SEVENTH FRAMEWORK PROGRAMME THEME 6: Environment (including Climate Change) Adaptive strategies to Mitigate the Impacts of Climate Change on European Freshwater Ecosystems Collaborative Project (large-scale integrating project) Grant Agreement 244121 Duration: February 1st, 2010 – January 31st, 2014 Deliverable 7.10: Proceedings of regional stakeholder meetings in Turkey Lead contractor: Middle East Technical University (METU) Other contractors involved: Due date of deliverable: Month 44 Actual submission date: Month 47 Work package: 7 Contributors: Meryem Beklioğlu, Gizem Bezirci, Şeyda Erdoğan Estimated person months: 3.4 PU PP RE CO Project co-funded by the European Commission within the Seventh Framework Programme (2007-2013) Dissemination Level (add X to PU, PP. RE or CO) Public Restricted to other programme participants (including the Commission Services) Restricted to a group specified by the consortium (including the Commission Services) Confidential, only for members of the consortium (including the Commission Services) X Abstract Exchange of knowledge between scientists and decision makers is crucial while developing strategies to protect and restore the good ecological status of freshwater ecosystems. Disseminating the outputs of the project is one of the primary objective of WP7 and three other stake-holder meetings were held in Norway, Estonia and England for the direct engagement of stakeholders at local, regional, national and international scale. The fourth and the last REFRESH stakeholder meeting as part of WP7 was held at 2nd of December, 2013 in Ankara, Turkey organized by METU. The aim of the workshop was to bring together research scientists, conservation and regulatory agencies, non-government organisations, water companies and disseminate the new information generated by REFRESH regarding the adaptive strategies to mitigate the impacts of climate change thus facilitate the better implementation of the WFD and HD at European, national, regional and local levels. For Turkish Stakeholder meeting, engagements with stakeholders started at the beginning of the project through introducing the project to the ministries, which are actively involved in freshwater in 2009. Furthermore, in 13th June 2012 a local stake-holder engagement meeting was held in a nearby town of Lake Beyşehir called Beyşehir with a participation of 60 people for disseminating the results of Lake Beyşehir study carried out in the vision of WP5, REFRESH as well as achievements of REFRESH from other work packages. Participants to this meeting included local fishermen, governmental admistratives from ministries and local governing offices, researches from local universities. Table of contents 1. Introduction..........................................................................................................2 2. Pre Workshop preparation………………............................................................4 3. Summary of workshop presentations...................................................................14 4. List of participants...............................................................................................31 5. Feedbacks and lessons learnt...............................................................................33 APPENDIX 1 1. Introduction Climate change is one of the biggest environmental problems of the world. Recent studies about climate modelling revealing that even if there weren’t any increase at the current level of greenhouse gases, climate change seems unavoidable due to the adjustment of climate system to the emissions of current conditions (Meehl et al., 2005). Freshwater ecosystems will also be under serious pressure due to climate change and it is important to understand how aquatic ecosystems will respond to these changes for developing policies and implementation strategies to protect the freshwater ecosystems as regards to especially EU Water Framework Directive (WFD), the EU Habitats Directive (HD). Moreover, due to the complex structure of freshwater ecosystems, in addition to the impacts of climate change, land-use, pollution loading and water demand should also be considered while considering the status of these systems. Furthermore, requirements of EU Directives to restore and protect the good ecological health and sustain priority species of freshwater ecosystems need to be designed to adapt the climate change or mitigate the effects of climate. The main aim of the REFRESH project is to build a scientific insight that fulfils such measures to be implemented successfully. Information produced by another EU-FP6 funded project ‘’Euro-limpacs’’ that related with the direct and indirect impacts of climate change on both the physical and ecological characteristics of European freshwater ecosystems, was the starting point of the REFRESH and 17 of the 36 partners from Euro-limpacs with eight new partners formed the final REFRESH consortium. The project concerns about the specific adaptive measures to minimise the expected negative effects of climate change on freshwater quantity, quality and biodiversity. It encloses rivers, lakes, reservoirs and riparian wetlands and considers how these ecosystems will change in fifty years by generating a scientific understanding using long-term, space for time substitute data analysis, experiments and models as crucial tools. The priority of REFRESH is to detect the impacts climate-related and interacting pressures which cause an increase in temperature, changes in water level and flow regimes, nutrient increases in river, lake and wetland ecosystems. Thus, the development of cost-effective implementation and restoration strategies to reduce the effects of those stresses by generating the scientific understanding enables such measures to be implemented successfully. 