İşlem Kuralları ve Hisse Gruplaması ABCD Düzenlemesi ile ilgili

İşlem Kuralları ve Hisse Gruplaması
Sermaye Piyasası Kurulunun 30 Ekim 2014 tarihli ve 31/1080 sayılı kararı gereği Borsa İstanbul Pay
Piyasası pazarlarında işlem gören payların belirlenen kriterlere göre A, B, C, D grubu şeklinde
sınıflandırılmasına ilişkin kararının yayınlandığı 30 Ekim 2014 tarihli ve 30 sayılı Haftalık Bülteni ve
Borsa İstanbul’un belirlemiş olduğu A, B, C, D grubu uygulama esasları aşağıda yer almaktadır.
ABCD Düzenlemesi ile ilgili SPK Duyurusu
I) Kurulumuzun 30.10.2014 tarih ve 31/1043 sayılı kararı:
Payları borsada işlem gören yatırım ortaklıklarının, Kurulumuzun II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği’nin
11’inci maddesinde yer alan yatırımcı ilişkileri bölümünün oluşturulmasına veya bu birimin görevlerini yerine
getirmek üzere çeşitli birimlerin belirlenmesine, bu bölümün ortaklık genel müdürü veya genel müdür yardımcısına
ya da muadili diğer idari sorumluluğu bulunan yöneticilerden birine doğrudan bağlı olarak çalışmasına, ortaklık
nezdinde ilgili hüküm kapsamında bir yönetici ile asgari bir personel istihdam edilmesine ve anılan yöneticide
aranan şartlara ilişkin düzenlemelere en geç 31.12.2014 tarihine kadar uyum sağlamaları gerekmekte olup,
belirtilen tarihe kadar uyum sağlamayan ortaklıklar ve yöneticileri hakkında sermaye piyasası mevzuatı
kapsamında işlem tesis edilebileceği hususunun kamuoyuna duyurulmasına karar verilmiştir.
II) Kurul’un i-SPK.101.1 (30.10.2014 tarihli ve 31/1080 s.k.) sayılı İlke Kararı:
ABC Düzenlemesi olarak bilinen, Borsa İstanbul A.Ş.'de işlem gören payların işlem esaslarının farklılaştırılmasına
yönelik Kurulumuz düzenlemelerinin 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve ikincil mevzuatın yürürlüğe girmesi,
Borsa İstanbul’da işlem gören payların işlem esaslarının yeni mevzuat, yeni pazarlar ve son yıllarda halka açılmış
olan şirketler dikkate alınarak gözden geçirilmesi sonucunda;
A) Piyasa, platform veya pazar bakımından;
1) Borsa pay piyasasında işlem gören payların işlem esaslarının belirli özellikleri dikkate alınarak farklılaştırılması
ve bunların sınıflandırılması amacıyla söz konusu payların A, B ve C olmak üzere üç farklı grupta izlenmesine,
2) Pay piyasası dışında kalan; Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP), Serbest İşlem Platformu (SİP), Nitelikli Yatırımcı
İhraç Pazarı ve Gözaltı Pazarı’nda (GP) işlem gören payların genel olarak D Grubu adı altında izlenmesine ve söz
konusu payların içinde bulunduğu piyasa, platform veya pazarın özellikleri dikkate alınarak farklı işlem esaslarına
tabi tutulmasına,
B) Fiili Dolaşımdaki Pay (FDP) değeri bakımından, Borsa tarafından belirlenen değerleme dönemi itibarıyla FDP
değerinin ortalaması;
1) 30 milyon TL ve üzerinde olan payların, A Grubuna dahil edilmesine,
2) 30 milyon TL’nin altında ancak 10 milyon TL ve üzerinde olan payların B Grubuna dahil edilmesine,
3) 10 milyon TL’nin altında olan payların C Grubuna dahil edilmesine,
C) Mevcut veya ilave kurallar bakımından;
1) A Grubu payların;
i) Sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına,
ii) Kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerine konu olabilmesine,
2) B Grubu payların;
i) Sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına,
ii) Kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerine konu olabilmesine,
iii) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi
olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda B grubu
paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu
olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı
ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın
emir kabul edilememesine,
iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak
oranının hesaplanmasında en çok %50’si oranında özkaynak olarak kabul edilebilmesine,
3) C Grubu payların;
i) Piyasa yapıcısı veya likidite sağlayıcısına sahip olması durumunda sürekli müzayede işlem yöntemine tabi
olmasına,
ii) Piyasa yapıcısı veya likidite sağlayıcısına sahip olmaması durumunda tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına,
iii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,
iv) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi
olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda C grubu
paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu
olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı
ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın
emir kabul edilememesine,
v) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak
olarak kabul edilmemesine,
4) D Grubunda Gelişen İşletmeler Piyasasına (GİP) dahil olan payların;
i) Piyasa yapıcısına sahip olması durumunda sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına,
ii) Piyasa yapıcısına sahip olmaması durumunda tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına,
iii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,
iv) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi
olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda D grubu
paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu
olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı
ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın
emir kabul edilememesine,
v) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak
oranının hesaplanmasında en çok %50’si oranında özkaynak olarak kabul edilebilmesine,
5) D Grubunda Serbest İşlem Platformu (SİP) veya Nitelikli Yatırımcı İşlemleri Pazarına (NYİP) dahil olan payların;
i) Tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına,
ii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,
iii) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi
olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda D grubu
paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari % 100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu
olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı
ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın
emir kabul edilememesine,
iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak
olarak kabul edilmemesine,
v) Brüt takas uygulamasına tabi olmasına,
6) D Grubunda Gözaltı Pazarına dahil olan payların;
i) Tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına,
ii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,
iii) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi
olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda D grubu
paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu
olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı
ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın
emir kabul edilememesine,
iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak
olarak kabul edilmemesine,
Ç) Bu kapsamda; A, B, C ve D gruplarında yer alan paylara ilişkin sınıflandırma ve kuralların aşağıdaki tabloda
özetlenen şekliyle kabul edilmesine,
D) Düzenleme kapsamındaki diğer hususlara ilişkin olarak;
1) Yukarıdaki kurallara ek olarak Borsa tarafından belirlenen değerleme dönemi içerisinde ve hesaplama yöntemi
ile Borsa fiyatı pay başına net aktif değerinin 1,5 katı ve üzeri olan menkul kıymet yatırım ortaklıklarının B
Grubu’na, Borsa fiyatı pay başına net aktif değerinin 2 katı ve üzeri olan menkul kıymet yatırım ortaklıklarının C
grubuna dahil edilmesine,
2) Payların sınıflandırılması ve gruplar arası geçiş işlemlerinin belirlenecek değerleme dönemi ve veri seti
üzerinden Borsa tarafından yapılmasına,
3) Borsa’ya ilk defa kote olan şirket paylarının grubu belirlenirken; halka arz edilen payların değerinin dikkate
alınmasına ve söz konusu payların değerlendirme sonrası dahil oldukları grupların kurallarına göre işlem
görmesine,
E) Söz konusu düzenlemenin 2 Ocak 2015 tarihi itibarıyla uygulamaya başlanmasına,
F) Kurulumuzun (1) 23.07.2010 tarihli ve 21/657 sayılı, (2) 23.09.2010 tarihli ve 28/821 sayılı Kararlarının 2
Ocak 2015 tarihi itibarıyla yürürlükten kaldırılmasına
karar verilmiştir.
