Soluk Almayla İlişkili Kas Potansiyellerin Neden Olduğu Kalp Pili İnhibisyonu Dr. Sercan OKUTUCU, Dr. Hamza SUNMAN, Dr. Kudret AYTEMİR, Dr. Ali OTO Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, Ankara ÖZET Kalıcı kalp pili implantasyonu artıkça kalp pili disfonksiyonları da klinik uygulamada sıkça görülmeye başlanmıştır. Bu olguda soluk alma ile ortaya çıkan çizgili kas potansiyellerine bağlı bir kalp pili disfonksiyonu örneği sunulacaktır. A NAHTAR K ELİMELER Kalıcı kalp pili, inhibisyon, miyopotansiyeller, soluk alma Pacemaker Inhibition Caused by Myopotentials Associated with Deep Inspiration ABSTRACT With the increasing frequency of the cardiac pacemaker implantations, pacemaker dysfunction are seen more often in clinical practice. In this paper, we aimed to present a case with pacemaker inhibition caused by myopotentials associated with deep inspiration. K EYWORDS Bradycardia, dual chamber pacemaker, deep inspiration, inhibition, myopotentials İLETİŞİM ADRESİ Dr. Kudret AYTEMİR Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı, Ankara Soluk Almayla İlişkili Kas Potansiyellerin Neden Olduğu Kalp Pili İnhibisyonu Olgu Altmış yedi yaşında kadın hasta bölümümüze tekrarlayan baş dönmesi ve bayılma yakınmalarıyla başvurdu. Hastanın 15 yıldır hipertansiyonu vardı ve ramipril 5mg ile kan basınçları düzenli seyrediyordu. Hastaya 3 yıl önce atriyoventriküler tam blok nedeniyle çift odacıklı kalıcı kalp pili (St. Jude IdentityTM ADx DR Model 5380 jeneratör, IsoflexTM S 1646T/58cm ve IsoflexTM S 1642T/52cm bipolar elektrotlar) implantasyonu yapıldığı öğrenildi. Başvuru öncesinde düzenli aralıklarla yapılmış olan kalp pili kontrollerinde, normal sınırlarda elektrot empedansı ile birlikte elektrotların algılama ve uyarı eşikleri normal düzeylerde bulunmuştu. Fizik incelemede normal kardiyovasküler sistem bulguları saptandı. Transtorasik ekokar- 101 diyografi, serum biyokimyası ve tam kan sayımı normal sınırlardaydı. Elektrokardiyogramda (EKG) P dalgalarından sonra QRS yanıtının olmadığı duraklamalar izlendi (Şekil 1). Göğüs grafisi ve kalıcı kalp pili kontrolünde elektrot kırığı ya da kalıcı kalp pili işlev bozukluğu saptanamadı. Normal sınırlarda batarya ömrü, elektrot empedansı ile birlikte elektrotların algılama ve uyarı eşikleri normal düzeylerde olduğu görüldü. Olası kalp pili işlev bozukluğunu ortaya çıkarmak için yapılan yüzeyel manevralar ile ventriküler impedansında artış ya da duraklama indüklenemedi. Bunun üzerine hastaya 24 saatlik ambulatuvar EKG izlemi yapıldı ve günde 10-15 kez olan bazal EKG’de saptanan duraklamalara benzer dönemler izlendi. Hasta kalıcı kalp pili disfonksiyonunun nedenini ŞEKİL 1 Atrial sense ve ventriküler pace ritmi, 8. ve 9. P dalgasından sonra QRS yanıtı yok. CİLT 9, SAYI 2, Haziran 2011 102 Türk Aritmi, Pacemaker ve Elektrofizyoloji Dergisi saptamak için yakın gözlem amacıyla hastaneye yatırıldı. Servis izlemlerinde gözlenen bradikardik dönemler incelendiğinde tüm duraklamaların derin soluk almayla başladığı gözlendi (Şekil 2A). Hastaya tekrar kalp pili kontrolü yapıldı ve derin soluk almayla birlikte oluşan kas potansiyellerinin ventriküler elektrodun inhibisyonuna neden olduğu saptandı (Şekil 2B). Elektrotlar arasında cross-talk saptanmadı ve atriyal elektrot normaldi. Ventriküler elektrodun duyarlılığının azaltılmasına rağmen soluk almayla gözlenen ventriküler elektrot inhibisyonu düzelmedi. Bunun üzerine hastaya elektrot çıkarılması işlemi yapıldı ve yeni elektrotlar uygun yerlere yerleştirildi. Hastanın servis ve taburculuk sonrası 6 aylık izleminde benzer yakınmaları olmadı. Kalp pili