2 Additionally, efficient management of freshwater ecosystems that lay between northern and southern parts of European continent is one of the goals of REFRESH project. The REFRESH project consists of seven work-packages. WP1 is related with strategies, scenarios and stakeholders, while WP2, WP3 and WP4 considers water management and climate change impacts on rivers, lakes and reservoirs, and wetlands, respectively. In WP5, the aim is to build an integrated catchment biophysical model for the assessment of adaptation, mitigation and restoration options. Furthermore WP6 focuses on cost-effective mitigation, adaptation and restoration strategies. Lastly, the objective of WP7 is to disseminate the outputs of the project. Exchange of knowledge between scientists and decision makers is crucial while developing strategies to protect and restore the good ecological status of freshwater ecosystems. Disseminating the outputs of the project is one of the primary objective of WP7 and three other stake-holder meetings were held in Norway, Estonia and England for the direct engagement of stakeholders at local, regional, national and international scale. The fourth and the last REFRESH stakeholder meeting as part of WP7 was held at 2nd of December, 2013 in Ankara, Turkey organized by METU. The aim of the workshop was to bring together research scientists, conservation and regulatory agencies, non-government organisations, water companies and disseminate the new information generated by REFRESH regarding the adaptive strategies to mitigate the impacts of climate change thus facilitate the better implementation of the WFD and HD at European, national, regional and local levels. For Turkish Stakeholder meeting, engagements with stakeholders started at the beginning of the project through introducing the project to the ministries, which are actively involved in freshwater in 2009. Furthermore, in 13th June 2012 a local stake-holder engagement meeting was held in a nearby town of Lake Beyşehir called Beyşehir with a participation of 60 people for disseminating the results of Lake Beyşehir study carried out in the vision of WP5, REFRESH as well as achievements of REFRESH from other work packages. Participants to this meeting included local fishermen, governmental admistratives from ministries and local governing offices, researches from local universities. 3 2. Pre Workshop preparation For Turkish Regional Stakeholder meeting, engagements with stakeholders started at in June 2013 through informing local and regional stakeholder beforehand. In total 150 invitations were sent to several Universities (Departments of Biological Sciences, Environmental Engineering, Civil Engineering), Ministry of Forest and Water Affairs, General Directorate for State Hydraulic Works, Ministry of Food, Agriculture and Livestock, Ministry of Environment and City Planning, Ministry of EU Affairs, NGO including Nature conservation centre, TEMA-The Turkish Foundation of Combating Soil Erosion for Re-forestration and the Protection of Natural Habitats, WWF, Turkey, Nature Research Association, Nature Association via surface mail and electronic mail. Furthermore, partners from Spain (Consejo Superior de Investigaciones Cient¡ficas-CSIC and Universitat de Barcelona-UB) and Greece (University of Patras-UPAT) were informed to ask their help for inviting stakeholders from their own countries. Despite our partners’ large effort to encourage national stakeholders from Spain and Greece to join Turkish Regional Stakeholder meeting, unfortunately we could not have any attendee. This was due to strong economical stresses occurring in these countries, stakeholders were not willing to leave their job or responsibilities though we, METU, offered a full financial support. Overall, at national level 68 people from different occupations were responded and 55 of them participated to the meeting. Before the REFRESH meeting, invitation letters (See Appendix 1) were sent by surface mail and e-mail to target institutions and government departments. The letter also published online at METU - Limnology laboratory web page, (Figure 1). http://limnology.bio.metu.edu.tr/en/duyuru/avrupa-7-cerceve-fonu-destekli-refresh-projetoplantisi 4 Figure 1. Pre-workshop invitation letter published on www http://limnology.bio.metu.edu.tr in November 2013. Before the meeting, a press release was circulated through press by Anadolu News Agency with the contribution of METU Public Affairs office as below in Figure 2: 5 6 7 8 9 10 11 12 Figure 2. The press release circulated through press by Anadolu News Agency with the contribution of METU Public Affairs office. 13 3. Summary of Workshop presentations The programme of Turkish Stakeholder meeting started with the presentation of Dr. Martin Kernan, the principle investigator of the project, who gave general information about the project and experiences gained from other stake-holder meetings (see below for the full programme and invitation letter). Afterwards, Professor Erik Jeppesen talked about the impacts of climate change on lake ecosystems while Professor Verdonschot talked about the impact of climate change and land use on river ecosystems. After the lunch break, Professor Beklioğlu talked about the impact of climate change on Mediterranean shallow lakes, followed up by another talk from Professor Jeppesen that included lake and catchment modelling in REFRESH project. Tuba Bucak, PhD student at METU then talked about the application of the models for Lake Beyşehir, one of the REFRESH flagship Lakes from Turkey. The last presentation was about science policies given by Professor Nõges. The workshop ended with a discussion session. Adaptive Strategies to Mitigate the Impacts of Climate Change on European Freshwater Ecosystems – Working and communicating with stakeholders- Martin Kernan Dr. Kernan first talked about the framework for climate adaptation measures and policies to reduce the EU’s freshwater ecosystems vulnerability to impacts of climate change. Then he mentioned about ClimWhatAdapt project that addresses a number of the strategic issues and knowledge gaps on adaptation strategies. Moreover, he added some evidences needed to manage freshwaters in changing climate. He also stated some words about the priorities of Euro-Limpacs project and continued with the information about REFRESH project. Main idea of the REFRESH project is to develop a system that will enable water managers to design costeffective restoration measures for freshwater ecosystems at the local and catchment scales that account for the expected future impacts of climate change and land-use change in the context of the Water Framework and Habitats Directive. After mentioning the main goals of the project, he explained the tasks and he finished with giving information about previous meetings and upcoming Science Policy Symposium for Freshwater Life with the aim of bringing together policy makers and stakeholders from the water, energy and conservation sector, NGOs, the scientific community and selected experts to discuss challenges in implementation of the 2020 Biodiversity strategy and in the EU Water Framework Directive. 