M. 1-2 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Prof.Dr. Ali GÜZEL Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Saim OCAK Yrd. Doç. Dr. Ercüment ÖZKARACA Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İŞ KANUNLARI II Yayın No : 2797 Hukuk Dizisi : 1373 1. Baskı - Kasım 2012 – İSTANBUL ISBN 978 - 605 - 377 - 819 - 6 Cop­yright© Bu ki­ta­b›n bu bas›s› için Tür­ki­ye’de­ki ya­y›n hak­la­r› BE­TA Ba­s›m Ya­y›m Da­¤›­t›m A.fi.’ye ait­tir. Her hak­k› sak­l›­d›r. Hiç­bir bö­lü­mü ve pa­rag­ra­f› k›s­men ve­ya ta­ ma­men ya da özet ha­lin­de, fo­to­ko­pi, fak­si­mi­le ve­ya bafl­ka her­han­gi bir fle­kil­de ço­¤al­ t›­la­maz, da­¤›­t›­la­maz. Nor­mal öl­çü­yü aflan ik­ti­bas­lar ya­p›­la­maz. Nor­mal ve ka­nu­nî ik­ti­ bas­lar­da kay­nak göste­ril­me­si zo­run­lu­dur. Dizgi:B e t a B a s ı m A . Ş . Baskı - Cilt : Pasifik Ofset Cihangir Mah. Güvercin Cad. No: 3 Baha iş Merkezi A Blok Avcılar/İSTANBUL Sertifika No: 12027 Tel: 0212 412 17 77 Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık Beta BASIM YAYIM DA⁄ITIM A.Ş. Narlıbahçe Sokak Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77 Fax: (0-212) 513 87 05 - 511 36 50 e-mail: www.betayayincilik.com III ÖNSÖZ Ülkemizde, diğer hukuk dallarından (örneğin Medeni Hukuk, Ticaret Hukuku, Ceza Hukuku) farklı olarak, gerek İş Hukuku ve gerekse Sosyal Güvenlik Hukukunun tüm alanlarını kapsayacak genel nitelikli kanunlaştırmaların yapılmamış olması, mevzuatın dağınık bir görünüm sunması sonucunu doğurmakta ve bir bütünlük içinde izlenmesini güçleştirmektedir. Bilindiği üzere, 01.07.2012 tarihinde Türk Borçlar Kanunu yürürlüğe konulmuştur. Sözü edilen Kanunda, özel hukuka ilişkin diğer alanlarda olduğu gibi, Bireysel İş Hukukuna ilişkin olarak da önemli düzenlemeler yer almaktadır. Bireysel İş Hukuku alanında, Türk Borçlar Kanunu’nun hizmet sözleşmelerine ilişkin hükümlerinin (m.393 vd.) yanı sıra, 4857 sayılı İş Kanunu, 854 sayılı Deniz İş Kanunu ve 5953 sayılı Basın İş Kanunu yürürlüğe konulmuştur. Toplu İş Hukuku alanındaki kanunlaştırma ise, aynı tarihte yürürlüğe konulmasına ve birbirini tamamlamasına karşın, iki ayrı kanun olan 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ve 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu ile yapılmıştı. 07.11.2012 tarihinde, 2821 ve 2822 sayılı Kanunlar yürürlükten kaldırılarak, tek bir Kanun olan 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu yürürlüğe konulmuştur. Kamu görevlilerinin sendikal hakları açısından ise 6289 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu ise yürürlüğe konulmuştur. Kısa bir süre önce de iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak, çalışma ve sosyal güvenlik hak ve yükümlülükleri bakımından büyük öneme sahip olan, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30.06.2012 tarihinde yayımlanmıştır. Sözü edilen Kanunla kamu ve özel olmak üzere tüm işyerleri kapsama dahil edilmektedir. 6331 sayılı Kanunun hükümleri işyerlerinin niteliğine göre farklı tarihlerde yürürlüğe girecektir. İş Hukukuna ilişkin çok sayıdaki söz konusu kanun metinlerinin ve değişikliklerinin sistematik bir bütünlük içinde, öğrencilerimizin ve diğer ilgili çevrelerin hizmetine sunulması bir gereksinim olarak ortaya çıkmaktadır. Bu Derlemenin yeni basısı da belirtilen amaç doğrultusunda hazırlanmıştır. Bu Derlemede, mevzuatın gelişim seyrini daha kolay izleyebilmek amacıyla; mevzuatta yer alan madde, fıkra, cümle ve ibarelerde değişiklik yapan IV kanunlar, sayı ve kabul tarihleri ile birlikte, ilgili yerlerde parantez içinde belirtilmiş ve sözü edilen değişikliklere ilişkin gerekli görülen hususlar madde sonlarında özel olarak notlandırılmıştır. Bunların yanı sıra, mevzuatta yer alan düzenlemelere ilişkin Anayasa Mahkemesi’nin kararları, madde metinlerinde ilgili yerlerde parantez içinde ve madde sonlarında yer verilen özet bilgilerle belirtilmiştir. Ayrıca, madde