III) Kurul’un i-SPK.128.9 (30.10.2014 tarihli ve 31/1059 s.k.) sayılı İlke Kararı:
23.07.2010 tarihli ve 21/655 sayılı Kurulumuz kararı ile 19.08.2010 tarihli ve 24/729 sayılı Kurulumuz kararında
fiili dolaşımdaki pay oranı kavramı dışında tutulacak payları tanımlayan “Şirket sermayesinin %5 ve daha fazlasına
sahip olan gerçek ve tüzel kişi ortakların sahip olduğu” ifadesinin, 2 Ocak 2015 tarihinde yürürlüğe girecek yeni
ABC Düzenlemesi kapsamında yapılacak hesaplamalardan itibaren kullanılmak üzere “Şirket sermayesinin %10
ve daha fazlasına sahip olan gerçek ve tüzel kişi ortakların sahip olduğu” şeklinde değiştirilmesine karar
verilmiştir.
A, B, C ve D Grubu Şirketler:
01.01.2015 TARİHİNDEN İTİBAREN ABCD GRUPLARINDA YER ALACAK PAYLAR
D GRUBU
ANSA
ARTI
ASCEL
ASYAB
AYES
BAKAN
BALAT
BASCM
BAYRD
BEYAZ
BMELK
COSMO
DARDL
DENGE
EKIZ
EPLAS
ESEMS
ETILR
FENIS
FRIGO
FVORI
GEDIZ
GENYH
GNPWR
GYHOL
HALKS
HITIT
IDAS
ISBIR
IZFAS
IZTAR
KPHOL
KSTUR
LATEK
MANGO
MCTAS
MEGAP
MEMSA
MENBA
MERIT
METAL
MRTGG
MZHLD
ORMA
OSMEN
PLASP
POLTK
RODRG
SEKUR
SELGD
SERVE
SKPLC
SODSN
TACTR
TCHOL
TKURU
TMPOL
TRNSK
UMPAS
UZERB
VANGD
YAYLA
YBTAS
YESIL
YONGA
D LİSTESİ TOPLAMI
C GRUBU
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
ALNTF
ATSYH
AVIVA
AVTUR
AYCES
BISAS
BRMEN
BURVA
DENIZ
DGZTE
DIRIT
DOBUR
DOGUB
DZGYO
EGPRO
EMNIS
FFKRL
FONFK
GDKGS
GEDIK
GLBMD
GLRYH
HZNDR
IDGYO
INFO
ISATR
ISBTR
ISKUR
KAPLM
KENT
KLNMA
KRGYO
KRONT
KRTEK
LIDFA
LINK
LUKSK
METUR
NIBAS
OYLUM
OZBAL
PKENT
RAYSG
SEKFK
SNPAM
ULAS
YAPRK
YYAPI
C LİSTESİ TOPLAMI
65
B GRUBU
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
48
ACSEL
ADBGR
AGYO
AKGUV
AKSEL
ALKA
ALYAG
ANELT
ARBUL
ATAGY
ATEKS
ATPET
AVGYO
AVOD
BAKAB
BLCYT
BOSSA
BOYNR
BRKO
BRKSN
BURCE
CARFB
CELHA
CMENT
COMDO
CRDFA
DAGHL
DAGI
DENCM
DERIM
DESA
DESPC
DGATE
DITAS
DMSAS
DURDO
ECYAP
EDIP
EGCYH
EGCYO
EGLYO
EMKEL
ERSU
ESCOM
FLAP
FMIZP
GARFA
GEDZA
GEREL
GSDDE
HATEK
IHGZT
IHYAY
INTEM
KAREL
KATMR
KERVT
KLMSN
KNFRT
KRATL
KRSAN
MAALT
MARTI
MERKO
MIPAZ
MRGYO
MUTLU
OLMIP
ORGE
OSTIM
PEGYO
PENGD
PIMAS
PINSU
PKART
PRKAB
PRZMA
PSDTC
RHEAG
RTALB
SAMAT
SANEL
SANFM
SAYAS
SILVR
SKTAS
SONME
SRVGY
TARAF
TGSAS
TSGYO
TUCLK
TUDDF
TUKAS
UTPYA
UYUM
VAKFN
VAKKO
VKING
YATAS
YGYO
YKGYO
YUNSA
B LİSTESİ TOPLAMI
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
103
01.01.2015 TARİHİNDEN İTİBAREN ABCD GRUPLARINDA YER ALACAK PAYLAR
A GRUBU
ADANA
ADEL
ADESE
ADNAC
AEFES
AFYON
AKBNK
AKCNS
AKENR
AKFEN
AKFGY
AKGRT
AKMGY
AKPAZ
AKSA
AKSEN
AKSGY
AKSUE
ALARK
ALBRK
ALCAR
ALCTL
ALGYO
ALKIM
ANACM
ANELE
ANHYT
ANSGR
ARCLK
ARENA
ARMDA
ARSAN
ASELS
ASLAN
ASUZU
ATLAS
AVISA
AYEN
AYGAZ
BAGFS
BANVT
BFREN
BIMAS
BIZIM
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
A LİSTESİ TOPLAMI
PAY DAĞILIMI
A Grubu
B Grubu
C Grubu
D Grubu
TOPLAM
214 PAY
103 PAY
48 PAY
65 PAY
430 PAY
BJKAS
BMEKS
BOLUC
BOYP
BRISA
BRSAN
BRYAT
BSOKE
BTCIM
BUCIM
CARFA
CCOLA
CEMAS
CEMTS
CIMSA
CLEBI
CMBTN
DEVA
DGGYO
DGKLB
DOAS
DOCO
DOHOL
DYOBY
ECBYO
ECILC
ECZYT
EGEEN
EGGUB
EGSER
EKGYO
ENKAI
ERBOS
EREGL
ETYAT
EUHOL
EUKYO
EUYO
FENER
FINBN
FROTO
GARAN
GENTS
GLYHO