kontrollerinde ve 24 saatlik ambulatuvar EKG izlemlerinde herhangi bir disfonksiyon saptanmadı. Tartışma Kalıcı kalp pili implantasyonun hızlı bir şekilde arttığı günümüzde kalp pili fonksiyonları ile ilgili çeşitli sorunlar karşımıza çıkabilir (1- 4). Bunların başında kalp pili uyarı verdiği halde elektrodun bulunduğu kalp boşluğunu uyaramaması (failure to capture) gelmektedir (57). Olgumuzda uyarı artefaktı (spike) olmadığını görmekteyiz. Bundan dolayı uygun olmayan eşik, elektrot ucunun yer değiştirmesi, batarya azalması, ilaç / metabolik bozukluklara bağlı eşik yükselmesi gibi durumları dışlayabiliriz. Karşımıza çıkabilecek diğer bir sorun ise kalıcı kalp pilinden uyarı çıkmamasıdır (spike görülmemesi, failure to output) (1-3). Bu durumun nedenleri arasında aşırı algılama (oversensing), bataryanın tükenmesi, elektrodun kırılması, elektrotta yalıtım kusuru olması, pil bataryası ile elektrodun bağlantısında sorun gibi durumlar bulunmaktadır (5,6). Olgumuzda yapılan kalıcı kalp pili kontrolünde bataryanın bitmediği, impedansın normal sınırlarda olduğu görüldü. Ayrıca DOO modunda veya mıknatıs uygulamasında kalp pilinin normal çalıştığı görüldüğü için batarya, elektrot ve vidalamanın normal olduğu düşünüldü. Soluk almayla ilişkili başta diyafram olmak üzere çizgili kas potansiyellerinin pace- ŞEKİL 2 A. Hastanın servis izlemi sırasındaki monitör kayıtları, duraklamaların derin soluk almayla başladığı gösterilmektedir. B. Kalıcı kalp pili kontrolü, derin soluk almayla birlikte oluşan kas potansiyellerinin ventriküler elektrodun inhibisyonuna neden olduğu gösterilmektedir. CİLT 9, SAYI 2, Haziran 2011 Soluk Almayla İlişkili Kas Potansiyellerin Neden Olduğu Kalp Pili İnhibisyonu maker inhibisyonu yapabileceği bildirilmiştir (5,6). Olgumuzda soluk alma sırasında yüzey EKG’sinde ventrikül cevabı gözlenmezken pil kontrol cihazında kas potansiyellerinin ventriküler uyarı olarak algılanması (Vs) diafragmaya bağlı miyopotansiyellerin yaptığı kalp pili inhibisyonu tanısını desteklemektedir. Sonuç 103 olarak, soluk almayla ilişkili kas potansiyellerin neden olduğu kalp pili inhibisyonu klinik uygulamada karşımıza çıkabilecek kalp pili duraklamalarının nedenlerinden biridir. Hastadan derin bir soluk alması istenerek yapılan kalıcı kalp pili kontrolüyle tanısı kolayca konabilir. K AYNAKLAR 1. van Gelder BM, Bracke FA. P wave over-sensing as a cause of ventricular asystole in a patient with a DDD pacemaker. Pacing Clin Electrophysiol 2002;25:1794; author reply 1794. 2. van Eck JW, van Hemel NM, de Voogt WG, et al. Routine follow-up after pacemaker implantation: frequency, pacemaker programming and professionals in charge. Europace 2008;10:832-7. 3. Kamath PK. Pacemaker follow up guidelines for physicians. J Assoc Physicians India 2007;55 Suppl:66-70. 4. Cengiz M, Okutucu S, Ascioglu S, et al. Permanent pacemaker and implantable cardioverter defibrillator infections: seven years of diagnostic and therapeutic experience of a single center. Clin Cardiol 2010;33:406-11. 5. Barold SS, Ong LS, Falkoff MD, Heinle RA. Inhibition of bipolar demand pacemaker by diaphragmatic myopotentials. Circulation 1977;56:679-83. 6. Peter T, Harper R, Sloman G. Inhibition of demand pacemakers caused by potentials associated with inspiration. Br Heart J 1976;38:211-2. 7. Bernstein AD, Daubert JC, Fletcher RD, et al. The revised NASPE/BPEG generic code for antibradycardia, adaptive-rate, and multisite pacing. North American Society of Pacing and Electrophysiology/British Pacing and Electrophysiology Group. Pacing Clin Electrophysiol 2002;25:260-4. CİLT 9, SAYI 2, Haziran 2011