14 Climate Change Effects on Lakes - General Overview - Erik Jeppesen and the WP3 REFRESH consortium Professor Jeppesen first talked about temperature change, agriculture capacity of the world and water use for irrigation. He mentioned the negative impact of climate change on freshwater resources and said the irrigation strategies should be changed. He then talked about the responses of the organisms, especially fish, living in freshwater ecosystems to the climate change. He said while, the number of piscivorous fish decrease due to unprecedented warming, omnivorous fish increase in abundance and their body size becomes smaller, and this have a strong consequences for altering the trophic status of the ecosystem. Afterwards, he talked about the role of zooplankton in the food web and their response to climate change. In conclusion he said global warming will enhance the risk of eutrophication and cyanobacteria blooms. Due to the higher number of zooplanktivorous and omnivorous fish, there is less zooplankton grazing with more truncated food webs. Moreover, salinization and loss of diversity will be the other consequences. Consequently to obtain good ecological status, lower nutrient threshold should be achieved. Managing Streams in a Changing World - Piet Verdonschot Professor Verdonschot’s talk was based on stream ecosystems. He started his talk with the ecological values of streams. He mentioned how climate change and temperature increase would affect streams and ground water and specified what kind of measurement could help to mitigate the effects of climate change. He continued with how inflow rates change would affect biological community structure in stream ecosystems. He also explained shading effect of trees on streams water temperature with case studies. He continued with the effects of extreme flow rates on perennial and intermittent streams. Moreover, he added information about his work for the impacts of drought period on stream ecosystems, again with case study examples. Lastly, he talked about what kind of measures could be taken to mitigate effects of climate change on stream ecosystems. In conclusion, he revealed the importance of increasing retention time, storing water in high mountain parts to decrease evaporation rates, shading by vegetation, and making buffer zones to decrease nutrient concentrations that came from catchment area. As a result he suggested for zoning the stream catchments with firstly trees, secondly shrubs zone and thirdly grasses from upstream to the downstreams. 15 Lakes from Mediterranean Climate- Climate Change and Eutrophication- Meryem Beklioğlu Professor Beklioğlu started her talk with the factors that trigger eutrophication in shallow lakes. She mentioned the importance of macrophytes and trophic structure of lakes. She continued with climate change predictions related with Mediterranean region. Moreover, she explained the methods for detecting the impacts of climate change and eutrophication on shallow lake ecosystems. Professor Beklioğlu first talked about long term monitoring data from Turkish lakes. The data that she revealed that Turkish shallow lakes were under the pressure of drought induced, salinization and eutrophication. According to her research, lakes at the Southern part Turkey had higher temperature with high evaporation, high salinity and high amount of nutrients with many number of small fish. She stated that, lakes of northern part (lower temperature, lower nutrient and salinity level) would act like southern lakes under the effect of warming. Moreover, southern lakes had more omnivorous and zooplanktivorous fish and invasive species. She supported her hypothesis with the results of paleolimnological studies that revealed salinization was the most important factor that alters species composition. She also explained the results of paleolimnological work had been done for REFRESH project at three big freshwater lakes of Turkey. She continued with the aims, methods and the application of mesocosm experiments that performed in six countries for REFRESH WP3. She also mentioned about the laboratory experiments to detect the refuge effect of zooplankton. In conclusion, necessity of multiproxy studies, importance of land use, nutrient control and control of water demand was revealed. Lake Modellings in Refresh by Professor Erik Jeppesen In his second talk Professor Jeppesen gave information about lake and catchment modelling that were used in REFRESH project. He first explained the empirical models with several examples. Then, he talked about single and multi-model ensembles with case studies. Moreover, the application of three most cited models, PCLake, PTOTECH and DYRESMCAEDYM were mentioned during the talk. Overall, the results of the models were given and it showed that; climate change will put increasing pressure on lakes, the role of nutrients in shaping this response is critical and lake modelling can help derive more robust model projections. 