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
GOLTS
GOODY
GOZDE
GRNYO
GSDHO
GSRAY
GUBRF
GUSGR
HALKB
HEKTS
HLGYO
HURGZ
IEYHO
IHEVA
IHLAS
IHMAD
INDES
IPEKE
ISCTR
ISFIN
ISGSY
ISGYO
ISMEN
ISYAT
ITTFH
IZMDC
IZOCM
JANTS
KARSN
KARTN
KCHOL
KERVN
KILER
KIPA
KLGYO
KOMHL
KONYA
KORDS
KOZAA
KOZAL
KRDMA
KRDMB
KRDMD
KRSTL
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
KUTPO
KUYAS
LKMNH
LOGO
MAKTK
MEPET
METRO
MGROS
MMCAS
MNDRS
MRDIN
MRSHL
MUTGG
NETAS
NTHOL
NTTUR
NUGYO
NUHCM
ODAS
OTKAR
OYAYO
OZGYO
OZKGY
PAGYO
PARSN
PETKM
PETUN
PGSUS
PNSUT
POLHO
PRKME
PTOFS
ROYAL
RYGYO
RYSAS
SAFGY
SAHOL
SANKO
SARKY
SASA
SELEC
SISE
SKBNK
SNGYO
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
SODA
TATGD
TAVHL
TBORG
TCELL
TEBNK
TEKST
TEKTU
THYAO
TIRE
TKFEN
TKNSA
TMSN
TOASO
TRCAS
TRGYO
TRKCM
TSKB
TSPOR
TTKOM
TTRAK
TUPRS
ULKER
ULUSE
ULUUN
UNYEC
USAK
USAS
VAKBN
VERUS
VESBE
VESTL
VKFYO
VKGYO
YAZIC
YGGYO
YKBNK
ZOREN
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
214
İşlem Kuralları ve İşleyiş Esasları
Borsa İstanbul Seans Saatleri
BİST Pay Piyasası (PP) Seans Saatleri
PP (Ulusal Pazar, Kurumsal Ürünler Pazarı, İkinci Ulusal Pazar, Serbest İşlem Platformu ) ve GİP
1. Seans
09:15-12:30
Açılış Seansı
09:15-09:35
Emir Toplama
09:15-09:30
Açılış Fiyatlarının Belirlenmesi ve Açılış İşlemleri
09:30-09:35
Piyasa Yapıcı-İlk Kotasyon Girişi
09:30-09:34
Sistem-Otomatik İlk Kotasyon Atama
09:34-09:35
Sürekli Müzayede (SM) ve Piyasa Yapıcılı SM Yöntemi
09:35-12:30
Tek Fiyat Seansı
09:35-12:30
Emir Toplama
09:35-12:30
Tek Fiyatın Belirlenmesi
12:30-(+)
PP (Ulusal Pazar, Kurumsal Ürünler Pazarı, İkinci Ulusal Pazar, Gözaltı Pazarı, Serbest İşlem Platformu ) ve GİP
2. Seans
14:00-17:40
Açılış Seansı
14:00-14:15
Emir Toplama
14:00-14:10
Açılış Fiyatlarının Belirlenmesi ve Açılış İşlemleri
14:10-14:15
Piyasa Yapıcı-İlk Kotasyon Girişi
14:10-14:14
Sistem-Otomatik İlk Kotasyon Atama
14:14-14:15
Sürekli Müzayede (SM) ve Piyasa Yapıcılı SM Yöntemi
14:15-17:30
Tek Fiyat Seansı
14:15-17:33
Emir Toplama
14:15-17:30
Tek Fiyatın Belirlenmesi
17:30-17:33
Kapanış Seansı
17:30-17:40
Emir Aktarımı
17:30-17:33
Emir Toplama
17:33-17:36
Kapanış Fiyatlarının Belirlenmesi
17:36-17:38
Kapanış Fiyatından/Tek Fiyattan İşlemler
17:38-17:40
Toptan Satışlar Pazarı
10:30-12:00
Resmi Müzayede İşlemleri (**)
10:30-12:00
Birincil Piyasa İşlemleri
10:30-12:00
Rüçhan Hakkı Kuponu Pazarı Pay Payın bulunduğu pazarın içinde, aynı seans süresince gerçekleştirilecektir.
RHKP’deki menkul kıymetler açılış-kapanış seansına dahil edilmez.
*: İşlemlerin tamamlanmasına bağlı olarak değişebilecek bir süreyi ifade eder.
**: Gözaltı Pazarı seansı; resmi tatil nedeniyle sadece ilk seansın yapılmasının söz konusu olduğu günlerde
birinci seans süresi dahilinde (09:15 - 12:40 saatleri arasında) yapılacaktır.
***: ME, MF, MV, MC kodlarıyla yapılan resmi müzayede işlemleri için geçerli olan seans saatlerini ifade eder.
Not: Yarım iş günü olması nedeniyle tek seans yapılacak günlerde seans, kapanış seansı ile bitirilecek olup,
kapanış seansı süreci aşağıdaki şekilde uygulanacaktır.
