COĞRAFYA-10 KKS-6 KONU: TÜRKİYE'NİN İKLİMİ S1. Aşağıdaki haritada Türkiye’yi etkileyen basınç merkezleri gösterilmiştir. Söz konusu merkezlerin basınç özelliğini ( DYB, DAB, TYB, TAB şeklinde ) dairelerin içine yazarak belirtiniz. S3. Aşağıdaki şemada boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz. Türkiye’de Yağışın Dağılışını Etkileyen Faktörler İzlanda Hava Kütleleri Sibirya mP cP Asor S4. Aşağıdaki haritada bazı merkezlerimizin yıllık ortalama yağış miktarları verilmiştir. Basra İstanbul 695 mm mT Sinop 670 mm cT Ankara 405 mm İzmir 700 mm Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz. • ……………...…… DYB’ı Türkiye’yi yıl boyunca etkiler. • İzlanda ………… ve Sibirya ………….. ........... Türkiye’yi ………. .... mevsiminde etkiler • ………………….. TAB’ı Türkiye’yi yaz mevsiminde etkiler. • Türkiye orta kuşakta yer aldığı için, yazın …….………….. kışın ise ………….…………. .hava kütlelerinin etkisinde kalır. • ……………….. TYB’nın etkili olduğu dönemlerde Türkiye’de kış çok soğuk ve kar yağışlı geçer. ……………….. DAB’nın etkili olduğu dönemlerde Türkiye’de kış ılık ve yağışlı geçer. S2. Aşağıdaki haritada bazı merkezlerimizin yıllık ortalama sıcakları verilmiştir. Zonguldak 13° İzmir 16° Konya 320 mm Kars 4° Afyon 11° Diyarbakır 15° Antalya 18° Buna göre aşağıdaki tabloda eşleştirilen merkezlerin, yıllık ortalama sıcaklıklarının farklı olmasının nedenlerini belirtiniz. Şanlıurfa 370 mm Sıcaklık Farklılığının Nedenleri Hakkari 750 mm Haritadaki verilerden de yararlanarak, aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına D, yanlış olanların başına Y harfi yazınız. ( ) Yükselti, yer şekilleri ve denize uzaklıkları açısından benzerlik gösteren illerimizin yıllık ortalama yağış miktarları arasında önemli bir fark yoktur. ( ) Dağların yükseltileri ve kıyıya göre uzanışları farklılık gösterdiği için, Rize ile İzmir’in yıllık ortalama yağış miktarları arasında büyük bir fark oluşmuştur. ( ) Aynı enlemde bulunan merkezlerin yıllık ortalama yağış miktarları birbirine yakındır. ( ) Ankara ile Sivas’ın yıllık ortalama yağış miktarlarının farklı olmasının temel nedeni yükseltilerinin farklı olmasıdır. AKDENİZ İKLİMİ Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Ortalama sıcaklıklar 0°C’ın altına düşmez. Akdeniz, Ege ve Marmara Denizi kıyılarında görülür. Doğal bitki örtüsü Kızılçam ormanları ve Maki’dir. KARADENİZ İKLİMİ STEP KARASAL İKLİM ( Yarı kurak Karasal ) İKLİMİ İzmir – Afyon Antalya – Zonguldak Kars – Diyarbakır İzmir – Kars Diyarbakır – İzmir Kayseri – Antalya Sivas 440 mm S5. Türkiye’de görülen iklim tiplerinin genel özelliklerini aşağıdaki tabloya yazınız Kayseri 10° Merkezler Rize 2300 mm ……………… İklimi ( …………… ), mm Yağış Sıcaklık 350 °C …………..