16 Effects of Climate Change and Land Use on Lake Beyşehir Catchment- Tuba Bucak Firstly Tuba Bucak gave information about components of land use and its relationship between water quality and quantity. Then she talked about climate change and its possible effects on world, Turkey and Lake Beyşehir catchment-scale. She gave brief information about study site and monitoring programme conducted between 2010 and 2012. Moreover, introductory information about the catchment-scale model (SWAT) and lake models (PCLake, PROTECH, DYRESM-CAEDYM) were mentioned and results of the calibration-validation of the models were given. Scenario generation step and predictions based on these scenarios were mentioned. All in all, according to scenario runs changes in land use & climate will cause a reduction in water yields and so nutrient loading from the catchment to the lake. Decrease in nutrient loading seems to compensate the effects of temperature increase since productivity in the lake Beyşehir did not decrease in the scenario runs. However, decrease in precipitation and increase in evaporation end up with decrease in water levels and which may show that water quantity can be one of the biggest problem for the areas having semi-dry Mediterranean climate. Importance of Science for Policy- Professor Peeter Nõges Professor Nõges started his talk by explaining the importance of communication between scientists and policy makers. He mentioned the communication barriers and the evidences that science could be provided and added the some report examples with structural explanation. He continued with WFD and expected impacts of climate change on freshwater ecosystems by showing case studies and data. Moreover, the human response for the changing climate also covered. He continued with REFRESH and its approaches. He continued with the guidelines for the development of adaptation, mitigation and restoration strategies for lakes and in conclusion he stated that the communication between science and policy should improve, management strategies should be regionalized, human pressure on water bodies should be controlled and more attention needed on prioritisation of measured to avoid adverse impacts on water resources and ecological status. 17 Videos of the presentations were also uploaded on YouTube, and pdf files of the presentations were sent to participants by email and uploaded REFRESH METU web page. - REFRESH Project Overview - Martin Kernan http://www.youtube.com/watch?v=v1DtA4XAA4&list=PLpP7uljBCCnQTgfnf7tTrPwjT36ST16RK - Climate change effects on lakes -- general overview - Erik Jeppesen http://www.youtube.com/watch?v=oMpPY9G7ae8&list=PLpP7uljBCCnQTgfnf7tTrPwjT3 6ST16RK - Managing streams in a changing world - Piet Verdonschot http://www.youtube.com/watch?v=Xo_wOzLBlbU&list=PLpP7uljBCCnQTgfnf7tTrPwjT 36ST16RK - Lakes in warm Mediterranean Climate: Climate Change and EutrophicationMeryem Beklioglu http://www.youtube.com/watch?v=K5wegFvPfao&list=PLpP7uljBCCnQTgfnf7tTrPwjT36 ST16RK - Lake Modelling in Refresh - Erik Jeppesen http://www.youtube.com/watch?v=Udk21VGMVw&list=PLpP7uljBCCnQTgfnf7tTrPwjT36ST16RK - Ecosystem Lake Modelling: Lake Beyşehir case study - Tuba Bucak http://www.youtube.com/watch?v=Bibsbk2a108&list=PLpP7uljBCCnQTgfnf7tTrPwjT36 ST16RK - Importance of science for policy - Peeter Nõges http://www.youtube.com/watch?v=QyGYysF2h8&list=PLpP7uljBCCnQTgfnf7tTrPwjT36ST16RK 18 Moreover, the meeting press release was published in several social networks, and national and local newspapers which are as follows: 1) http://basin-arsiv.metu.edu.tr/2013-12-03/104909#git The Freshwaters are alarming Scientists from Turkey, the United Kingdom, Denmark, Holland and Estonia will discuss the impacts of climate change and mitigation strategies at METU. According to Prof. Dr. Meryem Beklioğlu, especially freshwater ecosystems at the southern parts of Turkey are under stress due to heavy irrigational water consumption. In worldwide, we know that, our freshwater resources are limited and alteration of hydrological cycles and eutrophication are some of the major factor that causes various problems like fish kills, cyanobacteria blooms and eutrophication. One of the main areas of research at Middle East Technical University (METU), Limnology Laboratory is especially to develop understanding for structure, functioning and biodiversity of lakes. Accordingly, research related with the impacts of climate change and eutrophication on lakes, mitigating those impacts, and building effective management strategies have been conducted for more than 15 years by the Limnology laboratory, METU. Moreover, METU is the only Turkish partner among 24 partners. For disseminating the knowledge and understanding developed during the project, four regional stake holder meetings were planned in four different countries to disseminate. One of these meetings was held at Middle East Technical University on the 2nd of December 2013. During the meeting, scientists from Turkey, the United Kingdom, Denmark, Holland and Estonia shared the experiences and information developed in the REFRESH project about climate and land use change on the ecological status of stream and lake ecosystems. In addition, lake, catchment and ecosystem modelling and integrated lake management were included as subjects in the meetings. Lastly, the importance of scientific understanding while developing policies was discussed among scientists and other stakeholders. 