yapılmalı ve hastanın yeterince bilgilendiğinden emin olunmalıdır. KAN VE KAN ÜRÜNLERĠ TRANSFÜZYON GÜVENLĠĞĠ PROSEDÜRÜ KODU:TH.PR.04 YAYIN TARĠHĠ: ġUBAT 2013 REV. NO:01 REVĠZYON TARĠHĠ:ġUBAT 2016 SAYFA NO/SAYISI 3 / 4 Bu süreç bilgilendirilmiş onam formunun imzalatılması ile tamamlanır. Hastanın ve transfüzyonu yapılacak kan ve kan bileşeninin doğru olarak tanımlanması çok önemlidir. Bu basamak, kritik bir hatanın saptanabileceği son fırsattır. Bu nedenle tercihen iki yetkili personel tarafından karşılıklı kontrol edilerek uygulanmalıdır. Bu amaçla kullanılabilecek transfer ve izlem formu doldurulmalıdır. Kan ve kan ürününün ilgili birim tarafından teslim alınma saati kayıt altına alınır. Hastanın kan grup belgesinde bildirilen kan grubu ile kan ünitesi üzerindeki etikette yazan kan grubu karşılaştırılmalıdır. Kan bileşeni uygunluk raporundaki kan ünite numarası ile kan ünitesi üzerindeki numara karşılaştırılmalıdır. Kan ünitesi üzerinde “çapraz karşılaştırma uygundur” ifadesi görülmelidir. Kan ve kan ürünleri üzerinde alınma ve son kullanma tarihleri bulunmalıdır. Kan ünitesi üzerindeki son kullanım tarihinin geçmemiş olduğu kontrol edilmelidir. Ürün üzerinde depolama sıcaklığı bulunmalıdır. Torbadan sızıntı olup olmadığı, ürün renginde değişiklik, içerisinde pıhtı veya partikül varlığı kontrol edilmelidir. Mikrobiyoloji testlerinin çalışılmış ve sonuçlarının negatif olduğunu gösterir etiket olmalıdır. Hekimin hastaya verilecek kan bileşeni ve miktarı ile ilgili istemi görülmelidir ve ürünün planlanan veriliş süresi bildirilmelidir. Transfüzyona başlanmadan önce, hastanın başlangıç vücut ısısı, kan basıncı, nabız ve solunum sayısı kaydedilmelidir. IV yolun açıklığını doğrulanmalıdır. Kol bandı olmayan ameliyattaki hastalar için Acil Kan İstem Formu ile kan ürünü etiketi tamamen uyuşmalıdır. 6.3.Uygulama Esnasında Yapılacaklar: Transfüzyonu başlatan kişi; transfüzyona başlanan günü, saati, transfüze edilen bileşeni, transfüzyon hacmini ve ISBT numarasını kaydetmelidir. Hastanın adı soyadı ve doğum tarihi (gün, ay, yıl) sorularak ve kimlik tanımlayıcıdan bakılarak kan bileşeni uygunluk raporundaki kimlik bilgileri ile karşılaştırılmalıdır. 6.4.Transfüzyon izlemi: Kan bileşenlerinin transfüzyonu sırasında hastanın dikkatle gözlenmesi zorunludur. Özellikle ciddi transfüzyon reaksiyonlarının görülme olasılığının daha yüksek olduğu transfüzyonun başlangıç dakikaları önemlidir. Transfüzyonun ilk dakikalarında İnfüzyon hızı yavaş olmalıdır. Transfüzyonun ilk 15 dakikası sağlık çalışanı tarafından hasta başında izlenerek, yaşamsal bulgular değerlendirilir ve kayıt altına alınmalıdır. Eğer KAN VE KAN ÜRÜNLERĠ TRANSFÜZYON GÜVENLĠĞĠ PROSEDÜRÜ KODU:TH.PR.04 YAYIN TARĠHĠ: ġUBAT 2013 REV. NO:01 REVĠZYON TARĠHĠ:ġUBAT 2016 SAYFA NO/SAYISI 4 / 4 bir sorun yoksa transfüzyon hızı arttırılarak, ürünün istendiği sürede infüzyonunun tamamlanması sağlanır. Transfüzyonun tamamlandığı saat kayıt edilmelidir. Kan bileşenleri, klinik etkinlik, güvenlik ve uygulanım kolaylığı açısından, önerilen sürede transfüze edilmelidir. Eritrosit süspansiyonu için bu süre 4 saati aşmamalıdır. Trombosit transfüzyonu için kritik bir süre olmamakla beraber, normalde 30 dakikada transfüze edilir. Taze donmuş plazma, 370C su banyosunda 15–20 dakikada çözülür ve çözündükten sonra 4 saat içinde transfüzyon tamamlanmış olmalıdır. Transfüzyon süresince her 30 dakikada bir ve tamamlanmasını izleyen birinci saatte yaşamsal fonksiyonlar tekrar kayıt edilmelidir. 6.5. Transfüzyon reaksiyonu olduğu zaman yapılacaklar; • Transfüzyonu durdurmak, • Serum fizyolojik infüzyonu başlatmak, • Hayati bulguları almak ve kaydetmek, • Doktora haber vermek, • Kan istasyonuna haber vermek, • Kan istasyonuna; kan torbasını, iğnesi çıkarılmış kan setini göndermek, • Hekim istemine göre Reaksiyondan bir saat sonra idrar örneğini laboratuara,ayrıca infüzyon yapılmayan diğer koldan alınan kan örneğini transfüzyon merkezine gönderilir. “Kan Ve Kan Ürünleri Transfüzyon Reaksiyonları Bildirim Formu” doldurulur. • Bu transfüzyonla ilgili tüm form ve etiketler kan merkezine gönderilir. 6.6. Transfüzyon Tamamlandığında Yapılacaklar; • IV yolun açık kalmasını sağlamak, • Uygulamayı ve hastanın cevabını kaydetmek, 7.0.ĠLGĠLĠ DOKÜMANLAR: 7.1. Kan Ve Kan BileĢenleri Transfüzyonu Hasta Bilgilendirme Ve Rıza Belgesi 7.2. Kan Ve Kan BileĢenleri Ġstem Formu 7.3. Acil Kan Ġstem Formu 7.4. Kan Ve Kan Transfüzyonu Ġzlem Formu 7.5. Kan Ve Kan Ürünleri Transfüzyon Reaksiyonları Bildirim Formu