• Emir aktarım aşaması - (3 dakika, 12.30 - 12.33)
• Emir toplama aşaması - (3 dakika, 12.33 - 12.36)
• Fiyat belirleme ve kapanış seansı işlemleri aşaması - (2 dakika, 12.36 - 12.38)
• Kapanış fiyatından / tek fiyattan işlemler aşaması - (2 dakika, 12.38 - 12.40)
EMİR TİPLERİ
Normal Emirler
İşlem birimi halinde verilmiş, küsuratsız, tam olarak 1 lot (1 adet ya da 1 TL nominal) ve katlarından oluşan
emirlerdir. Normal emirleri dört ayrı gruba ayırmak mümkündür. Ancak tüm çeşitlerde bir fiyat limiti söz
konusudur.
Limit Fiyatlı
Emirler
Kalanı İptal
Et Emirleri
(KİE)
Özel Limit
Fiyatlı
Emirler
(OLFE)
Özel Limit
Değerli
Emirler
(OLDE)
Açılış Fiyatlı
Emirler
(AFE)
Kapanış
Fiyatlı
Emirler
(KAFE)
Normal Emirler
Fiyat ve miktarın girildiği emirlerdir. Girildiği anda kısmen veya tamamen işlem olmazsa,
gerçekleşmeyen kısım fiyat ve zaman öncelik sıralamasına uygun olarak payın bekleyen
(pasif) emirleri arasına yazılır.
Fiyat ve miktarın girildiği, ancak sisteme gönderildiği anda hiç işlem görmezse tamamının,
kısmen işlem gördüğü durumda görmeyen kısmın emir dosyasına pasif olarak yazılmayarak,
sistem tarafından otomatik olarak iptal edildiği bir emir türüdür.
Emir miktarının "sıfır-0" olarak girildiği, sadece fiyat verilerek sisteme aktarılan emirlerdir.
Varsa daha iyi fiyat seviyelerindekilerden başlamak üzere belirtilen fiyata kadar olan bütün
emirleri karşılamak amacı ile girilir. Eğer girildiği anda işlem yapılabilecek emir yoksa pasife
yazılmayarak anında sistem tarafından otomatik olarak iptal edilir.
Özel limit fiyatlı emirlerin belirli bir tutar sınırı konmuş şeklidir. Miktar "Sıfır-0" olarak girilir.
"Fiyat" girilir. Emre maksimum işlem değeri "TL" olarak yazılır. Bu tür emirler için
"Maksimum Değer" kısıtı (limit), emir miktarıdır. Sistem, belirtilen tutardan fazla olmamak
şartıyla, girilen limit fiyat seviyesini de dikkate alıp, en iyi fiyatlı emirlerden itibaren işlem
gerçekleşmesine olanak sağlayacaktır. Eğer belirtilen fiyat seviyesine ulaşmadan girilen
tutar karşılandıysa, daha fazla işlem olmasına sistem izin vermeyecektir. Bu emir türü de
pasife yazılamayan yani girildiği anda karşı tarafta emir varsa işlem gören, aksi takdirde
otomatik olarak sistem tarafından iptal edilen bir emir türüdür.
Açılış seansı süresince yalnızca miktar belirtilerek fiyatsız girilen emirlerdir. Açılış fiyatından
işlem görürler. Öncelik açısından açılış fiyatına eşit ve daha iyi limit fiyatlı emirlerden sonra
gelir; kendi aralarında ise zaman önceliğine göre sıralanırlar.
Kapanış seansı süresince yalnızca miktar belirtilerek fiyatsız girilen emirlerdir. Kapanış
fiyatından işlem görürler. Öncelik açısından kapanış fiyatına eşit ve daha iyi limit fiyatlı
emirlerden sonra gelir; kendi aralarında ise zaman önceliğine göre sıralanırlar.
Özel Emirler
Borsa Yönetim Kurulu tarafından, menkul kıymet bazında belirlenen pay sayısını aşan ve başka bir özel emir ile
eşlendiğinde Borsa İstanbul yetkilisinin onayıyla gerçekleştirilen, bölünmez bir bütün olarak işlem gören
emirlerdir. Her bir pay için Borsa tarafından ayrı ayrı belirlenen miktarın üzerindeki emirler özel emir şeklinde
verilebilir. Özel emir miktarı, ödenmiş sermayenin en fazla %10’una kadar olabilir. Özel emirler kısmi olarak
eşleştirilemezler. Sisteme girilen özel emirler eşleştirilmeden önce istenildiği zaman iptal edilebilir. Özel emir
işlemleri tescil edilmez, ancak işlem hacmi ve işlem miktarı hesaplamalarında dikkate alınır. Özel emir sisteme
girildiğinde, değiştirildiğinde, eşlendiğinde veya iptal edildiğinde tüm üye temsilcilerine bilgi içerikli mesajla
duyurulur.
Emir Geçerlilik Süreleri
Günlük
Emir
Emirlerde Geçerlilik Süresi
“Günlük Emir” olarak adlandırılmasına ve günde iki seans olmasına rağmen, yalnızca verildiği
seans sonuna kadar sistemde işlem görmek üzere bekleyebilen emir türüdür. Seans sonuna
Anlık
Emir
Tarihli
Emir
kadar işlem görmezse, iptal edilecektir. Sistem, aksi belirtilmedikçe, bütün emirleri günlük emir
olarak kabul edecektir.
Emrin kısmen karşılanması durumunda, geriye kalan karşılanmamış miktar seans sonuna kadar
bekletilecek ve yine karşılanmamışsa, sistem tarafından iptal edilecektir.
Emre iliştirilen bu koşul, emrin sisteme girildiği anda mümkün olan miktarının karşılanması ve
kalan kısmının da pasife yazılmadan iptal edilmesi anlamına gelmektedir. Dolayısıyla bu emir türü
sadece girildiği an için geçerli olan bir emir türüdür. KİE, OLFE ve OLDE türü emirler de anlık emir
olarak nitelendirilebilir.
Emrin, karşılanmak üzere belirli bir tarihe kadar sistemde durmasını sağlar. Mevcut uygulamada
emrin maksimum geçerlilik süresi emrin girildiği iş günü ile sınırlıdır. İlk seansta tarihli olarak
girilen emir ikinci seansta da geçerli olacaktır. Ancak ikinci seansta da eşleşmez ise gün sonunda
iptal edilecektir. İkinci seans içinde verilecek 1 günlük emir sadece ikinci seans için geçerli olacak
ve gün sonunda iptal edilecektir.