19 Tatlısular Alarm Veriyor Türk, İngiliz, Danimarka, Hollanda ve Estonyalı bilim insanları, Avrupa'nın tatlısu ekosistemlerini küresel ısınmanın etkisine karşı korumak için "azaltıcı uyum stratejilerini" ODTÜ'de masaya yatıracak. ODTÜ Biyoloji Bölümü Limnoloji Laboratuvarı Tatlısu Ekoloğu Prof.Dr. Meryem Yerli Beklioğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, küresel ısınmaya bağlı kuraklık ve sıcaklık yükselişinin, besin tuzlarının artışına bağlı olarak bazı zehirli bitkisel plankton gruplarının artmasına yol açtığından ekosistemleri olumsuz etkilediğini söyledi. Bu durumun ekosistemlerin yapısını, fonksiyonunu, kullanma ve koruma değerlerini bozduğuna ve biyoçeşitliği azalttığına dikkati çeken Beklioğlu, "Bu gibi ekositemler suları kullanılmaz hale getiriyor. Bu suları daha sonra ne sulamada ne de içmek için kullanabiliyoruz. Zaten dünyadaki tatlı su kaynakları sınırlı. Tatlı su kaynaklarının kirlenmesi birçok olumsuzluğu da beraberinde getiriyor. Bunun en somut örneklerinden biri balık ölümlerindeki artış. Bütün bunlar düşünüldüğünde, tatlı suların ne kadar önemli olduğu ortaya çıkıyor" dedi. Tarımda yanlış ve aşırı sulamanın etkilerini anlatan Beklioğlu, tatlısu ekosistemlerinin suyunun azalmasının tuzlanmaya neden olduğunu vurguladı. Tarımda kullanılan azotlu ve fosforlu gübrelerin tatlısu ekosistemlerine karışması sonucu, zehirli planktonların aşırı artığına işaret eden Beklioğlu, "Türkiye'de özellikle güneyde ve yoğun tarım yapılan bölgelerdeki tatlı sular, kuzeyindeki benzer özelliklere sahip göllere göre daha fazla tehdit altında. Bu durum da küresel ısınmanın olası etkilerinin olası işaretleri. Aslında dünyada da Türkiye'de de tatlı sularımız alarm veriyor ama biz görmezden geliyoruz" diye konuştu. -25 ortak arasındaki tek Türk grup Bu konuda bilimsel çalışmalar yapılmasının önemine işaret eden Beklioğlu, şunları kaydetti: "ODTÜ olarak öncelikli araştırma alanlarımızdan biri de doğa koruma ve özellikle tatlısu ekosistemlerinin korunması. Bu konuda yaklaşık 20 yıldır araştırmalar yürütüyoruz. Bu çerçevede ODTÜ Biyoloji Bölümü Limnoloji Laboratuvarı olarak Avrupa 7. Çerçeve 20 Fonu'ndan desteklenen Refresh Projesi'nin 25 ortağı arasındaki tek Türk araştırmacı grubuyuz. Bu bizim için gurur verici ülkemiz için de bir kazanç." Avrupa Birliği tarafından desteklenen Refresh Projesi'nin 2009'da başladığını hatırlatan Beklioğlu, bu kapsamda Türk, İngiliz, Danimarka, Hollanda ve Estonyalı bilim insanlarının, Avrupa'nın tatlısu ekosistemlerini küresel ısınmanın etkisine karşı korumak için "azaltıcı uyum stratejilerini" 2 Aralık'ta ODTÜ'de masaya yatıracağını bildirdi. Beklioğlu, projede, önceliğin, nehirler, göller ve sulak alan ekosistemlerini tehdit eden iklim değişikliği nedenli sıcaklık artışı, su seviyesi ve akış rejimindeki değişimler ile havza kullanımı kaynaklı besin tuzu artışının etkilerini belirlenmesi olduğunu anlattı. Bu etkilere karşın etkin, düşük maliyetli azaltıcı uyum ve restorasyon yöntemleri için gerekli bilimsel bilgi ve anlayışın geliştirilmesinin hedeflediğini belirten Beklioğlu, böylece Avrupa'nın kuzeyinden Akdeniz iklim kuşağındaki güneyine kadar olan geniş coğrafya ve iklim özelliklerinde bulunan tatlı su ekosistemlerinin etkin yönetiminin sağlanmasının amaçlandığını ifade etti. Beklioğlu, sözlerini şöyle sürdürdü; "Toplantıda proje kapsamında 4 yıl boyunca, göller ve akarsularda yürütülen araştırmalardan elde edilen bulgular ile küresel ısınma ve arazi kullanımı etkilerine karşı geliştirilen azaltıcı uyum ve restorasyon yöntemleri paylaşılacak. Aynı zamanda, iklim ve arazi kullanımındaki değişimler altında nehir ve göl ekosistemlerinin ekolojik durumu ve yönetimi, göl modellemesi, havza ve ekosistem modeli birleşimi ile bütünleşik göl yönetimi gibi konularda geliştirilen bilgi ve anlayışın politika geliştirmedeki rolleri tartışılacak." 21 22 2) http://basin-arsiv.metu.edu.tr/2013-12-03/104786#git Küresel ısınma konuşulacak, Habertürk Ankara (national Newspaper)- Climate change discussion 3) http://www.emlaktasondakika.com/Genel/Avrupanin-tatlisu-ekosistemleri- ODTUde-tartisilacak/haber-71241.aspx Avrupa’nın tatlısu ekosistemleri ODTÜ'de tartışılacak- The state of the European freshwater ecosystems will be discussed at METU Türk, İngiliz, Danimarka, Hollanda ve Estonyalı bilim insanları, Avrupa’nın tatlısu ekosistemlerini küresel ısınmanın etkisine karşı korumak için azaltıcı uyum stratejilerini ODTÜ'de tartışacak ODTÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Beklioğlu: "Türkiye'de özellikle güneyde bulunan ve yoğun tarım yapılan bölgelerdeki tatlı sular, kuzeyindeki benzer özelliklere sahip göllere göre daha fazla tehdit altında. Aslında dünyada da Türkiye'de de tatlı sularımız alarm veriyor ama biz görmezden geliyoruz" Türk, İngiliz, Danimarka, Hollanda ve Estonyalı bilim insanları, Avrupa'nın tatlısu ekosistemlerini küresel ısınmanın etkisine karşı korumak için "azaltıcı uyum stratejilerini" ODTÜ'de masaya yatıracak. ODTÜ Biyoloji Bölümü Limnoloji Laboratuvarı Tatlısu Ekoloğu Prof.Dr. Meryem Yerli Beklioğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, küresel ısınmaya bağlı 23 kuraklık ve sıcaklık yükselişinin, besin tuzlarının artışına bağlı olarak bazı zehirli bitkisel plankton gruplarının artmasına yol açtığından ekosistemleri olumsuz etkilediğini söyledi. Bu durumun ekosistemlerin yapısını, fonksiyonunu, kullanma ve koruma değerlerini bozduğuna ve biyoçeşitliği azalttığına dikkati çeken Beklioğlu, "Bu gibi ekositemler suları kullanılmaz hale getiriyor. Bu suları daha sonra ne sulamada ne de içmek için kullanabiliyoruz. Zaten dünyadaki tatlı su kaynakları sınırlı. Tatlı su kaynaklarının kirlenmesi birçok olumsuzluğu da beraberinde getiriyor. Bunun en somut örneklerinden biri balık ölümlerindeki artış. Bütün bunlar düşünüldüğünde, tatlı suların ne kadar önemli olduğu ortaya çıkıyor" dedi. Tarımda yanlış ve aşırı sulamanın etkilerini anlatan Beklioğlu, tatlısu ekosistemlerinin suyunun azalmasının tuzlanmaya neden olduğunu vurguladı. Tarımda kullanılan azotlu ve fosforlu gübrelerin tatlısu ekosistemlerine karışması sonucu, zehirli planktonların aşırı artığına işaret eden Beklioğlu, "Türkiye'de özellikle güneyde ve yoğun tarım yapılan bölgelerdeki tatlı sular, kuzeyindeki benzer özelliklere sahip göllere göre daha fazla tehdit altında. Bu durum da küresel ısınmanın olası etkilerinin olası işaretleri. Aslında dünyada da Türkiye'de de tatlı sularımız alarm veriyor ama biz görmezden geliyoruz" diye konuştu. -25 ortak arasındaki tek Türk grup Bu konuda bilimsel çalışmalar yapılmasının önemine işaret eden Beklioğlu, şunları kaydetti: "ODTÜ olarak öncelikli araştırma alanlarımızdan biri de doğa koruma ve özellikle tatlısu ekosistemlerinin korunması. Bu konuda yaklaşık 20 yıldır araştırmalar yürütüyoruz. Bu çerçevede ODTÜ Biyoloji Bölümü Limnoloji Laboratuvarı