…… İklimi ( …………… ) , mm 30 350 300 25 300 250 20 250 200 15 200 150 10 150 100 5 100 50 0 O Ş M N M H T A E E K 0 50 -5 0 Yağış 20 300 15 250 10 200 5 150 0 100 -5 50 -10 0 -15 O Ş M N M H T A E E K Yağış Sıcaklık 350 °C 300 30 25 250 20 200 10 Ş M N M H T A E E K IV 350 mm 30 15 A 15 150 10 100 5 50 0 0 5 0 O V °C Sıcaklık °C 20 ……………… İklimi ( …………….. ) mm Sıcaklık 25 O A Yağış ……………… İklimi ( …………… ) Ş M N M H T A E E K A Rize Ardahan I Konya Antalya III A II S6. Yukarıdaki yıllık ortalama sıcaklık ve yağış grafiklerinin hangi iklim tipine ve haritada gösterilen kentlerden hangisine ait olduklarını yazınız. S7. Yaz mevsiminde, haritada numaralandırılarak gösterilen hava kütlelerinin hangilerinin ülkemize daha çok yağış getirmesi beklenir? o En çok yağış getirmesi beklenen hava kütleleri: ( ) ve ( ) , En az yağış getirmesi beklenen hava kütlesi: ( ) S8. Yukarıdaki grafiklerden yararlanarak, ülkemizde görülen iklim tiplerinin en yağışlı mevsimlerini tabloya yazınız. İklim Tipi En Yağışlı Mevsimi Diğer yağış oluşum türlerinin ( Cephe – Konveksiyon ) Türkiye’de hangi dönemlerde ve bölgelerde sıkça görüldüğünü yazınız. Cephe Yağışları: ………………………………………………………………………… …………………………………..………………………………..…… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… Akdeniz İklimi Karadeniz İklimi Step İklimi Karasal İklim S9. 6.sorudaki grafikleri kullanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) Yıllık sıcaklık farkı en az ve en fazla olan kentimiz hangisidir? En Az: ( ………………….… ) , En Fazla: ( ……………………… ) b) Yıllık sıcaklık ortalaması en az ve en fazla olan kentimiz hangisidir? En Az: ( ……………………. ) , En Fazla: ( ………………..…..… ) c) Ardahan ile Antalya arasındaki sıcaklık farkı ………..…….. mevsiminde en çok olmuştur. d) Rize ile Antalya arasındaki sıcaklık farkı ……….……..…….. mevsiminde en az olmuştur. Konveksiyon (Yükselim) Yağışları: …………………………………..………………………………..…… ………………………………………………………………………… …………………………………..………………………………..…… ………………………………………………………………………… Haber Köşesi: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü uyardı! Uyarı şöyle: "İstanbul'da halen yağmur ve sağanak şeklinde devam eden yağışın, kuvvetli poyraz ve hissedilir derecede sıcaklık düşüşüyle birlikte akşam saatlerinden sonra kar yağışına dönüşmesi, özellikle bu gece ve yarın (28.02.2012 Salı) sabah saatlerinde il genelinde kuvvetli olması beklendiğinden, yaşanabilecek olumsuz şartlara karşı ilgililerin ve vatandaşların dikkatli ve tedbirli olmaları gerekmektedir." S11. Türkiye’nin iklim özellikleri de göz önüne alındığında, yukarıda verilen haberden yola çıkarak 28.02.2012 salı günü için, aşağıdaki yargılardan hangilerine ulaşılabilir? Nemli Hava Kütlesi a) ( ) İstanbul’un Basra TAB’nın etkisi altına gireceği. b) ( ) İstanbul’a rüzgârın kuzeydoğu yönünden eseceği. c) ( ) İstanbul’da gün içerisinde sıcaklığın mevsim normallerinde seyredeceği. Deniz S10. Yukarıdaki şekilde oluşumu gösterilen yağışlara, ….…… ( ……………………. ) Yağışı denir. d) ( ) İstanbul’da yalnızca deniz ulaşımda sorunlar yaşanabileceği. Türkiye’de ……………….….….. ve ………….………... kıyılarında görülür. e) ( ) İstanbul’da cephe (frontal) yağışının oluşacağı. Hazırlayan: Hakan ULUTAŞ