FİYAT ARALIĞI
Baz Fiyat, Fiyat Aralığı
"Baz fiyat" bir payın bir seans süresince işlem görebileceği alt ve üst fiyat limitlerinin belirlenmesine esas teşkil
eden fiyattır. “Baz fiyat” bir önceki seans “ağırlıklı ortalama fiyat”ının en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile
hesaplanır. "Fiyat adımı" her pay fiyatı için bir defada gerçekleşebilecek en küçük fiyat değişimidir.
Bir pay için seans içinde önerilebilecek en düşük ve en yüksek fiyatlar o payın "fiyat aralığı"nı oluşturur. Fiyat
marjı %10’dur. Baz fiyata +/- fiyat marjının uygulanması ile (%10 üstü ve %10 altı şeklinde) her seans için ilgili
payın/kıymetin fiyat aralığı hesaplanmış olur. Bu hesaplamalar sistem tarafından otomatik olarak yapılır. Üst sınır,
uygun olan üst fiyat adımına, alt sınır ise alt fiyat adımına yuvarlanarak belirlenir. Rüçhan hakkı kupon pazarında
fiyat marjı %25’tir.
Fiyat Adımları
Fiyat adımı, her menkul kıymetin fiyatı için bir defada gerçekleşebilecek en küçük fiyat değişimini ifade eder.
Teşekkül ettirilen pazarlarda arzın ve talebin karşılaştırılması ancak Borsa Yönetimi tarafından payların işlem birimi
fiyatlarına göre belirlenecek fiyat adımları ile verilen fiyatlarda yapılır. Her payın "fiyat adımı" o payın bir önceki
seans ağırlıklı ortalama fiyatından hesaplanan baz fiyatı üzerinden belirlenir.
Paylarda ve Rüçhan Hakkı Kuponlarında Uygulanan Baz Fiyat Aralıkları ve Fiyat Adımları:
Baz Fiyat Aralığı (TL)
Fiyat Adımı (TL)
0,01 - 10,00
0,01
10,05 - 100,00
0,05
100,50 ve üzeri
0,50
Borsa yatırım fonlarında (BYF) baz fiyat, paylarda olduğu gibi bir önceki seans işlemlerinin ağırlıklı ortalamasının
en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile bulunur. BYF Pazarında %10 fiyat marjı uygulanmaktadır.
Borsa Yatırım Fonu Katılma Belgelerinde Uygulanan Baz Fiyat Aralıkları ve Fiyat Adımları:
Baz Fiyat Aralığı (TL)
Fiyat Adımı (TL)
0,01 - 10,00
0,01
10,02 - 100,00
0,02
100,25 ve üzeri
0,25
Varantlar ve Sertifikalar
Varant ve Sertifika Pazarlarında baz fiyat yöntemi uygulanmaz. Dolayısıyla fiyat oluşumunda alt ve üst limit yoktur
(serbest marj uygulanır). Pazarda, bütün işlemler piyasa yapıcının verdiği alım ve satım kotasyonları aralığı içinde
(kotasyon fiyatları da dahil) gerçekleşir.
Varantlara ve sertifikalara emir ve kotasyon girişlerinde fiyat adımı her fiyat seviyesinde 1 kuruş olarak uygulanır.
Toptan satışlar pazarında gerçekleştirilen işlemlerde tüm fiyat kademelerinde fiyat adımı 1 kuruş olarak
uygulanmaktadır.
Baz
fiyat
aralıkları
ile
ilişkilendirilerek
hesaplanan
minimum
özel
emir
miktarları
aşağıdaki
gibidir:
Minimum özel emir miktarları
Baz Fiyat (TL)
Minimum Özel Emir Miktarı
0,01
-
25,00
Maksimum lot miktarı x 10
25,05
-
50,00
Maksimum lot miktarı x 6
50,05
-
100,00
Maksimum lot miktarı x 3
100,50 ve üzeri
Maksimum lot miktarı x 1
Menkul kıymetin baz fiyatı ve fiyat adımı sayısı dikkate alınarak belirlenen piyasa yapıcı üyenin verebileceği alış
ve satış kotasyon fiyatlarının birbirine olan maksimum farkı (maksimum kotasyon yayılma aralığı) aşağıda
verilmektedir:
Kotasyonların maksimum yayılma aralıkları
Baz Fiyat (TL)
Maksimum Yayılma Aralığı
Adım Sayısı
0,01 – 0,10
2
0,11 – 1,00
4
1,01 – 2,50
6
2,51 – 5,00
8
5,01 ve üzeri
16
LOT BÜYÜKLÜKLERİ
Borsa İstanbul’da işlem gören şirketler için standart işlem birimi veya standart “lot” büyüklüğü, 1 TL nominal
değerli paydır. Rüçhan hakkı kuponları için bir lot, 1 TL değerli rüçhan hakkı kullanım kuponunu temsil eder.
Bir payda bir seferde girilebilecek “maksimum lot miktarı” 250, 500, 1.000, 2.500, 5.000, 10.000, 25.000, 50.000,
75.000, 100.000 veya 250.000 lot olmak üzere her pay için her ay yeniden belirlenmektedir. Maksimum lot
miktarını aşan emirler için “Kalanı İptal Et”, “Özel Limit Fiyatlı” ve “Limit Değerli” emir tiplerinin kullanılması
gerekir, ancak bu tip emirlerin TL büyüklüğü 3 Milyon TL’yi aşamaz.
BORSA DIŞI LOT ALTI İŞLEMLERİ
Borsa dışı lot altı işlemleri, Borsa işlem birimi olan 1 lotun altında kalan miktarlarda ve yalnızca Borsa dışında
yapılan lot altı alım satım işlemleridir. Lot altı alım satımlarda, gerek üye gerekse müşterinin, tam bir lota tekabül
eden alım satımları lot altı işlemi olarak kabul edilir.