olarak Avrupa 7. Çerçeve Fonu'ndan desteklenen Refresh Projesi'nin 25 ortağı arasındaki tek Türk araştırmacı grubuyuz. Bu bizim için gurur verici ülkemiz için de bir kazanç." Avrupa Birliği tarafından desteklenen Refresh Projesi'nin 2009'da başladığını hatırlatan Beklioğlu, bu kapsamda Türk, İngiliz, Danimarka, Hollanda ve Estonyalı bilim insanlarının, Avrupa'nın tatlısu ekosistemlerini küresel ısınmanın etkisine karşı korumak için "azaltıcı uyum stratejilerini" 2 Aralık'ta ODTÜ'de masaya yatıracağını bildirdi. Beklioğlu, projede, önceliğin, nehirler, göller ve sulak alan ekosistemlerini tehdit eden iklim değişikliği nedenli sıcaklık artışı, su seviyesi ve akış rejimindeki değişimler ile havza kullanımı kaynaklı besin tuzu artışının etkilerini belirlenmesi olduğunu anlattı. Bu etkilere karşın etkin, düşük maliyetli azaltıcı uyum ve restorasyon yöntemleri için gerekli bilimsel bilgi ve anlayışın geliştirilmesinin hedeflediğini 24 belirten Beklioğlu, böylece Avrupa'nın kuzeyinden Akdeniz iklim kuşağındaki güneyine kadar olan geniş coğrafya ve iklim özelliklerinde bulunan tatlı su ekosistemlerinin etkin yönetiminin sağlanmasının amaçlandığını ifade etti. Beklioğlu, sözlerini şöyle sürdürdü; "Toplantıda proje kapsamında 4 yıl boyunca, göller ve akarsularda yürütülen araştırmalardan elde edilen bulgular ile küresel ısınma ve arazi kullanımı etkilerine karşı geliştirilen azaltıcı uyum ve restorasyon yöntemleri paylaşılacak. Aynı zamanda, iklim ve arazi kullanımındaki değişimler altında nehir ve göl ekosistemlerinin ekolojik durumu ve yönetimi, göl modellemesi, havza ve ekosistem modeli birleşimi ile bütünleşik göl yönetimi gibi konularda geliştirilen bilgi ve anlayışın politika geliştirmedeki rolleri tartışılacak." A.A. 25 4) http://www.haberler.com/tatli-sular-alarm-veriyor-5373510-haberi/ Tatlı sular alarm veriyor Türk, İngiliz, Danimarka, Hollanda ve Estonyalı bilim insanları, Avrupa’nın tatlısu ekosistemlerini küresel ısınmanın etkisine karşı korumak için azaltıcı uyum stratejilerini ODTÜ'de tartışacak. YILDIZ AKTAŞ - Türk, İngiliz, Danimarka, Hollanda ve Estonyalı bilim insanları, Avrupa'nın tatlısu ekosistemlerini küresel ısınmanın etkisine karşı korumak için "azaltıcı uyum stratejilerini" ODTÜ'de masaya yatıracak. ODTÜ Biyoloji Bölümü Limnoloji Laboratuvarı Tatlısu Ekoloğu Prof.Dr. Meryem Yerli Beklioğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, küresel ısınmaya bağlı kuraklık ve sıcaklık yükselişinin, besin tuzlarının artışına bağlı olarak bazı zehirli bitkisel plankton gruplarının artmasına yol açtığından ekosistemleri olumsuz etkilediğini söyledi. Bu durumun ekosistemlerin yapısını, fonksiyonunu, kullanma ve koruma değerlerini bozduğuna ve biyoçeşitliği azalttığına dikkati çeken Beklioğlu, "Bu gibi ekositemler suları kullanılmaz hale getiriyor. Bu suları daha sonra ne sulamada ne de içmek için kullanabiliyoruz. Zaten dünyadaki tatlı su kaynakları sınırlı. Tatlı su kaynaklarının kirlenmesi birçok olumsuzluğu da beraberinde getiriyor. Bunun en somut örneklerinden biri balık ölümlerindeki artış. Bütün bunlar düşünüldüğünde, tatlı suların ne kadar önemli olduğu ortaya çıkıyor" dedi. Tarımda yanlış ve aşırı sulamanın etkilerini anlatan Beklioğlu, tatlısu ekosistemlerinin suyunun azalmasının tuzlanmaya neden olduğunu vurguladı. Tarımda kullanılan azotlu ve fosforlu gübrelerin tatlısu ekosistemlerine karışması sonucu, zehirli planktonların aşırı artığına işaret eden Beklioğlu, "Türkiye'de özellikle güneyde ve yoğun tarım yapılan bölgelerdeki tatlı sular, kuzeyindeki benzer özelliklere sahip göllere göre daha fazla tehdit altında. Bu durum da küresel ısınmanın olası etkilerinin olası işaretleri. Aslında dünyada da Türkiye'de de tatlı sularımız alarm veriyor ama biz görmezden geliyoruz" diye konuştu. -25 ortak arasındaki tek Türk grup Bu konuda bilimsel çalışmalar yapılmasının önemine işaret eden Beklioğlu, şunları kaydetti: 26 "ODTÜ olarak öncelikli araştırma alanlarımızdan biri de doğa koruma ve özellikle tatlısu ekosistemlerinin korunması. Bu konuda yaklaşık 20 yıldır araştırmalar yürütüyoruz. Bu çerçevede ODTÜ Biyoloji Bölümü Limnoloji Laboratuvarı olarak Avrupa 7. Çerçeve Fonu'ndan desteklenen Refresh Projesi'nin 25 ortağı arasındaki tek Türk araştırmacı grubuyuz. Bu bizim için gurur verici ülkemiz için de bir kazanç." Avrupa Birliği tarafından desteklenen Refresh Projesi'nin 2009'da başladığını hatırlatan Beklioğlu, bu kapsamda Türk, İngiliz, Danimarka, Hollanda ve Estonyalı bilim insanlarının, Avrupa'nın tatlısu ekosistemlerini küresel ısınmanın etkisine karşı korumak için "azaltıcı uyum stratejilerini" 2 Aralık'ta ODTÜ'de masaya yatıracağını bildirdi. Beklioğlu, projede, önceliğin, nehirler, Göller ve sulak alan ekosistemlerini tehdit eden iklim değişikliği nedenli sıcaklık artışı, su seviyesi ve akış rejimindeki değişimler ile Havza kullanımı kaynaklı besin tuzu artışının etkilerini belirlenmesi olduğunu anlattı. Bu etkilere karşın etkin, düşük maliyetli azaltıcı uyum ve restorasyon yöntemleri için gerekli bilimsel bilgi ve anlayışın geliştirilmesinin hedeflediğini belirten Beklioğlu, böylece Avrupa'nın kuzeyinden Akdeniz iklim kuşağındaki güneyine kadar olan geniş coğrafya ve iklim özelliklerinde bulunan tatlı su ekosistemlerinin etkin yönetiminin sağlanmasının amaçlandığını ifade etti. Beklioğlu, sözlerini şöyle sürdürdü; "Toplantıda proje kapsamında 4 yıl boyunca, Göller ve akarsularda yürütülen araştırmalardan elde edilen bulgular ile küresel ısınma ve arazi kullanımı etkilerine karşı geliştirilen azaltıcı uyum ve restorasyon yöntemleri paylaşılacak. Aynı zamanda, iklim ve arazi kullanımındaki değişimler altında nehir ve göl ekosistemlerinin ekolojik durumu ve yönetimi, göl modellemesi, Havza ve ekosistem modeli birleşimi ile bütünleşik göl yönetimi gibi konularda geliştirilen bilgi ve anlayışın politika geliştirmedeki rolleri tartışılacak." - Ankara 27 5) http://haber.rotahaber.com/newsdetail.asp?Newsid=419822&@=2 Tatlı sular alarm veriyor- The Freshwaters are alarming Türk, İngiliz, Danimarka, Hollanda ve Estonyalı bilim