sonlarında, ilgili Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararlarına kısaca yer verilmiş, gerekli olduğu ölçüde maddeler arasında ilgi kurulmuş ve mevzuat ile ilgili olarak önem arz eden diğer bazı hususlara da değinilmiştir. Derleme kapsamına alınan kanunların 07 Kasım 2012 tarihi itibariyle yürürlükteki metinlerinin doğru bir biçimde yansıtılmasına büyük çaba gösterilmiş olmakla birlikte, dikkatimizden kaçmış bazı hataların, yeni basılarda düzeltilmesine, okuyucunun uyarıları da büyük katkı sağlayacaktır. Bu Derlemenin dizgi ve sayfa düzenlemelerini büyük bir titizlik ve özveriyle gerçekleştiren Müge Günbaş ile basım ve yayımı gerçekleştiren Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.’nin değerli yöneticisi Seyhan Satar başta olmak üzere tüm çalışanlarına ayrı ayrı teşekkür etmeyi yerine getirilmesi gereken zevkli bir görev saymaktayız. Prof. Dr. Ali GÜZEL İstanbul, Eylül 2012 V İÇİNDEKİLER ANAYASA (Başlangıç ve İlgili Maddeler).......................................................................... 1 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası........................................................................................ 3 BORÇLAR KANUNU (Hizmet Sözleşmeleri İle İlgili Maddeler)................................... 17 Türk Borçlar Kanunu......................................................................................................... 19 BİREYSEL İŞ HUKUKUNA İLİŞKİN KANUNLAR................................................ 45 İş Kanunu............................................................................................................................ 47 İş Kanunu (1475, m.14).................................................................................................... 121 Deniz İş Kanunu .............................................................................................................. 127 Basın İş Kanunu ............................................................................................................... 153 BİREYSEL İŞ HUKUKU İLE İLGİLİ Dİ⁄ER KANUNLAR................................... 167 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu...................................................................................... 169 Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun.......................................................... 205 Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun.............. 219 Mesleki Eğitim Kanunu .................................................................................................. 223 Umumi Hıfzıssıhha Kanunu (İlgili Maddeler) .............................................................. 253 Hafta Tatili Hakkında Kanun......................................................................................... 257 Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun..................................................... 261 Öğle Dinlenmesi Kanunu............................................................................................... 265 İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun...................................................... 269 İlave Tediye Hakkında Kanun........................................................................................ 273 Terörle Mücadele Kanunu (İlgili Maddeler).................................................................. 277 TOPLU İŞ HUKUKUNA İLİŞKİN KANUNLAR..................................................... 281 Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu................................................................. 283 Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu....................................... 339 İŞ MAHKEMELERİ KANUNU.................................................................................... 383 İş Mahkemeleri Kanunu.................................................................................................. 385 VI