Borsa Yönetim Kurulu’nun kararıyla kendi nam ve hesaplarına Borsa dışı lot altı işlemleri yapmaya kabul edilen
ve yetkileri Borsa Bülteni’nde yayınlanan Borsa üyeleri Borsa Dışı Küsürat İşlemi yapmaya yetkilidir. Borsa dışı
lot altı işlemleri Borsa İstanbul’da işlem gören tüm paylar üzerinde yapılabilir. Yetkili üyeler işlem yapacakları
payları Borsa’ya bildirirler. Bildirilen paylar bir aydan kısa bir süre içinde değiştirilemez. Borsa dışı lot altı
işlemlerinde bir payın işlem görebileceği en yüksek ve en düşük fiyat, birinci seans sonundan ikinci seans sonuna
kadar yapılan işlemlerde o günkü ikinci seans için Borsa’da oluşan fiyat aralığı, ikinci seans sonundan ertesi seans
sonuna kadar yapılan işlemlerde ise, bir sonraki ilk seans için oluşan fiyat aralığı dahilinde olmalıdır.
Serbest marjlı paylarda baz fiyat ve fiyat aralığı hesaplanıncaya kadar Borsa dışı lot altı işlemi yapılmaz.
Yetkili üyenin işlem yapacağı paylarda ilan edeceği alış-satış fiyatları arasındaki maksimum fark, tüm paylar için
%5’tir. Ancak, Borsa’da 0,01 TL fiyat adımının geçerli olduğu paylarda, Borsa’da oluşmuş fiyat aralığı dâhilinde
kalmak kaydıyla, alış-satış fiyat farkı %10’a kadar genişletilebilir.
Yetkili üyeler, Borsa dışı küsurat işlemlerinden dolayı müşterilerinden kurtaj talep edemezler. Üyeler bu işlemler
üzerinden, pay kurtaj tarifesi esas alınarak hesaplanacak Borsa payını diğer Borsa payları ile birlikte öderler.
KREDİLİ İŞLEM, AÇIĞA SATIŞ ve MENKUL KIYMET ÖDÜNÇ İŞLEMLERİ
Açığa satış işlemi, sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satılmasını ya da satışına ilişkin emrin verilmesini
ifade eder. Satışa ilişkin takas yükümlülüğünün ödünç alınan sermaye piyasası araçları ile yerine getirilmesi de
açığa satış sayılır.
Açığa satış işlemi gerçekleştirebilmek için emrin baştan açığa satış emri olarak girilmesi gerekir. Gerçekleşen
açığa satış işlemleri Günlük Bülten'de pay bazında, her fiyat seviyesinde miktar ve sözleşme adedi belirtilerek ilan
edilir.
Borsamız düzenlemelerinde “Kredili Menkul Kıymet ve Açığa Satış İşlemlerine Konu Olan Menkul Kıymet Listesi”,
Gözaltı Pazarı ve Serbest İşlem Platformu hariç tutularak Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda işlem gören tüm payları
ve borsa yatırım fonlarını kapsayacak şekilde belirlenmiştir. Dolayısıyla, Borsa İstanbul Ulusal, Kurumsal Ürünler
ve İkinci Ulusal Pazarlarında işlem gören paylar ve borsa yatırım fonları hem kredili hem de açığa satış işlemlerine
konu olabilmektedir.
Ancak, Sermaye Piyasası Kurulu’nun 30.10.2014 tarih ve 31/1080 sayılı kararı gereği oluşturulan ve Borsamızca
duyurularak 2 Ocak 2015 tarihinden itibaren uygulamaya alınan A, B, C, D düzenlemesi kapsamında C ve D
listelerinde yer alan paylar, hangi pazarda işlem gördüğüne bakılmaksızın kredili işleme ve açığa satış işlemine
konu olamamaktadır.
BRÜT TAKAS UYGULAMASI
İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank) tarafından aracı kurumların, iki seans süresince
gerçekleştirilen işlemlerinde, pay ve toplam TL olarak netleştirme yapılmaktadır. Bu çerçevede, aynı tarihli iki
seans süresince, bir payda hem satış hem de alış işlemi yapan aracı kuruluş, satış toplamı alış toplamına mahsup
edilerek çıkan net bakiyeye göre söz konusu pay üzerinden takasa borçlandırılmakta veya alacaklandırılmaktadır.
Diğer yandan, tüm paylardaki alış veya satışlarının bedelleri ise genel olarak netleştirilmekte ve aracı kuruluşun
alış tutarları fazla ise aracı kuruluş takasa nakit borçlu, satış tutarları fazla ise takastan nakit alacaklı olmaktadır.
Netleştirme uygulaması sayesinde bir payda gün içerisinde alım satım gerçekleştiren bir yatırımcı sadece
gerçekleştirdiği alım veya satım sonucundaki net fark miktarı kadar teslim yükümlülüğüne tabi olmaktadır.
Takasbank tarafından netleştirme uygulaması kaldırılan paylarda brüt takas uygulaması yapılmakta, aracı kurum
ve yatırımcı bazındaki takas alacakları Takasbank tarafından takas süresinden sonra dağıtılmaktadır. Brüt takas
uygulaması kapsamına alınan paylarda alım yapmak isteyen yatırımcıların takas tarihinde hesaplarında alımlarını
karşılayacak tutarda nakit, satım yapmak isteyen yatırımcıların takas tarihinde hesaplarında satımlarını
karşılayacak miktarda menkul kıymet bulundurması gerekmektedir.
LİKİDİTE SAĞLAYICILIK
Piyasa yapıcılı sürekli müzayede işlem yönteminin yanı sıra özellikle düşük işlem hacmine sahip payların
likiditesine katkı sağlamak amacıyla geliştirilen “Pay Piyasası’nda likidite sağlayıcılık” uygulaması 1 Kasım 2012
tarihinden itibaren devreye alınmıştır.
Likidite sağlayıcılık faaliyeti, kapsam dahilindeki payların likiditesini, dolayısıyla payların işlem görme kabiliyetini
artırmaya yönelik isteğe bağlı bir faaliyet olup, fiyat istikrarını sağlamaya yönelik bir faaliyet değildir. Likidite
sağlayıcılığı; Ulusal Pazar, İkinci Ulusal Pazar ve Kurumsal Ürünler Pazarı’nda yer alan, BIST 30 Endeksi kapsamı
dışında kalan, piyasa yapıcılı sürekli müzayede ve tek fiyat işlem yöntemi ile işlem gören payların haricinde tüm
paylarda uygulanabilmektedir.