insanları, Avrupa'nın tatlısu ekosistemlerini küresel ısınmanın etkisine karşı korumak için "azaltıcı uyum stratejilerini" ODTÜ'de masaya yatıracak. ODTÜ Biyoloji Bölümü Limnoloji Laboratuvarı Tatlısu Ekoloğu Prof.Dr. Meryem Yerli Beklioğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, küresel ısınmaya bağlı kuraklık ve sıcaklık yükselişinin, besin tuzlarının artışına bağlı olarak bazı zehirli bitkisel plankton gruplarının artmasına yol açtığından ekosistemleri olumsuz etkilediğini söyledi. Bu durumun ekosistemlerin yapısını, fonksiyonunu, kullanma ve koruma değerlerini bozduğuna ve biyoçeşitliği azalttığına dikkati çeken Beklioğlu, "Bu gibi ekositemler suları kullanılmaz hale getiriyor. Bu suları daha sonra ne sulamada ne de içmek için kullanabiliyoruz. Zaten dünyadaki tatlı su kaynakları sınırlı. Tatlı su kaynaklarının kirlenmesi birçok olumsuzluğu da beraberinde getiriyor. Bunun en somut örneklerinden biri balık ölümlerindeki artış. Bütün bunlar düşünüldüğünde, tatlı suların ne kadar önemli olduğu ortaya çıkıyor" dedi. 28 Tarımda yanlış ve aşırı sulamanın etkilerini anlatan Beklioğlu, tatlısu ekosistemlerinin suyunun azalmasının tuzlanmaya neden olduğunu vurguladı. Tarımda kullanılan azotlu ve fosforlu gübrelerin tatlısu ekosistemlerine karışması sonucu, zehirli planktonların aşırı artığına işaret eden Beklioğlu, "Türkiye'de özellikle güneyde ve yoğun tarım yapılan bölgelerdeki tatlı sular, kuzeyindeki benzer özelliklere sahip göllere göre daha fazla tehdit altında. Bu durum da küresel ısınmanın olası etkilerinin olası işaretleri. Aslında dünyada da Türkiye'de de tatlı sularımız alarm veriyor ama biz görmezden geliyoruz" diye konuştu. -25 ortak arasındaki tek Türk grup Bu konuda bilimsel çalışmalar yapılmasının önemine işaret eden Beklioğlu, şunları kaydetti: "ODTÜ olarak öncelikli araştırma alanlarımızdan biri de doğa koruma ve özellikle tatlısu ekosistemlerinin korunması. Bu konuda yaklaşık 20 yıldır araştırmalar yürütüyoruz. Bu çerçevede ODTÜ Biyoloji Bölümü Limnoloji Laboratuvarı olarak Avrupa 7. Çerçeve Fonu'ndan desteklenen Refresh Projesi'nin 25 ortağı arasındaki tek Türk araştırmacı grubuyuz. Bu bizim için gurur verici ülkemiz için de bir kazanç." Avrupa Birliği tarafından desteklenen Refresh Projesi'nin 2009'da başladığını hatırlatan Beklioğlu, bu kapsamda Türk, İngiliz, Danimarka, Hollanda ve Estonyalı bilim insanlarının, Avrupa'nın tatlısu ekosistemlerini küresel ısınmanın etkisine karşı korumak için "azaltıcı uyum stratejilerini" 2 Aralık'ta ODTÜ'de masaya yatıracağını bildirdi. Beklioğlu, projede, önceliğin, nehirler, göller ve sulak alan ekosistemlerini tehdit eden iklim değişikliği nedenli sıcaklık artışı, su seviyesi ve akış rejimindeki değişimler ile havza kullanımı kaynaklı besin tuzu artışının etkilerini belirlenmesi olduğunu anlattı. Bu etkilere karşın etkin, düşük maliyetli azaltıcı uyum ve restorasyon yöntemleri için gerekli bilimsel bilgi ve anlayışın geliştirilmesinin hedeflediğini belirten Beklioğlu, böylece Avrupa'nın kuzeyinden Akdeniz iklim kuşağındaki güneyine kadar olan geniş coğrafya ve iklim özelliklerinde bulunan tatlı su ekosistemlerinin etkin yönetiminin sağlanmasının amaçlandığını ifade etti. Beklioğlu, sözlerini şöyle sürdürdü; 29 "Toplantıda proje kapsamında 4 yıl boyunca, göller ve akarsularda yürütülen araştırmalardan elde edilen bulgular ile küresel ısınma ve arazi kullanımı etkilerine karşı geliştirilen azaltıcı uyum ve restorasyon yöntemleri paylaşılacak. Aynı zamanda, iklim ve arazi kullanımındaki değişimler altında nehir ve göl ekosistemlerinin ekolojik durumu ve yönetimi, göl modellemesi, havza ve ekosistem modeli birleşimi ile bütünleşik göl yönetimi gibi konularda geliştirilen bilgi ve anlayışın politika geliştirmedeki rolleri tartışılacak." 30 4. List of Participants People from several Universities (Departments of Biological Sciences, Environmental Engineering, Civil Engineering), Ministry of Forest and Water Affairs, General Directorate for State Hydraulic Works, Ministry of Food, Agriculture and Livestock, Ministry of Environment and City Planning, Ministry of EU Affairs, Nature conservation centre, TEMA-The Turkish Foundation of Combating Soil Erosion for Reforestration and the Protection of Natural Habitats were attended the meeting. In total there were 55 participants. The list of the participants were given below: 31 Name Surname Occupation Ahmet Eryiğit T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü Ali Serhan Çağan ODTÜ Arda Özen Çankırı Karatekin Üniversitesi Arzu Özkaya ODTÜ inşaat Mühendisliği Ayşe Sever Akdağ Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Ayşe İdil Çakıroğlu ODTÜ Burcu Ünal T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Burcu Altinordu Avrupa Birliği Bakanlığı Cafer Bulut Su Ürünleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Eğirdir ISPARTA Ceran Şekeryapan Bülent Ecevit Üniversitesi Biyoloji Bölümü Cevher Özeren Ankara Üniversitesi Çağatay Tavşanoğlu Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü Çiğdem Coşkun Ankara Üniversitesi Su Yönetimi Enstitüsü Deniz Genç Tokgöz Bülent Ecevit Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Didem Aydın Erciyes Ünivesitesi, Fen. Fak. Biyoloji Bölümü Dilek Şahin T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı 8. Bölge Müdürlüğü Dilek Türker Çakır Balıkesir Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Dilek Demirel Yazıcı DSİ Genel Müdürlüğü Doğan Ser T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü Emel Kunduz ODTÜ Eti Ester Levi ODTÜ Filiz Dadaşer Çelik Erciyes Ünivesitesi, Mühendislik Fakültesi Filiz Eker T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kaynak Yönetimi ve Balıkçılık Yap. Daire Başkanlığı Firdevs Yenilmez ODTÜ Fuat Bilgin Su Ürünleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Eğirdir ISPARTA Galena İş Avrupa Birliği Bakanlığı Gizem Akkuş ODTÜ Gizem Bezirci ODTÜ Gökşen Çapar Ankara Üniversitesi Su Yönetimi Enstitüsü Gülşah Roaderick T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kaynak Yönetimi ve Balıkçılık Yap. Daire Başkanlığı Jan Coppens