PAY PİYASASI TAKAS ESASLARI
İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş (Takasbank), Borsa İstanbul bünyesinde mevcut piyasalarda gerçekleşen
menkul kıymetler ile ilgili işlemlerin nakit ve menkul kıymet takasını sonuçlandırmak üzere yetkilendirilmiş
merkezi takas kuruluşudur.
•Takas günü T+2 şeklinde, işlemi izleyen ikinci iş günüdür.
•Çoklu netleştirme sistemi uygulanır.
•Ödemeler aynı gün hesaplarda biriken fonlarla yapılır.
•Ödeme karşılığı teslim esası uygulanır.
KAPANIŞ SEANSI
A- Kapanış Seansı
Pay Piyasasında kapanış seansı, kapanış fiyatından işlemler ve tek fiyattan işlemler uygulamaları 2 Mart 2012
tarihinden itibaren devreye alınmıştır.
Kapanış seansı, normal seans sürecinden kalan -kotasyon hariç- tüm emirlerin aktarılması suretiyle, belirlenmiş
zaman dilimi boyunca yeni emirlerin de herhangi bir eşleşme yapılmaksızın Sistem’e kabul edildiği ve bu süre
sonunda en yüksek miktarda işlemin gerçekleşmesini sağlayan tek bir fiyat seviyesinin (Kapanış Seansı Fiyatı)
hesaplanarak, tüm işlemlerin bu fiyat seviyesinden gerçekleştirildiği, tek fiyat yöntemiyle çalışan özel bir seans
uygulamasıdır.
Borsa yatırım fonları, varantlar, sertifikalar ile temerrüt ve rüçhan hakkı kuponu işlem sıraları kapanış seansına
dahil değildir.
Kapanış seansı aşamalarının süreleri ve saatleri aşağıdadır:
• Emir aktarım aşaması – (3 dakika, 17:30 – 17:33)
• Emir toplama aşaması – (3 dakika, 17:33 – 17:36)
• Fiyat belirleme ve kapanış seansı işlemleri aşaması – (2 dakika, 17:36 – 17:38)
• Kapanış fiyatından/ tek fiyattan işlemler aşaması – (2 dakika, 17:38 – 17:40)
Emir Aktarım Aşaması (17:30 – 17:33) : Sürekli müzayede ve piyasa yapıcılı sürekli müzayede yöntemleri ile
işlem gören menkul kıymetlerde Sistem’de işlem görmeden bekleyen (pasif) emirlerin kapanış seansında yer
almalarının sağlanması amacıyla emir aktarımının yapıldığı ve kapanış seansında geçerli olan fiyat marjlarının
hesaplandığı 3 dakikalık süreçtir. Bu süreçte, ilgili tüm menkul kıymetlerde kotasyon emirleri dışındaki bekleyen
tüm emirlerin kapanış seansına aktarımı yapılmakta, kapanış seansında geçerli olacak fiyat marjları
hesaplanmaktadır. Konuya ilişkin olarak yapılmış düzenleme ( Genelge No: 388) uyarınca, kapanış seansında bir
menkul kıymete girilecek emirlerin fiyatları menkul kıymette gerçekleşen son normal emir işlem fiyatının +/%3’ünden daha farklı olamaz.
Sistem tarafından yürütülen emir aktarım süreci boyunca emir girilemez, bekleyen emirler değiştirilemez,
bölünemez, iptal edilemez.
Emir Toplama Aşaması (17:33 – 17:36) : Sürekli müzayede ve piyasa yapıcılı sürekli müzayede yöntemiyle işlem
gören kıymetlerde bekleyen (pasif) emirlere ilaveten, kapanış seansında fiyat belirlemeye yönelik olarak yeni alış
ve satış emirlerinin Sistem’e iletildiği ancak emirlerin eşleştirilmediği aşamadır.
3 dakikalık süre boyunca kapanış seansı için emir toplanmakta, iletilmiş emirler mevcut kurallar dahilinde
değiştirilebilmekte, bölünebilmekte ya da iptal edilebilmektedir.
Bu süreçte Kapanış Fiyatlı Emirler (KAFE) de Sistem’e iletilebilmektedir. KAFE emirleri, belirlenen kapanış
fiyatından işlem görmek üzere Sisteme fiyatsız, sadece miktar bilgisi girilerek gönderilen maksimum lot miktarı
sınırlarına uygun alış ya da satış emirleridir. İşlem görmeyen KAFE’ler kapanış seansı işlemleri aşamasında iptal
edilir ve kapanış fiyatından işlemler aşamasına aktarılmazlar.
Kapanış Fiyatı Belirleme ve Kapanış Seansı İşlemleri Aşaması (17:36 – 17:38): Bu aşamada, kapanış seansında
emir toplanmış olan işlem sıralarında kapanış fiyatı belirlenmekte ve sonrasında belirlenen kapanış fiyatından
işlemler gerçekleştirilmektedir. Sürekli müzayededen aktarılmış emirler ile kapanış seansının emir toplama
sürecinde Sistem’e iletilmiş fiyatlı emirler ve KAFE emirleri, belirlenen kapanış seansı fiyatından eşleştirilmektedir.
Belirlenen kapanış seansı fiyatı, ilgili işlem sırasının kapanış fiyatıdır.
Bu aşamada yeni emir girişi yapılamamakta, bekleyen emirler değiştirilememekte, bölünememekte, iptal
edilememektedir. Gerçekleşen işlemler ve kapanış seansı fiyatları, gerek temsilci ekranlarından gerekse veri yayın
kuruluşları ekranlarından izlenebilmektedir.
Kapanış Fiyatından İşlemler Aşaması (17:38 – 17:40): Kapanış seansında belirlenmiş olan fiyat ile sınırlı olarak
Sistem’e yeni emirlerin girilebildiği ve girilen yeni emirlerin Sistem’de kapanış seansında işlem görmediği için bu
aşamaya aktarılmış kapanış seansı fiyatından beklemekte olan pasif emirlerle veya bu aşamada girilen emirlerle
öncelik kuralları çerçevesinde karşılaşarak işlemlerin gerçekleştirildiği son aşamadır.