ODTÜ Mehmet Gündoğdu T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü Mert Elverici ODTÜ Murat Gülsaçan ODTÜ Nazmi Polat Ondokuz Mayıs Üiversitesi Nazmi Polat Ondokuz Mayıs Üniversitesi Necip Murat Şahin T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü Nilsun Demir Ankara Üniversitesi Nur Filiz ODTÜ Nurdan Özer Hacettepe Üniversitesi Osman Özdemir T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Peren Tuzkaya ODTÜ Sadun Ertaş T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü Seda Tuncer ODTÜ Semiha Demirbaş Çağlayan Doğa Koruma Merkezi Serdar Yıldırım Bozokalfa T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü Sinem Koç T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Süleyman Çetin TEMA Şeyda Erdoğan ODTÜ Taner Kimençe T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Thomas Kristensen ODTÜ Tolga Çetin T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Ülkü Nihan Yazgan ODTÜ Vedat Yegen Su Ürünleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Eğirdir ISPARTA Zeynep Ersoy ODTÜ 5. Feedbacks and lessons learnt At the and of the meeting, a questionare were given to the participants as below: Q1. Before the workshop, how much did you know about the REFRESH project? □ Nothing □ A little □ A fair amount □ A great deal Comments (there is more space overleaf)… ………………………………………………………………………………………………………… 32 Q2. How useful will REFRESH be in terms of addressing future challenges to WFD / Habitats Directive implementation ? □ Not at all □ Somewhat useful □ Fairly useful □ Very useful Comments (there is more space overleaf)… ………………………………………………………………………………………………………… Q3. What do you think are the gaps in terms of what scientific research is currently providing to support management of freshwater ecosystems? Comments (there is more space overleaf)… ………………………………………………………………………………………………………… Q4. How well do you think REFRESH has disseminated / is disseminating project results to managers and policy makers / implementers? □ Don't know □ Not well at all □ Fairly well □ Very well Comments (there is more space overleaf)… ………………………………………………………………………………………………………… Q5.What should REFRESH do in the final months of the Project to improve uptake of results by managers / stakeholders? Comments (there is more space overleaf)… ………………………………………………………………………………………………………… Q6. We are keen to achieve appropriate and effective engagement with policy-makers. What do you think are the best ways to achieve this? Tick any relevant boxes. You can also comment on the next page. □ Short policy briefs □ Academic papers □ Articles in professional literature (e.g. society’s magazine) □ Project website □ Blogs □ Twitter/tweets □ Personal meetings □ Materials by post □ Phone calls □ Cross-national meetings □ Country-level meetings □ Email lists □ Presence at other events (i.e. conferences, meetings) □ Personal meetings □ Personal meetings □ Other………………………………………………………………………………………………………………………. Q7. Please rate the following: (circle or cross a number for each line) Layout and comfort of venue Content of presentations Workshop programme Pace of workshop activities Quality of discussion Quality of facilitation Networking opportunities Strongly Dislike Strongly Like 33 Q8. Would you like to find out more about any particular research topics, or catchments in the REFRESH project? The REFRESH team is happy to provide more information. If you have a query, please tick this box and note your question on the next page (or contact us, to discuss). Yes I have a query □ …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………… If you would like the report OR if you have a query, please give your contact details below. Your details will be stored safely (in accordance with the UK Data Protection Act) and used only in relation to this project. Title and Name:…………………………………………………………………………………………………… Address: ……………………………………………………………………………………………………....................... Email/phone number……………………………………………………………………………………………………………………………… If you have any further comments on the topics discussed during the workshop, please add them here. …………………………………………………………………………………………………………………………………………… The participants of the Turkish stakeholder meeting found the event quite informative and it was an opportunity for people to share their ideas and discuss about the status of Turkish freshwaters ecosystems. The stakeholder meeting held in METU-Turkey gathered people from universities, government, nature conservation centre and several foundations. After the presentations, participants found the opportunity to talk about climate change and its impact on freshwater ecosystems. Moreover, the importance of communication 34 between scientist and policy makers were mentioned. Most of the participants thought that REFRESH would be beneficial for implementing WFD. They also added that EU projects like REFRESH needed more publicity about explaining the goals and some said people from government should also be included into the project. Several participants thought there is lack of communication between scientists and policy makers in Turkey in general. For that reason government people and universities should work in collaboration and they need to attend these meetings together for more efficient dissemination. They mentioned that especially freshwater resources are administered by too many different establishments with lack of coordination and this cause misleading of the problems during policy making progress. Most of the participants agreed that one of the other main problems for Turkish freshwaters is lack of long term monitoring studies and data and lack of standardised sampling methods. Several scientists said, they wanted make new collaborations and they were ready to contribute the project. During the overall discussion, participants agreed that our freshwater resources and wetlands are under serious pressure and management strategies should be done more precisely by considering the results of scientific work. APPENDIX 1. REFRESH meeting invitation letters in Turkish and English. 35 36 37 38 39 40 41