2 dakika sürmekte olan bu aşamada, sadece kapanış seansında işlem görmüş olan kıymetlere emir
girilebilmektedir. Sistem’e girilebilecek yeni alış ve satış emirleri sadece belirlenmiş kapanış fiyatından olabilmekte
ve aynı fiyattaki bir pasif emir ile karşılaşması halinde öncelik sırasına göre işleme dönüşmekte, işlem görmemesi
halinde öncelik kuralları çerçevesinde pasif emir olarak beklemektedir.
Bu aşamada girilen emirler bölünemez, fiyatları değiştirilemez, ancak miktarları artırılıp azaltılabilir veya iptal
edilebilir.
B- Tek Fiyattan İşlemler (17:38 – 17:40)
Tek fiyat yöntemiyle işlem görmekte olan menkul kıymetlerde, 2. seansın sürekli müzayede bölümünde yapılan
2. tek fiyat belirleme aşaması sonrasında, bu aşamada belirlenen fiyat seviyesinden işlem görmediği için kalan
emirlerle tek fiyattan işlemler süreci boyunca sadece belirlenen bu fiyat seviyesinden Sistem’e girilecek emirlerin
karşılaşarak işlemlerin belirlenmiş olan sabit fiyattan gerçekleştirildiği seans aşamasıdır.
Pay Piyasası pazarlarında ve Serbest İşlem Platformunda tek fiyat yöntemi ile işlem görmekte olan menkul
kıymetlerde, sadece ikinci seansın son bölümünde, 2. tek fiyat belirleme aşaması sonrasında uygulanmaktadır.
Birinci seansta uygulanan tek fiyat işlem yönteminde ve saatlerinde herhangi bir değişiklik söz konusu değildir.
Uygulama aşamalarının süreleri ve saatleri aşağıdadır:
• Tek fiyat belirleme ve tek fiyat seansı işlemleri aşaması – (3 dakika, 17:30-17:33)
• Tek fiyattan işlemler aşaması – (2 dakika, 17:38 - 17:40)
Tek Fiyat Belirleme ve Tek Fiyat Seansı İşlemleri Aşaması (17:30 – 17:33): Tek fiyat yöntemiyle işlem gören
kıymetlerde Sistem’e iletilmiş olan emirler bu aşamada eşleştirilerek tek fiyat belirlenmektedir. Belirlenen fiyattan
işlemlerin gerçekleştirilmesinden sonra, seansın son bölümü olan tek fiyattan işlemler aşamasına kadar tek fiyat
yöntemi ile işlem gören kıymetlere emir iletilememekte, bekleyen pasif emirlerde ise herhangi bir değişiklik, bölme
ya da iptal yapılamamaktadır.
3 dakikalık süre zarfında yapılacak kopyalama ve diğer teknik işlemler 17:33’te sona ermekte, saat 17:38’de tek
fiyattan işlemler aşaması başlamaktadır.
Tek fiyattan işlemler aşaması (17:38 – 17:40): İkinci seansın 2. tek fiyat aşamasında belirlenmiş olan tek fiyat
ile sınırlı olarak Sistem’e iletilebilen yeni alış ve satış emirlerinin Sistem’de bu fiyattan beklemekte olan (pasif)
emirlerle veya bu aşamada girilen yeni emirlerle öncelik kuralları çerçevesinde karşılaşarak, işlemlerin belirlenmiş
olan bu fiyat seviyesinden gerçekleştirildiği son aşamadır.
2 dakika sürmekte olan bu aşamada, sadece seansın tek fiyat belirleme aşamasında işlem görmüş olan menkul
kıymetlere emir girilebilmektedir. Sistem’e girilebilen limit fiyatlı yeni alış ve satış emirleri sadece belirlenmiş tek
fiyattan olabilmekte ve bir pasif emir ile karşılaşması halinde öncelik sırasına göre işleme dönüşmekte,
karşılaşmazsa pasif olarak beklemektedir.
C- Diğer Değişiklikler
• İkinci seansın açılıştaki emir toplama süresi, kapanış seansı uygulamasının devreye alınmasından itibaren 5
dakika kısaltılmak suretiyle 15 dakikadan 10 dakikaya indirilmiştir.
• Kapanış seansının devreye alınması ile birlikte 385 sayılı Genelgemizde ayrıntılı olarak düzenlenmiş olan Açılış
Fiyatlı Emirler (AFE) de açılış seansına fiyatsız emir iletimi imkanını sağlamak üzere devreye alınmıştır.
• Varantlar ve borsa yatırım fonlarında ikinci seansta işlemler, sürekli müzayede bölümünün bitimi olan 17:30’da
sona ermekte ve ilgili kıymetlerin sırasında gerçekleşen son işlemin fiyatı, kapanış fiyatı olmaktadır.
• Açılış seansı kapsamında yer alan borsa yatırım fonları, kapanış seansı uygulamasının devreye alınması ile
birlikte birinci ve ikinci seansta açılış seansı kapsamından çıkarılmış olup, sadece sürekli müzayede bölümünde
piyasa yapıcılı olarak işlem görebilmektedir. Bu menkul kıymetlerde otomatik ilk kotasyon uygulama esasları
mevcut durumda olduğu gibi devam etmektedir.
• Özel emirler eşlendikleri anda otomatik olarak işleme dönüşmektedir.
• Borsa İstanbul Otomatik Sıra Durdurma Sistemi tarafından sürekli müzayede ve piyasa yapıcılı sürekli müzayede
yöntemine tabi pay sıralarında saat 17:15’ten sonra yapılacak durdurmalarda, durdurulan payın sırası kapanış
seansı başlangıcına kadar kapalı kalmakta, kapanış seansı sürecinde işleme açılmaktadır.
Söz konusu düzenlemelerin tamamı Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP) için de geçerlidir.
İşlem Kuralları Bildirim Formunu okuduğumu ve anladığımı; Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri
çerçevesinde aracı kuruluşlarca yapılması gereken bildirimin tarafıma iş bu Form ile yapıldığını kabul
ve beyan ederim.
Tarih:
Adı Soyadı/Unvanı:
İmza: